Gindarus Dağı Muharebesi
| Gindarus Dağı Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pompey-Part istilası | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Roma Cumhuriyeti | Part İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Publius Ventidius | Pakorus (ölü) | ||||||
| Güçler | |||||||
| 11 lejyon | Bilinmiyor | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Çok az | Ağır | ||||||
Gindarus Dağı Muharebesi veya Cyrrhestica Muharebesi, MÖ 38'de Romalı general Publius Ventidius Bassus'un, Büyük Suriye'nin Cyrrhestica bölgesindeki Kral Orodes'in oğlu Pakorus'un Part ordusuna karşı kazandığı kesin bir zaferdir.
Başlangıç
[değiştir | kaynağı değiştir]Carrhae Muharebesi'nde Crassus komutasındaki Roma ordusunun yenilgisinden sonra Part kuvvetleri Roma topraklarına bir dizi baskın düzenlediler. Carrhae Muharebesi'nden sağ kurtulan ve proquaestor olan Gaius Cassius Longinus komutasındaki Romalılar, bu saldırılara karşı sınırı savundular.
Ancak Partlar MÖ 40'ta, hizmetlerinde olan asi Romalı Quintus Labienus'la birlikte daha da büyük bir kuvvetle geri döndüler. Bu kuvvet, Suriye'nin Romalı valisini mağlup etti ve eyaleti istila etmeye başladı. O zamanlar Suriye'deki Romalı birliklerin çoğu, bir zamanlar Brutus ve Cassius'un hizmetinde Marcus Antonius'a karşı savaşmış olan eski Cumhuriyetçilerdi ve birçoğu, Romalı işgalcilere katılmak için Cumhuriyetçi arkadaşları Quintus Labienus'un safına geçerek Roma ordusunun doğudaki konumunu daha da zayıflatmış olabilir.[2]
Partların kazanımlarına karşı koymak için Marcus Antonius, Publius Ventidius Bassus'a birkaç lejyonun komutasını verdi. Ventidius, Crassus'un hatalarından ders almış ve ağır piyadelerin tek başına hareketli Part atlı okçularına karşı savunmasız olması nedeniyle kuvvetlerinin okçular ve sapancılar şeklinde yeterli ateş gücüne sahip olduğundan emin olmuştur. Ayrıca düz zeminin Part süvarilerine avantaj sağladığını, engebeli arazinin ise bu avantajı ortadan kaldıracağını da fark etti.
Ventidius Bassus, Gülek Boğazı Muharebesi'nde Quintus Labienus ve Part generali Pharnapates'e karşı savaştı ve onları yendi; Labienus kılık değiştirip kaçmaya çalıştı ama Ventidius'un güçleri tarafından yakalandı ve idam edildi. Partlar Belen Geçidi'ne çekilmek zorunda kaldılar ve orada Ventidius'un güçleriyle bir kez daha karşılaştılar. Romalılar muharebede galip geldi ve Partlar Suriye'den çekildi.
Muharebe
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu yenilginin ardından Partlar, MÖ 38'de Kral Orodes'in oğlu Pakorus'un önderliğinde Suriye'ye yeni bir istila başlattılar. Ventidius, zaman kazanmak için Pakorus'a, Fırat Nehri'ni her zamanki geçitlerinden geçmesi gerektiğini ima ederek dezenformasyon sızdırdı. Pakorus bu bilgiye güvenmedi ve nehrin çok daha aşağısına doğru geçmeye karar verdi; Ventidius'un gerçekleşmesini umduğu şey buydu ve ona güçlerini hazırlaması için zaman verdi.[3]
Partlar, nehri geçmelerinden sonra hiçbir direnşle karşılaşmadılar ve nehri geçmeyi engellemeye çalışmadıkları için Romalı düşmanlarının zayıf veya korkak olduğuna inanarak Cyrrhestica'daki Gindarus kasabasına doğru ilerlediler.
Partlar küçük bir tepe üzerinde bulunan kasabaya vardıklarında, yamaçlarda savaş düzeninde kendinden emin bir şekilde oluşturulmuş Roma lejyonlarıyla karşılaştılar. Partlar saldırmak için acele ettiler - bu emrin Pakorus'tan mı geldiği yoksa kendiliğinden bir saldırı mı olduğu bilinmiyor. Her halükarda Ventidius, yüksek zemin avantajına sahip olan birliklerine yokuş yukarı ilerleyen atlı okçulara saldırmalarını emretti. Atlı okçular, lejyonerlere karşı yakın mesafeli çatışmaya zorlandılar ve bu tür bir muhabereye uygun olmadıkları için ağır bir zorluk çektiler. Part süvarilerinin iradesi en sonunda kırıldı ve panik yayıldı, atlı okçuların çoğu yokuştan aşağı sürüldü ve kaçma çaresizliği içinde arkadaşlarına çarptılar. Atlı okçular sonunda kaçtı ya da öldü. Tepenin dibinde konuşlanmış olan ağır Part süvarileri lejyonerler tarafından kuşatılmışlardı. Ventidius, lejyonerlerle hemen saldırmak yerine sapancılarını kullanarak Pakorus'un da dahil olduğu Part ağır süvarilerinin üzerine ok yağdırdı. Baraj kaldırıldıktan sonra lejyonerler harekete geçti ve standart ve pahalı zırhı sayesinde Pakorus'u hızla teşhis edebildiler. Pakorus sonunda korumalarıyla birlikte öldürüldü ve geri kalan süvariler bozguna uğradı ve düştükleri tuzaktan kaçmaya çalıştı ama hepsi bunu başaramadı. Genel olarak Roma ordusu tam bir zafer elde etmiştir.[4]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Ventidius, Partların yenilmeleri halinde geldikleri yoldan kaçmaya çalışacaklarını tahmin etmişti ve bu nedenle, Fırat'a doğru geri dönerken Romalı piyade ve süvarileri onları pusuya düşürmüştü. Yakalanan kaçan Partlar yok edildi. Ventidius, Cyrrhestica'da Pacorus'un büyük ordusuyla karşılaşarak ve Partları ezici bir yenilgiye uğratarak, Roma'nın doğu eyaletlerini güvence altına almayı başardı. Ventidius, isteseydi Partları daha da takip edebilirdi ama Antonius'un kıskançlığına maruz kalmak istemediğinden, bunun yerine Roma'ya isyan edenleri bastırdı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ C.P. Cavafy Historical Poems 21 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - J. Phillipson "Ventidius, Kilikya Kapıları ve Amanus Dağı'nda kesin zaferler kazandı"
- ^ "Rome and Parthia at War - All Empires". 8 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology,pp. 1239
- ^ Dando-Collins, Stephen (2008). Mark Antony's Heroes. John Wiley and Sons. ss. 36-39. ISBN 9780470224533.