İçeriğe atla

Anti-Kemalizm

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kemalist dönemin eleştirel incelemesi olan Post-Kemalizm ile karıştırılmamalıdır.

Anti-Kemalizm ya da Kemalizm karşıtlığı, ilkelerden oluşan Türk milliyetçisi bir ideoloji olan Kemalizm'i reddetme ve bu ideolojinin lehine olan çalışmaların yaygınlığını azaltmaya çalışmadır. Bazı anti-Kemalistler Kemalizm'i laiklik ilkesi sebebiyle reddederken bazıları da Kemalizm'i bir burjuva ideolojisi olarak gördüğünden[1][2] reddeder. Bazıları da Kemalizm'in fazla milliyetçilik ve hatta Türkiye'deki farklı etnik kimliklere karşı asimilasyon politikası içerdiğini düşündüklerinden[1] Kemalizm'i reddetmektedir. Kemalizm'in uygulandığı tek parti dönemi ise baskıcı ve yasakçı olması gerekçesiyle,[3] halkın dini inancına baskı yapıldığı düşünüldüğünden veya bu dönemde tek tip insan yetiştirildiği ve halktan kopuk olduğu[4] iddiasıyla bazı anti-Kemalistlerce eleştirildi. 1980 ve sonrası; sivil toplum, anti-Kemalizm tartışmalarının da yoğunlaşmaya başladığı bir dönemdir.[5]

Kemalizm'e yönelik eleştiriler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tek parti diktatörlüğü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı anti-Kemalistler tek partili CHP dönemini bir diktatörlük dönemi olarak ele alır.[6][7] Bu düşünceye göre; Kemalist Cumhuriyet, egemenliği millete verdiği iddiasında bulunmasına rağmen aslında egemenlik millette değil, CHP'nin başındaki kişilerde toplanmaktaydı. Milletin ne yapacağına tek parti olan CHP'nin karar vermesi ve başka parti olmaması, egemenliğin aslında millette olmaması ve bir diktatörlüğün olması olarak ele alındı. 1930'lu yıllarda Türkiye, sıralama bakımından Avrupa'nın dördüncü tek parti diktatörlüğü olarak tanımlandı.[8]

Kemalizmin demokratik olmaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kemalizm'in tek particilik anlayışı anti-Kemalistlerce eleştirildi. Bir anti-Kemalist olan Cemil Koçak'a göre Kemalizm gerçekten çok partili sisteme geçmeyi hedeflememişti, iki kere yapılan çok partili hayata geçiş denemesi göstermelikti.[9] Serbest Cumhuriyet Fırkası kurucu başkanı Fethi Okyar tarafından 3 ayda feshedilmesine[10] rağmen, Serbest Cumhuriyet Fırkası yerine başka bir partiyle çok partili sisteme geçiş denemesi yapılmadı ve ardından 16 sene boyunca çok partili hayata anca Batılı devletlerin baskısıyla geçildi.[9]

Tek tipçilik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı anti-Kemalistlere göre tek partili CHP döneminde devletin belirlediği tek tip insan yetiştirilir. Kemalist rejim halkın tüm yaşam biçimine müdahale eder ve halka baskı kurarak nasıl yaşayacağına karar verir. İkinci Cumhuriyetçiler Kemalizmi, bireysel özgürlüklere karşı bir ideoloji olarak görmüştür.[11][12]

Halka dayanmaması ve despotluk

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kemalizm'e yönelik eleştirilerden biri Kemalist devrimlerin halka dayanmadığı, halka baskı kurularak yapıldığı ve tepeden inme olduğudur. İdris Küçükömer, tek partili CHP döneminin despot bir nitelik taşıdığını söyler. İdris Küçükömer'e göre CHP sivil toplum yaratamamış hatta sivil toplum yaratmayı engellemiştir.[13] Bir başka kesimdeki eleştiri çerçevesinde tek parti dönemindeki anayasa değişikliklerinin keyfiliği, ceza kanunu ve medeni kanun gibi kanunların başka milletlerin kültürüne dayanmasından dolayı Türklükten yoksun olduğu iddiasıyla ele alındı.[14] Ayrıca Cemil Koçak, Cumhuriyet'in sloganlarından biri olan "hâkimiyet-i millîye"nin sadece kağıt üzerinde kaldığını söyler.[15]

