İtalyan şarabı

İtalyan şarap çeşitleri

İtalyan şarabı, dünyada şarapçılık yapılan en eski ülkelerden biri olan İtalya'da yapılan şaraba verilen addır. İtalya dünyanın en önemli şarap üreticilerinden biridir ve 2005 yılı itibarı ile dünya üretiminin yaklaşık beşte birini üretmektedir.

İtalyan şarabı hem dünya çapında ihraç edilir hem de yurt içinde kişi başına ortalama 42 litre tüketen ve dünya şarap tüketiminde beşinci sıradaki İtalyanlar arasında popülerdir.

2018'de İtalya, Fransız şarabı (%17) ve İspanya (%15) önünde küresel üretimin %19'unu oluşturuyordu.

İtalyan şarabı dünyanın pek çok ülkesine ihraç edilmektedir ve Hindistan gibi çoğu Asya ülkesinde %10'dan büyük bir pazar payına sahiptir. Şarap İtalya'da oldukça popülerdir. Ülke kişi başına 70 litrelik tüketimle dünyada kişi başına şarap tüketiminde başı çekmektedir, bu oran ABD'de 25, Avustralya'da 20 litre, Çin'de ise 40 mililitredir. Üzüm ülkenin neredeyse her yöresinde üretilmektedir ve ülkede bir milyondan fazla şaraplık üzüm bağı mevcuttur.

Etrüsk ve Yunan yerleşimciler, MÖ 2. yüzyılda Romalılar kendi şarap üzümü bağlarını kurup üretime başlamadan uzun zaman önce ülkede şarap üretiyorlardı. Roma şarapçılığı bereketli ve iyi organize olmuştu, büyük ölçüde üretim yapıldı ve varil ile şişeleme gibi çeşitli saklama yöntemleri geliştirildi.

Tarih

Zeytin ağaçları ile birlikte büyüyen asmalarla tipik bir İtalyan bağ manzarası.

Üzüm, İtalya'da binlerce yıldır yabani Vitis vinifera asmasından yetiştirilir. Daha önce bağcılığın Sicilya ve güney İtalya'ya Miken Yunanlar tarafından getirildiğine inanılıyordu çünkü ilk Yunan sömürgeciler MÖ 800 civarında İtalya kıyılarına vardıklarında şarapçılık geleneklerinin İtalya'da zaten yerleşik olduğu biliniyordu. Bununla birlikte, Monte Kronio'da 2017'de yapılan arkeolojik keşifler, Sicilya'da bağcılığın en azından MÖ 4000'e kadar - önceden düşünülenden yaklaşık 3,000 yıl önce - geliştiğini ortaya koydu.

Antik Roma döneminde, İtalya'nın birçok kıyı bölgesinde büyük ölçekli, köleler tarafından işletilen bağ'lar ortaya çıktı ve öyle bir yayıldı ki, MS 92'de imparator Domitian verimli toprakları gıda üretimine açmak için çok sayıda üzüm bağını yok etmek zorunda kaldı.

Bu süre zarfında İtalya dışında bağcılık Roma yasalarına göre yasaktı. İllere yapılan ihracatlar özellikle Galya'dan daha fazla köle karşılığında karşılık buldu. Pliny'ye göre Galya ile ticaret yoğundu çünkü sakinler İtalyan şarabını karıştırılmamış ve kısıtlama olmadan içme eğilimindeydiler. Yetişkinler için hoş olmasa da, o zamanlar gençlerin iyi bir oranda su ile karıştırılmış şarap içmeleri adetti.

Eyalet bağcılığıyla ilgili yasalar gevşetildikçe Avrupa'nın geri kalanında, özellikle Galya (bugünkü Fransa) ve Hispania olmak üzere geniş üzüm bağları gelişmeye başladı. Bu, Cabernet’lerin atası olan biturika gibi yeni asmaların yetiştirilmesiyle aynı zamana denk geldi. Bu üzüm bağları o kadar başarılı oldu ki, İtalya sonunda taşra şarapları için bir ithalat merkezi haline geldi.

