Eylül 2022 Burkina Faso Darbesi
| Eylül 2022 Burkina Faso Askeri Darbesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Burkina Faso Hükümeti |
Burkina Faso Silahlı Kuvvetleri | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Burkina Faso Paul-Henri Sandaogo Damiba |
Burkina Faso Ibrahim Traore | ||||||||
| Çatışan birlikler | |||||||||
| BAF Kuvvetleri | "Kobra" özel kuvvetleri | ||||||||
30 Eylül 2022'de Burkina Faso'da Cihatçı isyanla başa çıkılmaması nedeniyle Geçici Devlet Başkanı Paul-Henri Sandaogo Damiba'yı görevden alan bir darbe gerçekleşti . Damiba sadece sekiz ay önce bir darbeyle iktidara gelmişti . Kaptan Ibrahim Traore geçici lider olarak devraldı. Teğmen Ibambe L'Monsein, darbeden saatler sonra Traore tarafından kurulan Ulusal Geçiş Konseyi'nin başkan yardımcılığını üstlendi.[1]
Arka Plan
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Darbe, Ocak 2022 Burkina Faso darbesinin ardından geldi . Ocak darbesi, Burkinabe hükûmetinin Burkina Faso'daki cihatçı ayaklanmayı kontrol altına alamamasından kaynaklanmıştı. Bir grup ordu subayı, Başkan Roch Marc Christian Kabore'yi devirerek, Paul-Henri Sandaogo Damiba'nın başkanlığında askeri bir cunta olan Yurtsever Koruma ve Restorasyon Hareketi'ni kurdu. Darbe, başlangıçta Burkina Faso'daki birçok kişi tarafından memnuniyetle karşılandı, çünkü önceki hükûmet isyanla başa çıkamaması nedeniyle nefret ediliyordu. Ancak yeni rejim de isyancıları yenemedi ve bunun üzerine Cihatçılar ve diğer militanlar daha da fazla toprak kazandı. Eylül 2022'ye kadar Burkina Faso'nun yaklaşık yüzde 40'ı devlet dışı güçler tarafından kontrol ediliyordu. Bu arada, Damiba savunma bakanını görevden aldı ve görevi kendisi üstlendi. Ocak darbesini destekleyen bazı subaylar, Damiba'nın yönetiminden memnun olmadılar ve daha sonra, onun isyancıları yenmeye yeterince odaklanmadığını ve bunun yerine kendi hedeflerinin peşinden koştuğunu iddia ettiler. Subaylar çoğunlukla gençti ve doğrudan cephede görev yaptılar. Damiba'ya verilen halk desteği de azaldı. Yüzbaşı Ibrahim Traore liderliğindeki memnun olmayan subaylar, kendi darbelerini planladılar. Traore, Burkina Faso'nun kuzeyindeki Kaya kasabasında bir askerî birliğin başında görev yapıyordu . Kesin birim tartışmalıdır. Jeune Afrique bir topçu alayına komuta ettiğini belirtirken başka kaynaklar onun Kaya merkezli "Kobra" özel kuvvetlerine komuta ettiğini iddia ediyor. Askeri hükümetin isyancılara karşı gösterdiği kötü performansın yanı sıra, "Kobra" birlikleri, maaşlarındaki gecikmeler ve Kabore hükûmeti altında hapsedilen eski başkomutanları Emmanuel Zoungrana'nın öldürülmesi gerçeğinden de rahatsızdı. Damiba tarafından serbest bırakılmamıştı. 26 Eylül'de, kuşatılmış kuzeydeki Djibo kasabasına giden bir tedarik konvoyu isyancılar tarafından pusuya düşürüldü ve on bir Burkinabe askerinin ölümüne ve 50 sivilin kaçırılmasına yol açtı. Bu olay, halkın Damiba hükûmetine olan güvenini daha da sarstı ve muhtemelen onun nihai devrilmesine katkıda bulundu.[2]
Darbe