Ekonomik kalkınmanın başarılamaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

İdris Küçükömer, Türkiye'nin tek partili Kemalist dönemde ekonomik kalkınmayı bir türlü başaramadığını iddia etmiştir. 1923'ten 1933'e kadar devletin daha liberal kapitalist yoldan ekonomik kalkınma deneyleri yaptığını, başarısız olunca da CHP tarafından çaresizce devletçiliğe dönüldüğünü ifade eder. İdris Küçükömer istikrarsız ve deneme yanılmayla yapılan ekonomik politikaları ayrıca "devlet eliyle kapitalist yetiştirme" olarak niteleyerek eleştirdi.[13]

Milliyetçilik ve asimilasyon

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı anti-Kemalistler, Türkiye'de yaşayan Kürtler gibi azınlıklara karşı Kemalizm'in zorunlu Türkleştirme ve asimilasyon yaptığını iddia ederek Kemalizme karşı çıkar. Kemalizm'in tek tipçi, tek milletçi anlayışta olduğu iddiasıyla kültürel asimilasyon olarak görülüp eleştirilir. Kemalizm'i asimilasyoncu-milliyetçi bir ideoloji olarak görerek eleştiren çeşitli gruplar da vardır.[16]

Dini inanca baskı kurulması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı anti-Kemalistler, tek partili Kemalist dönemi dini alanı sekülerlik lehine daralttığı için eleştirdi. Kemalist dönemde Hıyanet-i Vataniye Kanunu ile din ve politika arasına ayrım konulması; hilafetin kaldırılması; şer'i mahkemelerin kaldırılması; Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun kabul edilmesi; tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması; devlet dini ibaresinin Anayasa'dan çıkarılması ve ezanın Türkçe okunmasının zorunlu olması gibi radikal laiklik kapsamındaki gelişmeler dini hayat, sembol ve fikirleri devre dışı bırakmak olarak görüldü.[17] Anti-Kemalistlerin iddiasına göre laiklik ilkesi din ve devlet işlerini ayırmayı öngörürken, Kemalist rejimde dinin nasıl yaşanacağına Kemalist rejim karar verir hatta din yasaklanır. Halkın dini inancına baskı kurulduğu söylenir. Laiklik; din ile devlet işlerini ayırmayı öngörürken, Kemalist rejimde devletin dine baskı kurması din ile devlet arasındaki ayrımı ortadan kaldırdığı için bunun laikliğe de uymayacağı iddiasıyla eleştirildi. Harf Devrimi'nin yapılması ile geçmişle bağların koparıldığı, hilafetin kaldırılması ile de diğer İslam ülkeleriyle dini ilişkilerin koparıldığı ileri sürülmüştür.[18] Öte yandan Kemalizm'i dini açıdan eleştiren kesim içinde Cumhuriyet dönemini kendilerinin geleceği açısından travma ve mağduriyet dönemi olarak görenler vardır. Bu sebeple Kemalizm ve onun ana figürü Atatürk'e besledikleri duygu bazı yazarlarca kırgınlık, kızgınlık ve hınç olarak sıfatlandırılmaktadır.[19]

Kemalist tarihçilik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı anti-Kemalistler, Kemalizmin tarihçilik anlayışını ve resmî tarihi eleştirir. Tek partili CHP döneminin bir diktatörlük dönemi olduğunu iddia eden anti-Kemalistler, Atatürk'ün çok partili sistemi ve demokrasiyi arzuladığı şeklindeki tarih yazımını reddeder. Başka bir görüş ise Türk Kurtuluş Savaşı'nın anti-emperyalist olmadığı iddiasıdır. Murat Belge ve İdris Küçükömer'e göre Kurtuluş Savaşı anti-emperyalist değildi, sadece bir Türk-Yunan savaşıydı.[13][20] Bir anti-Kemalist olan Kadir Mısıroğlu ise Kemalist tarihçiliğin, Türk tarihini Atatürk'ten ve Türkiye Cumhuriyeti'nden başlattığını ve geçmişi inkâr ettiğini ileri sürdü.[21]

