İçeriğe atla

II. Nikolay

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(II. Nikola sayfasından yönlendirildi)
II. Nikolay
II. Nikolay (1909)
Rusya imparatoru
Hüküm süresi1 Kasım 1894 - 15 Mart 1917
Taç giymesi26 Mayıs 1896
Önce gelenIII. Aleksandr
Sonra gelenMonarşi kaldırıldı
De facto :
Georgi Lvov (Geçici Hükûmet Başkanı)
Veliaht(lar)Nikolay Aleksandroviç Romanov (Kardeşi)
Aleksey Nikolayeviç Romanov (Oğlu)
Doğum18 Mayıs 1868(1868-05-18)
Tsarskoye Selo, Rus İmparatorluğu
Ölüm17 Temmuz 1918 (50 yaşında)
Yekaterinburg, Rusya SFSC
Defin17 Temmuz 1998
St. Peter ve Paul Katedrali, Sankt-Peterburg, Rusya SFSC
Eş(ler)iAleksandra Fyodorovna
Çocuk(lar)ıOlga
Tatyana
Mariya
Anastasya
Aleksey
Tam adı
Nikolay Aleksandroviç Romanov
HanedanRomanov Hanedanı
BabasıIII. Aleksandr
AnnesiMaria Fyodorovna
DiniOrtodoks
İmza

II. Nikolay ya da Nikolay Aleksandroviç Romanov (Rusça: Никола́й II, Никола́й Алекса́ндрович Рома́нов, 18 Mayıs 1868 - 17 Temmuz 1918, Yekaterinburg[1]), Romanov hanedanına mensup tüm Rusya imparatoru, Polonya çarı ve Finlandiya büyük prensi (1 Kasım 1894-15 Mart 1917), Albay (1892); buna ek olarak, İngiliz Filo Amirali (10 Haziran 1908[2][3]) ve İngiliz Ordusu Saha Mareşali (31 Aralık 1915) idi. Saltanatı sırasında Rus İmparatorluğu, dünyanın önde gelen büyük güçlerinden biriydi ancak ekonomik ve askeri çöküşe geçti. Sovyet tarihçiler tarafından verdiği kararlar sebebiyle askeri yenilgilere ve milyonlarca insanın ölümüne yol açan zayıf ve beceriksiz bir lider olduğu ifade edildi. Batılı tarihçiler ise genel anlamda II. Nikolay'ı Sovyet sistemiyle eşdeğer gördü. Aleksey Tolstoy "Çar'ın rejimi hakkında birçok kötü şey vardı, ama otokrasiyi miras aldı, eylemleri şimdi perspektifte ve Sovyetler tarafından işlenen korkunç suçlarla karşılaştırıldığında görülüyor." ifadelerini kullandı.[4]

İmparator olarak Nikolay, üst düzey yardımcılar Sergey Vitte ve Pyotr Stolypin tarafından teşvik edilen ekonomik ve politik reformlara sınırlı destek verdi, ancak güçlü aristokrat muhalefet bunların tamamen etkili olmasını engelledi. Dış kredilere ve Fransa ile yakın ilişkilere dayanan modernleşmeyi destekledi, ancak yeni parlamentoya (Duma) büyük roller vermeye direndi. Hodınka izdihamı, anti-semitik katliamlar, Kanlı Pazar, 1905 Rus Devrimi'nin şiddetli baskıları, siyasi muhaliflerin baskısı ve Rus-Japon Savaşı'ndaki (1904-1905) yenilgi için algılanan sorumluluk nedeniyle eleştirildi. Rus Baltık Filosu'nun Tsushima Muharebesi'nde imha edildiği; Mançurya ve Kore üzerindeki Rus etkisinin kaybı ve Sahalin Adası'nın güneyinin Japon ilhakı bunlara örnektir.

Nikolay, Almanya'nın Ortadoğu'da nüfuz kazanma girişimlerine karşı koymak üzere tasarlanmış 1907 Britanya-Rusya Antantı imzaladı; Rusya ve Britanya İmparatorluğu arasındaki Büyük Oyunu sona erdirdi. Sırbistan'ı destekledi ve 30 Temmuz 1914'te Rus Ordusu'nun seferberliğini onayladı. Buna karşılık, Almanya 1 Ağustos 1914'te Rusya'ya ve müttefiki Fransa'ya 3 Ağustos 1914'te[5] savaş ilan etti. Aristokrasi, aşağılanmış köylü rahip Grigori Rasputin'in Çar üzerindeki güçlü etkisinden endişe duyuyordu. Ciddi askeri kayıplar, cephede ve Rusya'da moralin çökmesine yol açtı ve 1917 Şubat Devrimi'nde Romanov Hanedanı'nın tahttan indirilmesine neden oldu. Nikolay kendisi ve oğlu adına tahttan feragat etti. Ardından kendisi ve ailesi Çarskoye Selo'daki Aleksandr Sarayı'nda ev hapsinde kaldı.1917 yazında Geçici Hükûmetin kararı ile Tobolsk'ta ailesi ve yakınları ile sürgüne gönderildi ve ertesi yıl 16/17 Temmuz 1918 gecesi, eşi, çocukları, aile hekimi, uşakları ve aşçısıyla birlikte Bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek idam edildi.

1981'de Nikolay, karısı ve çocukları, New York'ta bulunan Rusya dışındaki Rus Ortodoks Kilisesi tarafından şehit olarak kabul edildi.[6] Mezar yerleri 1979'da keşfedildi, ancak 1989'a kadar kabul edilmedi. Komünizmin çöküşünden sonra, ailenin kalıntıları çıkarıldı, DNA analizi ile tanımlandı ve 17 Temmuz 1998'de St.Petersburg'daki ayrıntılı bir devlet ve kilise törenine yeniden defnedildiler. 20 Ağustos 2000 yılında şehit olarak kabul görüldü ve Rus Ortodoks Kilisesi tarafından aziz ilan edildi.[7][8]

Taç giyme elbisesiyle Nikolay.

Aile Bağları

[değiştir | kaynağı değiştir]

II. Nikolay, 18 Mayıs 1868'de İmparator III. Aleksandr ve İmparatoriçe Maria Fyodorovna'nın en büyük oğlu olarak Çarskoye Selo'da Aleksandr Sarayı'nda dünyaya geldi. Baba tarafından II. Aleksandr'ın, anne tarafından ise Danimarka Kralı IX. Christian'ın torunuydu.Kardeşleri Ksenia (1875-1960), Mihail (1878-1918), Olga (1882-1960), Aleksandr (1869-1870) ve George (1871-1899) ile birlikte altı kardeşlerdi. Babası III. Aleksandr'ın 1894'te ölümünden sonra, sıklıkla notlarında nostaljik olarak babasından bahsetti.Birbirlerine yolladıkları mektuplarında anlaşıldığı üzere annesine çok yakındı. Nikolay öncelikli olarak Alman ve Danimarka kökenliydi. Etnik olarak ise Ruslara, atası Büyük Petro'nun kızı olan Rusya Büyük Düşesi Anna Petrovna (1708-1728)'dan ulaşmaktaydı.[9] İmparator Nikolay'ın, Avrupa'daki birçok hanedan ile kan bağı mevcuttu. Annesinin kardeşleri arasında VIII. Frederik Danimarka Kralı, I. Georgios Yunanistan kralı ve Alexandra (Kral VII. Edward'ın eşi) Britanya Kraliçesi idi. Ayrıca eşi Alexandra, Britanya Kraliçesi Victoria'nın torunu ve Alman İmparatoru II. Wilhelm ile İngiltere Kralı V. George'un birinci dereceden kuzenidir. Bununla birlikte II. Nikolay hem Kral VII. Haakon hem de Norveç Kraliçesi Maud'un yanı sıra Danimarka Kralı X. Christian ve Yunanistan Kralı I. Konstantin 'in birinci dereceden kuzeniydi. Çocukluğunda Nikolay, ebeveynleri ve kardeşleri ile birlikte büyükanne ve büyükbabalarını, ziyaret etmek için Danimarka'daki Fredensborg ve Bernstorff kraliyet saraylarına yıllık ziyaretler yaptı. Ziyaretler aynı zamanda annesinin kardeşlerinin de Birleşik Krallık, Almanya ve Yunanistan'dan aileleriyle birlikte geleceği için aile toplantıları olarak da hizmet etmiştir.[10] 1883'te İngiliz kuzeni Prenses Victoria ile flört etti. 1873'te Nikolay, iki aylık, yarı resmi bir ziyaret için İngiltere'ye gitmek üzere annesi ve iki yaşındaki erkek kardeşi George'a eşlik etti.[11] Londra'da Nikolay ve ailesi, Marlborough House'da kaldı.[12]

Çareviç Nikolay (1889)

Çareviç Nikolay

[değiştir | kaynağı değiştir]
Çareviç Nikolay (1892)

Büyükbabası Çar II.Aleksandr'ın suikastının ardından Nikolay, babası III.Aleksandr'ın tahta geçmesi ile birlikte Rus tahtının yeni mirasçısı oldu. Nikolay ve diğer aile üyeleri, saldırıdan sonra getirildiği St.Petersburg'daki Kış Sarayı'nda bulunan II. Aleksandr'ın cenazesine tanıklık ettiler.[13] Güvenlik nedeniyle, yeni Çar ve ailesi birincil konutlarını şehir dışındaki Gatchina Sarayı'na taşıdılar ve sadece çeşitli tören işlevleri için başkente gitmekteydiler. Sosyal hayattan uzaklaşan izole edilmiş yaşam tarzı, sonunda Nikolay'ın İmparatorluğun tüm toplumsal katmanlarından kopmasına yol açtı. Nikolay, bu dönem de Çar danışmanı olan muhafazakâr-din adamı hukukçu Konstantin Pobedonostsev'in gözetiminde büyüdü. Pobedonostsev, Çareviç Nikolay'ın dünya görüşü üzerinde büyük bir etkiye sahipti. Batı liberalizmini reddetmekte ve Tanrı'nın lütfuna layık olmak için otokratik güce ihtiyaç olduğunu vurgulamaktaydı.[14] İngiliz öğretmeninin eğitimi ve talimatı ile biraz kendinden emin olarak nitelendirilen Nikolay, sakin, kendini kontrol edebilen ve görev duygusu için erken yaşlarda beceriler geliştirdi, ancak bir hükümdarın faaliyetlerine çok az ilgi göstermekteydi.1885-1890 yılları arasında Nikolay, St.Petersburg Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Siyaset bilimi ve ekonomi derslerine katıldı. Aynı zamanda memur kariyerine 19 yaşında başladı ve seçkin Preobrazhensky Alayı'na katıldı. Orduya katılması, ilk kez akranlarıyla sürekli temas hâlinde olan Çareviç üzerinde özgürlükçü bir etkiye sahipti. Ardından kısa süre içinde albay rütbesine yükseldi. 1890/91 yılında Nikolay, kardeşi Georgi ve kuzeni Georg von Greece eşliğinde,Pamjat Asowa adlı gemi ile Süveyş Kanalı, Hindistan, Seylan, Bangkok, Singapur ve 1891 baharında Japon İmparatorluğu gibi dünyanın dört bir yanında seyahatlere başladı. 11 Mayıs 1891'de, bir Japon polis memuru (Ōtsu olayı) tarafından bir kılıçla saldırıya uğradığında Çareviç Nikolay'a bir suikast girişimi yapıldı ancak başarısız oldu. 23 Mayıs'ta babası adına Trans-Sibirya Demiryolu'nun temel atma törenine katıldı.[15][16]Rusya'ya dönüşü üzerine Nikolay, hükûmet işleri ilk görevini III. Aleksandr tarafından aldı. Ardından danıştay üyeliğine atandı. Ancak Çar'ın meclisi, 45 yaşındaki Çar'ın yakın gelecekte görevini oğluna teslim etmek zorunda olmadığı görüşüne sahip olduğu için, siyasi karar alma süreçlerinde çok az rol oynadı.

Nişanı ve Evliliği

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: II. Nikolay ve Aleksandra Fyodorovna'nın düğünü
Laurits Tuxen'in, II. Nikolay'ın evlilik töreni tablosu

8 Nisan 1894'te Nikolay ile ikinci dereceden kuzeni Alix von Hessen-Darmstadt arasındaki ilişki Coburg'da resmi olarak açıklandı. Alix, Hessen Büyük Dükü Ludwig'in kızıydı ve İngiltere Kraliçesi Victoria'nın torunuydu.Çift, 1884'te Alix'in ablası Elisabeth'in ve Sankt-Peterburg'daki Nikolay'ın amcası Büyük Dük Sergei Aleksandroviç'in düğünü sırasında tanıştılar. Annesinin bir Alman prensesi ve Kraliçe Victoria'nın Rusya hakkındaki endişelerine ve başlangıçta Alix'in Rus Ortodoks Kilisesi'ne tabii olmayı reddetmesine rağmen, daha sonra Nikolay ile nişanlanmayı kabul etti. III. Aleksandr'ın ani ölümü, 1 Kasım 1894'te yeni hükümdarın hızla evliliğini yapmasını gerektirdi.[17] Bu sebeple,1895 için planlanan evlilik töreni 26 Kasım 1894'te yapıldı. Avrupa hanedanlarının birçok üyesinin katılımı ile düğün Kış Sarayı'nda yapıldı ve yas süresi nedeniyle tören, o zamandaki standartlar nedeniyle olağanüstü mütevazıydı. Rus Ortodoks Kilisesi'ne geçmesi ile birlikte Alix, adını Aleksandra Fyodorovna olarak değiştirdi.

Hükümdarlığı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Taç Giyme

[değiştir | kaynağı değiştir]
Taç giyme töreninden sahne Laurits Tuxen tarafından yapılan tablo.

III.Aleksandr'ın ölümünden (1 Kasım 1894) sonra tahtın varisi Çareviç Nikolay saray ve devlet yetkililerin katıldığı yemin töreni ile birlikte Rusya İmparatoru oldu.[18] 1894 Kış Sarayı Büyük Kilisesi'nde Aleksandra Fyodorovna ile evlendi; balayı anma törenleri ve cenaze ziyaretleri atmosferinde yapıldı.[19] İmparator II. Nikolay 'ın ilk kararlarından biri, Aralık 1894'te İosif Gurko'nun Polonya Krallığı Genel Valisi görevinden ve Şubat 1895'te Dışişleri Bakanı Aleksey Lobanov-Rostovsky'nin görevinden alınmasıydı. Avam Kamarası tartışılırken gözlemlediği ve anayasal monarşinin mekanizmalarından etkilendiği İngiltere'yi ziyaret etmesine rağmen,[20] II. Nikolay Rusya'daki seçilmiş temsilcilere herhangi bir yetki verme fikrine yanaşmadı.[21][22] İmparatorun ilk büyük uluslararası eylemi, Üçlü Müdahale - eşzamanlı olarak (23 Nisan 1895), Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın inisiyatifiyle, (Almanya ve Fransa ile) Japonya ile yapılanShimonoseki barış anlaşmasının şartlarını gözden geçirerek Liaotung Yarımadası üzerindeki hak iddialarını reddetmesi oldu.