Bağbozumuna bağlı olarak, modern İtalya, dünyanın en büyük veya ikinci en büyük şarap üreticisidir. 2005 yılında üretim, küresel toplamın yaklaşık %20'siydi ve yalnızca %26'sını üreten Fransa'dan sonra ikinci sıradaydı. Aynı yıl ABD'ye yapılan sofralık şarap ithalatının dolar değerindeki İtalya'nın payı %32, Avustralya'nınki %24 ve Fransa'nınki %20 idi. Avustralya ile birlikte İtalya'nın pazar payı son yıllarda hızla arttı.

İtalyan unvan sistemi

DOCG ve DOC iki şarap şişesi üzerindeki etiketler

1963'te, ilk resmi İtalyan şarap sınıflandırma sistemi başlatıldı. O zamandan beri, 1992'deki büyük değişiklik de dahil olmak üzere mevzuatta çeşitli değişiklikler ve eklemeler yapıldı. 2010'da yapılan son değişiklik, en son Avrupa Birliği şarap düzenlemeleri (2008–09) ile uyumlu dört temel kategori oluşturdu. En alttan en üst düzeye kadar kategoriler şunlardır:

• Vini (şaraplar - gayri resmi olarak 'genel şaraplar' denilir): şaraplar AB topraklarında herhangi bir yerde üretilebilir, etikette kullanılan üzüm çeşitlerinin veya mahsulün coğrafi menşei belirtilmez. (Etiket sadece şarabın rengini bildirir.)
• Vini varietali (varyete şarapları): çoğunlukla (en az %85) bir tür yetkili 'uluslararası' üzüm çeşidinden (Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Merlot, Sauvignon Blanc, Syrah) veya bunlardan iki veya daha fazlasından tamamen, üzüm çeşidi veya çeşitleri yapılan genel şaraplardır ve bağbozumu etikette belirtilebilir. (Bunun yerine coğrafi menşei belirtme yasağı korunur. Bu şaraplar AB topraklarında herhangi bir yerinde yapılabilir.)
• Vini IGP (İtalya'da geleneksel olarak IGT olarak uygulanan Korumalı Coğrafi İşaretli şaraplar - Tipik Coğrafi İşaret): İtalya içinde belirli bir bölgede üretilen ve izin verilen çeşitlere ilişkin birçok özel ve kesin düzenlemeye, bağcılık ve şarapçılık uygulamalarına, organoleptik ve kimyasal-fiziksel özelliklere, etiketleme talimatları vb. uygun olarak üretilen şaraplardır. Halen (2016) 118 IGP/IGTler vardır.
• Vini DOP (Korumalı Menşe İşaretli şaraplar): bu kategori iki alt kategorilidir: Vini DOC (Kontrollü Menşe İşareti) ve Vini DOCG (Kontrollü ve Garantili Menşe İşareti). DOC şarapları en az 5 yıllık IGP şarapları olmalıdır. Genellikle, iklimsel ve jeolojik özellikleri, kalitesi ve yerel şarapçılık geleneklerinin özgünlüğü nedeniyle özellikle tercih edilen belirli bir IGP bölgesindeki daha küçük bölgelerden gelirler. Ayrıca IGP şaraplarından daha katı üretim düzenlemelerine uymaları gerekir. En az 10 yıldır DOC olan bir DOC şarabı DOCG'ye yükseltilebilir. DOCG şaraplarının gerekliliklerini yerine getirmenin yanı sıra, DOCG şarapları özel olarak atanmış bir komite tarafından tadım da dahil olmak üzere ticarileştirilmeden önce daha katı analizlerden geçmelidir. DOCG şarapları ayrıca üstün ticari başarı göstermelidir. 2016 yılı itibarıyla toplam 405 DOP olup bunların 332 adedi DOP DOC ve 73 adedi ise DOCG ‘dur.

Köpüklü şarap üretiminin düzenlenmesiyle ilgili bir dizi alt kategori vardır (örn. Vino Spumante, Vino Spumante di Qualità, Vino Spumante di Qualità di Tipo Aromatico, Vino Frizzante).

