İçeriğe atla

John Theophilus Desaguliers

Vikipedi, özgür ansiklopedi
John Theophilus Desaguliers
John Theophilus Desaguliers (1683–1744)
DoğumJean Théophile Desaguliers
12 Mart 1683(1683-03-12)
La Rochelle, Fransa
Ölüm29 Şubat 1744 (60 yaşında)
Covent Garden, Londra, İngiltere
MilliyetFransız, İngiliz
Etnik kökenFransa
EğitimChrist Church, Oxford
Dinİngiltere Kilisesi
ÖdüllerCopley Madalyası (1734)
Copley Madalyası (1736)
Copley Madalyası (1741)
Kariyeri
DalıDoğa felsefesi ve mühendislik
Çalıştığı kurumlarOxford Üniversitesi
Akademik danışmanlarıJohn Keill
Önemli öğrencileriStephen Demainbray
Willem 's Gravesande
Stephen Gray
EtkilendikleriIsaac Newton

John Theophilus Desaguliers FRS (12 Mart 1683 - 29 Şubat 1744), 1714'te Royal Society'de Isaac Newton'un deney asistanı olarak seçilen bir İngiliz doğa filozofu, din adamı, mühendis ve masondu. Oxford'da eğitim görmüş ve daha sonra Newton teorilerini ve bunların pratik uygulamalarını halka açık derslerde popüler hale getirmişti. Desaguliers'ın en önemli koruyucusu, Chandos 1. Dükü James Brydges idi. Bir Mason olarak Desaguliers, 1720'lerin başında Londra'daki ilk Büyük Loca'nın başarısında etkili oldu ve üçüncü Büyük Üstadı olarak görev yaptı.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hayatının erken dönemi ve eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Desaguliers, Protestan bir papaz olan babası Jean Desaguliers'in Fransız hükûmeti tarafından Huguenot olarak sürgüne gönderilmesinden birkaç ay sonra La Rochelle'de doğdu. Jean Desaguliers, Londra Piskoposu Henry Compton[1] tarafından Anglikan olarak atandı ve Guernsey'e gönderildi. Bu arada, bebek Jean Théophile Desaguliers tarafından La Rochelle'deki Protestan Mabed'inde[2] vaftiz edildi ve daha sonra Guernsey'deki babasının yanına gitmek için annesi ile kaçtı.

1692'de aile Londra'ya taşındı ve burada Jean Desaguliers daha sonra Islington'da bir Fransız okulu kurdu. 1699'da öldü. Artık İngilizleştirilmiş adı John Theophilus'u kullanan oğlu, Oxford'daki Christ Church'e girdiği ve olağan klasik müfredatı takip edip 1709'da BA'dan mezun olduğu 1705 yılına kadar Sutton Coldfield'deki Bishop Vesey's Grammar School'a[3] devam etti.[4] Ayrıca, Newtoncu doğa felsefesinin zor kavramlarını göstermek için yenilikçi gösteriler kullanan John Keill'in derslerine katıldı. Keill, 1709'da Oxford'dan ayrıldığında Desaguliers, Oxford'daki Hertford College'ın öncüsü olan Hart Hall'da dersler vermeye devam etti. 1712'de orada yüksek lisans derecesi aldı. 1719'da Oxford ona Medeni Kanunlar alanında fahri Doktor derecesi verdi ve ardından sık sık Dr Desaguliers olarak anıldı. Doktorası 1726'da Cambridge Üniversitesi tarafından birleştirildi.[4]

Desaguliers, 1710'da Fulham Sarayı'nda diyakoz ve 1717'de Londra'daki Ely Sarayı'nda rahip olarak atandı.