Cumhurbaşkanının partili ve taraflı olması

[değiştir | kaynağı değiştir]

27 senelik tek partili Kemalist rejimde cumhurbaşkanı partili ve anti-Kemalistlere göre taraflıydı. Atatürk ve İnönü hem Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanı hem de cumhurbaşkanıydı. Bu durum bazı anti-Kemalistlerce eleştirildi.[22] Serbest Cumhuriyet Fırkası kurulup, çok partili sistem denemesi yapıldığında Mustafa Kemal Paşa'ya SCF'ye yakın çevreler tarafından tarafsız olması ve CHP'den ayrılması istendi ama Mustafa Kemal Paşa cumhurbaşkanlığı sırasında CHP'den ayrılmadı. SCF dışında, ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Atatürk'ün partili cumhurbaşkanı olmasına karşı çıkarak tarafsız ve partisiz cumhurbaşkanlığını savunmuştur.[23][24]

1 Mayıs İşçi Bayramının yasaklanması[tartışmaya bakınız]

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı Anti-Kemalistlerce dile getirilen durum, tek partili CHP döneminde 1 Mayıs İşçi Bayramının yasaklanmasıydı.[25] Osmanlı'nın son döneminde bile serbestçe kutlanan 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı, tek partili CHP zamanı Atatürk ve İnönü dönemlerinde kutlanması yasaktı.[25] Hatta Milli Mücadele sürerken işgal altında bulunan İstanbul'da bile İngiliz ve Fransız emperyalistleri 1921 yılında 1 Mayıs kutlamasına izin vermişti. Emperyalist devletler bile izin verirken tek partili CHP hükümetinin 1 Mayıs'a izin vermemesi eleştiri konusu oldu.[25]

Cumhuriyetin ilanından aylar önce İzmir İktisat Kongresi'nde işçi temsilcileri grev ve sendika hakkının tanınmasının yanında 1 Mayıs tarihinin işçi ve emekçi bayramı olarak tanınması çağrısında da bulundular ama 8 Nisan 1923 tarihinde yayınlanan "9 Umde Beyannamesi"nde işçilerin taleplerine yönelik herhangi bir şey yer almadı.[25]

1925 yılında Takrir-i Sükûn yasasının geçmesinden sonra CHP dışındaki tüm partiler yasaklandı ve Türkiye Komünist Partisi de kapatıldı. Bununla birlikte 1 Mayıs İşçi ve Emekçi bayramı kutlamaları ve gösterileri de yasaklandı.[25]

