Cebes
| Thebesli Cebes | |
|---|---|
| Doğumu | Κέβης Θηβαῖος MÖ 5. yüzyıl Teb |
| Ölümü | MÖ 4. yüzyıl |
Tebli Cebes veya Thebesli Cebes (Grekçe: Κέβης Θηβαῖος, gen.: Κέβητος; y. MÖ 430 – 350[1]), Sokrates'in öğrencisi olarak hatırlanan Tebli bir Antik Yunan filozofudur. Pinax (Πίναξ) ya da Tabula olarak bilinen ve Cebes'e atfedilen bir eser günümüze ulaşmıştır, ancak bu eserin MS 1. ya da 2. yüzyılda yaşamış takma isimli bir yazar tarafından kaleme alındığı düşünülmektedir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Cebes, Sokrates ve Philolaus'un öğrencisi ve Tebli Simmias'ın arkadaşıydı. Platon'un Phaedo'sundaki konuşmacılardan biridir ve burada erdem ve hakikatin peşinde koşan, tartışmada keskin ve kararda temkinli biri olarak temsil edilir. Ksenofon onun Sokrates'in yakın çevresinin bir üyesi ve Atina'daki hetaera Theodote'nin sık sık ziyaretçisi olduğunu söyler.[1] Ayrıca Platon tarafından Crito ve Epistle XIII'te de anılır.
Platon'a göre Cebes, arkadaşı Simmias'la birlikte Thebai'de bulunduğu sırada Pisagorcu Filolaos'un derslerine katılmıştır. Daha sonra Atina'ya giderek Sokrates'in öğrencisi oldular. Sokrates'in tutuklanmasının ardından Cebes ve Simmias, Sokrates'e kaçış için para vermeyi teklif ettiler ancak Sokrates reddetti.[2] Cebes, Sokrates'in hapishanede ölümü sırasında yanında hazır bulundu. Platon'un Phaedo diyaloğunda Sokrates'in muhataplarından biridir. Ksenophon da ondan Sokrates'in öğrencisi olarak söz eder.
Phaedo'da, konuşma sırasında Cebes ile Simmias'ın Filolaos'tan bir filozofun onun ölümüne karşı uygun tutumu konusunda tatmin edici bir bilgi almadıkları ortaya çıkar. Bu nedenle bu konu şimdi daha detaylı olarak ele alınıyor ve inceleniyor. Sokrates, ruhun önceden var olduğunu ve ölümsüz olduğunu ileri süren argümanlar sunar. Cebes itirazlarda bulunur ve ikna edilmesi zordur, ama sonunda Sokrates'in argümanından memnun kalır.
Filolaos'tan aldığı derslerden dolayı Cebes, sıklıkla Pisagorcu olarak anılır. Ancak bu varsayımın doğruluğu henüz kanıtlanmamıştır; Öğrencinin derslere katılımı, mutlaka öğretmenin felsefi görüşlerini paylaştığı anlamına gelmez. Philolaos'un öğrencisi olması kısa bir süre olabilir. Cebes ve Simmias, Sokrates'le yaptıkları sohbette Pisagor öğretilerine ilişkin kuşkularını dile getirirler.[3]
Hebdome, Phrynichus ve Pinax ya da Tabula adlı üç diyalog Suda ve Diogenes Laërtius tarafından ona atfedilir. İlk ikisi kayıptır ve çoğu akademisyen Tabula'nın gerçekliğini maddi ve sözel anakronizmler nedeniyle reddetmektedir.[4]
Midilli'de MS 3. yüzyıl sonu veya 4. yüzyıla ait bir taban mozaiği bulunmuştur ve şu anda Midilli Arkeoloji Müzesi'nde bulunmaktadır. Mozaikte Sokrates'in Simmias ve Cebes ile sohbeti görülmektedir. Görünüşe göre Platon'un Phaidon adlı eserinden bir sahne tasvir edilmiş.[5]
Cebes Tableti
[değiştir | kaynağı değiştir]
Cebes Tableti, muhtemelen 1. ya da 2. yüzyılda yaşamış takma isimli bir yazara aittir.[6][7] Eser, Atina ya da Teb'deki Cronus tapınağında biri tarafından ithaf edildiği söylenen, tehlikeleri ve ayartmalarıyla tüm insan hayatının sembolik olarak temsil edildiği bir tabletin alegorik bir resminin yorumu olduğunu iddia eder.[8] Yazar, tableti düşünen bazı gençleri tanıtır ve aralarına giren yaşlı bir adam tabletin anlamını açıklamayı üstlenir.[8] Yazar, Platoncu varoluş öncesi teorisini geliştirir ve gerçek eğitimin salt bilgiden değil, karakter oluşumundan ibaret olduğunu gösterir.[4] Bu eser ile John Bunyan'ın The Pilgrim's Progress'i[8] arasında sık sık paralellikler kurulur.[4]
