İstanbul'un zaman çizelgesi
Görünüm
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Aralık 2024) |
İstanbul'un zaman çizelgesi, İstanbul şehri tarihini bir zaman çizelgesi halinde göstermektedir.
Milattan önce
[değiştir | kaynağı değiştir]- M.Ö. 1000 - Trak kabileleri Lygos ve Semistra yerleşimlerini kurdular.
- M.Ö. 657
- Yunanlar tarafından Bizantion yerleşimi kuruldu.
- Şehrin ilk limanı olan Prosforion Limanı kuruldu. (yaklaşık tarih)
- M.Ö. 510 – Bizantion Kuşatması (MÖ 510) - Şehir Büyük Darius yönetimindeki Perslerin eline geçti.[1]
- MÖ 478 – Bizantion Kuşatması (MÖ 478) - Spartalılar, Plataea Muharebesi'ndeki zaferlerinin ardından Bizans'ın kontrolünü Perslerden aldılar.
- Bizantion Kuşatması (MÖ 408)
- MÖ 340 – Bizantion Kuşatması (MÖ 340-339) - Makedonya Kralı II. Filip'in şehri kuşattı fakat alamadı. Bu İstanbul'a yapılmış ilk kuşatmadır.
- Bizantion Kuşatması (MÖ 278-277) - Galatlar'ın bu kuşatması anlaşmayla kaldırıldı.
- Bizantion Kuşatması (MÖ 251) - Seleukos İmparatorluğu tarafından yapılan kuşatma başarısız olmuştur.
- Bizantion Kuşatması (MÖ 73-72)
Milat ile 4. yüzyıl arası
[değiştir | kaynağı değiştir]- 196 – Bizantion Kuşatması (193-196) - Şehir, Septimius Severus tarafından ele geçirildi. Surlar yıkıldı ve şehir yerle bir edildi. Bu yıllarda şehrin nüfusu 15.000'di.
- 203 - Septimius Severus şehri yeniden inşa etmeye başladı. Hipodrom , şehrin ana caddesi Mese ve Zeuxippos Hamamları inşa edildi. Ayrıca Surlar tamir edildi.
- Bizantion Kuşatması (313)
- Bizantion Kuşatması (324)
4 - 15. yüzyıl arası
[değiştir | kaynağı değiştir]- 315 – Aya İrini Kilisesi inşa edildi (yaklaşık tarih).
- 8 Kasım 324 - I. Konstantin şehrin adını Konstantinopolis olarak değiştirdi ve büyük çaplı bir yeniden inşa faaliyetine başladı.Yılanlı Sütun Bizans'a taşındı. Hipodrom genişletildi. Bu tarihte İstanbul'un nüfusu 20.000'dir.
- 4 Kasım 328 – Konstantin, Konstantinopolis'i başkent yaptı.
- 330 - Büyük Saray Bizans imparatorlarının resmi sarayı olarak açıldı. Çemberlitaş Sütunu yerleştirildi Kutsal Havariler Kilisesi inşa edildi. Kariye Kilisesi inşa edildi. Milyon taşı yerine yerleştirildi.
- 342 - Şehirde bir deprem meydana gelse de büyük bir kayba neden olmadı.
- 358 - Büyük bir deprem Nicomedia şehrini yerle bir etti. İstanbul'da da ciddi hasar ve kayıplara neden oldu.
- 390 - Mısır'dan getirilen Dikilitaş yerleştirildi.
- Nisan 407 - Marmara Denizi'nde meydana gelen deprem özellikle Bakırköy'de büyük kayba neden oldu.[2]
- y. 408 - Bukoleon Sarayı inşa edildi.
- y.421 - Dafni Sarayı inşa edildi.
- 425 - Bizans İmparatoru II.Theodosius tarafından şehrin ilk üniversitesi açıldı.
- 447 - Büyük bir deprem özellikle surlarda hasara sebep oldu.
- 463 - Vaftizci Yahya Kilisesi ibadete açıldı. 1486'da İmrahor Camii'ne çevrildi.
- 507 - Galata Kulesi, Bizans imparatoru I. Anastasius tarafından bir gözetleme kulesi olarak ahşaptan inşa ettirildi.
- y.518 - Halki Kapısı inşa edildi.
- 527 - Yerebatan Sarnıcı inşa edildi.
- Nika Ayaklanması
- Konstantinopolis Konsili (536)
- 537 - Ayasofya Kilisesi ibadete açıldı. 1453'te fetihten sonra camiye çevrilmiştir.
- 542 - Şehirde meydana gelen büyük bir depremde binlerce kişi öldü.
