Alçılı, Pazar
| Alçılı | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Alçılı Alçılı'nın Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Pazar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 264 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 387 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53340 |
Alçılı, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Alçılı köyünün eski adı Hançkuni'dir. Nitekim Lazeti bölgesindeki yer adları üzerine iki çalışmada Hançkuni (ხანჭკუნი) şeklinde yazılmıştır.[4][5] Bu yer adı Türkçeye Hanckun şeklinde girmiştir. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Hanckun (خانجقون) şeklinde geçer.[6][7]
Hançkuni köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[8] Hançkuni köyü, 1876 tarihli Trabzon Vilayeti salnamesine göre Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Nüfusu 25 hanede yaşayan 126 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusundan ibaret olması ihtimali de vardır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 22 keçi, 70 inek ve 5 öküz kaydedilmiştir.[9]
Hançkuni köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesinde araştırma gezisi yapan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze köyün adını Gürcüce Hançkuni (ხანჭკუნი), Rusça Hançkun (Ханчкун) şeklinde yazmıştır. Kipşidze'nin verdiği bilgiye göre bu tarihte köyde 68 hanede 399 kişi yaşıyordu.[10] Nikolay Marr ise, 1910 yılında Atina kazasında 69 köy bulunduğunu ve bu köylerden 64'ünde Lazca konuşulduğunu yazmış, Hançkuni köyünü de Lazcanın konuşulduğu yerleşimler arasında saymıştır.[11]
Hançkuni köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[7] 1935 genel nüfus sayımında "Hançkun" şeklinde yazılmış olan köy, Artvin ve Rize vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma ve nüfusu 535 kişiden oluşuyordu. Ancak Atina kazasının adı Pazar olarak değiştirilmişti.[12] Hançkuni veya Hançkun Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Alçılı olarak değiştirilmiştir.[13] 1965 genel nüfus sayımında Alçılı köyünün nüfusu 731 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde 163 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Rize iline 42 km, Pazar ilçesine 5 km uzaklıktadır.[15] Köyde bölge florasına ek olarak Calluna vulgaris yetişmektedir.[16] Köyde Badialva Mevki Mahallesi bulunmaktadır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 387[2] |
| 2019 | 419[2] |
| 2018 | 561[2] |
| 2017 | 275[2] |
| 2016 | 279[2] |
| 2015 | 278[2] |
| 2014 | 318[2] |
| 2013 | 456[2] |
| 2012 | 365[2] |
| 2011 | 336[2] |
| 2010 | 321[2] |
| 2009 | 323[2] |
| 2008 | 316[2] |
| 2007 | 335[2] |
| 2000 | 519[15] |
| 1990 | 755[15] |
| 1985 | 930[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Alcili, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Alçılı Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 120, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი), 2 cilt, Batum, 1979, II. Cilt s. 12". 16 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 370, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 365, ISBN 9789157871117.
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 169". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 70, ISBN 9786055753634.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 164.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 668". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 526" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.
- ^ a b c d "Alçılı Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022.