[değiştir | kaynağı değiştir]Darbe, sabahın erken saatlerinde, hem cumhurbaşkanlığı hem de askeri cunta karargahına ev sahipliği yapan Ouaga 2000 mahallesi de dahil olmak üzere, başkent Ouagadougou'nun çeşitli bölgelerinde ağır silah sesleri ve patlamaların duyulmasıyla başladı.[3] Maskeli askerler başkentin merkezinde ablukalar düzenlediler. Darbe yanlısı birliklerin esas olarak "Kobra" birimine ait olduğu ortaya çıktı. Çatışmalar, Damiba'nın ağırlıklı olarak bulunduğu Camp Baba Sy, askeri üssünde gerçekleşti . Kosyam Sarayı'nda da silah sesleri duyulduğu bildirildi.[4] Devlet televizyonunun yayını kesildi. Saatler sonra, geçici hükûmet ordu içinde bir "iç kriz" olduğunu kabul etti ve bir anlaşmaya varmak için müzakerelerin sürdüğünü söyledi.[5] Facebook'ta Geçici Devlet Başkanı Damiba, "ulusal silahlı kuvvetlerin belirli unsurları arasında bir ruh hali değişikliği" olduğunu itiraf etti. İsyancı birlikler ile hükûmet arasındaki müzakereler başarısız oldu.[6] Siviller bir darbe olduğunu fark edince, gruplar bilgi toplamak veya darbecilere destek göstermek için başkentte toplandı. Akşam Yüzbaşı Traore, kendisinin ve bir grup subayın, ülkede güçlenen İslamcı isyanla başa çıkamaması nedeniyle Geçici Devlet Başkanı Damiba'yı görevden almaya karar verdiğini duyurdu. Akşam 9'dan sabah 5'e kadar sokağa çıkma yasağı getirdi, tüm siyasi ve sivil toplum faaliyetlerini askıya aldı, tüm hava ve kara sınırlarını kapattı ve Burkina Faso Anayasasını askıya aldı . Traore ayrıca Koruma ve Restorasyon için Yurtsever Hareketi'nin yeni başkanı olduğunu açıkladı.[7] Darbeden sonra Damiba'nın nerede olduğu başlangıçta bilinmiyordu. Traore liderliğindeki yeni cunta daha sonra Damiba'yı karşı darbe yapmak için Fransız askeri üssü Kamboinsin kampına kaçmaya çalışmakla suçladı. Bu arada Damiba suçlamayı reddetti ve Traore daha sonra Fransa'nın dahil olduğunu düşünmediğini belirtti. Darbeyi destekleyen Burkinabe vatandaşları, ertesi gün Ouagadougou'daki Fransız büyükelçiliğine ve Bobo-Dioulasso'daki bir Fransız enstitüsüne saldırdı . Fransa, Eylül 2022 darbesiyle ilgisi olduğunu reddetti ve saldırıları kınadı.[8] Dini ve topluluk liderleri 2 Ekim'de Damiba ve Traore arasında arabuluculuk yaptıktan sonra görevinden istifa etmeyi kabul ettiğini duyurdu. Damiba, karşılığında, müttefiklerinin korunacağı, güvenliği ve hakları için bir garanti ve yeni cuntanın Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu'na (ECOWAS) sivil yönetimin yeniden kurulması konusunda verdiği sözü yerine getireceğini garanti etti.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ndiaga, Thiam; Mimault, Anne (1 Ekim 2022). "Burkina Faso soldiers announce overthrow of military government". Reuters (İngilizce). 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- ^ L’histoire du coup d’État au Burkina Faso, s. 14.
- ^ "Burkina Faso army captain announces overthrow of military government". web.archive.org. 1 Ekim 2022. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- ^ "Heavy Gunfire in Burkina Faso Capital, Soldiers on Streets". VOA (İngilizce). 30 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- ^ "Burkina Faso's military leader deposed in second coup this year". www.aljazeera.com (İngilizce). 30 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- ^ "Burkina : Ibrahim Traoré proclamé président, Damiba destitué – Jeune Afrique". JeuneAfrique.com (Fransızca). 30 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- ^ "Burkina: des militaires annoncent la dissolution du gouvernement, le capitaine Ibrahim Traoré prend le pouvoir". web.archive.org. 1 Ekim 2022. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- ^ "Burkina Faso junta leader Damiba agrees to resign following junior officers' coup". France 24 (İngilizce). 2 Ekim 2022. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- ^ "Burkina Faso's junta Damiba agrees to step down: Religious mediators". Al Arabiya English (İngilizce). 2 Ekim 2022. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.