Amboyna Olayı
Amboyna Olayı, 1623 yılında Ambon Adası'nda (bugünkü Ambon, Maluku, Endonezya) on tanesi İngiliz Doğu Hindistan Şirketi hizmetinde olmak üzere Japon ve Portekizli tüccarlar ile bir Portekizliden oluşan yirmi bir kişinin[1] Hollanda Doğu Hindistan Şirketi (VOC) ajanları tarafından vatana ihanet suçlamasıyla işkence edilerek idam edilmesidir.[2] Olay İngiltere ve Birleşik Eyaletler Doğu Hindistan şirketleri arasında baharat ticaretinde yaşanan yoğun rekabetin bir sonucunda çıkmış ve 17. yüzyılın sonlarına kadar iki ülke arasında bir gerilim yaratmıştır.
İngiliz tacirler, Hollandalıları Doğu Hint Adaları'na kadar takip etmiş ve günümüzde Doğu Endonezya'da bulunan Maluku adalarından Amboyna adasına yerleşmişlerdi. Burada Hollanda Doğu Hint Şirketi, baharat yetiştiricileriyle antlaşmalar yapmışlardı. 9 Mart 1623’te Amboyna’daki İngiliz Doğu Hindistan Şirketi Genel Müdürü Gabriel Towerson ile birlikte dokuz İngiliz ve İngiliz şirket için çalışan 10 Japon askeri, Hollanda Valisi Van Speult tarafından kafaları kesilerek öldürüldü. 23 Şubat’ta bir Japon askerinin tutuklanmasıyla, işkence altındaki İngilizlerin Van Speult’a suikast planladığını, İngiliz gemisinin gelmesine müteakip Victoria Kalesi’nin Japonların iş birliği ile İngilizler tarafından Hollandalılardan alınacağını itiraf etmesinin ardından, iki İngiliz’in de bunu teyit etmesi ile gerçekleşen bu katliam, tarihte Amboyna Katliamı olarak anılmaktadır.
İngilizlerin komutanı Towerson parçalara ayrılarak şehir halkının görebileceği yerlere asıldı. Bu habere İngiliz Doğu Hindistan Şirketi dik başlı bir şekilde yaklaşmaya çalıştı. Kral James bütün Hollanda gemilerinin vurulması veya yakalanması emrini verdi. Bu olay İngiliz-Hollanda siyasi ilişkilerinde uzun seneler boyunca çok önemli bir yer tuttu. Hollanda Doğu Hindistan Şirketi’nin genel müdürü Van Coen’in baharat adalarında Hollanda hakimiyetini artırmak için attığı bu adım, 1654 yılında 1. İngiliz-Hollanda Savaşı’nda İngilizlerin £3.615 tazminat alması ile sonuçlanmıştır.[3] Üzerinden çokça zaman geçmesine rağmen İngilizler bu olayı unutmamış ve 30 yıl sonra talep ettikleri tazminatı almışlardır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ https://amzn.in/3fuCL7e History of East India Company by Hourly History ,page number: 8.
- ^ Shorto, p. 72.; State Papers, No. 499I
- ^ Hunter and Roberts, p. 427
 | Tarih ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |