Hripsime
| Hripsime Սուրբ Հռիփսիմէ | |
|---|---|
 Azize Hripsime Kilisesi'nde ikona, Vagharshapat | |
| Şehit | |
| Doğum | 3. yüzyıl Roma, İtalya |
| Ölüm | 9 Ekim 290 Vagharshapat, Ermenistan Krallığı |
| Kutsayanlar | |
| Aziz ilanı | Pre-Congregation |
| Türbe | Azize Hripsime Kilisesi, Eçmiyazin |
| Yortu |
|
| Simge | Martyr's palm Taç Haç |
| Koruyucu aziz | |
Hripsime (Ermenice: Հռիփսիմէ, ö. y. 290[2]), ayrıca Rhipsime, Ripsime, Ripsima, Ripsimia, Ripsimus, Arbsima veya Arsema olarak da adlandırılır, Roma kökenli bir şehittir; kendisi ve şehit arkadaşları, Ermenistan'ın ilk Hristiyan şehitlerinden bazıları olarak saygı görmektedir.[3]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Efsaneye göre Hripsime muhtemelen soylu bir aileden gelmektedir.[4] Gayane'nin liderliğindeki Roma'daki 35[5] bakireden oluşan bir topluluğa bağlıydı. Son derece güzel olduğu biliniyordu ve Diocletianus'un dikkatini çekmiştir. Onun teklifinden kaçınmak için, topluluğuyla birlikte şehirden kaçmış; önce İskenderiye'ye gitmiş, ardından Vagharshapat'a yerleşmiştir.[3] Onun şehitliğine ilişkin farklı açıklamalar bu noktada farklılık gösteriyor. Bir hikaye, Hripsime'nin güzelliğiyle bir kez daha fark edildiğini, bu kez onu takip eden Ermenistan kralı III. Tiridatis tarafından fark edildiğini gösteriyor. Onun önüne getirildiğinde, onun teklifini reddetti ve diri diri kızartılarak cezalandırıldı. Gayane daha sonra Tiridatis'in askerleri tarafından öldürüldü, daha sonra Gürcistan'da misyonerlik yapan ve Azize Nino olarak Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin kurucusu olarak kutsanan Nune (ya da Denizci) hariç aynı şekilde toplumunun tüm üyeleri de öldürüldü.[3]
Azizlerin İşleri'nin başka bir versiyonu, Hripsime'nin nerede olduğunu öğrenince Diocletianus'un Tiridatis'e onu ya geri göndermesi ya da kendisine alması konusunda ısrar eden bir mektup gönderdiğini belirtir. Kralın hizmetkarları, onu arkadaşları olan rahibelerin arasında buldular ve onu, onun isteklerini yerine getirmeye çağırdılar. O da diğerleri gibi İsa Mesih'le nişanlı olduğu için evlenemeyeceğini söyledi. Bunun üzerine gökten, "Cesur ol ve korkma, çünkü ben seninleyim" diyen bir ses duyuldu.[6] Bunun üzerine Tiridatis, Hripsime'ye işkence yapılmasını emretti; dili kesildi, midesi açıldı ve öldürülmeden önce kör edildi. Daha sonra cesedi parçalara ayrıldı. Onun örneğinden ilham alan Gayane ve diğer iki rahibe, kafaları kesilmeden önce kendilerini benzer muameleye adadılar. Topluluğun geri kalanı kılıçtan geçirildi, bedenleri yenmek üzere hayvanlara atıldı. Tanrı'nın izniyle Tiridatis ve askerleri yaptıklarından dolayı Tanrı tarafından cezalandırılmış; askerler şeytanların saldırısına uğramış ve vahşi hayvanlar gibi davranmaya, ormanlarda koşmaya, kendilerini kemirmeye ve kıyafetlerini yırtmaya başlamışlardır.[6] Kral daha sonra yaptıklarından dolayı bir yaban domuzuna dönüştürüldü ve Aziz Krikor'un müdahalesiyle kurtarılması gerekti.[7]
Aziz Hripsime Kilisesi, Eçmiadzin
[değiştir | kaynağı değiştir]
Eçmiyazin'deki Azize Hripsime Kilisesi Hripsime'ye adanmıştır; Mevcut yapı 618 yılında kutsanmıştır ve binanın altındaki yer altı mezarlarında onun mezarını içermektedir.[8] Efsaneye göre İsa, bir ışık huzmesi içinde gökten inerek ve altın bir çekiçle yeryüzü sarsılıncaya kadar yere vurarak tapınağın yerini belirledi.[9] Aziz'in kutsal emanetlerinden bazıları, Tiridatis ve Lusavoriç Gregory ile ilgili eşyalar, 1604'teki bir istila sırasında Persler tarafından yağmalanmış, ancak 1638'de restore edilmiştir.[10]
Yortusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Katolik geleneğinde Hripsime ve arkadaşları 29 Eylül'de bir bayram günüyle anılır;[3] Amerika'daki Ortodoks Kilisesi 30 Eylül'de anmaktadır.[5] Ermeni Apostolik Kilisesi 4 Haziran'da Hripsime ve yoldaşlarını anar; Gayane ve arkadaşları 5 Haziran'da ayrı ayrı anılıyor.[11]
Etiyopya'da azizeliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Aziz Hripsime, Etiyopya'nın en çok saygı duyulan azizlerinden birisidir. Etiyopya Ortodoks Hristiyanları tarafından "Arsema" (አርሴማ) olarak bilinir. Şu anda Etiyopya'da onun adını taşıyan üç tanınmış kilise ve manastır bulunmaktadır. Kiliseler arasında en eskisi Tana Gölü adalarından birinde bulunuyor. Kilisede III. Tiridatis (Etiyopya dillerinde Dirtadis ) tarafından nasıl şehit edildiğini ve zalim kralın onu öldürdükten sonra nasıl canavara dönüştüğünü anlatan çok sayıda eski ikona bulunmaktadır. Ocak ayında Etiyopyalı Hristiyanlar tarafından bu kiliseye her yıl hac ziyareti yapılmaktadır. Onun inancını ve şehitliğini öven Hristiyan şarkıları da var. "Arsema Şehidi" anlamına gelen Gedle Arsema adlı kitap, Etiyopya'daki hemen hemen her manevi kitapçıda bulunuyor. Hikayesi Etiyopya Synaxarium'unda, azizin şehit olduğu tarihe denk gelen Mäskäräm 29'da (Jülyen Takviminde 26 veya 27 Eylül'e ve Gregoryen Takviminde 9 veya 10 Ekim'e eşittir) anlatılır.[12]
Miras
[değiştir | kaynağı değiştir]Azizin onuruna verilen Hripsime, varyantları gibi Ermenistan'da oldukça yaygın bir kadın adı olmaya devam eder; aynı şekilde Arsema da Etiyopyalı ve Eritreli Hristiyanlar arasında çok popüler bir isimdir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ http://www.copticchurch.net/classes/synex.php?month=1&day=29&btn=View&lang= [ölü/kırık bağlantı]
- ^ Diğer kaynaklar, örneğin this one 4 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., dördünü yüzyılın başlarını önerir.
- ^ a b c d Catholic Online. "St. Rhipsime - Saints & Angels - Catholic Online". Catholic.org. 14 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2012.
- ^ "Female Martyrs. Martyrs, female martyrs, Christian martyrs, early martyrs, first martyrs, persecutions of the early Christians, Christian persecution, early Christian martyrs". Tonyfinlay.co.uk. 13 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2012.
- ^ a b "Lives of all saints commemorated on this day". OCA. 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2012.
- ^ a b "St. Rhipsime of Armenia". Antiochian Orthodox Christian Archdiocese of North America. 17 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016.
- ^ "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Gregory the Illuminator". Newadvent.org. 1 Haziran 1910. 16 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2012.
- ^ "Hripsime Cathedral". Armeniapedia.org. 15 Ekim 2010. 30 Nisan 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2012.
- ^
Conybeare, Frederick Cornwallis (1911). "Gregory the Illuminator". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 12 (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 565-566.
- ^ "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Etschmiadzin". Newadvent.org. 1 Mayıs 1909. 18 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2012.
- ^ "Church Calendar". Archived from the original on 15 Haziran 2008. Erişim tarihi: 14 Haziran 2008.
- ^ Budge, E. A. Wallis. The Book of the Saints of the Ethiopian Church: A Translation of the Ethiopic Synaxarium: Made from the Manuscripts Oriental 660 and 661 in the British Museum. 4 vols Cambridge: Cambridge University Press, 1928.