Latince adı Tabula Cebetis (Cebes Tableti) olan bu diyalog, antik çağda Tebli filozofa ait olduğu düşünülmüştür. Ancak bu kesinlikle bir Sokrates öğrencisinin yazısı değildir; aksine Pínax ancak 1. veya 2. yüzyılın başlarında yazılmıştır. Bilinmeyen yazarı ise Pseudo-Cebes (Sözde-Cebes) olarak adlandırılmaktadır.[9]
Tabula, hem Avrupa dillerine hem de Arapçaya yaygın bir şekilde çevrilmiştir (son versiyonu 1640 yılında Claudius Salmasius tarafından Yunanca metin ve Latince çevirisiyle birlikte yayımlanmıştır). Sıklıkla Epiktetos'un Enchiridion'u ile birlikte basılmıştır. CS Jerram (giriş ve notlarla, 1878), Karl Praechter (1893) ve diğerleri tarafından ayrı baskıları yapılmıştır.[4][10] John T. Fitzgerald ve L. Michael White tarafından yapılan İngilizce çevirisi ve yorumu 1983 yılında yayımlanmıştır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Debra Nails, (2002), The people of Plato: a prosopography of Plato and other Socratics, page 82.
- ^ Platon, Kriton 45b–c.
- ^ Michael Erler: Platon (= Hellmut Flashar (Ed.): Grundriss der Geschichte der Philosophie. Die Philosophie der Antike, Cilt 2/2), Basel 2007, S. 176; Luc Brisson: Cébès de Thèbes. In: Richard Goulet (Ed.): Dictionnaire des philosophes antiques, Cilt 2, Paris 1994, S. 246–248, hier: 247.
- ^ a b c d Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Cebes". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
- ^ Constantinos Macris: Simmias de Thèbes. In: Richard Goulet (Ed.): Dictionnaire des philosophes antiques, Cilt 7, Paris 2018, S. 904–933, hier: 918 f.
- ^ "The date of the Pinax is uncertain. The Teubner editor gives reason for thinking that it is later than Dio Chrysostom, and as we know it to be earlier than Lucian the first half of the second century seems the best conjecture." Donald R. Dudley, A History of Cynicism - From Diogenes to the 6th Century A.D., page 198
- ^ A philosopher called Cebes of Cyzicus is mentioned by Athenaeus (iv. 156 D) in a fictional Banquet of the Cynics, but there is no evidence that Cebes of Cyzicus was a real person. Cf. Bracht Branham, Marie-Odile Goulet-Cazé, (2000), The Cynics: The Cynic Movement in Antiquity and Its Legacy. page 411
- ^ a b c
Bu makale, artık kamu malı olan bir yayından metin içermektedir: Smith, William, (Ed.) (1870). "Cebes". Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology.
- ^ Siehe dazu Heinz-Günther Nesselrath: Von Kebes zu Pseudo-Kebes. In: Rainer Hirsch-Luipold u. a. (Ed.): Die Bildtafel des Kebes. Allegorie des Lebens (= Sapere, Cilt 8), Darmstadt 2005, S. 38–66.
- ^ See Eduard Zeller's History of Greek Philosophy; F Klopfer, De Cebetis Tabula (1818–1822); C Prachter, Cebetis Tabula quanam aetate conscripta esse videatur (1885).
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Vikikaynak'ta Cebes tarafından ya da onun hakkında yazılmış çalışmalar
- The Greek Pilgrim's progress. Generally known as the Picture, by Kebes. Translated by Kenneth Sylvan Guthrie, 1910, at the Internet Archive.
- Cebes' tablet, with introduction, notes, vocabulary, and grammatical questions. Greek, by Richard Parsons, 1904, at the Internet Archive.
- Google Kitaplar'da The Table of Cebes, or, The Picture of Human Life. Translated by Thomas Scott, 1754.
Laërtius, Diogenes (1925). "Socrates, with predecessors and followers: Cebes". Lives of the Eminent Philosophers. 1:2. Hicks, Robert Drew tarafından çevrildi (Two volume bas.). Loeb Classical Library.- An edition of the Tablet of Cebes by John Opsopaus, Ph.D.
