Aram Şah
Delhi Sultanlığı  |
|---|
| Hanedanlar |
Aram Şah veya Erem Şah (Haziran 1211'de öldü, hükümdarlık dönemi 1210–1211) Delhi Sultanlığı’nın ikinci padişahıydı. Kutbiddin Aybek’in beklenmedik şekilde ölmesinin ardından Lahor’da tahta geçti. Ancak kısa süre sonra İltutmuş tarafından mağlup edilip tahttan indirildi.
Aram Şah hakkında çok fazla şey bilinmeyen bir şahsiyettir ve selefi Kutubeddin Aybek ile olan ilişkisi belirli değildir. Minhac-i-Sirac’ın Tabaqat-i Nasiri eserinin bazı el yazmalarında, adından sonra "bin Aybek" ("Aybek’in oğlu") kelimesi geçmektedir ve daha sonraki yazarlar onun Aybek’in oğlu olduğuna inanmaktadır. Ancak başlıktaki "bin Aybek" ifadesi bir katip tarafından yapılan hatalı bir ekleme de olabilir. [1] Minhaj-i-Siraj, metnin başka yerlerinde Aybek’in herhangi bir oğlu olmadığını açıkça belirtir. [1]
1210'da Kutubeddin Aybek, Lahor'da bir spor maçı sırasında, halefini belirleyemeden beklenmedik bir şekilde öldü. Krallıktaki istikrarsızlığı önlemek için Lahor'daki Türk soyluları (malikler ve emirler), Aram Şah'ı Lahor’daki halef olarak atadılar. [2] [1] Ancak saltanatın farklı yerlerindeki diğer Türk soyluları onun tahta çıkışına karşı çıktı ve bunlardan bazıları -Bengal’deki Halci soyluları gibi - ona isyan etti. 16. yüzyıl tarihçisi Firishta'ya göre krallık, komşu hükümdar Multanlı Nasıreddin Kabaça'nın da istilasına uğradı. [1]
Askeri yargıç (Amir-i Dad) Ali İsmail liderliğindeki bir grup soylu, İltutmuş’u tahta geçmeye davet etti. [3] Aybek’in eski bir kölesi ve Badaun valisi olan İltutmuş, seçkin bir askerdi ve Aybek ondan oğlu olarak bahsederdi. Bu nedenle soylular onu taht için iyi bir aday olarak görüyorlardı. [1] İltutmuş Delhi’ye yürüdü, burada iktidarı ele geçirdi ve daha sonra Aram Şah'ın güçlerini Bagh-i Jud'da yendi. Aram Şah’ın savaş alanında mı öldürüldüğü yoksa savaş esiri olduktan sonra mı öldürüldüğü belli değildir. [3] İltutmuş daha sonraları gücünü pekiştirdi ve devleti Delhi’den yönetmeye başladı. [1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f K. A. Nizami 1992.
- ^ Satish Chandra 2004.
- ^ a b Peter Jackson 2003.