Hasanpaşa, Kadıköy
| Hasanpaşa | |
|---|---|
 Mahalledeki Kaptan Hasan Paşa Camii | |
 Mahallenin haritadaki yeri | |
Koordinatlar: 40°59′46″N 29°02′30″E / 40.996213°K 29.041588°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | İstanbul |
| İlçe | Kadıköy |
| Bulunduğu yer | Anadolu Yakası  |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 0.81 km² |
| Nüfus (2023) | 16.310[2] |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 216[3] |
| İl plaka kodu | 34[4] |
| Posta kodu | 34722[5] |
| İstatistiki bölge | İstanbul alt bölgesi (TR10) |
| Seçim çevresi | İstanbul 1. seçim çevresi[6] |
Hasanpaşa, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda bulunan Kadıköy ilçesine bağlı bir mahalledir.[7]
Kadıköy'ün en eski yerleşim yerlerinden[8] olan mahalle, Kurbağalıdere kıyısındadır. Hasanpaşa Gazhanesi, Kaptan Hasan Paşa Camii ve Kadıköy belediye binasının da bulunduğu, Kadıköy Salı Pazarı'nın kurulduğu Hasanpaşa'nın güneyinde Zühtüpaşa; kuzeyinde Üsküdar ilçesine bağlı Ünalan; doğusunda Fikirtepe; batısında Acıbadem; güneydoğusunda ise Eğitim mahallesi yer alır.
Kadıköy Belediyesi, Kadıköy Evlendirme Dairesi, Söğütlüçeşme Tren İstasyonu, Söğütlüçeşme, İETT Hasanpaşa Garajı bu mahallede bulunur. Kurbağalıdere ile Taşköprü caddeleri ile İstanbul-Ankara demiryolunun kesiştiği alanda, günümüzde herhangi bir işlevi olmayan Söğütlüçeşme Hamamı konumlanır.[9][10]
Kadıköy'ün yaşlı nüfusunun en yoğun olduğu semtlerinden biri olduğu için, İBB tarafından bölgede "Hasanpaşa Yaş Alanlar Kulübü" adını taşıyan bir proje uygulamaya konulmuştur. Bu kapsamda mahalledeki eski Hasanpaşa Sabit Pazarı alanında inşasına başlanan sosyal merkezin, ileri yaşlardaki kişilerin sosyal hayata katılımına, birlikte olmalarına, hobilerini sürdürmelerine ve farklı kuşaklarla buluşmalarına ev sahipliği yapması planlanmaktadır.[11]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hasanpaşa ile Acıbadem çevresi 17. yüzyılda Kızlarağası Mısırlı Osman Ağa’nın mülkiyetinde iken, 1630’da IV Murad tarafından kamulaştırılarak 19. yüzyılın başında III. Selim'in mülkiyetine geçmiştir.[8] "Hasanpaşa" adı, II. Abdülhamid devrinde Bahriye Nazırı olarak görev yapan Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa'dan gelir. Hasan Hüsnü Paşa, mahallenin yanan eski camisi yerine 1889 yılında Hasanpaşa Camii'ni yaptırmıştır. 1930'lu yıllarda mahallelere ad verilirken caminin adı mahalleye verilmiş;[8] Caminin dış duvarındaki Kayışdağı'ndan gelen suyun aktığı Kayışdağı Çeşmesi 1930 yılında yapılmıştır.
Anadolu Yakası'nın en eski sanayi tesislerinden birisi olan Hasanpaşa Gazhanesi, İstanbul'un Anadolu yakasının gaz ihtiyacını karşılamak üzere 1892'de bu mahallede kurulmuştur. Günümüzde bu yapı, Osmanlı endüstriyel mirasının erken dönem örneklerinden biri olarak varlığını sürdürür; yapı, Müze Gazhane adı ile sanat ve kültür merkezi işlev kazanmıştır.