Öğretim görevlisi ve Newton deneysel felsefesinin destekçisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

1712'de Desaguliers Londra'ya geri döndü ve Deneysel Felsefe alanında halka açık konferanslar verdi.[5] Bunu ilk yapan o değildi, ancak en başarılısı oldu ve İngilizce, Fransızca veya Latince konuşmayı teklif etti. Öldüğünde, mekanik, hidrostatik, pnömatik, optik ve astronomi üzerine her biri yaklaşık 20 ders olmak üzere 140'tan fazla ders vermişti. Derslerini güncel tuttu, dinleyicileri için notlar yayınladı ve güneş sistemini göstermek için ünlü bir planetaryum ve gelgit hareketini açıklamak için bir makine de dahil olmak üzere kendi aparatını tasarladı. 1717'de Desaguliers, Hampton Court'ta yaşadı ve Kral I. George ve ailesine Fransızca dersler verdi.[6]

Royal Society

[değiştir | kaynağı değiştir]

1714'te Royal Society Başkanı Isaac Newton, Desaguliers'ı Derneğin haftalık toplantılarında gösterici olarak Francis Hauksbee'nin (1660 - 1713) yerini alması için davet etti; kısa süre sonra Kraliyet Cemiyeti Üyesi oldu.[7] Desaguliers, Newton'un fikirlerini destekledi ve 1727'de Newton'un ölümünden sonra Hans Sloane Başkanlığı devraldığında toplantıların bilimsel doğasını sürdürdü. Desaguliers Philosophical Transactions of the Royal Society'ye 60'tan fazla makaleyle katkıda bulundu. Topluluğun prestijli Copley Madalyası'nı 1734, 1736 ve 1741'de aldı. Son ödül, elektrik fenomeni hakkında bugüne kadarki bilgilerinin özeti içindi. Bu konuda, bir zamanlar Desaguliers'ın evinde kalan Stephen Gray ile çalışmıştı. Desaguliers'in iletken ve yalıtkan terimlerini icat ettiği "Elektrikle İlgili Tez" (1742), Bordeaux Bilimler Akademisi tarafından altın madalya ile ödüllendirildi.

Chandos Dükü'nün himayesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Chandos 1. Dükü James Brydges, Desaguliers'ı 1716'da papazı olarak atadı,[8] ancak atama muhtemelen dini görevleri kadar bilimsel uzmanlığı için de yapılmıştı. Ayrıca Dük'ün Cannons adlı malikanesine yakın olan ve o zamanlar yakındaki Edgware'de yapım aşamasında olan St Lawrence Kilisesi'nin lojmanı Little Stanmore da ona hediye edildi. Kilise 1715 yılında barok üslupta yeniden inşa edilmiştir. Cannons'daki şapel 1720'ye kadar tamamlanmadığından, kilise, 1717/18'de Desaguliers gibi Dük'ün ailesinin bir üyesi olan George Frideric Handel'in rivayete göre Chandos Marşları ilk performanslarının yapıldığı yerdi.

Cannons malikanesi, Desaguliers'ın buradaki ayrıntılı su bahçesine uygulanan bilimsel uzmanlığından yararlandı. Aynı zamanda, Chandos'un yatırım yaptığı ve Thames Nehri'nden su çıkarmak için buhar gücü kullanan York Buildings Company'nin teknik danışmanıydı. 1718'de Desaguliers, Edme Mariotte'nin suyun hareketi üzerine incelemesinin çevirisini Dük'e adadı.[9] Handel'in 1718 yazında Acis ve Galatea operasını Cannons'taki performans için bestelemesi belki de tesadüf değildir. Bu çalışmada kahraman Acis bir çeşmeye dönüştürülmüştür ve gelenek gereği çalışma ilk önce bahçeye bakan teraslarda yapıldığından, Desaguliers'nin yeni su tesisatıyla bir bağlantısı olması muhtemel görünmektedir.

Desaguliers, Chandos Dükü'ne birçok projede tavsiyelerde bulundu ve görünüşe göre diğer ilgi alanları onu dar görüşlü görevlerinden uzaklaştırdı. Dük bir keresinde ölülerin gömülmesinde makul olmayan gecikmeler olduğundan şikayet etti, ancak bu, kiliseden sorumlu olan papazın sorumluluğuna atfedildi.

Mühendislik ilgi alanları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Desaguliers, bilgisini pratik uygulamalarda kullandı. Buhar motorlarına ve hidrolik mühendisliğine olan ilgisinin yanı sıra (1721'de Edinburgh şehir su kaynağındaki bir sorunu iyileştirdi[10]) havalandırma konusunda uzmanlık geliştirdi. Lordlar Kamarası'nda kullanılan daha verimli bir şömine tasarladı[11] ve ayrıca uzun yıllar Avam Kamarası'ndaki bayat havayı uzaklaştıran üfleme çarkını icat etti.[12] Desaguliers, bir makine olarak çalışırken insan vücudunun yaptığı hareketleri inceledi. Güçlü adam Thomas Topham ile arkadaş oldu ve Topham'ı koruma olarak kullandığına dair kesin bir kanıt olmamasına rağmen, Desaguliers gerçekleştirdiği birkaç başarıyı kaydetti.