Dikkate değer bazı anti-Kemalistler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Bir sosyalistin gözüyle M. Kemal ve Kemalizm". www.gazeteduvar.com.tr. 11 Ekim 2018. 4 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022. 
  2. ^ a b "FİKRET BAŞKAYA: Kemalizm bir burjuva ideolojisidir ve burjuva ideolojisinin çapı ne kadarsa Kemalizm'in çapı da o kadardır. – Derin Tarih". 20 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022. 
  3. ^ Murat Belge, Taraf Gazetesi, 23 Şubat 2013 tarihli "CHP’den ‘sol’ çıkarmak" başlıklı köşe yazısı
  4. ^ a b Kalkandelen, Zülâl (2011). "İdris Küçükömer'in Tezleri, İkinci Cumhuriyetçiliğin Temelleri" 1. Baskı. Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık. s. 63, 44. 
  5. ^ "ŞERİF MARDİN VE AYDIN MESELESİ: DÖNEMSEL VE DÜŞÜNSEL BÜTÜNLÜĞÜ İÇİNDE BAZI SORU(N)LAR". 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022. 
  6. ^ a b "Ahmet Altan : 'Atatürk diktatörlük kurdu'". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  7. ^ a b "Kurucular Meclisi - Hüseyin Nihal Atsız". huseyinnihalatsiz.com. 11 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2023.  Kaynaktan alıntı Nihal Atsız'ın ifadeleri: Türkiye cumhuriyeti 1950 Mayısında kurulmuştur. Ondan önceki 1923-1950 çağı gayrı meşru ve müstebit bir diktatörlük zamanıdır." "...maskaralıklarla milletin ve dünyanın gözünü boyamaya kalkan ve boyadık zannedecek kadar da zekâdan mahrum olan bu partinin (CHP) yaptığı kanunlar kanun olmak vasfına haiz değildir."
  8. ^ Koçak, Cemil (2016). "Tek Parti, Cumhuriyet ve Şefler" 1. Baskı. Timaş Yayınları. s. 166. 
  9. ^ a b "Atatürk "Eşitler Arasında" Birinciydi!". Cemil Koçak. Bianet. 14 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2024. 
  10. ^ Akşin, Sina (2016). Kısa Türkiye tarihi. 20. baskı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ISBN 978-9944-88-172-2. 
  11. ^ Başkaya, Fikret; Başkaya, Fikret (2011). Paradigmanın iflası: batılılaşma, çağdaşlaşma, kalkınma; (resmi ideolojinin eleştirisine giriş). 11. baskı. İstanbul: Özgür Üniversite. ss. 169, 175, 176, 189. ISBN 978-975-8449-16-3. 
  12. ^ Atalay, Onur (2018). Türk'e tapmak: seküler din ve iki savaş arası kemalizm. 1. baskı. Fatih, İstanbul: İletişim. ss. 70 ve devamı. ISBN 978-975-05-2465-3. OCLC 1081044621. 
  13. ^ a b c Kalkandelen, Zülâl (2017). "İdris Küçükömer'in Tezleri, İkinci Cumhuriyetçiliğin Temelleri". Kırmızı Kedi Yayınevi. s. 36, 52, 61. 
  14. ^ Atsız, Nihal (8 Aralık 1950). "Türkiyenin Türkleşmesi". Orkun Dergisi, 10. s. 3. Binlerce yıllık kültürü, bilhassa mânevî-ahlâkî kültürü olan Türk milleti Firenk kanunları ile idare edilemez. Türk milleti kendi yasa ve türesine kavuştuğu zaman Türkleşecek ve bahtiyar olacaktır. 
  15. ^ Koçak, Cemil (2016). "Tek Parti, Cumhuriyet ve Şefler" 1. Baskı. Timaş Yayınları. s. 15. 
  16. ^ Ünlü, Barış (2018). Türklük sözleşmesi: oluşumu, işleyişi ve krizi. 1. baskı. Ankara: Dipnot yayinlari. ss. 254, 280, 289, 292. ISBN 978-605-2318-08-9. 
  17. ^ Meşe, Ertuğrul (2023). Mukaddesatçı Anti-Kemalizm (2. Baskı bas.). s. 39. 
  18. ^ "Türkçe Ezan Uygulamasının Toplumsal Hafızada Yol Açtığı Travmalar Üzerine". dergipark.org.tr. s. 54. 4 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2024. 
  19. ^ Meşe, Ertuğrul (2023). Mukaddesatçı Anti-Kemalizm (2. Baskı bas.). s. 308. 
  20. ^ Belge, Murat (2014). Militarist Modernleşme Almanya, Japonya ve Türkiye. İletişim Yayınları. 
  21. ^ Kadir Mısıroğlu (2012). Sultan II. Mahmud - Yeniçeriliğin ilgası ve Kıyafet inkilabı. YouTube. Etkinlik zamanı: 05:13 başlangıcıyla. Erişim tarihi: 19 Aralık 2024. Ben geldim, benden evvel ne varsa reddediyorum, her şey benden başlıyor. Ben sizin atanızım, Atatürk'üm! Böyle bir saçmalık olmaz... 