Çarlık döneminin ilk yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sağda Romanya Kralı ortada Rus Çarı. Çarın Romanya seyahati sırasında.

Çareviç Aleksandr Aleksandroviç'le (1881'den sonra Rus Çarı III. Aleksandr) ile Çariçe Maria Fyodorovna'nın (Danimarka prensesi Dagmar) büyük oğluydu. 1 Kasım 1894'te babasının ölümü üzerine tahta çıktı. 14 Mayıs 1896 tarihinde Moskova yakınlarındaki Kodinka'da düzenlenen taç giyme töreninde halkın bulunduğu tribünler çökmüş ve yaklaşık 1.400 kişi yaşamını kaybetmişti.

Nikolay yetiştirilişi ve kişiliği bakımından mutlakiyetle yönetilen büyük bir imparatorluğun hükümdarı olarak kendisini bekleyen görevelere uygun bir insan değildi. 26 Kasım 1894'te evlendiği Alman asıllı karısı Hessen-Darmstadt Prensesi Aleksandra Fyodorovna kendisine dört kız ve bir erkek çocuk verdi. Nikolay üzerinde güçlü bir etkiye sahip olan Aleksandra Fyodorovna'nın ailesinden gelme hemofili hastalığı yüzünden, veliaht Aleksey de hemofili hastasıydı.

Nikolay, kamu yaşamından elverdiğince uzak kalarak çoğunlukla Çarskoye Selo'da yaşadı. Saraydaki aşırı lükse de önemli bir darbe indirdi. Karısının etkisiyle çevresine topladığı Grigori Rasputin gibi mistiklere ve telkinle iyileştirme gücü olan kişilere danışmadan karar vermiyor, entelektüel açıdan kendisinden üstün olduklarını düşündüğü ve ayrıcalıklarını elinden almalarından korktuğu bakanlarına güvenmiyordu. Gücünü Tanrı'dan aldığına ve yalnız ona karşı sorumlu olduğuna inanıyor, mutlak iktidarını korumayı kutsal bir görev sayıyordu. Ama görevini bu kadar önemseyen birinde bulunması gereken irade gücünden yoksundu.

Tahta çıktıktan hemen sonra zemstvo'ların (yerel meclis) liberal üyelerine yaptığı bir konuşmada, yönetime katılma beklentilerini "anlamsız düşler" olarak niteleyip reddetti. "Otokrasi ilkesini, unutulmaz babası kadar enerji ve azimle korumaya" kararlı olduğunu açıkça ortaya koydu. Böylece, kararsızlık ya da zayıflıkla suçlanan Nikolay, sahip olduğu otokrat çar ayrıcalıklarını inatla savundu. Halk arasında giderek artan hoşnutsuzluklara, polis baskısını yoğunlaştırarak yanıt verdi.

Nikolay, nüfusu hızla artan ve hızlı bir sanayileşme sürecine girmiş bir ülkenin karmaşık sorunlarıyla karşı karşıya bulunuyordu. İki asırdır süren modernleşme çabalarına karşın, Rusya nüfusunun yüzde 90'ını köylüler oluşturuyordu ve bu insanlar Orta Çağ koşullarından daha kötü koşullarda yaşıyorlardı. Petrograd, Moskova, Bakü, Odessa ve Kiev gibi kentlerde telefon ve elektrik vardı, ama ülkenin geri kalanı kandillerle aydınlatılıyordu. Rusya o tarihlerde Fransa'dan yüzölçümü olarak 40 misli daha büyük bir ülke olmasına rağmen, tüm yolların uzunluğu Fransa'dakilerin yarısına bile ulaşmıyordu. Son yıllarda işletilmeye başlanan petrol yataklarında yoğunlaşan işçi sınıfı ise, çok kötü koşullarda yaşıyordu. Bu koşullar içinde sosyalist düşünceler de yavaş yavaş gelişmeye başlamıştı.[23]

Maliye bakanı İvan Vıyşnegradskiy ve arkadan Sergey Vitte, Fransa ile sanayinin gelişmesini sağlayacak devlet istikrazları için görüşmeler yaptı. Sanayileşme, sorunları giderek ağırlaşan toprak sahipleri, köylüler ve soyluların zararına gelişti. Vitte, imparatordan, köylü sınıfının gereksinimleri konusunda bir konferans toplanması için gerekli izni aldı (1902). Köylülerin özleyişlerinin radikalleşmesinden memnun olmayan Nikolay, Pleve'yi karışıklığı bastırmakla görevlendirdi ve Vitte'yi uzaklaştırdı (1903). 1902'den başlayarak gelişen bunalım, toplumun bütün katlarını (zemstvolardaki liberaller ve serbest meslek sahipleri, eylemleri terörizme kayan öğrenciler, Ukrayna ve Orta Volga'da isyanlar çıkaran köylüler ve grevleri 1903'ten itibaren yayılan işçiler) sardı.