DOP kategorisinde 'Classico', korunan bölgenin orijinal tarihi merkezinde üretilen bir şaraptır. 'Superiore' muadil normal DOP şarabından en az %0,5 daha fazla alc/hacim içeren bir şaraptır ve hektar başına izin verilen daha az miktarda üzüm kullanılarak üretilir ve genellikle daha yüksek kalite sağlar. 'Riserva' minimum bir süre yıllandırılmış bir şaraptır. Sürenin uzunluğu (kırmızı, beyaz, Geleneksel yöntem köpüklü, Charmat yöntemi köpüklü) ile değişir. Bazen 'Classico' veya 'Superiore', DOP adının parçasıdır (örn. Chianti Classico DOCG veya Soave Superiore DOCG).

İtalya Tarım Bakanlığı (MIPAAF) düzenli olarak resmi sınıflandırma güncellemeleri yayınlar.

Daha gevşek düzenlemelerin mutlaka daha düşük kaliteye karşılık gelmediğini not etmek önemlidir. Aslında, birçok IGP şarabı aslında yüksek kaliteli şaraplardır. Yetenekli şarap üreticileri bazen DOC veya DOCG gerekliliklerine uymayan çeşitler veya çeşit yüzdeleri kullanarak şaraplar yaratmak isterler. Örneğin, "Süper Toskanalar" genellikle IGP tanımlamasını taşıyan yüksek kaliteli şaraplardır. Üstün kalitede birkaç başka IGP şarabı da vardır.

Fransa'nın aksine, İtalya hiçbir zaman resmi olarak en iyi 'crus' sınıflandırmasına sahip olmadı. İtalyan şarap mükemmelliğini gayri resmi olarak temsil etme çabasıyla, Comitato Grandi Cru d'Italia (İtalya Grand Crus Komitesi) ve Instituto del Vino Italiano di Qualità—Grandi marchi (Kaliteli İtalyan Şarabı Enstitüsü—Büyük Markalar) gibi özel girişimlerin her biri, önde gelen ünlü İtalyan şarap üreticilerinden bir seçkiyi bir araya getirir.

2007'de Barbaresco Konsorsiyumu, MEGA veya alt bölgeler olarak da bilinen Menzioni Geografiche Aggiuntive (ek coğrafi referanslar)'ı ilk tanıtan oldu. 2007'de altmış beş alt bölge bağ alanı belirlendi ve 2010'da bir alt bölge daha onaylanarak nihai sayı 66'ya ulaştı. Asıl amaç, en çok bilinen crus‘ların bazılarına, onları haksız büyüme ve sömürüden korumak için resmi sınırlar koymaktı.

Barolo Konsorsiyumu, 2010 yılında 170'i bağ alanı ve 11'i köy adı olmak üzere 181 MEGA ile aynı şeyi yaptı. Barbaresco ve Barolo için MEGA'nın tanıtılmasının ardından, Vigna (İtalyanca bağ için) terimi, ilgili MEGA'dan sonra ve yalnızca bağın onaylanmış resmi coğrafi işaretlerden biri içinde olması durumunda etiketlerde kullanılabilir.

