İçeriğe atla

Adriana Ocampo

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Adriana Ocampo
Adriana Ocampo (2016)
DoğumAdriana C. Ocampo Uria
5 Ocak 1955 (69 yaşında)
Barranquilla, Kolombiya
MilliyetKolombiyalı
VatandaşlıkKolombiya · ABD
EğitimKaliforniya Eyalet Üniversitesi, Los Angeles
Kaliforniya Eyalet Üniversitesi, Northridge
Vrije Üniversitesi, Amsterdam
Kariyeri
DalıAstrojeoloji
Çalıştığı kurumlarJet İtki Laboratuvarı
NASA

Adriana C. Ocampo Uria (d. 5 Ocak 1955, Barranquilla), Kolombiyalı-Amerikalı astrojeologdur. Günümüzde NASA'da bilim programı yöneticisi konumunda bulunur.

1970'te Kolombiya'dan Kaliforniya'ya göç etti. Yüksek lisans eğitimini Kaliforniya Eyalet Üniversitesi Northridge kampüsünde, doktorasını Hollanda'daki Vrije Üniversitesinde tamamladı. Lise ve üniversite eğitimi sırasında çalıştığı Jet İtki Laboratuvarına daha sonra tam zamanlı araştırmacı olarak girdi, çeşitli gezegen görevlerinde bilim koordinatörü olarak görev yaptı. 2021'de başlatılan Lucy görevinde program müdürü olarak görev yapmaktadır.

Uydu görüntüleri aracılığıyla Chicxulub kraterinin yüzeyde bıraktığı tek iz olan sulu obruk halkasını fark eden ilk kişi oldu. Kratere düzenlenen yedi araştırma gezisinin başında yer aldı. Karayipler ve Meksika ile bağlantılı başka bir krater bölgesi olan Belize'deki volkanik püskürme alanında yapılan araştırma gezisine öncülük etti. Juno görevi için stratejik planların geliştirildiği bir ekipte yer aldı. New Frontiers programında idari program müdürü ve Galileo uçuş görevinde ise koordinatör olarak çalıştı. Ocampo ve ekibi, 2017'de Cali yakınlarında olası bir krater bildirdi.

1992'de Meksika Ulusal Kadın Komisyonu tarafından verilen Yılın Bilim Kadını Ödülü'nü kazandı. 2002 yılında Discover tarafından "Bilimdeki En Önemli 50 Kadın" arasında gösterildi. Uzay araştırmalarına yaptığı katkılarına atfen bir asteroide adı verildi. 2016'da MOSI tarafından verilen Yılın Hispanik Bilim İnsanı Ödülü'nü kazandı.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları ve eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Adriana C. Ocampo Uria, 5 Ocak 1955'te Kolombiya'nın Barranquilla kentinde doğdu.[1] Annesi, öğretmen Teresa Uria Ocampo ve babası ise elektrik mühendisi Victor Alberto Ocampo'dur.[2] Buenos Aires'te yaşadığı sırada devam ettiği okulda işletme veya muhasebe dersleri alması önerilen Ocampo, 1970'te ailesiyle birlikte Pasadena'ya göç etti ve lisede matematik ve fizik dersleri aldı.[2] Lise öğrenimi sırasında, Jet İtki Laboratuvarı (JPL) 509. birlikte bulundu.[3][4] 1980'de ABD vatandaşı oldu.[4]

Pasadena Şehir Koleji'nde uzay mühendisliği alanında yükseköğrenimine başladı,[2] bu esnada Jet İtki Laboratuvarı sponsorluğunda bir bilim programına katılıyordu. Daha sonra Los Angeles'taki Kaliforniya Eyalet Üniversitesi'ne geçiş yaptı ve ana dalını jeoloji olarak değiştirdi,[2] 1983 yılında lisans derecesini tamamladı. Mezun olduktan sonra Jet İtki Laboratuvarı'nda tam zamanlı araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladı.[2][4] 1997 yılında Northridge'deki Kaliforniya Eyalet Üniversitesi'nde astrojeoloji dalında lisans derecesini tamamladı, ardından aynı üniversitede Chicxulub çarpma krateri üzerine yüksek lisans yaptı ve Master of Science (M.Sc.) derecesine sahip oldu.[2] Vrije Üniversitesi'nde Chicxulub çarpma krateri üzerine doktora yaptı.[5][6]

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Uzay Ajansı'nın Venüs Ekspresi görevi ve Japonya Uzay Araştırma Ajansı'nın Venüs İklim Orbiter görevinde yer aldı.[7] Çok görevli bir görüntü işleme laboratuvarında çalıştı ve bu çalışmalara dair 1980'de bir çalışma yayımladı.[8] 1984 yılında NASA tarafından hazırlanan ve daha sonra Sovyet Phobos programı görevinde plan yapmak için kullanılan, Mars'ın Phobos ve Deimos uydularının görüntülendiği ve analiz edildiği Viking programındaki görüntüleme ekibinin bir üyesi olarak yer aldı.[2][9] Bu görev sırasında ekip, Venüs'ün yoğun atmosferinin 100 kilometre (62 mil) aşağısını görüntüledi.[10] Bu görüntüleme sonucunda Venüs'ün "gece tarafı" incelendi.[10] Görevin sonucunda bilim adamları tarafından Venüs'ün gece tarafındaki haritaları, Dünya'da konumlanan teleskoplardan 3 ila 6 kat daha iyi çözünürlüklerle oluşturuldu.[10][11]