Öte yandan ülkesiyle Almanya'nın geleneksel düşmanı Fransa arasındaki ittifaka karşın, Temmuz 1905'te Alman imparatoru II. Wilhelm'le Björkö'de bir ittifak antlaşması imzalamasının da gösterdiği gibi, Rusya'nın uluslararası yükümlülükleri karşısındaki umursamaz tutumu ve saflığıyla zaman zaman Rus diplomatlarını zor duruma soktu.

Nikolay Asya'ya kişisel ilgi gösteren ilk Rus çarıydı. Henüz çareviçken Hindistan, Çin ve Japonya'yı kapsayan bir geziye çıkmıştı (1891). Daha sonra Trans Sibirya Demiryolu'nun yapımıyla yakından ilgilendi. Rusya'nın Japonların da toprak sahibi olduğu Kore'deki nüfuzunu korumaya ve güçlendirmeye yönelik girişimleri, Rus - Japon Savaşı'nın (1904 - 1905) başlamasında önemli rol oynadı.

Ocak 1904'te, Nikolay, taht çevresinde ulusal birliği yeniden sağlamak umuduyla, Japonya'ya karşı savaşa girdi. Ancak Rusya'nın savaşta uğradığı yenilgi hem Nikolay'ın Rusya'yı Çin, Tibet ve İran'ı denetimi altında tutan büyük bir Avrasya imparatorluğu durumuna getirme düşlerinin sonu oldu, hem de halkın hoşnutsuzluğunu artırarak 1905 Devrimi'ne yol açtı.

Duma'nın kurulması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sergey Vitte

Pleve'nin (temmuz 1904'te öldürüldü) yönettiği baskı ve Rus-Japon Savaşı'nda (1904-05) uğranılan bozgunlar, bunalımı daha da ağırlaştırdı; Japon yenilgisi halk üzerinde büyük bir hiddet ve aşağılanma duygusu yarattı. Nitekim, Port Arthur limanının Japonların eline geçmesinden sonra, 22 Ocak 1905 günü Petrograd'ta büyük bir protesto gösterisi gerçekleştirildi. Kışlık Saray önündeki meydanı dolduran yüzbinlerce insan, hem iş ve ekmek, hem de II. Nikolay'dan Japon yenilgisinin intikamını hemen almasını talep etmekteydi. Ne var ki, böyle kritik anlarda esnek bir politika uygulayacak kişiliğe sahip olmayan Nikolay, halkın karşısına çıkmayıp Petrograd yakınlarındaki Çarskoye Selo malikanesine kaçarak protestocuların durumunu İçişleri Bakanı Prens Sviatopolk-Mirskii ile Silahlı Kuvvetler Komutanı Grandük Vladimir'in kararına bıraktı. Bu iki yeteneksiz bürokrat, kışkırtıcıların marifetiyle protestolarını arttıran çocuklu kadınlı kalabalığın üstüne ateş açtırdı. Başkomutan Vladimir bununla da yetinmeyerek, aynı kalabalığın üzerine kılıçlarını çekmiş atlı Kazak birliklerini sürdü. Tarihe "Kanlı Pazar" olarak geçen (22 Ocak 1905) bu felaket, "halkın babası çar" efsanesi yıktı ve 1905 Devrimi'nin patlak vermesine yol açtı.[24]

Nikolay, devrimci dalga karşısında 3 Mart 1905'te danışma meclisi niteliğindeki temsile dayalı bir devlet meclisini (Duma) toplantıya çağırmayı kabul etmek zorunda kaldı. Ekim Manifestosu'yla da (30 Ekim 1905) Duma'nın onayı olmadan hiçbir yasanın yürürlüğe konmayacağı, demokratik oy hakkıyla sivil özgürlüklerin güvence altına alınacağı anayasal bir rejime geçileceğine söz verdi.

Ama baskı altında verdiği sözleri tutmaya niyeti olmadığından eski gücünü yeniden kazanmak için harekete geçti. Ordu Uzakdoğu'dan dönünce Petrograd ve Moskova Sovyetleri'ni ezdi (aralık 1905-ocak 1906). Duma'nın, Kurucu Meclise dönüşmesini önlemek amacıyla Mayıs 1906'da yürürlüğe giren Temel Yasalar'da, mutlak yetkilere sahip bir hükümdar olarak tanımlanmasını sağladı. Bu yasalar göre çar, otokrat unvanını, askeri, diplomatik ve dinsel sorunların yönetimini üstlenmeye devam ediyor, Duma'yı toplama, dağıtma ve oturumlar arasında yasa gücünde kararnameler çıkarma hakkına sahip oluyordu.