İtalyan şarap bölgeleri

İtalyan bölgeleri

İtalya'nın yirmi şarap bölgesi, ülkenin yirmi idari bölgesine tekabül eder. Bu bölgeler arasındaki farkları anlamak, farklı İtalyan şarap türlerini anlamada çok yardımcı olur. İtalya'da şarap yerel mutfağı yansıtma eğilimindedir. Yöresel mutfak da şarabı etkiler. DOCG şarapları 15 farklı bölgede bulunur ancak bunların çoğu Piedmont, Lombardia, Veneto ve Toskana'da yoğunlaşmıştır. Bunlar arasında dünya çapındaki şarap severler tarafından beğenilen ve aranan unvanlar vardır: Barolo, Barbaresco ve Brunello di Montalcino (halk dilinde "Katil B'ler" olarak bilinir). Uluslararası pazarlarda ve uzmanlar arasında son yıllarda dikkat çeken diğer önemli şaraplar ise şunlardır: Amarone della Valpolicella, Prosecco di Conegliano- Valdobbiadene, Campania'dan Taurasi, Lombardiya'dan Franciacorta köpüklü şarapları; yaprak dökmeyen şaraplar Chianti ve Soave iken, Merkez ve Güney İtalya'dan yeni şaraplar hızla tanınırlık kazanmaktadır: Verdicchio, Sagrantino, Primitivo, Nero D'Avola diğerleri arasında. Friuli-Venezia Giulia, Pinot Grigio gibi beyaz şaraplarının kalitesiyle dünyaca ünlüdür. Passitos ve Moscatos gibi farklı bölgelerde yapılan özel tatlı şaraplar da eski zamanlardan beri ünlüdür.

Sannio

• Falanghina del Sannio
• Camaiola (Barbera del Sannio)
• Aglianico del Sannio

Langhe ve Monferrato

Kırmızı şarap

• Barolo
• Barbaresko
• berber
• grignolino

Franciacorta

Vini spumanti

• Berlucchi
• Ca’ del Bosco
• Bellavista

Valtellina

Kırmızı şarap

• Nebbiolo veya Chiavennasca

Veneto

Kırmızı şarap

• Amarone
• Recioto della Valpolicella
• Bardolino

Valpolicella (Amarone, Recioto, Ripasso ve Classico) ve Bardolino (Superiore ve Classico) üretimi için ana üzüm çeşitleri aynıdır: Corvina, Rondinella ve Molinara. Hepsi Verona vilayetinin yerli kırmızı üzüm çeşitleridir. En önemlisi Corvina'dır. Corvina berry eti tatlı bir lezzet profiline sahiptir ve kabuğu kiraz notalı mavi menekşe renklidir. Corvina ve diğer çeşitler farklı şaraplar yapmak için farklı şekillerde şaraplaştırılır.

Recioto ve Amarone elde etmek için önce kurutma yapılır.

Valpolicella ve Bardolino için şaraplaştırma hasattan hemen sonra gerçekleşir.

Adige nehri iki üretim alanını sağda Adige'yi Garda Gölü'ne doğru ayırır, solda ise Valpolicella Bardolino üretilir. Birçok şarap imalathanesi her iki şarabı da üretir.

Her zaman aynı çeşitlerden başlayarak, belirli bir şaraplaştırma ile Chiaretto (rosé) ve Bardolino novello da yapılır.

Beyaz şarap

• Custoza
• Recioto di Soave
• Soave
• Garda
• Pinot Grigio delle Venezie

Vini spumanti

• Prosecco
• Durello

Trentino

Üzümler

• Gewurtztraminer
• Schiava
• Legrein
• Muller-Turgau

Kırmızı şarap

• Moscato Rosa

Beyaz şarap

• Gewurtztraminer

Collio Friulano

Kırmızı şarap

• Friulano

Toscana

Üzümler

• Sangiovese

Kırmızı şarap

• Chianti
• Brunello di Montalcino
• Morellino di Scansano

Umbria

Beyaz şarap

• Torgiano
• SAgrantino di Montefalco

Irpinia

Kırmızı şarap

• Taurasi
• Falanghina

Puglia

Kırmızı şarap

• Primitivo
• Negramaro
• Nero di Troia

Beyaz şarap

• Bianco D’alessano
• Bombino Bianco.

Sicilya

Kırmızı şarap

• Nero d'Avola

Beyaz şarap

• Marsala
• Malvasia

İtalyan üzüm çeşitleri

İtalya Tarım ve Orman Bakanlığı (MIPAAF), 350'den fazla üzümü belgeledi ve onlara "yetkili" statüsü verdi. Dolaşımda 500'den fazla belgelenmiş başka çeşit de vardır. İtalya'nın birçok üzüm çeşidinin en yaygın ve önemli olanlarının listesi aşagıdadır.

Bianco (Beyaz)

Piyemonte, Barolo kasabası çevresindeki üzüm bağları

• Arneis: 15. yüzyıldan beri orada yetiştirilen Piyemonte'den bir çeşit.
• Catarratto: Sicilya'da yaygın ve Salaparuta'da en çok yetiştirilen beyaz üzüm çeşididir.
• Fiano : İtalya'nın güneybatı kıyısında yetişir.
• Friulano: Sauvignon Vert veya Sauvignonasse olarak da bilinen bir çeşittir, Friuli'nin en tipik şaraplarından birini verir. Şarap daha önce Tocai olarak biliniyordu ancak eski adı Avrupa Adalet Divanı tarafından Macaristan'dan Tokay tatlı şarabıyla karıştırılmaması için yasaklandı.
• Garganega: Soave ve Custoza etiketli şarapların üzüm çeşididir. İtalya'nın Veneto şarap bölgesinden sek beyaz şaraptır. Kuzeydoğu İtalya'da Verona şehri çevresinde sevilir. Halen, 3.500'den fazla farklı Soave üreticisi vardır.
• Greco di Tufo: İtalya'nın güneybatı kıyısında yetişir.
• Malvasia bianca: İtalya'nın her yerinde görülen beyaz bir çeşittir. Birçok klon ve mutasyon içerir.
• Moscato blanc: Esas olarak Piyemonte’de yetiştirilir, çoğunlukla hafif köpüklü ("kıvrımlı"), yarı tatlı Moscato d'Asti'de kullanılır. Trentino Alto-Adige'de yetişen iki Cermen çeşidi olan Moscato Giallo ve Moscato rosa ile karıştırılmamalıdır.
• Nuragus: Güney Sardunya'da genellikle aperatif olarak tüketilen hafif ve ekşi şaraplar yapan eski bir Sardunya üzüm çeşididir.
• Passerina: esas olarak Passerina üzümlerinden (hatta tamamen bunlarla üretilebilir) artı minimum oranda diğer beyaz üzümlerden elde edilir ve hareketsiz, köpüklü veya passito olabilir. Hareketsiz versiyon, bu üzümlerin tipik özelliği olan asidik profillidir.
• Pecorino: Marche ve Abruzzo'ya özgüdür. Falerio dei Colli Ascolani ve Offida DOC şaraplarında kullanılır. Az verimlidir ancak erken ve yüksek rakımlarda olgunlaşır. Pecorino şarapları zengin, aromatik karakterlidir.
• Pigato: Deniz ürünleri ile eşleştirmek için şarap yapılan Ligurya'dan asidik bir üzüm çeşididir.
• Pinot grigio: Başarılı bir ticari üzüm (Fransa'da Pinot Gris olarak bilinir), şarapları gevreklik ve temizlik ile karakterize edilir. Şarap, hafiften ila tam gövdeli arasında değişebilir.
• Ribolla Gialla: Venedikliler tarafından tanıtılan ve artık Friuli'ye ev sahipliği yapan bir Yunan çeşididir.
• Trebbiano: Bu üzüm, İtalya'da en çok yetiştirilen beyaz çeşittir. Frascati dahil olmak üzere Abruzzo ve Lazio şaraplarına özel olarak odaklanılarak ülke genelinde yetiştirilmektedir. Valentini gibi yapımcılardan Trebbiano'nun 15+ yaşlandırıldığı bilinmektedir. Fransa'da Ugni blanc olarak bilinir.
• Verdicchio o Trebbiano di Lugana: Bu, Marche bölgesindeki Castelli di Jesi ve Matelica bölgelerinde yetiştirilir ve ondan yapılan çeşitli beyaz şaraba adını verir. Adı "verde" ‘den (tr:yeşil) gelir. Son birkaç yıldır Verdicchio şarapları, İtalya'nın en iyi beyaz şarapları olarak kabul edilmektedir.
• Vermentino: Bu, Sardunya'da çok yetiştirilir. Toskana ve Ligurya kıyı bölgelerinde de bulunur. Bu şaraplar, deniz ürünleriyle iyi giden sevilen bir eşliktir.