- 14 Aralık 557 Konstantinopolis depremi - Meydana gelen depremde Ayasofya'nın kubbesi çöktü, yüzlerce ev yıkıldı.
- 665 - Muaviye komutasındaki müslüman Araplar şehre başarısız bir kuşatma yaptılar.
- 856 - Magnaura'daki okul eğitime başladı.
- 1107 - Şehrin bilinen ilk hapishanesi olan Anemas Zindanları kuruldu.
- 1 Mart 1202 - Şehirde büyük bir deprem meydana geldi. İmparator sarayı da ciddi hasar aldı.
- 11 Mart 1231 - Bir deprem sonrasında surlar ve şehirde büyük hasar meydana geldi.
15. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1402
- Şehirdeki Osmanlı kuşatması kaldırıldı.
- Büyük bir deprem meydana geldi.
- 1410 - Eyüp Muharebesi
- Konstantinopolis Kuşatması (1411)
- Konstantinopolis Kuşatması (1422)
- 1427 - Saint Benoît Latin Katolik Kilisesi inşa edildi.
- 1437 - Şehirde iki büyük deprem meydana geldi.
- 1440 - Şehrin ilk sinagogu Ahrida Sinagogu ibadete açıldı.
- 1452 - Rumelihisarı inşa edildi.
- 1453
- 6 Nisan - 29 Mayıs - Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı kuvvetleri şehri kuşattı. 53 günlük bu son Osmanlı kuşatması başarılı oldu ve şehir Osmanlı kuvvetleri tarafından alındı. Bizans İmparatorluğu yıkıldı. Osmanlı başkenti Edirne'den İstanbul'a taşındı. Ayasofya camiye dönüştürüldü. Fetih sırasında şehrin nüfusu 40.000-50.000 dolaylarındaydı.
- 18 Nisan
- 1458
- Yedikule Zindanları inşa edildi.
- Eyüp Sultan Camii inşa edildi.
- 1460 - Kapalı Çarşı açıldı.
- 1465 - Topkapı Sarayı inşaatına başlandı.
- 1470 - Fatih Camii ibadedete açıldı.
- 1478
- Topkapı Sarayı'nın inşası tamamlanarak resmi hükümet merkezi ve padişahların ikameti olarak hizmete açıldı.
- Arap Camii ibadete açıldı.
- 1481 – Galatasaray Lisesi kuruldu.
- 1489 - Barut deposuna yıldırım düşmesi sonucu çıkan yangında büyük hasar ve insan kaybı meydana geldi.
- II. Bayezid Külliyesi açıldı.
- 1491 - Fatih'te Firuz Ağa Camii inşa edildi.
- 1497 - Gazi Atik Ali Paşa Camii inşa edildi.
16. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1500 - Ahi Çelebi Camii ibadete açıldı. Bazı kaynaklarda şehrin ilk inşa edilen camisi olduğu yer almaktadır.
- 1501 - Barut deposuna yıldırım düşmesi sonucu büyük bir yangın meydana geldi.
- 1505 - İskender Paşa Camii inşa edildi.
- 1506 - II. Bayezid Camii inşa edildi.
- 1509 – 1509 Konstantinopolis depremi.
- 1512 - Vasat Atik Ali Paşa Camii inşa edildi.
- 1515 - Kapalıçarşı'da meydana gelen yangın çarşı ve çevre semtlerde büyük hasara neden oldu.
- 1553 - Kağıthane deresinin taşması sonucu meydana gelen sel şehri büyük bir yıkıma uğrattı.
- 1557 - Süleymaniye Camii ibadete açıldı.
- 1563 - Şehirde meydana gelen sel büyük yıkıma neden oldu. Kağıthane Deresi'nin yanındaki çınarlar sel suları altında kaldı. Sel suları, yüksek bir tepede yer alan Eyüp Sultan Türbesi'ne kadar ulaştı. Su kemerleri ve kuyular çöktüğü için temiz su sıkıntısı başladı. İçme suyu karaborsaya düştü. Yeşilköy'de av partisinde olan padişah Kanuni Sultan Süleyman dahi sığındığı sarayda boğulmaktan son anda kurtuldu.
- 1569 - Şehirde büyük bir yangın meydana geldi. 36.000 evin yandığı bu yangın 20 güne yakın sürmüştür.[3]
- 1574 - Topkapı Sarayı'nın mutfağında çıkan yangında sarayın büyük bir kısmı yandı.
17. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1618 - Şehirde yaşanan büyük bir sel ve ardından gelen veba salgınında çok sayıda insan ölmüştür.