  22. ^ Taraf Gazetesi, Roni Margulies'ın "Solduyu" isimli köşesi, 08/2012
  23. ^ "Atatürk Döneminde Kurulan ve TBMM'NDE Temsil Edilen Siyasi Fırkalar ve Siyasi Olaylar" (PDF). nevsehir.edu.tr. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Şubat 2023. 
  24. ^ "Türk Siyasal Hayatının Vakitsiz Doğan Çocuğu: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası". academia.edu. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023. 
  25. ^ a b c d e Koçak, Cemil (2016). "Tek Parti, Cumhuriyet ve Şefler" 1. Baskı. Timaş Yayınları. s. 272, 273. 
  26. ^ "Dilipak: Kaç yaşında, kaç hanımla evleneceğinize Kemalist laiklik niye karışıyor!". 8 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  27. ^ "Ahmet Altan: Atatürk öldü hastalığı yaşıyor". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  28. ^ "Kemalistler neden misyonerleri sevmez?". 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  29. ^ "Sümela'da ayin ve Kemalizm'in din karşıtlığı". 16 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  30. ^ "AK Parti panelinde 'Kemalizm' tartışması". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  31. ^ "BU DA OLDU: 'KEMALİSTLER FAŞİSTTİR'". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  32. ^ "Ayşe Hür: CHP için halk sadece figüran". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  33. ^ "Bülent Uluer: "Ulusalcı sol ile gerçek solun ayrışması hayırlıdır"". 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  34. ^ "Dünyanın En Güçlü Devleti - Federe İslam Devleti". 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  35. ^ "Federe İslam Devleti - Lideri Cemaleddin Kaplan Anayasası Kuran Düzeni Şeriat". 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  36. ^ "Kemalistler Gelin Kapışalım - Cemaleddin Kaplan Hocaefendi Hazretleri". 21 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  37. ^ "Cemil Koçak: Kemalizm ham ve tutarsız bir ideoloji". t24.com.tr. 12 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  38. ^ "Cemil Koçak: Atatürkçülük Demokrasiye İzin Vermez". yeniasya.com.tr. 2 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  39. ^ Koçak, Cemil (2015). Geçmişiniz İtinayla Temizlenir. İletişim Yayınları. 
  40. ^ "Yine mi makbul genç üretimi?". 2 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  41. ^ "TSK olmasaydı, şeriat devleti kuracaklardı". GENELKURMAY'dan sonra Jandarma Genel Komutanlığı'nın da Fethullah Gülen raporu hazırladığı ortaya çıktı. ‘Eylül 1999’ tarihli raporda Gülen ve cemaatinin, ‘Türkiye Cumhuriyeti’ni yıkmak, yerine şeriat devleti kurmak için faaliyet gösterdiği' belirtildi. Raporda, ‘Silahlı Kuvvetler olmasaydı bugün hayalini kurdukları İslam devletini tesis etmiş olacaklardı’’ denildi. Milliyet. 11 Nisan 2000. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020. 
  42. ^ "'Paralel Yapı' Ana İddianamesi: 'Dikey hiyerarşi, 7 katlı piramit'". 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2021. 
  43. ^ ""Fethullah Şoku", Hürriyet gazetesi, 19.06.1999". 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2014. 
  44. ^ "Ruşen Çakır, "Vaaz kasetleriyle gelen güç, bir kasetle sarsıldı", NTV Mag, Ekim 2000". 29 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2014. 
  45. ^ "AKP'li Osman Can FT'ye yazdı: Türkiye demokrasisini Gülencilere karşı korumalı". AKP Merkez Karar ve Yönetim Kurulu üyesi, hukukçu Osman Can, makalesinde Gülen Hareketini “laiklik karşıtı, muhafazakâr milliyetçilik zemininde bir hareket” olarak tanımlıyor ve Gülen Hareketi’nin “ülkede, devleti içeriden işgal ederek hâkimiyet kurmayı amaçladığı için demokratik siyasetle her zaman sorunları olduğunu” söylüyor. BBC Türkçe. 16 Ocak 2014. 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020. 