Diğer önemli beyazlar arasında Carricante, Coda de Volpe, Cortese, Falanghina, Grechetto, Grillo, Inzolia, Picolit, Traminer, Verduzzo ve Vernaccia bulunur.

Yerel olmayan çeşitler arasında Chardonnay, Gewürztraminer (bazen traminer aromatico olarak adlandırılır), Petite Arvine, Riesling, Sauvignon blanc ve diğerleri bulunur.

Rosso (kırmızı)

Val d'Orcia’daki Sangiovese üzüm bağları, arka plandaki Amiata Dağı’dır

Abruzzo bölgesindeki Montepulciano üzümünden yapılan bir Montepulciano d'Abruzzo şarabı

• Aglianico: Sangiovese ve Nebbiolo ile en büyük üç İtalyan üzüm çeşidinden biri kabul edilir ve kaliteli şarap yapma kabiliyeti nedeniyle bazen "Güneyin Barolo'su" (İtalyanca: il Barolo del Sud) denir. DOCG şarapları, Aglianico del Vulture Superiore ve Taurasi yapmak için öncelikle Basilicata ve Campania'da yetiştirilir..
• Barbera: Piyemonte ve Güney Lombardiya bölgelerinin en çok yetiştirilen kırmızı şarap üzümü olup Barbera'nın en büyük ekim alanları Asti, Alba ve Pavia kasabalarının yakınındadır.

Barbera şarapları bir zamanlar basitçe "Barolo'nun hazır olmasını beklerken içtiğiniz şaraplar" olarak görülürdü ancak yeni nesil şarap üreticileriyle artık durum böyle değildir. Şaraplar şimdi titizlikle övülür. Asti bölgesinde, uluslararası pazara yönelik kaliteli bir şarap olan Nizza olmak üzere Fransız barikatlarında yıllandırılabilen "Barbera d'Asti Superiore" yapımında Barbera üzümleri kullanılır. Asmanın parlak kiraz renginde meyveleri vardır ve şarabı koyu renkli ve asidiktir.

• Corvina: Rondinella ve Molinara çeşitleriyle birlikte bu, Veneto'nun ünlü şaraplarını yapan başlıca üzümdür: Valpolicella ve Amarone. Valpolicella şarabının koyu kiraz meyvesi ve baharatı vardır. Üzümler passito (kurutma işlemi) geçirdikten sonra şaraba artık Amarone denir ve alkol oranı yüksektir (%16 ve üstü) ve kuru üzüm, kuru erik ve şuruplu meyvelerle nitelenir.

Bazı Amaroneler 40+ yıl yaşlanabilir ve fiyatları muhteşem fiyatlara çıkabilir. Aralık 2009'da, beğenilen Amarone di Valpolicella'nın uzun süredir aranan DOCG statüsünü nihayet aldığı bir kutlama yapıldı. Amarone için kullanılan yöntemin aynısı, bu bölgede üretilen en eski şarap olan Recioto için de kullanılır ancak aradaki fark, Recioto'nun tatlı bir şarap olmasıdır.

