İçeriğe atla

Guatemala Soykırımı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Makale serilerinden
Yerli halklar
Osmanlı toplu katliamları
Sovyet
İkinci Dünya Savaşı
Soğuk Savaş
Sömürge sonrası Afrika
Modern

Guatemala soykırımı, Maya soykırımı veya Sessiz Holokost [1] olarak da adlandırılan, Guatemala İç Savaşı (1960-1996) sırasında ABD destekli Guatemala askeri hükûmetleri tarafından Maya sivillerinin katledilmesidir.[2] Gerillalara ve özellikle de sivillere yönelik güvenlik güçleri tarafından yapılan katliamlar, zorla kaybetmeler, işkence ve yargısız infazlar 1965'ten bu yana yaygındı. ABD'li yetkililerin de farkında olduğu, askeri rejimin uzun süredir devam eden bir politikası bu konuda etkili olmuştur.[3][4][5] 1984 tarihli bir raporda "terörle otoritesini sürdüren askeri hükümet tarafından binlerce kişinin öldürülmesi" tartışılmaktaydı.[6] İnsan Hakları İzleme Örgütü, silahlı kuvvetlerin çoğunlukla silahsız sivillere yönelik "olağanüstü zalimce" eylemleri olarak tanımlamıştır.[7]

Baskı, Yoksulların Gerilla Ordusu'nun faaliyet gösterdiği, ağırlıklı olarak yerlilerin yaşadığı kuzey eyaletlerinde soykırım düzeyine ulaşmıştır. Burada Guatemala ordusu Mayaları isyancıların yanında gördü ve Maya köylülerine yönelik toplu katliam ve ortadan kaybolma sürecini başlattı. Yerli köylülere yönelik katliamlar savaşın başlarında meydana gelmiş olsa da, onlara karşı sistematik olara terör kullanımı 1975 civarında başlayarak ve 1980'lerin ilk yarısında zirveye ulaşmıştır.[8] Ordu, çatışma sırasında Mayalara karşı 626 katliam gerçekleştirmiştir [9] ve 1981 ile 1983 yılları arasında 440 Maya köyünün yok edildiğini kabul etmiştir. Bazı belediyelerde köylerin en az üçte biri boşaltıldı veya yok edildi. Yüksek Mahkeme Çocuk Dairesi'nin Mart 1985'te yaptığı bir araştırma, 200.000'den fazla çocuğun savaşta en az bir ebeveyninin hayatını kaybettiğini ve 1980 ile 1985 yılları arasında 45.000 ile 60.000 arasında yetişkin Guatemalalı'nın katledildiğini tahmin etmektedir.[10] Çocuklar, 1980 ile 1982 yılları arasındaki Río Negro katliamları da dahil olmak üzere, ordu tarafından sıklıkla toplu katliamların hedefi olmuştur. [11]

Savaş sırasında tahminen 200.000 Guatemalalı katledildi ve bunların en az 40.000'i " kaybolan " kişilerden oluşmaktaydı.[12] Sivil infazların yüzde 92'si hükûmet güçleri tarafından gerçekleştirilmiştir.[12] Birleşmiş Milletler destekli Tarihsel Açıklama Komisyonu (CEH), 7.338 tanıktan 42.275 insan hakları ihlali ve şiddet eylemi mağdurunu belgelemiştir.[13][14] Kurbanların yüzde 83'ü Maya, yüzde 17'si ise Ladino'ydu .[15] Kurbanların %91'i 1978'den 1984'e kadar, %81'i 1981'den 1983'e kadar katledildi.[16] 1999'daki nihai raporunda Tarihsel Açıklama Komisyonu, Guatemala Silahlı Kuvvetlerinin bir soykırım gerçekleştiğini ve ABD subay birliklerinin isyan bastırma teknikleri konusunda eğitiminin "silahlı çatışma sırasındaki insan hakları ihlalleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu ancak doğrudan ABD tarafından yapılmadığı" sonucuna varmıştır.[4][8][17][18] Eski askeri diktatör General Efrain Ríos Montt (1982–1983), soykırımın en yoğun aşamasındaki özel pozisyonu sebebiyle suçlanmıştır. 2013 yılında İşil Yerli grubundan 1.771 kişinin katledilme emrini vermekten dolayı suçlu bulundu,[19] ancak bu ceza bozuldu ve 2018 yılında öldüğünde yeniden yargılaması tamamlanmamış bir durumda kaldı.

Anma

[değiştir | kaynağı değiştir]

REM şarkısı "Flowers of Guatemala" bu soykırımı anan bir şarkıdır.[20]

Dos Erres'teki soykırımı anmak için bir haç heykeli yapılmıştır.[21]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Guatemala 1982". Peace Pledge Union Information. 3 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2016. 
  2. ^ Malkin, Elisabeth (16 Mayıs 2013). "Trial on Guatemalan Civil War Carnage Leaves Out U.S. Role". The New York Times. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. The U.S. played a very powerful and direct role in the life of this institution, the army, that went on to commit genocide 
  3. ^ Group says files show U.S. knew of Guatemala abuses 5 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  4. ^ a b Navarro, Mireya (26 Şubat 1999). "Guatemalan Army Waged 'Genocide', New Report Finds". The New York Times. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2016. 
  5. ^ Blakeley, Ruth (2009). State Terrorism and Neoliberalism: The North in the South. Routledge. ss. 91-94. ISBN 978-0415686174. 14 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  6. ^ Guatemala: A Nation of Prisoners, An Americas Watch Report, January 1984, pp. 2–3
  7. ^ "Human Rights Testimony Given Before the United States Congressional Human Rights Caucus" (Basın açıklaması). Human Rights Watch. 16 Ekim 2003. 11 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2009. 
  8. ^ a b Cooper, Allan (2008). The Geography of Genocide. University Press of America. s. 171. ISBN 978-0761840978. 22 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  9. ^ The Secrets in Guatemala’s Bones 3 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  10. ^ "Civil Patrols in Guatemala: An Americas Watch Report". America's Watch: Page 6. August 1986. 
  11. ^ Schirmer 1988.
  12. ^ a b Guatemala: Memory of Silence (PDF). Guatemala City: Historical Clarification Commission. 1999. ss. 17-23. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  13. ^ Nelson, Diane M. (2018). "Bonesetting: The Algebra of Genocide". M. Nelson, Diane (Ed.). Guatemala, the Question of Genocide. Routledge. ss. 37-54. ISBN 978-1351401326.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  14. ^ Guatemala: Memory of Silence (PDF). Guatemala City: Historical Clarification Commission. 1999. s. 17. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  15. ^ Guatemala: Memory of Silence (PDF). Guatemala City: Historical Clarification Commission. 1999. ss. 17, 85. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  16. ^ "Guatemala". Mass Atrocity Endings. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  17. ^ Guatemala: Memory of Silence (PDF). Guatemala City: Historical Clarification Commission. 1999. ss. 19, 38-41. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  18. ^ Valentino, Benjamin A. (2005). Final Solutions: Mass Killing and Genocide in the 20th Century. Cornell University Press. s. 27. ISBN 978-0801472732. 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  19. ^ "Guatemala's Rios-Montt found guilty of genocide". BBC News. 11 Mayıs 2013. 31 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  20. ^ "The Flowers Of Guatemala". Pop Songs 07-08. 24 Temmuz 2007. 12 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  21. ^ Grant, Will. "Was there genocide in Guatemala?". BBC News. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guatemala_Soykırımı&oldid=33416481" sayfasından alınmıştır