Kurbağalıdere'nin kıyısında yer alan konakları ve köşkleri ile hatırlanan mahallede yapılaşma 20. yüzyıl başında başladı. Anadolu'dan İstanbul'a en yoğun göçün yoğun olarak yaşandığı 1960'lı ve 1970'li yıllarda mahallenin nüfusu artmıştır.[8]
Mahallenin sınırları içerisinde yer alan ve Mehmed Kemal'in de mezarının bulunduğu Mahmut Baba Mezarlığı, 1971 yılında İstanbul Çevre Yolu Uzunçayır – Kadıköy bağlantı yolu inşaatından etkilenmiştir.[12][13]
Kadıköy ilçesinde 1976-1982 yılları arasında 1 ile 7 kat yükseklik aralıklarında, toplam 10.840 gecekonduyu oluşturan 20.007 konut birimi ortaya çıkarken, Hasanpaşa da etrafında sanayi bölgelerinin yer alması nedeniyle bu gelişmelerden pay almıştır.[14] Mahallenin bir kısmında gecekondular günümüzde de varlığını sürdürmektedir.[15] Mahallenin tarihi ahşap yapıları ise günümüzde çökme, yangın ve madde bağımlıları tarafından mesken edinme tehlikeleri yaşamaktadır.[16]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Değişim | Nüfus | Tespit Yöntemi |
|---|---|---|---|
| 2007 | 16.920 | ADNKS | |
| 2008 |  4% |
16.200 | ADNKS |
| 2009 | 4% |
15.585 | ADNKS |
| 2010 | 0% |
15.526 | ADNKS |
| 2011 | 1% |
15.412 | ADNKS |
| 2012 |  1% |
15.581 | ADNKS |
| 2013 | 0% |
15.567 | ADNKS |
| 2014 | 1% |
15.364 | ADNKS |
| 2015 | 2% |
15.653 | ADNKS |
| 2016 | 1% |
15.808 | ADNKS |
| 2017 | 1% |
15.577 | ADNKS |
| 2018 | 2% |
15.241 | ADNKS |
| 2019 | 1% |
15.442 | ADNKS |
| 2020 | 6% |
14.556 | ADNKS |
| 2021 | 8% |
15.775 | ADNKS |
| 2022 | 5% |
16.564 | ADNKS |
| 2023 | 2% |
16.310 | ADNKS |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024.
- ^ "Coğrafi Numaralar". Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024.
- ^ "İl bilgileri Haritası". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.
- ^ "PTT posta kodu sorgulama". PTT. Erişim tarihi: 9 Haziran 2024.
- ^ "Yüksek Seçim Kurulu Kararı" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 3 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.
- ^ "Türkiye Mülki İdare Bölümleri Envanteri". e-icisleri.gov.tr sitesi. 31 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ a b c d Demirtaş, Erhan (8 Eylül 2016). "Bir semt değişirken…". Gazete Kadıköy. 16 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.
- ^ Seçkin, Selçuk (2020). "İstanbul/Kadıköy: Söğütlüçeşme Hamamı". Altay, Ahmet; Demir, Hüseyin; Karakök, Tunay (Ed.). Düşünce-Edebiyat ve Tarih Araştırmaları. Hiperyayın. ss. 241-262. ISBN 6052816600.
- ^ "Söğütlüçeşme Hamamı". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 8. Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı. 1994. s. 403. ISBN 975-7306-08-8.
- ^ "Yaş alanlar için yeni sosyal merkez". Gazete Kadıköy. 24 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2024.
- ^ "Kadıköyün Sanat Eseri Mezar Taşları". Gazete Kadıköy. 30 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024.
- ^ "Boğazlıyan Kaymakamı Mehmet Kemal Bey (1884-1919)". Atatürk Ansiklopedisi. 30 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024.
- ^ İlhan Tekeli, 2009. Konut Sorununu Konut Sunum Biçimleriyle Düşünmek. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- ^ "Kadıköy'de Gecekondu Yangını". Kadıköy Life. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024.
- ^ "Tarihi Hasanpaşa Evleri Zamana Direniyor". Kadıköy Life. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Hasanpaşa, Kadıköy ile ilgili coğrafi veriler