Ocampo, Chicxulub kraterine yedi araştırma gezisi düzenledi.[12][13] 1991'de NASA ve Planetary Society, Ocampo ve Pope liderliğinde yapılan bir araştırma gezisine sponsor oldu.[2] Bu araştırma gezisi sırasında Ocampo ve meslektaşları, meteor çarpması sırasında havaya fırlayan ve daha sonra akarak ejekta loblarını oluşturan parçacıkların iki katman hâlinde yer aldığı iki yeni bölge keşfetti.[2]

NASA'nın Uzay Bilimi Ofisi ve Pasadena Gezegen Topluluğu, Eksobiyoloji programı kapsamında Belize'deki ikinci ejekta bölgesine yapılacak olan bir araştırma gezisine sponsor oldu. Ocampo; Ocak 1995, 1996 ve 1998 tarihlerinde yapılan araştırma gezilerine öncülük etti.[2] Yapılan bir araştırma gezisinde, bölgede yeşil cama benzeyen ve daha sonra tektit olarak tanımlanan küçük parçacıklar bulundu.[14] Çarpma sırasında meydana gelip yüksek sıcaklıklara maruz kalmaktan oluşan bu parçacıklar, bölgeyi Karayipler ve Meksika'daki diğer ejekta bölgelerine bağladı.[14]

Adriana Ocampo

Chicxulub çarpma krateri, Meksika'da Yucatán Yarımadası'nın altında yer almaktadır.[6] Bu kraterin kitlesel yok oluşlara yol açan bir asteroit tarafından oluşturulduğu varsayıldı ve bu varsayım, daha önce 1980'lerin başında Luis Walter Alvarez ve oğlu Walter Alvarez tarafından öne sürüldü.[2] Varsayımı destekleyen tek kanıt, Kretase-Paleojen sınırındaki iridyumun bulunmasıydı çünkü bu element esas olarak asteroitlerde ve kuyruklu yıldızlarda mevcuttu.[2] Eski NASA arkeoloğu Kevin O. Pope ve Charles Duller, 1989 ve 1990 yıllarında uydu görüntülerini kullanarak Yucatán'daki su kaynaklarını ararken, bu kraterle ilgili sulu obruk buldular.[15][16] Yaptıkları keşif, çarpma kraterinin anlaşılmasına katkı sağladı.[17] Ocampo ve meslektaşları, sulu obruğun çarpma bölgesine yakın olabileceğini varsaydı ve bulguları Mayıs 1991'de Nature dergisinde yayımlandı.[2][15]

Galileo görevindeki[a] bir ekipte yer aldı[7] ve bu görevde kızılötesi haritalama spektrometresini (NIMS) koordine etti.[2] Ocampo, Jüpiter'in uydusu Europa'yı gözlemledi ve veri analizi yaptı.[2] Yapılan çalışmaların sonucunda Ocampo ve meslektaşları, "Galileo'nun Europa Yüzeyinin Çok Araçlı Spektral Görünümü" başlığında Icarus dergisinde bir çalışma yayımladı.[18] Ocampo, Jüpiter'in araştırılmasını amaçlayan Juno görevini[b] yönetti,[19][20] 2015 yılında Jet İtki Laboratuvarı'nda New Frontiers[c] programında idari program müdürü olarak görev yaptı.[21][22] 2017'de ekibiyle birlikte Cali yakınlarındaki olası bir krater hakkında bilgi verdi.[23] NASA tarafından Keşif Programı kapsamında 2021'de başlatılan, Truva asteroitlerinin keşfedilmesini esas alan Lucy görevinde program müdürü olarak görev yapmaktadır.[24]

Ödülleri ve adaylıkları

[değiştir | kaynağı değiştir]