Desaguliers, ilk Westminster Köprüsü ile ilgili kurulun parlamento danışmanıydı.[13] Thames'in bu çok ihtiyaç duyulan ikinci geçişi, ölümünden sonra 1750'ye kadar tamamlanmadı, ancak inşaat çalışmaları, Desaguliers'ın Channel Row'daki evinin yıkılmasıyla sonuçlandı.

Desaguliers ayrıca triboloji alanına da önemli katkılarda bulunmuştur. Sürtünme sürecinde adezyon'un olası rolünü fark eden ilk kişi oydu. Bu katkı için Duncan Dowson tarafından 23 "Triboloji Adamından" biri olarak seçildi.[14]

Masonluğu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Desaguliers, Goose and Gridiron tavernasında toplanan Locanın bir üyesiydi.[15] Daha sonra "Antik Çağ Locası" olarak bilinen bu Loca, 24 Haziran 1717'de İngiltere Premier Büyük Locası olacak şeyi oluşturmak için diğer üç locayla birleşti. Yeni Büyük Loca, daha fazla loca katıldıkça hızla büyüdü ve başlangıçtaki bu gelişmede Desaguliers'in etkili olduğu bilinmektedir. 1719'da üçüncü Büyük Üstat oldu ve daha sonra üç kez Büyük Üstat Yardımcısı oldu. 1723'te yayınlanan "Masonların Anayasaları" çalışmalarında James Anderson'a kurallar oluşturmasında yardımcı oldu ve masonik hayır kurumunun kurulmasında aktif rol aldı. 1731'de Hollanda'ya yaptığı bir konferans gezisi sırasında Desaguliers, daha sonra Kutsal Roma İmparatoru olan Lorraine Dükü Francis'i (1708 – 65) Masonluğa aldı. Desaguliers ayrıca Galler Prensi Frederick 1731'de Mason olduğu töreni yönetti[16] ve ayrıca Prens'in papazı oldu.

Ailesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

14 Ekim 1712'de John Theophilus Desaguliers, Oxford yakınlarındaki Kidlington'dan William ve Anne Pudsey'in kızı[17] Joanna Pudsey ile evlendi. Çift, evli hayatlarının çoğunu Desaguliers'ın derslerinin çoğunu verdiği Westminster, Channel Row'da yaşadı. Westminster Bridge'deki çalışmaları nedeniyle ayrılmak zorunda kaldıklarında ayrıldılar ve John Theophilus, Covent Garden'daki Bedford Coffee House'da pansiyon tuttu ve orada derslerine devam etti.[18] Desaguliers'ın dört oğlu ve üç kızı vardı,[17] çoğu için aristokrat vaftiz ebeveynleri edindiler, ancak yalnızca iki çocuk bebekliğin ötesinde hayatta kaldı: John Theophilus jnr (1718-1751) Oxford'dan mezun oldu, din adamı oldu ve çocuksuz öldü, Thomas (1721–1780), Kraliyet Topçularında General rütbesine yükselen seçkin bir askeri kariyere sahipti. Arsenal, Woolwich'te baş ateşleyici oldu ve görünüşe göre İngiliz ordusu tarafından top üretimine ve topçuluk güçlerine bilimsel ilkeleri uygulamak için istihdam edilen ilk kişi oldu ve bunun için Kraliyet Cemiyeti Üyesi seçildi. Handel's Music for the Royal Fireworks'ün Green Park'taki ilk performansı için havai fişekleri kısmen tasarlayan ve denetleyen Thomas Desaguliers'dı.[19] Daha sonra Kral George III'ün yaveri oldu.[20]