  46. ^ "Kaypakkaya'nın Kemalizm Eleştirisi". 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022. 
  47. ^ "Kadir Mısıroğlu: Keşke Yunan galip gelseydi, ne hilafet yıkılırdı, ne şeriat". Mynet.com (12 Ekim 2016). 14 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018. 
  48. ^ "Kadir Mısıroğlu: Keşke Yunan galip gelseydi". 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2019. 
  49. ^ ""Şeriat gelsin de isterse Türkiye batsın"". 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2019. 
  50. ^ YouTube'da Anadan doğma anti-Kemalistim!
  51. ^ "Saray tarihçisi Mısıroğlu: Kemalist kelimeler lağım kokuyor". 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023. 
  52. ^ "ALTAN: TRAVMA YOKSA ATATÜRK'Ü NEDEN KANUNLA KORUYORLAR?". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  53. ^ "Atatürk başka, Kemalizm başka, demokrasi bambaşka". 17 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  54. ^ "Halifeyi sevsinler". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  55. ^ "Metin Kaplan'a müebbet hapis". 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  56. ^ "İhanetin karargahı". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  57. ^ "Murat Belge ile Söyleşi: Atatürk İlerici Değildi". 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  58. ^ "Mustafa Armağan: Kemalizm'in kökü kurutulmalı". 12 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  59. ^ "Mümtaz'er Türköne: Atatürkçülük darbecilerin ideolojisi". 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  60. ^ "Türkiye'de Kemalist uygulamalar". 24 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  61. ^ "Millî Birlik - Hüseyin Nihal Atsız". huseyinnihalatsiz.com. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2023.  23 Şubat 1951 tarihli yazısında Nihal Atsız'ın ifadesi: "Hatta Kemalizm denilen muazzam safsata... diğerlerden daha çok ve karmakarışık bir şekilde dışarıya bağlı bulunan bir ucubedir."
  62. ^ "Doktor Rızanur: Hayat ve Hatıratım". 22 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2024. 
  63. ^ "Kemalizm düşman ilan ettiği için Nurculuk ilgimi çekti". 24 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  64. ^ "Demirtaş Kemalizmi hedef aldı". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  65. ^ ""Kişi putlaştırması yıkım getirdi" (Sevan Nişanyan)". Ne Mutlu "İnsan'ım" Diyene!. 27 Haziran 2008. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2022. 
  66. ^ Alpay, Şahin (20 Eylül 2012). "Kemalizmin zincirlerinden kurtulmadan olmaz - Şahin Alpay". Haksöz Haber. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
  67. ^ "Şevki yine sahnede: Kemalizm şeytani tuzak". VeryansınTV. 1 Kasım 2019. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
  68. ^ YouTube'da Şevki Yılmaz Arafat 1992 Büyük Yemin
  69. ^ "Erdoğan'ın İkinci Cumhuriyet'i ve Atatürk'ün Birinci Cumhuriyet'i: Kuvvetler Birliği, Suriye Politik - Taner Akçam". birikimdergisi.com. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
  70. ^ "Taner Akçam ile Söyleşi: Türkiye'de Apartheid Sistemi Varlığını Sürdürüyor - Aras Yayıncılık". Taner Akçam ile Söyleşi: Türkiye’de Apartheid Sistemi Varlığını Sürdürüyor - Aras Yayıncılık. 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
  71. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (22 Haziran 2015). Kemalist Yalanlar. Nesil Basım Yayın Gıda Ticaret ve Sanayi A.Ş. ISBN 978-605-162-879-0. 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
  72. ^ "Yusuf Kaplan: Kemalizm topluma dayatılan kaskatı, taşlaşmış, donmuş bir ideoloji". 25 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 25 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Konuyla ilgili eserler

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Anti-Kemalizm&oldid=34575955" sayfasından alınmıştır