Boy abdesti

Boy abdesti veya gusül (Arapça: الغسل), İslâm dininde bir dinî gereklilik olarak tüm vücudun yıkanmasıdır. Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı guslü; kuru hiçbir yer bırakmamak üzere bedenin her tarafını yıkama olarak tanımlamıştır.

Suyun olmadığı bir yerde ya da kişiye göre hasta edeceğini düşündüğü soğuk su varsa, kişi Mâide Sûresi, 6. ayetine göre teyemmüm yapabilir, gusül abdesti almış sayılır. Uygun sıcaklıkta su bulduğu zaman teyemmüm geçersiz olur.

Bazı İslam alimleri, gusülde sadece vücudun değil ağız ve burun içinin de yıkanmasının farz olduğunu söylese de Şâfiî gibi mezhebler bunun gerekli olmadığı görüşündeler. Bazı özel durumlarda yerine getirilmesi gereken bu ibadetin terki günahtır ve acizdir.

İslâmiyet öncesi boy abdesti

Diğer dinlerde boy abdesti

Hititler'de cinsel ilişkiden sonra yıkanıldığı bilinmektedir. Yahudilik'in kutsal kitabı Tevrat'ta gusül gerektiğinde yıkanma emredilmektedir. Yahudilik'te hayızlı kadınların gusül almadan mabede girmesi, kutsal şeylere dokunması ve cinsî münasebet yasaktır. Cinsel ilişkiden sonra yıkanma Irak Sâbiîlerlerinde ve Hindu kadınlarında vardır.

Cahiliyye Araplarında boy abdesti

Cahiliyye Arapları bazen cenabetlikten dolayı yıkanmayacaklarına dair yemin ederlerdi. Bedir Savaşı sonrası Ebû Süfyân, Bedir'in intikamını alıncaya kadar gusletmeyi kendisine yasaklamıştır. Müslümanların boy abdesti alırken kullandığı mazmaza, istinşak gibi tabirler İslâmiyet öncesi kullanılan terimlerdir.

Boy abdestinin dini dayanakları

Guslün farz oluşu kitap ve sünnete dayanmaktadır. Kur'an'da ise bu konuda 2 ayet bulunmaktadır ki bu ayetler:

• Ey iman edenler! Sarhoş iken ne söylediğinizi bilinceye kadar namaza yaklaşmayın. Cünüp iken de yolcu olanlar müstesna gusül edinceye kadar namaza yaklaşmayın. Eğer hasta olur, veya yolculukta bulunursanız veyahut biriniz abdest bozmaktan gelince veya cinsel ilişkide bulunup, su da bulamazsanız o zaman tertemiz bir toprak ile teyemmüm edin. Niyetle yüzlerinize ve ellerinize sürün. Şüphesiz ki Allah çok affedicidir, çok bağışlayıcıdır. (Nisâ Sûresi, ayet:43)
• Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman, yüzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayın. Başlarınızı meshedin, iki topuğa kadar da ayaklarınızı yıkayın. Eğer cünüp iseniz temizlenin. Hasta iseniz, yahut yolculukta iseniz, yahut biriniz abdest bozmaktan gelmişse yahut kadınlara dokunmuşsanız, su da bulamamışsanız, temiz bir toprağa teyemmüm edin. Bunun için de yüzlerinizi ve ellerinizi o toprakla meshedin. Allah size bir güçlük çıkarmak istemiyor, fakat sizi temizlemek ve şükredesiniz diye de üzerinizdeki nimetini tamamlamak istiyor. (Mâide Sûresi, ayet:6)

Boy abdestinin farz olduğu durumlar

Yedi şeyden biri sebebiyle gusletmek farz olur: Birleşmeye bağlı olmaksızın meninin şehvetle yerinden ayrılıp dışarı çıkması, zekerin (sünnet edilen yere kadar olan) baş kısmının, canlı bir insanın ön veya arka yollarından birinin içerisine girmesi, ölüyle veya bir hayvan ile birleşme sonucu meninin gelmesi, zekeri kalkık değilken yatıp uyanınca ince bir suya (ıslaklığa) tesadüf edilmesi durumunda, sarhoşluktan ya da baygınken ayıldıktan sonra rastlanılan bir ıslaklığın meni zannedilmesi halinde, hayız ve nifas hallerinde.

Bunlar İslâm'a girmeden önce dahi meydana gelse, (İslâm'a giren şahsın yıkanması gerekir) en doğrusu da budur.

Ölüyü yıkamak ise farz-ı kifayedir.

Boy abdestinin alınışı

İslam dininde boy abdesti aşağıdaki şekilde alınmaktadır. Fakat bu İslam bilginleri tarafından gusülle ilgili hadislerden çıkarılan uygulamalardır. Guslün Kur'anda belli bir yapılış şekli belirtilmemiştir. Keza herhangi temiz bir suda yüzen kişi bile eğer buna niyet etmişse gusletmiş sayılmaktadır.

Gusletmek isteyen bir kimse önce besmele okur ve: "Niyet ettim Allah rızası için boy abdesti almaya" diye niyet eder. Elleri bileklere kadar yıkadıktan sonra edep yerlerini temizler. Bundan sonra sağ avucuyla ağzına üç kere su alır ve her defasında ağzını boğazına kadar gargara şeklinde çalkalar. Oruçlu ise boğazına su kaçmamasına dikkat eder. Sağ avucuyla burnuna, genzine kadar üç defa su çeker, her defasında sol eliyle burnunu temizler. Bundan sonra tıpkı namaz abdesti gibi abdest alır.

Abdest aldıktan sonra önce başına, sonra sağ, daha sonra da sol omuza üçer defa su döker ve vücudunu yıkar. Suyu her döküşte elleriyle vücudunu iyice ovuşturur. İğne ucu kadar kuru yer kalmaksızın vücudun her tarafını güzelce yıkar. Gusülde bıyık, saç ve sakal diplerine suyun iyice işlemesi için ovuşturulur. Göbek boşluğu, küpe delikleri dikkat edilerek yıkanır. Böylece gusül abdesti almış oluruz.

Su olmadığı durumlarda teyemmüm ile boy abdesti alınabilir.

Boy abdestinin farzları

1. Ağzı yıkamak.
2. Burnu yıkamak.
3. Vücudun her tarafinı bir kere yıkamak.
4. Açılması zor olmayan sünnet derisinin içini yıkamak.
5. Göbeğin içerisini yıkamak.
6. Küpe deliği gibi vücudun herhangi bir yerindeki kapanmamış deliği yıkamak.
7. İster dibine su sirayet etsin ister etmesin erkeğin örgülü saçının içini yıkamak.
8. Sakalı yıkamak.
9. Bıyığı yıkamak.
10. Kaş diplerini yıkamak.
11. Kadınların tenasül uzuvlarının dış kısımlarını yıkaması.

Boy abdestinin sünnetleri

1. Yıkanmaya başlamadan önce besmele çekmek.
2. Besmele ile başlamak.
3. Niyet etmek.
4. Elleri bileklere kadar yıkamak.
5. Avret yerini yıkamak.
6. Her uzvu üçer defa yıkamak suretiyle namaz abdesti gibi abdest almak ve başa meshetmek.
7. Vücuduna üç kere su dökmek.
8. Akarsu içinde yahut akarsu hükmünde bulunan sularda yıkanıyorsa bile sünneti tamamlayacak kadar suda kalmak.
9. Su dökmeye başından başlamak.
10. Suyu sağ, daha sonra sol omuzuna dökerek vücudu yıkamak, vücudunu ovuşturmak.
11. Uzuvları peşpeşe yıkamak.