Son yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

John Theophilus Desaguliers uzun süredir gut hastasıydı.[21] 29 Şubat 1744'te Bedford Coffee House'daki evinde öldü ve 6 Mart 1744'te Londra'daki Savoy Şapeli içindeki prestijli bir yere gömüldü.[22] Şapel muhtemelen Huguenot dernekleri için ve Desaguliers'ın kökenlerinin anısına seçildi. Ölümünün basın duyurularında ondan 'evrensel olarak tanınan ve saygı duyulan bir beyefendi' olarak bahsediliyordu. Vasiyetinde[23] Desaguliers, mülkünü "Course of Experimental Philosophy" adlı kitabının ikinci baskısının yayınlanmasını organize eden büyük oğluna bıraktı. Hiçbir zaman zengin bir adam olmamasına rağmen, şair James Cawthorn'un sık sık alıntılanan ama yanlış dizelerinin önerdiği gibi yoksulluk içinde ölmedi:

Zavallı ihmal edilmiş Desaguiliers nasıl düştü!
İki zarif krala nasıl bakmayı öğreten
Tüm Boyle soylu ve tüm Bacon biliyordu,
Kurtaracak bir arkadaşı olmadan bir hücrede öldü,
Ginesiz ve mezarsız.

Bunlar, şairin özellikle Desaguliers için değil, bilim adamları için genel fon eksikliğine dikkat çekmeye çalıştığı "The Vanity of Human Enjoyment" (1749) başlıklı uzun bir şiirden alınmıştır.

Portreleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Peter Pelham ve James Tookey tarafından, yaklaşık 1725'te Hans Hysing tarafından boyanmış Desaguliers'ın kayıp bir portresinden alınan bilinen iki gravür ve yine görünüşe göre kayıp olan 1743'te yaşlı bir adam olarak göründüğü bir Thomas Frye tablosunun R. Scaddon tarafından yapılmış bir gravürü vardır. Etienne-Jehandier Desrochers tarafından yapılmış bir gravür, neredeyse kesinlikle 1735'te, Desaguliers'ın Paris'e yaptığı tek ziyaretteyken yapılmıştır. Jonathan Richardson'a atfedilen bir yağlı boya da vardır.[24]

Yayınları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Desaguliers , Philosophical Transactions of the Royal Society için pek çok konuda yazdı, derslerini dinleyenler için çeşitli notlar yayınladı ve ara sıra şiirler yazdı. Teknik eserleri Fransızca ve Latinceden İngilizceye çevirdi, çoğu zaman kendi yorumlarını ekledi. Kendi Deneysel Felsefe Kursu, Hollandaca ve Fransızcaya çevrildi.

Bazı orijinal eserler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • A Sermon Preach’d before the King at Hampton Court (Londra, 1717)
  • The Newtonian System of the World, the Best Model of Government: An Allegorical Poem (Westminster, 1728)[25]
  • A Course of Experimental Philosophy, 1st edition, Vol I (Londra, 1734) and Vol II (Londra 1744)
  • A Dissertation Concerning Electricity (Londra, 1742)

Bazı çevirileri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Ozanam, Jacques, A Treatise of Fortification, (Oxford, 1711)
  • Ozanam, Jacques, A Treatise of Gnomonicks, or Dialling, (Oxford, 1712)
  • Gauger, Nicolas, Fires Improv’d: Being a New Method of Building Chimneys, (Londra, 1st ed., 1715; 2nd ed., 1736)
  • Mariotte, Edmé, The Motion of Water and other Fluids, being a Treatise on Hydrostaticks, (Londra, 1718)
  • 'sGravesande, Willem, Mathematical Elements of Natural Philosophy Confirmed by Experiment, or an Introduction to Sir Isaac Newton’s Philosophy (Londra, 1720)
  • Pitcairn, Archibald, The Whole Works of Dr Archibald Pitcairn (treatise on physic translated from Latin in collaboration with George Sewell) (2nd ed., Londra, 1727).
  • Vaucanson, Jacques, An Account of the Mechanism of an Automaton, (Londra, 1742)