Ayrıca şiddet yöntemleri kullanan ve Yahudi karşıtı propaganda etkinlikleri yürüten Rus Halkının Birliği adlı aşırı sağcı örgütü koruması altına aldı. Ekim Manifestosu'nun yayımlanmasından sorumlu tuttuğu Başbakan Kont Sergei Vitte'yi görevinden alıp ilk iki Duma'yı süresinden önce dağıttı.

Vitte'nin yerine geçen ve 16 Haziran 1906'da ikinci Duma'yı dağıtan Pyotr Stolipin çara sadık ve yetenekli bir devlet adamı olmasına karşın, Nikolay, güvenmediği Stolipin'e karşı entrikalar düzenlenmesine ve bunun sonucunda konumunun sarsılmasına göz yumdu.

Devrimci partilere karşı baskıyı arttırmaya ve köylüleri mir'in zincirlerinden kurtaracağı varsayılan bir tarım reformunu gerçekleştirmeye çalışan Stolipin'in öldürülmesinden (1911) sonra, imparator, Vladimir Kokovtsov'u göreve çağırdı (1911-1914), ardından çevresini dar görüşlü ya da yeteneksiz gerici bakanlarla doldurdu. Kamuoyunun gözünde, Stürmer ve Protopopov, sarayca rezilce işlere giren Rasputin'in sadık bendeleriydi.

I. Dünya Savaşı ve Nikolay'ın otoritesini kaybetmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Çariçe Aleksandra Fyodorovna

Nikolay, temmuz 1905'te Björkö'de Alman İmparatoru II. Wilhelm'le yaptığı gizli görüşme sırasında, Almanya ile bir savunma ittifakı imzaladı, ama daha sonra bu antlaşmadan vazgeçerek daha çok Fransız-Rus ittifakını tercih etti. Daha sonra Büyük Britanya'ya yanaşarak, 1907'de bu ülkeyle bir antlaşma imzaladı ve İtilaf Devletleri'ne katıldı.

Uzak Doğu'ya ilişkin yayılmacı planları Japonlarca engellenen Nikolay, dikkatini Balkanlar'a çevirdi. Nikolay Slavların milliyetçi isteklerine sempati besliyor ve Boğazlar'ı denetim altına almak için sabırsızlanıyordu. Ama büyük devletler arasındaki barışın korunmasını istediğinden yayılmacı eğilimlerini dizginliyordu. Balkan Savaşları'yla Osmanlı egemenlinin sona erdiği Balkanlar'da, İzvolskiy'in teşvikiyle, etkin bir politikaya sürüklenen Nikolay, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile ittifak kurmuş olan Bulgaristan'a karşı Sırbistan'ı destekledi. Böylece, Rusya'yı aşılması olanaksız güçlüklere sokan I. Dünya Savaşı'na girmek zorunda kaldı.

Avusturya arşidükü Franz Ferdinand'ın Saraybosna'da öldürülmesinden sonra savaşı engelleyebilmek için yoğun diplomatik çaba harcadı. Ama ordudan gelen baskılar karşısında 30 Temmuz 1914'te genel seferberlik ilan etmek zorunda kaldı. I. Dünya Savaşı monarşiye geçici olarak güç kazandırdıysa da, Nikolay halkının kendisinden beklediği şeylerin hiçbirini yapmadı. Duma'ya gereken önem verilmedi ve gönüllü yurtsever örgütlerin yönetime destek olma çabaları engellendi.

Yönetici kadrolarla halk arasındaki uçurum giderek büyüyordu. Nikolay, karısı Aleksandra'nın kışkırtmasıyla, 5 Eylül 1915'te babasının kuzeni Prens Nikolay'ı görevden alarak başkomutanlığı bizzat üstlendi. Hemen hemen bütün bakanlar Nikolay'ın savaş deneyimi olmamasının ordunun moralini bozacağı gerekçesiyle karara karşı çıktılar. Ama görüşleri dikkate alınmadığı gibi, çok geçmeden görevden uzaklaştırıldılar.

Nikolay askeri kararlara gereksiz müdahalelerde bulunmadıysa da, saraydan ayrılması ciddi siyasi sonuçlar doğurdu. Mogilev'deki genel karargahında soyutlanmış durumda olan Nikolay, "ruhani danışmanı" Rasputin'in etkisi altına giren Çariçe Aleksandra'nın yönetimde giderek artan bir rol oynamasına göz yumdu. Çarın yetkilerini devralan Çariçe Aleksandra'nın, değerli bakan ve subayları görevden alarak yerlerine Rasputin'in aday gösterdiği yeteneksiz kişileri getirmesi ve sarayın ihanet içinde olduğu düşüncesinin halk arasında yayılması çar ailesine karşı beslenen düşmanlığı arttırdı.