• Dolcetto: Piyemonte'de Barbera ve Nebbiolo'nun yanında yetişen bir üzümdür, adı "küçük tatlı" anlamına gelir ki bu şarabın tadına değil, büyüme kolaylığına ve her gün uygun içilecek iyi şaraplar yapmasına atıfta bulunur. Şarapta, concord üzümü, yabani böğürtlen ve şifalı otların aromaları hakimdir.
• Malvasia nera: Piyemonte'den kırmızı Malvasia çeşididir. Bazen passito tarzında telaffuz edilen tatlı ve güzel kokulu bir şaraptır.
• Montepulciano üzümü: Toskana kasabası Montepulciano ile karıştırılmaması gereken, karşı kıyıda Abruzzo'da en çok yetiştirilen üzümdür. Şarapları ipeksi erik benzeri meyve notaları, dostça asitlik ve hafif tanenler geliştirir. Daha yakın zamanlarda, üreticiler bu şarabın zengin, mürekkepli, özütlenmiş bir çeşidini yaparlardı. Bu, geçmişte üretilen birçok kalitesiz şişeyle keskin tezat oluşturur.
• Nebbiolo: İtalya'nın üzüm çeşitlerinin en soylusudur. Adı ("küçük sis" anlamına gelir), Nebbiolo'nun esas olarak yetiştirildiği ve en başarılı sonuçları elde ettiği Piyemonte'nin çoğunu kaplayan sonbahar sisine atıfta bulunur. Yetiştirilmesi zor bir üzüm çeşididir, Cuneo vilayetinde üretilen en ünlü Barolo ve Barbaresco'nun yanı sıra sırasıyla Novara ve Vercelli illerinde üretilen daha az bilinen Ghemme ve Gattinara ve Valtellina'daki Sforzato, Inferno ve Sassella şarapları yapılır. Geleneksel olarak üretilen Barolo, elli yıldan fazla yaşlanabilir ve birçok şarap meraklısı tarafından İtalya'nın en büyük şarabı olarak kabul edilir.
• Negroamaro: Adı kelimesi kelimesine "siyah buruk" demektir. Puglia bölgesinde çok yetiştirilen bir üzüm olup, Salice Salentino şarabının belkemiğidir.
• Nero d'Avola: Sicilya'nın bir zamanlar belirsiz olan bu yerli varyete şarabı, koyu meyve notaları ve güçlü tanenleriyle dikkat çeker. Nero d'Avola'nın kalitesi son yıllarda arttı.
• Primitivo: Güney İtalya'da, özellikle de Puglia'da bulunan kırmızı bir üzümdür. Primitivo erken olgunlaşır ve çok yüksek alkol seviyelerine ulaşabileceği sıcak iklimlerde gelişir. Hem Primitivo hem de California Zinfandel, Hırvat üzümü Crljenak Kaštelanski'nin klonlarıdır.
• Sagrantino: Umbria'nın ender bir yerlisidir, 2010 yılına kadar yalnızca 994 hektar (2.460 akre) ekilmiş olmasına rağmen, ondan üretilen şaraplar (Ya Montefalco Sagrantino’da %100 Sagrantino olarak veya Montefalco Rosso olarak Sangiovese ile harmanlanmış olarak) dünyaca ünlüdür ve tanenleri çok yüksektir. Bu şaraplar da yıllarca yaşlandırılabilir.
• Sangiovese: İtalya'nın şöhret iddiası ve Toskana'nın gururudur. En önemlisi Chianti ve Chianti Classico'daki baskın üzüm çeşidi ve Brunello di Montalcino'daki tek bileşendir. Sangiovese aynı zamanda Vino Nobile di Montepulciano, Rosso di Montalcino ve Montefalco Rosso gibi düzinelerce diğer çeşitlerin önemli bir bileşeni ve yanı sıra, Bordeaux çeşitlerinin (Cabernet Sauvignon, Merlot ve Cabernet Franc) üçüyle harmanlandığı ve genelde Fransız meşe fıçılarında yıllandırıldığı, uluslararası pazar için tipik bir California cabernet stilinde hazırlanmış şarapla sonuçlanan, beğenilen, modern tarzdaki "Süper Toskanaların" temelidir: meşeli, çok alkollü ve olgun, meyve-ileri profilidir.

Diğer başlıca kırmızı çeşitleri Cannonau, Ciliegiolo, Gaglioppo, Lagrein, Lambrusco, Monica, Nerello Mascalese, Pignolo, Refosco, Schiava, Schioppettino, Teroldego ve Uva di Troia'dır.

Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Merlot ve Syrah gibi "uluslararası" çeşitler de yaygın olarak yetiştirilmektedir.

