Dahiye
| Dahiye الحدث | |
|---|---|
  Dahiye Lübnan'daki konumu | |
Koordinatlar: 33°50′06″N 35°32′10″E / 33.835°K 35.536°D | |
| Ülke | Lübnan |
| İl | Cebel-i Lübnan |
| İlçe | Baabda |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | = 1,563 km² |
| Rakım | 1,250 m |
Dahiye, Lübnan'ın Baabda İlçesi'nde, Beyrut'un güneyinde ağırlıklı olarak Şii Müslümanların yaşadığı bir banliyödür. Azınlık nüfus olarak Sünni Müslümanlar, Hristiyanlar ve 20.000 nüfuslu bir Filistinli mülteci kampı bulunmaktadır. Alışveriş merkezleri, mağazalar ve çarşıların bulunduğu bir yerleşim ve ticaret bölgesidir ve birkaç kasaba ve belediyeden oluşmaktadır.[1][2] Refik Hariri Uluslararası Havalimanı'nın kuzeyindedir ve Beyrut'u havalimanına bağlayan M51 Otoyolu buradan geçmektedir.
Dahiye, İran tarafından desteklendiği iddia edilen Hizbullah örgütünün Beyrut'taki merkezidir ve Haret Hreik, Hadath, Lübnan Dağı ve Bourj el-Barajneh'de Hizbullah mensuplarının özel günlerde toplandığı büyük alanlara sahiptir. Bölge 2006 Lübnan Savaşı'nda ve Eylül 2024'te İsrail tarafından ağır bir şekilde bombalanmıştır.
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Dahiye, Lübnan'daki en yoğun nüfuslu topluluklardan birine ev sahipliği yapmaktadır. 1986 yılında Dahiye'de yaşayan Şii sayısının 800.000 olduğu tahmin edilmiştir.[3]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]14. yüzyılda Burç Hamut'ta oldukça büyük bir Şii Müslüman topluluğu vardı. Cemaatten ilk kez 1363 yılında Memlük valisinin Beyrut ve çevresindeki Şiilere karşı yayınladığı ve Şii ritüellerini uygulamayı bırakmalarını talep ettiği bir fermanda bahsedilmiştir.[4] 1545'teki Türkiye'nin tapu tahrir vergi kayıtlarına göre Burç'un nüfusu 169 hane, 11 bekâr ve bir imamdan oluşmaktaydı ve hepsi Şii Müslümandı. El-Düveyhi'nin 1661'deki yazılarında da Burçlu Şiiler tespit edilmiştir. Kasaba o zamanlar Burç Beyrut (lit. “Beyrut'un kulesi”) olarak bilinmekteydi.[5][sayfa belirt]
1975'te Lübnan İç Savaşı'nın başlamasından önce Dahiye, Hristiyan ve Şii Müslümanlardan oluşan karma bir topluluğun yaşadığı, Beyrut'un dışında giderek kentleşen kırsal yerleşimlerden biriydi. 1920'den 1943'e kadar birçok Şii, Haziran 1920'de Fransız mandasının Fransız karşıtı Şii isyancıları bastırdığı Güney Lübnan ve Bikâ Vadisi'nden Dahiye'ye taşındı. 1960'ların başında daha fazla Şii, ekonomik sıkıntılardan ve devletin kırsal kesimi ihmal etmesinden kaçarak banliyöye geldi. 1975'in başında Lübnanlı Şiilerin %45'i bu bölgede yaşıyordu.[5][sayfa belirt]
Dahiye'in nüfusu İç Savaş sırasında daha da artmıştır. 1976 yılına gelindiğinde, Kara Cumartesi ve Karantina katliamlarındaki mezhepsel şiddetin ardından Doğu Beyrut kantonundan yaklaşık 100.000 Şii yerinden edilmiştir. Bunlar arasında önde gelen Muhammed Hüseyin Fadlallah da vardır. Yerlerinden edilenlerin çoğu kişinin yoksul olduğu belirtilmiştir. Nüfusun ihtiyaçları, Dahiye'in kentsel izolasyonunu arttırmış ve Şii nüfusu bölgede kalıcılaştırmıştır.[5][sayfa belirt] İsrail'in 1978 ve 1982'de Lübnan'ı işgal etmesinin ardından Dahiye'ye bir Şii akını daha yaşanmıştır; her iki işgal de 250.000'den fazla kişiyi yerinden edilmiş ve köylerin yüzde 80'ini yok etmiştir.[6] İsrail'in Güney Lübnan Güvenlik Kuşağı altında yaşamayı reddeden daha fazla Şii bölgelerindeki köylerinden Beyrut'a taşınmıştır. 1986 yılına gelindiğinde Dahiye'de tahminen 800.000 Şii yaşıyordu ve bu sayı Lübnan'daki Şiilerin büyük çoğunluğunu oluşturuyordu.[3]
2006 Lübnan savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Savaş sırasında bölgede Hizbullah'ın televizyon kanalı Al-Manar da hedef alınmıştır.[1][7]
