Haran Gawaita
| Haran Gawaita | |
|---|---|
| Din | Sâbiîlik |
| Dil | Sâbiîce |
Haran Gawaita (Sâbiîce: ࡄࡀࡓࡀࡍ ࡂࡀࡅࡀࡉࡕࡀ "İç Harran" veya "İç Hauran") ayrıca Büyük Vahiy Parşömeni olarak da bilinen, Sâbiî tarihini ve onların Kudüs'ten Nasıralı olarak Medya'ya gelişlerini anlatan bir Sâbiî metnidir.[1][2]
Metin ilk kez 1953 yılında yayımlanmıştır.[3]
Metin, tarihlendirme ve yazarlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Metin Sâbiîce ve alfabesinde yazılmıştır. Yazarı bilinmemektedir.
Metnin kullanıcıları Arap çağında inançlarını sürdürmeleri gereken müritler olduğu belirtiliyor; bu da metnin en azından ilk Müslüman fetihlerinden sonrasına tarihlenmesi gerektiği anlamına gelmektedir. Ayrıca metinde 762 yılında inşa edilmiş bir şehir olan Bağdat'a tekrar tekrar atıfta bulunulmaktadır ve bu nedenle muhtemelen 8. yüzyıldan sonrasına tarihlenmektedir.[3]
İçerik
[değiştir | kaynağı değiştir]Haran Gawaita'ya göre Vaftizci Yahya, mezhebin başrahibi olan Nasirutha'nın (gizli bilgi) hamisi Enos (Anuş veya Anuş-'uthra) tarafından vaftiz ve inisiye edilmiş ve eğitilmiştir.[4]:6–7 Bu araştırma, Oxford'lu akademisyen ve Nasoralılar uzmanı Lady Ethel S. Drower tarafından yürütülmüştür. Jorunn J. Buckley'e göre, Sâbiîler kendilerini Kudüs'te yaşayan ve İsa'nın doğuşuna kadar Adonai'yi seven eski Yahudiyeliler olarak görmektedirler.[2]:96[5]:49 Vaftizci Yahya'nın Nasıralı öğrencileri[4]:IX MS 70 yılında Kudüs'ün ve Tapınağın yıkıldığının farkındalar ama bu yüzden ayrılmadılar. Daha normatif veya Ortodoks Yahudilerden oluşan bir grubun zulmü nedeniyle MS 70'ten önce kaçtılar. MS 11-38 yılları arasında hüküm süren Part kralı II. Erdevân'ın (II. Ardban II; daha önce III. Ardban olarak biliniyordu) yardımıyla Sâbiîler Medya Tepeleri'ne yerleştiler (Sâbiîce : Ṭura ḏ-Madai[6]:xiii) ve daha sonra güney Babil'e taşındılar.[2][5]:4[7]
El yazmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Haran Gwaita ve Diwan Masbuta d Hibil Ziwa'nın İngilizce çevirisi 1953 yılında Lady ES Drower tarafından yayınlanmış ve bu çeviri, Drower Koleksiyonu'nun 9 ve 36 numaralı el yazmalarına dayanmaktadır (sırasıyla DC 9 ve DC 36 olarak kısaltılmıştır).[8]
DC 9'un dizgili Sâbiîce versiyonu 2002'de Majid Fandi Al-Mubaraki tarafından yayınlanmıştır.[9]
Kopyalar ve çeviriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Drower'in el yazmalarının yanı sıra özel olarak tutulan iki el yazmasının da kullanıldığı Almanca çeviri, 2020'de Bogdan Burtea tarafından yayınlanmıştır.[10]
Buckley ayrıca Flushing, New York'ta Haran Gwaita'nın 1930'dan kalma özel olarak tutulan bir kopyasını da bulmuştur.[11] Nasser Sobbi'ye aittir ve orijinal olarak Jabbar Choheili'nin büyükbabası Mulla Sa'ad tarafından kopyalanmıştır.[12]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "And sixty thousand Nasoraeans abandoned the Sign of the Seven and entered the Median Hills, a place where we were free from domination by all other races." Karen L. King, What is Gnosticism?, 2005, Page 140
- ^ a b c Buckley, Jorunn Jacobsen (2010). Turning the Tables on Jesus: The Mandaean View. In Horsley, Richard (March 2010). Christian Origins. Fortress Press. ISBN 9781451416640. 26 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2024.(pp94-111). Minneapolis: Fortress Press
- ^ a b Bladel, Kevin Thomas van (2017). From Sasanian Mandaeans to Ṣābians of the marshes. Leiden studies in Islam and society. Leiden; Boston: Brill. ss. 7-8. ISBN 978-90-04-33943-9.
- ^ a b Drower, Ethel Stefana (1953). The Haran Gawaita and the Baptism of Hibil-Ziwa. Vatican City: Biblioteca Apostolica Vaticana.
- ^ a b Buckley, Jorunn Jacobsen (2002). The Mandaeans: ancient texts and modern people. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-515385-5. OCLC 65198443.
- ^ Drower, E. S. (1960). The secret Adam: a study of Nasoraean gnosis. Oxford: Clarendon Press.
- ^ Gündüz, Şinasi (1994). "The Knowledge of Life: The Origins and Early History of the Mandaeans and Their Relation to the Sabians of the Qur'ān and to the Harranians". Journal of Semitic Studies Supplement. Cilt 3. Oxford University Press. ISBN 0-19-922193-6. ISSN 0022-4480.
- ^ Les textes de Nag Hammadi: - Page 111 Jacques E. Ménard, Université des sciences humaines de Strasbourg. Centre de recherches d'histoire des religions - 1975 "This part of the theory is based on a sort of « History of the Mandaean Movement », called Diwan of the Great Revelation, called Harran Gawaita (the Inner Harran) published in 1953 by Lady ES Drower s». It begins, after a preamble and a .."
- ^ Al-Mubaraki, Majid Fandi (2002). Haran gawaitha (D.C. 9). Mandaean Diwan. 5. Sydney. ISBN 1-876888-02-4.
- ^ Burtea, Bogdan (2020). Haran Gauaita, ein Text zur Geschichte der Mandäer: Edition, Übersetzung, Kommentar (Almanca). Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. ISBN 978-3-447-11362-5. OCLC 1138882232. 5 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2024.
- ^ Buckley, Jorunn Jacobsen (2010). The great stem of souls: reconstructing Mandaean history. Piscataway, N.J: Gorgias Press. ISBN 978-1-59333-621-9.
- ^ Buckley, Jorunn Jacobsen (2023). 1800 Years of Encounters with Mandaeans. Gorgias Mandaean Studies. 5. Piscataway, NJ: Gorgias Press. ISBN 978-1-4632-4132-2. ISSN 1935-441X.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Haran Gawaita and the Baptism of Hibil-Ziwa: the Mandaic text, E. S. Drower
- The Haran Gawaita and the Baptism of Hibil-Ziwa. The Mandaic Text Reproduced Together with Translation, Notes, and Commentary translated and edited by E. S. Drower (Mandaic text omitted)
- Diwan Maṣbuta Hibil Ziwa, 1953
- Burtea, Bogdan (2020). Haran Gauaita, ein Text zur Geschichte der Mandäer: Edition, Übersetzung, Kommentar (Almanca). Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. ISBN 978-3-447-11362-5. OCLC 1138882232.
- Lofts, Mark J. (2013). "When did Zazai d-Gawazta live?" In ARAM 25:2 (2013) 381-399.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Haran Gawaitha (Mandaic text from the Mandaean Network)
- Haran Gawaitha (Mandaic text from the Mandaean Network)