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Ordination Records MS. 9535/3 folio 33. Guildhall Library, Londra
  2. ^ Registers of l’Eglise reformée de La Rochelle. Archives municipals de La Rochelle, France
  3. ^ Desaguliers wrote in an autobiographical account that he was educated under "Wm Saunders A. M. at his school of Sutton Cofield". Saunders was master at Bishop Vesey’s Grammar School. See Bodleian Library, Oxford: Rawlinson MS J f3 fols 29–34.
  4. ^ a b "John Theophilus Desaguliers". Ancestry.co.uk. Venn, J. A., Alumni Cantabrigienses. Cambridge: Cambridge University Press, 1922–1954. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2017. 
  5. ^ "Advertisement for Course of Lectures", Evening Post, Londra, 30 Aralık 1712 
  6. ^ "Report on Court Affairs", Weekly Journal or British Gazetteer, Londra, 14 Eylül 1717 
  7. ^ "Fellows of the Royal Society: Sackler Archive". 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  8. ^ D W, 'A Document Rescued from Oblivion. Accurate Autobiographical Details of the Career of Bro. the Rev. J. T. Desaguliers, Grand Master of England, 1719; Deputy Grand Master, 1722-23 and 1725', The Freemason, 1925, 472-4; Bodleian Library, Rawlinson MS J f3 (fols 29–34), dated 8 July 1736.
  9. ^ Mariotte, Edmé; translated by J T Desaguliers (1718). The Motion of Water and Other Fluids: Being a Treatise of Hydrostaticks. Londra: J Senex and W Taylor. 
  10. ^ Winant, E. H. and Kemp, E. L. Edinburgh’s First Water Supply: The Comiston Aquesduct, 1675–1721, Civil Engineering, 120 (1997), pp 119–124
  11. ^ House of Lords Journal, 5 Geo I (1718), 38 and 43
  12. ^ Ure, Andrew (1837). "An Experimental Enquiry into the Modes of Warming and Ventilating Apartments". The Mechanics' Magazine, Museum, Register, Journal, and Gazette, Volume 27. Londra: W A Robertson. s. 21. 
  13. ^ Walker, R. J. B. (1979). Old Westminster Bridge: The Bridge of Fools. Newton Abbot: David & Charles. ISBN 978-0715378373. 
  14. ^ Dowson, Duncan (1 Ekim 1977). "Men of Tribology: Leonardo da Vinci (1452–1519)". Journal of Lubrication Technology (İngilizce). 99 (4). ss. 382-386. doi:10.1115/1.3453230 Özgürce erişilebilir. ISSN 0022-2305. 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  15. ^ Mackey, Albert (1920). Gallatin (Ed.). An Encyclopedia of Freemasonry and its Kindred Sciences: comprising the whole range of arts, sciences and literature as connected with the institution. New York: Masonic History Co. 
  16. ^ Daynes, Gilbert W (1924). "The Duke of Lorraine and English Freemasonry in 1731". Songhurst, W J (Ed.). Ars Quatuor Coronatorum. Margate: W J Parrett, Ltd. s. 109. 
  17. ^ a b Wagner, Henry (1881), "Descendants of Jean Desaguliers", The Genealogist, cilt 5, ss. 117-119 
  18. ^ "Advertisement", Daily Advertiser, Londra, 13 Ocak 1743 
  19. ^ Board of Ordnance, A Description of the Machine for the Fireworks, with all its Ornaments, and a Detail of the Manner in which they are to be Exhibited in St James's Park, Thursday 27 April 1749 (Londra: W. Bowyer, 1749)
  20. ^ "Index of officers: D". British History Online. Institute of Historical Research, University of Londra. 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2017. Desaguliers, Thomas Equerry 16 December 1760 (LS 13/203, f. 13v). Vac. by 29 March 1778 (MOH WB 1, p. 60). 
  21. ^ Lobb, Theophilus (1739). A Treatise on Dissolvents of the Stone; and on Curing the Stone and Gout by Aliment. Londra: James Buckland. ss. 312-334. 
  22. ^ "Announcement", Daily Post, Londra, 7 Mart 1744 
  23. ^ Prerogative Court of Canterbury and Related Probate Jurisdictions, ID: PROB 11/732. Kew: The National Archives.
  24. ^ "Art UK". 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  25. ^ "The Newtonian system of the world, the best model of government : An allegorical poem. With a plain and intelligible account of the system of the world, by way of annotations: With copper plates: To which is added, Cambria's complaint against the intercalary day in the leap-year". 1728. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisöz'de John Theophilus Desaguliers ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Theophilus_Desaguliers&oldid=34104421" sayfasından alınmıştır