Hizbullah, 14 Ağustos 2006'daki ateşkesten saatler sonra Dahiye sakinleri için evleri yeniden inşa etme sözü verdi ve evlerin inşa edildiği dönem için kira parası teklif etti.[8]
22 Eylül 2006'da Hizbullah lideri Hasan Nasrallah Dahiye'de İsrail'e karşı “İlahi Zafer” ilan eden kitlesel bir mitinge katıldı. Hizbullah'ın elinde 20.000 roket olduğundan bahsetmesinin yanı sıra, Lübnan'ın merkezi hükûmetini de eleştirerek istifa etmesi ve bir birlik hükûmeti kurması gerektiğini söyledi.[9] Hizbullah'ın “Cihad el-Bina” derneğine göre Dahiye'in yeniden inşası, İsrail'in 2000 yılında Lübnan'dan çekilmesinin yıldönümü olan 25 Mayıs 2007 tarihinden itibaren başlamıştır.[10][kaynak belirtilmeli]
2013 bombalamaları
[değiştir | kaynağı değiştir]9 Temmuz 2013'te banliyödeki işlek bir alışveriş caddesinde patlayan bombanın ardından 53 kişi yaralandı; patlama Ramazan ayının arifesinde yoğun bir alışveriş gününde meydana geldi.[11] Saldırıyı Özgür Suriye Ordusu'na (ÖSO) bağlı bir grup üstlendi; ancak ÖSO sözcüsü Luay Miqdad saldırıyı ve bir sonraki ay gerçekleşen bir başka saldırıyı kınadı.[kaynak belirtilmeli]
16 Ağustos 2013'te, ilk bombadan bir ay sonra, banliyöde bir başka bomba yüklü araç patladı.[12] Büyük patlamada çoğunluğu çocuk olmak üzere en az 21 kişi öldü ve 200 kişi yaralandı.[12] Kendilerine “Ayşe Tugayı” adını veren Suriyeli muhaliflerle bağlantılı bir grup saldırının sorumluluğunu üstlendi.[12]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Traboulsi, Karim (4 Temmuz 2017). "Oppa Dahieh Style: Searching for K-Pop in Hizballah land". english.alaraby.co.uk (İngilizce). 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ Cobban, Helena (April–May 2005). "Hizbullah's New Face". Boston Review. 13 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ a b Tveit, Odd Karsten (2010) Goodbye Lebanon. Israel's First Defeat. Rimal Publication. Translated by Peter Scott-Hansen. 978-9963-715-03-9 pp. 163–164
- ^ Vermeulen, Urbain, 'The Rescript against the Shiʿites and Rafidites of Beirut, Saida and District (767 A.H./1363 A.D.)', Orientalia Lovaniensia Periodica 4 (1973), 169–175
- ^ a b c Harris, William (2014). Lebanon: A History, 600–2011. Oxford University Press. ISBN 978-0190217839.
- ^ Amal Saad-Ghorayeb (2001) Hizbu'llah: Politics and Religion 29 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. London: Pluto Press. 0-7453-1792-8
- ^ Bouckaert, Peter; Human Rights Watch (2007). Why They Died: Civilian Casualties in Lebanon During the 2006 War (İngilizce). Human Rights Watch. s. 75. 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024.
- ^ ""جهاد البناء".. إنماء من رحم المقاومة". www.alahednews.com.lb (Arapça). 18 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.
- ^ "موقع حرب تموز 2006". www.alahednews.com.lb. 18 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.
- ^ "Jihad al-Bina Association in Lebanon: A Hezbollah social foundation engaged in construction and social projects among the Shiite community, being a major component in Hezbollah's civilian infrastructure". The Meir Amit Intelligence and Terrorism Information Center (İngilizce). 23 Haziran 2019. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ "Beirut car bomb blasts Hezbollah stronghold". The Guardian (İngilizce). 9 Temmuz 2013. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ a b c "Beirut car bomb rips through Hezbollah stronghold". The Guardian (İngilizce). 15 Ağustos 2013. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.