Süper Toskanalar

Toskana şarabı

"Süper Toskana" terimi (çoğunlukla İngilizce konuşulan dünyada kullanılır ve İtalya'da daha az bilinir) herhangi bir şarabı tanımlar (çoğunlukla kırmızı, ancak bazen de beyaz) Toskana'da üretilmiştir ve genellikle geleneksel yerel DOC veya DOCG düzenlemelerine uymaz. Sonuçta, Süper Toskanalar genellikle Toscana IGT şaraplarıdır, diğerleri ise uluslararası üzüm çeşitlerine oldukça açık bir menşe tanımı olan Bolgheri DOC 'dur. Geleneksel Toskana DOC(G)'leri, şarapların yerel üzümlerden ve çoğunlukla Sangiovese'den yapılmasını gerektirir. Bazen Süper Toskanalar aslında yalnızca Sangiovese tarafından üretilse de, genellikle (1) kırmızı şarap üretmek için Sangiovese'yi uluslararası üzümlerle (Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc ve Syrah gibi) harmanlayarak, (2) uluslararası üzümleri tek başına harmanlayarak (özellikle kırmızılar için klasik Bordeaux üzümleri; Chardonnay ve Sauvignon blanc beyazlar için) veya (3) tek bir uluslararası çeşit kullanarak yapılırlar. Bir bakıma, kırmızı Süper Toskanalar, ABD menşeli uluslararası Bordeaux tarzı kırmızıların ünlü Meritage'ı kategorisini öngörmüştür.

Gaiole in Chianti'deki bağ

Olağanüstü miktarda şarap "ilk Süper Toskana" olduğunu iddia etse de, çoğu kişi bu itibarın 1944'te Bolgheri'deki Tenuta San Guido malikanesine Cabernet Sauvignon'u diken mars Mario Incisa della Rocchetta'nın parlak fikri olan Sassicaia'ya ait olduğu konusunda hemfikirdir. 1968'deki üzüm hasatından başlayarak 1971'de ticari olarak piyasaya sürülene kadar uzun yıllar markinin kişisel şarabıydı.

1968'de Azienda Agricola San Felice, Vigorello adında Süper Toskanayı yaptı. 1970'lerde, ailesi 600 yılı aşkın süredir şarap yapan Piero Antinori, Chianti harmanından beyaz üzümleri çıkarıp yerine Bordeaux çeşitleri (yani Cabernet Sauvignon ve Merlot) ekleyerek daha zengin şarap yapmaya karar verdi. Amcası Mario Incisa della Rocchetta tarafından kendisine satış acentesi verilen Sassicaia'dan ilham aldı. Sonuç, üzümlerin yetiştirildiği bağdan sonra Tignanello adını verdiği ilk Süper Toskanalardan biri oldu. Eskiden Chianti Classico Riserva Vigneto Tignanello olan, 1971'de DOC'tan çekildi, önce beyaz üzümler kaldırıldı (daha sonra Chianti DOC'ta zorunluydu) ve yavaş yavaş Fransız çeşitleri eklendi. 1975'te Tignanello %85 Sangiovese, %10 Cabernet Sauvignon ve %5 Cabernet Frangı ile yapıldı ve bugün de öyledir. Diğer şarap üreticileri, kısa bir süre sonra kendi Süper Toskana karışımlarını denemeye başladı.

Bu şaraplar, katı DOC(G) sınıflandırmalarına uymadıklarından, başlangıçta, genellikle daha az kaliteli şaraplar için ayrılmış eski resmi kategorisi olan "sofra şarabı" anlamına gelen vino da tavola olarak etiketlendiler. 1992'de Indicazione Geografica Tipica kategorisinin (teknik olarak vino da tavola ve DOC(G)) arasındaki bir kalite seviyesini gösteren ve 1994'te DOC Bolgheri etiketinin oluşturulması, düzenleyici bir bakış açısıyla Süper Toskanaların "geri alınmasına" yardımcı oldu. Süper Toskanaların öncü çalışmasından bu yana, yeni nesil İtalyan şarap üreticilerinin ve bazı durumlarda uçan şarap üreticilerinin çabalarının sonucunda İtalya genelinde DOC veya DOCG sınıflandırmasına girmeyen yüksek kaliteli şarapların üretiminde hızlı bir artış oldu.