Nikolay'ın vurdumduymazlığı karşısında sivil toplum, zemstvolar, meslek dernekleri, savaş ekonomisini örgütlemeye çalıştılar; böylece 1916'da askeri durumda kısa süreli bir iyileşme görüldü. 1915'te Duma bünyesinde kurulan "İlerici Blok", ülkenin güvenini kazanmış bir hükûmet kurulmasını istedi ve Nikolay'ı devirmeye yönelik bir komplo tasarladı. Muhafazakârların monarşinin geleceğini kurtarma umuduyla Nikolay'ı tahttan indirme planları yapması ve Rasputin'in Aralık 1916'da öldürülmesi bile Nikolay'ı durumun ciddiyetini kavrayarak gerekli önlemleri almaya yöneltmedi.

Tahttan indirilmesi ve ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

İktisadi güçlükler, 1916-17 kışında iaşe bunalımına yol açtı ve Çar karşıtı muhalafetin Duma'yı aşarak halk ayaklanmasına dönüşmesine neden oldu. Bu durumda, sosyalist devrimciler ve sosyal demokratlar tarafından örgütlenen Petrograd halkı ayaklandı. Nikolay, 8 Mart 1917'de Petrograd'da (Sankt-Peterburg) başlayan ayaklanmanın ardından kentin komutanına sert önlemler almasını emrederek düzeni sağlamak üzere destek birlikleri gönderdi. Ancak, olayların önünün alınamaması sonucunda Nikolay, ordunun da desteğini alan Duma'nın çağrısına uyarak 15 Mart 1917'de Pskov'da kardeşi Mihail lehine tahttan çekildi. Ancak Mihail'in tacı reddetmesiyle Romanovların saltanatı ile birlikte Rusya'da bin yıllık monarşi yönetimi son buldu.

Çar II. Nikolay'ın ve ailesinin ikonası

Georgi Lvov başkanlığındaki geçici hükûmet döneminde Çarskoye Selo'da gözaltında tutuldu. Ailesiyle birlikte İngiltere'ye gönderilmesi planlansa da Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti'nin buna karşı çıkması nedeniyle çar ve ailesi önce Batı Sibirya'daki Tobolsk'a, Bolşevik İhtilali'nden sonra da Nisan 1918'de de Urallar'daki Yekaterinburg'a götürüldü.

Bolşeviklere karşı savaşan Beyaz Ordu kuvvetlerine bağlı Çek Lejyonunun bölgeye yaklaşması ve çarı kurtarmaları olasılığı üzerine, yerel yetkililerin kararıyla, 16-17 Temmuz gecesi Çar II. Nikolay, Çariçe Aleksandra, kızları Olga, Tatyana, Anastasia, Maria, oğulları Aleksey, aile doktoru Yevgeniy Botkin, halayık Aloiziy Trupp, Çariçe'nin hizmetkarı Anna Demidova ve aşçı İvan Haritonov hapsedildikleri evin bodrumunda kurşuna dizilerek öldürüldüler. Cesetler terk edilmiş bir maden ocağında yakıldıktan sonra yakınlardaki ormanlık araziye gömüldü.

II. Nikolay ve aile üyelerinin naaşları, o dönemde bölgedeki Bolşeviklerin lideri olan Yakov Yurovsky'nin kayıtlarından yola çıkılarak, amatör arkeolog Aleksandır Avdonin tarafından 1979'da ortaya çıkarıldı. Ancak bu keşif Sovyet yetkilileri tarafından 10 yıl kamuoyundan gizlendi. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra kemiklerin gerçekten Çar'a ve ailesie ait olup olmadığının belirlenmesi için kimlik testi uygulandı.

17 Temmuz 1998'de yapılan devlet töreniyle ailesiyle birlikte Sankt-Peterburg'da St. Peter ve Paul Katedrali'nde defnedildi.[25] Çar ailesi, 2000 yılında Rus Ortodoks Kilisesi tarafından Aziz ilan edildi. 2008 yılında, Rusya Yüksek Mahkemesi Çar ailesinin öldürülmesinin haksız siyasi baskılar sonucu olduğuna, dolayısıyla siyasi cinayete kurban gittiklerine karar verdi ve itibarlarının iade edilmesini kararlaştırdı.[26]

Unvanları

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 18 Mayıs 1868 – 13 Mart 1881: İmparatorluk Altesleri Rusya Büyük Dükü Nikolai Alexandrovich
  • 13 Mart 1881 – 1 Kasım 1894: İmparatorluk Altesleri Rusya Çareviçi
  • 1 Kasım 1894 – 15 Mart 1917: İmparatorluk Majesteleri Tüm Rusların İmparatoru ve Otokratı
  • 15 Mart 1917 – 17 Temmuz 1918: Nikolai Alexandrovich Romanov

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Nicholas II / Shatsillo K.F. // Nikko - Otoliths. - M .: Sovyet Ansiklopedisi, 1974. - (Büyük Sovyet Ansiklopedisi: [30.ciltte] / Ch. Aleksandr Prohorov; 1969-1978, cilt 18).
  2. ^ Правительственный вестник (Hükûmet Gazetesi), 11 Haziran 1908, No. 116, s. 1.
  3. ^ Правительственный вестник (Hükûmet Gazetesi) 12 Haziran 1908, No. 117, s. 1.
  4. ^ Martin Vennard (27 June 2012), Tsar Nicholas – exhibits from an execution 26 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News, Erişim Tarihi: 30 Nisan 2020 (İngilizce)
  5. ^ "World War I Declarations 11 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". The Library of Congress (Kongre Kütüphanesi). Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. (İngilizce)
  6. ^ A Reader's Guide to Orthodox Icons The Icons that Canonized the Holy Royal Martyrs 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  7. ^ Чин канонизации новопрославленных святых состоялся в Храме Христа Спасителя Архивная копия от 10 августа 2011 на 29 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Yeni yüceltilen azizlerin kanonlaşmasının ayini, 10 Ağustos 2011 tarihinde Kurtarıcı İsa Kilisesi'nin katedralinde gerçekleşti) 10 Ağustos 2011 tarihinden itibaren arşivlendi Wayback Machine. Pravoslavie.ru. (Rusça)
  8. ^ "Orthodox Terminology 22 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Church of the Mother of God. Churchmotherofgod.org. Erişim tarihi: 5 Aralık 2018. (İngilizce)
  9. ^ The letters of Tsar Nicholas and Empress Marie: being confidential correspondence between Nicholas II, last of the Tsars, and his mother, Dowager Empress Maria Feodorovna. Edward J. Bing (ed.). London: Nicholson and Watson, 1937.
  10. ^ Van Der Kiste, John (2003) The Romanovs: 1818-1959, Sutton Publishing, s. 151
  11. ^ Clay, Catarine (2006) King, Kaiser, Tsar: Three Royal Cousins Who Led the World to War, Walker & Company, ISBN 0802716237 s.54
  12. ^ Magnus, Philip (1964) King Edward the Seventh, E.P. Dutton & Co, s. 126
  13. ^ Massie, Robert (1967). Nicholas and Alexandra. Londra: Pan Books. s. 38. ISBN 9780440363583. 
  14. ^ King, Greg (1994). The Last Empress. Birch Lane Press s.54
  15. ^ Andreas Rüesch: Die zweite Eroberung Sibiriens. Mit dem Baubeginn für die Transsibirische Eisenbahn bewies Russland seinen Modernisierungswillen.(Andreas Rüesch: Sibirya'nın ikinci fethi. Trans-Sibirya Demiryolu için inşaatın başlamasıyla birlikte Rusya modernleşme isteğini gösterdi) In: Neue Zürcher Zeitung, 31. Mayıs 2016, S. 6.
  16. ^ Pierre, Andre (1925) Journal Intime de Nicholas II, Paris: Payot, s. 45
  17. ^ King, Greg (2006). The Court of the Last Czar: Pomp, Power and Pageantry in the Reign of Nicholas II. John Wiley & Sons. s.326
  18. ^ Hükûmet Gazetesi, (Правительственный вестник) 3 Kasım 1894, No. 230, s. 1. (Rusça)
  19. ^ Великий князь Александр Михайлович. Книга воспоминаний. (Büyük Dük Alexander Mikhailovich. Anılar kitabı). Paris, 1933. s. 169-170.
  20. ^ Warth, Robert D. (1997). Nicholas II, The Life and Reign of Russia's Last Monarch. Praeger. s. 20. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ Pierre, Andre (1925) Journal Intime de Nicholas II, Paris: Payot, s. 127
  22. ^ Figes, Orlando (2015). A People's Tragedy: The Russian Revolution 1891-1924. The Bodley Head. s. 165. 
  23. ^ Rasputin, Focus Dergisi, 1996
  24. ^ Romanovlar, Focus Dergisi, Mart 1998
  25. ^ "Rusya, Çar'dan resmen özür diledi". 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2013. 
  26. ^ "Çar'a iade-i itibar". 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2009. 

Dış kaynaklar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Crankshaw, Edward (Yeni ed. 1986), The Shadow of the Winter Palace: the Drift To Revolution 1825-1917. Londra: Papermac (İngilizce)
  • Van Der Kiste, John (2003) The Romanovs: 1818-1959 Stroud: Sutton Publishing ISBN 075093459X ve 9780750934596 (İngilizce)
  • Almedingen, Edith M. (1995), Die Romanows. Die Geschichte einer Dynastie. Russland 1613-1917, Ullstein: Frankfurt-am-Main, ISBN 3-548-34952-8 (Almanca)

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta II. Nikolay ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Önce gelen:
III. Aleksandr
Rusya imparatoru
1894-1917 		Sonra gelen:
–
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=II._Nikolay&oldid=33749934" sayfasından alınmıştır