- 1648 - Atmeydanı Vakası
- 1656 - Vaka-i Vakvakiye
- 1660
- 1660 Büyük İstanbul Yangını
- Mısır Çarşısı hizmete açıldı.
18. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1719 - Mart ayında bir öncü depremle 25 Mayıs'ta meydana gelen bir deprem şehirde büyük yıkıma neden oldu.
- 1728 - III. Ahmed Çeşmesi ve III. Ahmed Çeşmesi (Üsküdar) inşa edildi.
- 1732 - Tophane Çeşmesi ve Saliha Sultan Çeşmesi inşa edildi.
- 1734 - Hekimoğlu Ali Paşa Camii ibadedete açıldı.
- 1750 - Büyük bir sel felaketi yaşandı.
- 1755 - İlk Barok tarzı cami olan Nuruosmaniye Camii ibadete açıldı.
- 1760 - Ayazma Camii ibadedete açıldı.
- 1763 - Laleli Camii ibadedete açıldı.
- 1766 İstanbul depremi - Marmara Denizi'nin doğusunda meydana gelen bu depremde 4.000 civarında insan ölmüştür.
- 1769 - Zeynep Sultan Camii inşa edildi.
- 1778 - Beylerbeyi Camii ibadedete açıldı.
- 1773 - Tersane Hendesehanesi (günümüzde Deniz Harp Okulu) açıldı.
- 1789 - Büyük bir sel felaketi yaşandı.
19. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1806 - Topçu Kışlası inşa edildi.
- 1811 - Büyük bir sel felaketi özellikle Kasımpaşa ve Beşiktaş'ta etkili oldu.
- Ekim 1831 - Takvim-i Vekayi gazetesi yayınlanmaya başladı.
- 1832 - Galata'da yangın çıktı.
- 1844 – Naum Tiyatrosu açıldı.
- 1851 - Boğazda yük ve yolcu taşımacılığı yapmak için ]Şirket-i Hayriye kuruldu.
- 1853 - Boğazda ilk feribot seferleri başladı.
- 1867 - Kabataş - Üsküdar arasında ilk kez tarifeli feribot seferinde araç taşınmasına başlandı.
- 1859
- Sveti Stefan Kilisesi ibadete açıldı.
- Osmanlı'ya bürokrat yetiştirmek üzere kurulan Mekteb-i Mülkiye eğitime başladı.
- 1867 - Çırağan Sarayı inşa edildi.
- 1869
- Matbaa-i Osmaniye kuruldu.
- İlk toplu taşıma ihalesi yapıldı.
- 1871 - Azapkapı-Beşiktaş atlı tramvay hattı hizmete açıldı. Bu ilk tramvay hattıdır.
- 1874 - Dünyanın en eski ikinci metrosu olan Tünel feniküler hattı hizmete açıldı.
- 1884 - Numune-i Terakki Mektebi açıldı. İleride İstanbul Erkek Lisesi adını alacaktır.
- 1894 İstanbul depremi
- 25 Ağustos 1896 - Osmanlı Bankası Baskını
- 1898 - Avrupa'daki ilk çocuk hastanesi olan Himaye-i Etfal açıldı.[4]
- 20 Nisan 1899 - Haydarpaşa Limanı hizmete açıldı.
20. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]1900'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1903 - Şehirde "yandan çarklı" olarak bilinen vapurlar çalışmaya başladı.
- 1904 - İstanbul'un ve Türkiye'nin ilk futbol ligi olan İstanbul Futbol Ligi kuruldu.
- 1905 - Yıldız Suikastı
1910'lar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1912
- St. Antuan Katolik Kilisesi ibadete açıldı. İstanbul'un en büyük kilisesidir.
- Yeşilköy'de askeri pilotlara eğitim veren Tayyare Mektebi açıldı.
- 1914
- Silahtarağa Elektrik Santrali açıldı.
- VTramvay hatları elektrikli hale getirildi.
- 20 Eylül 1918 - Akşam gazetesi yayına başladı.
1920'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1929
- İstanbul'daki kayıt altına alınan en düşük hava sıcaklığı bu yılda 9 Şubat tarihinde Göztepe'de -16.1 °C olarak ölçüldü.[5]
- Haliç Tersanesi'nde ilk yerli vapurların üretimime başlandı.
1940'lar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1942 - MV Çankaya isimli gemi, boğazın 3 mil açığında Sovyet denizaltısı Ş-213 tarafından batırıldı.
- 1945 - Şirket-i Hayriye kamulaştırılarak Şehir Hatları adını aldı.
- 1949 - Nuri Killigil tarafından kurulan Sütlüce'deki silah fabrikasında meydana gelen kazada Killigil’in de aralarında olduğu 27 kişi öldü.