1992 yılında Los Angeles'taki Meksika Ulusal Kadın Komisyonu tarafından verilen Bilimde Yılın Kadını Ödülü'nü kazandı. 1996'da Jet İtki Laboratuvarı tarafından verilen Kadın Danışma Konseyi Ödülü'nü 1997'de Chicano Federasyonu tarafından verilen Bilim ve Teknoloji Ödülü'nü kazandı.[25] 2002 yılında Discover dergisi tarafından "Bilimdeki En Önemli 50 Kadın"dan birisi olarak seçildi.[26] 2003 yılında Marc Buie tarafından Kitt Zirvesi Ulusal Gözlemevi'nde keşfedilen 177120 Ocampo Uría isimli asteroit, adını Adriana Ocampo'dan aldı.[27][28][29] 2016 yılında MOSI tarafından Yılın Hispanik Bilim İnsanı Ödülü verildi.[30]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Biri NIMS olan dört uzaktan algılama cihazı yer alan Galileo adlı uzay aracı 1989'da fırlatıldı ve araç, Aralık 1995'te Jüpiter'in yörüngesine girdi.[2]
  2. ^ Juno, her biri 8 metreden (26 ft) uzun güneş panelleri ile çalışan ilk uzay aracı unvanına sahiptir.[19]
  3. ^ New Frontiers programının görevi, gezegensel bilim topluluğunun önceliklerini ve hedeflerini belirlemek, Güneş Sistemi hakkında orta sınıf uzay aracı kullanarak araştırma yapmaya katkı sağlamaktır.[21] Yapılan diğer görevler kapsamında Juno görevi, New Horizons ve OSIRIS-REx yer almaktadır.[22]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Historia y biografía de Adriana Ocampo". Historia y biografía de (İspanyolca). 23 Eylül 2018. 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Ocampo, Adriana C.: 1955—: Planetary Geologist | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  3. ^ "JPL Troop 509 - La Canada Flintridge, CA". www.jpltroop509.org (İngilizce). 12 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  4. ^ a b c Adriana Ocampo. Chicago, Ill. : Raintree. 2006. ss. 11, 13. ISBN 1-4109-1297-3. 
  5. ^ "Impact of large asteroid impact on life on earth". VU University Amsterdam. 25 Mart 2013. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020. 
  6. ^ a b "Adriana Ocampo | Scientist". NASA Solar System Exploration. 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  7. ^ a b "LWON HQ – ADRIANA C. OCAMPO URIA | Office Of Diversity and Equal Opportunity" (İngilizce). 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2020. 
  8. ^ Duxbury (1 Ekim 1988). "Mars: Satellite and ring search from viking". Icarus (İngilizce). 76 (1): 160-162. doi:10.1016/0019-1035(88)90148-0. ISSN 0019-1035. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020. 
  9. ^ "Profiles of Women at JPL: Adriana Ocampo". www.jpl.nasa.gov. 5 Ocak 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  10. ^ a b c Mission to Jupiter: A History of the Galileo Project. Washington, DC: NASA History Division. 2007. s. 153. 
  11. ^ Carlson (27 Eylül 1991). "Galileo Infrared Imaging Spectroscopy Measurements at Venus". Science (İngilizce). 253 (5027): 1541-1548. doi:10.1126/science.253.5027.1541. ISSN 0036-8075. PMID 17784099. 
  12. ^ "More Evidence Points to Impact as Dinosaur Killer". NASA/JPL. 13 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2020. 
  13. ^ "Profiles of Women at JPL: Adriana Ocampo". www.jpl.nasa.gov. 5 Ocak 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2020. 
  14. ^ a b "MORE EVIDENCE POINTS TO IMPACT AS DINOSAUR KILLER". stardust.jpl.nasa.gov. 22 Nisan 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  15. ^ a b Pope (Mayıs 1991). "Mexican site for K/T impact crater?". Nature (İngilizce). 351 (6322): 105. doi:10.1038/351105a0. ISSN 1476-4687. 
  16. ^ A to Z of Women in Science and Math (İngilizce). Infobase Publishing. 2007. ss. 299-230. ISBN 978-1-4381-0795-0. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020. 
  17. ^ "The buried secrets of the deadliest location on Earth". BBC (İngilizce). 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2020. 
  18. ^ Fanale (1 Haziran 1999). "Galileo's Multiinstrument Spectral View of Europa's Surface Composition". Icarus (İngilizce). 139 (2): 179-188. doi:10.1006/icar.1999.6117. ISSN 0019-1035. 
  19. ^ a b "La colombiana que lidera la misión de la NASA que llegará este lunes a Júpiter". Univision (İspanyolca). 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
  20. ^ "Touching the Stars". California State University, Northridge (İngilizce). 2 Kasım 2016. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020. 
  21. ^ a b "New Frontiers Program". NASA. 18 Haziran 2019. 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
  22. ^ a b "Adriana Ocampo". Physics Today (İngilizce). 5 Ocak 2017. doi:10.1063/PT.5.031391. 
  23. ^ Gómez (Mart 2017). "Pliocene Impact Crater Discovered in Colombia: Geological, Geophysical, and Seismic Evidences". LPI (İngilizce) (1964): 2466. 
  24. ^ "L'Team - Featuring Adriana Ocampo - Lucy Mission". lucy.swri.edu. 31 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2021. 
  25. ^ "Ocampo, Adriana C.: 1955—: Planetary Geologist". Contemporary Hispanic Biography. 2004. Erişim tarihi: 25 Kasım 2013. 
  26. ^ Svitil. "The 50 Most Important Women in Science" (November 2002). Discover. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2016. 
  27. ^ "(177120) Ocampo". Minor Planet Center. 22 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  28. ^ "MPC/MPO/MPS Archive". Minor Planet Center. 7 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  29. ^ Space Rocks: The Story of Planetary Geologist Adriana Ocampo. Joseph Henry Press. 2006. ISBN 978-0-309-09555-6. 
  30. ^ "MOSI hosts National Hispanic Scientist of the Year award recipient". Hillsborough County: Spectrum News 13. 23 Ekim 2016. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Adriana_Ocampo&oldid=34433093" sayfasından alınmıştır