Hidrolik sıvı
Hidrolik sıvı veya hidrolik likit, genel olarak hidrolik sıvıları mineral yağ ve su bazlıdır. Hidrolik sıvıları kullanabilecek ekipmanlara örnek olarak ekskavatörler, bekolar, hidrolik frenler, hidrolik direksiyon sistemleri, şanzımanlar, çöp kamyonları, uçak kontrol sistemleri, asansörler ve endüstriyel makineler verilebilir.[1]
Yukarıda belirtildiği gibi hidrolik sistemler, kullanılan hidrolik sıvı minimum sıkıştırılabilirliğe sahip ise maksimum verimle çalışacaktır.
Fonksiyonları ve Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Hidrolik sıvısının birincil işlevi gücü iletmektir. Bununla birlikte kullanımda, hidrolik sistem elemanlarının korunması gibi hidrolik sıvının diğer önemli işlevleri de vardır. Aşağıdaki tablo, bir hidrolik sıvının ana işlevlerini ve bu işlevi yerine getirme kabiliyetini etkileyen özelliklerini listeler:[1]
| Fonksiyonları | Özellikleri |
|---|---|
| Güç aktarımı ve kontrolü için ortam |
|
| Isı transferi için ortam |
|
| Sızdırmazlık Ortamı |
|
Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hammadde
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski Mısır zamanından kalma orijinal hidrolik sıvısının hammadesi H2O'ydu. 1920'lerden başlayarak, madeni yağ, doğal yağlama özellikleri ve kaynama noktasının üzerindeki sıcaklıklarda kullanılabilme özelliği nedeniyle baz stok olarak sudan daha fazla kullanılmaya başlandı. Bugün çoğu hidrolik sıvısı mineral yağ bazlı stoklara dayanmaktadır.
Kolza tohumu (kanola yağı olarak da bilinir) gibi doğal yağlar, biyolojik olarak parçalanabilirliğin ve yenilenebilir kaynakların önemli olduğu sıvılar için baz stok olarak kullanılır. Yangına dayanıklılık ve aşırı sıcaklık uygulamaları gibi özel uygulamalar için diğer taban stokları kullanılır. Bazı örnekler şunlardır: glikol, esterler, organofosfat ester, polialfaolefin, propilen glikol ve silikon yağları.
Sodyum ve potasyumun ötektik bir alaşımı olan NaK-77, –12 ~ 760 °C (10 ~ 1400 °F) sıcaklık aralıkları için yüksek sıcaklık ve yüksek radyasyon ortamlarında hidrolik sıvı olarak kullanılabilir. 538 °C'deki (1000 °F) yığın modülü, 2.14 GPa (310,000 psi) 'dir. Buda, oda sıcaklığında bir hidrolik yağdan daha yüksektir. Kayganlığı zayıf olduğundan pozitif deplasmanlı pompalar uygun değildir ve santrifüj pompalar kullanılmalıdır. Sezyum eklenmesi, yararlı sıcaklık aralığını –70 ~ 704 °C (–95 ~ 1300 °F) arasında değiştirir. NaK-77 alaşımı, süpersonik alçak irtifa füzesi için hidrolik ve akışkan sistemlerde test edilmiştir.[2]
Yıpranma önleyici hidrolik sıvılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Yıpranma önleyici hidrolik yağlar, petrol bazlı bir sıvıdan yapılır ve genellikle yıpranma önleyici katkı maddesi Çinko dialkilditiyofosfat (ZDDP) içerir. Bu katkı maddesi hidrolik pompayı korumak için çalışır. Farklı uygulamalara sahip çoklu viskozite derecelerinde gelirler. Örneğin AW 46 hidrolik yağları, hidrolik sistemleri damperli kamyonlar, ekskavatörler ve bekolar gibi arazi ekipmanlarında çalıştırmak için kullanılabilirken, AW 32 hidrolik yağları, kar küreme pompasında olduğu gibi daha soğuk hava uygulamaları için daha uygun olabilir.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b ^Placek, D., Synthetics, Mineral Oils and Bio-based Lubricants, L. Rudnick ed., CRC Press, 2006, p. 519 ISBN 1-57444-723-8
- ^ ^Schmitt, Vernon R. (1 January 2002). "Controlled Bombs and Guided Missiles of the World War II and Cold War Eras: An Inside Story of Research and Development Programs". Society of Automotive Engineers. Retrieved 3 May 2017 – via Google Books.
- ^ ^What Does AW Stand For? - Petroleum Service Company