1950'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 20 Ekim 1957 - Yarımburgaz tren kazası: Küçükçekmece ilçesindeki Yarımburgaz yakınlarında iki trenin kafa kafaya çarpışması sonucu 95 kişi öldü ve 150 kişi yaralandı. Türkiye tarihinin en çok ölümle sonuçlanan tren kazasıdır.
1960'lar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 29 Nisan 1960 - İktidardaki Demokrat Parti'ye karşı üniversite öğrencileri bir protesto mitingi düzenledi. Burada çıkan olaylar sonucunda Turan Emeksiz isimli bir öğrenci hayatını kaybetti. İstanbul'da sıkıyönetim ilan edildi.
- 14 Aralık 1960 - Petrol yüklü bir Yugoslavya tankeri ile bir Yunan şilebinin boğazda çarpışması sonucu 20 denizci öldü.
- 30 Nisan 1961 - Kartal, Cevizli'de iki yolcu treninin çarpışması sonunda 15 kişi öldü, 70 kişi yaralandı.
- 1 Mart 1966 - İstanbul Boğazı'nda Dolmabahçe açıklarında çarpışan iki Sovyet tankerinden denize sızan ince mazotun alev almasıyla yüzer Karaköy İskelesi ve Kadıköy vapuru yandı.
1970'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1975 - Türk Hava Yolları'nın 345 sefer sayılı uçuşu: İzmir-İstanbul seferini yapan uçak Marmara Denizi'ne düştü. Kurtulan olmadı.
- 1977 - Kanlı 1 Mayıs
- 1978 - 16 Mart Katliamı
- 1979 - Independenta tanker kazası - Romanya bayraklı tanker gemisi Independenta ile bir Yunan kuru yük gemisi İstanbul Boğazı'da çarpıştı. Kazada 43 denizci öldü. Romen gemisinden 75.000 ton ham petrol denize aktı ve tankerde çıkan yangın 27 gün boyunca söndürülemedi.
1980'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]1980'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1986 - Neve Şalom Sinagogu saldırısı
- 1989 - İstanbul Metrosu hizmete girdi.
1990'lar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1991 - Lübnan ve Filipinler bandıralı iki yük gemisi boğazda çarpıştı. Gemide bulunan 21.000 koyun telef oldu.
- 1994 - Nassia isimli bir petrol tankeri, Shipbroker isimli bir yük gemisi ile boğazda çarpıştı.
- Toplu taşımada AKBİL kullanılmaya başlandı.
- 1999 Marmara Depremi
- 1999 - Mavi Çarşı Katliamı
21. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]2000'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 3 Ocak 2001 Şişli İlçe Emniyet Müdürlüğü saldırısı
- 10 Eylül 2001 Gümüşsuyu saldırısı
- 7 Ekim 2002 - Malta bandıralı bir yük gemisi Emirgan İskelesi'ne çarptı.
- 15 ve 20 Kasım 2003 İstanbul saldırıları
- 24 Şubat 2004 - Kartal'da bir petrol tankerinin de karıştığı zincirleme trafik kazasınında 8 kişi öldü.
- 20 Mayıs 2004 Acıbadem saldırısı
- 9 Temmuz 2008 Amerika Birleşik Devletleri'nin İstanbul Başkonsolosluğu saldırısı
- 27 Temmuz 2008 Güngören saldırısı
- 2009 - Toplu taşımada İstanbulkart kullanılmaya başlandı.
- 8 Kasım 2009 İstanbul otobüs saldırısı
2010'lar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 31 Ekim 2010 İstanbul saldırısı
- 11 Eylül 2012 Sultangazi saldırısı
- 6 Ocak 2015 Sultanahmet saldırısı
- 2016 - Bir kuru yük gemisinin boğazda sahil güvenlik botuna çarpması sonucu 4 asker öldü.
- 2017 - Özel bir şirkete ait helikopterin Büyükçekmece'de düşmesi sonucu 6 kişi öldü.
- 2018- Kara Kuvvetleri'ne ait bir helikopter Sancaktepe'de düştü. 4 asker hayatını kaybetti.
- 6 Şubat 2019 - Kartal'da bir binanın çökmesi sonucu 21 kişi öldü.
- 2019 - Kara Kuvvetleri'ne ait bir helikopter Çekmeköy'de düştü. 4 asker hayatını kaybetti.
- İstanbul'da Mart 2019 Türkiye yerel seçimleri: YSK tarafından iptal edildi.
- 2019 İstanbul ara yerel seçimi: Ekrem İmamoğlu büyükşehir belediye başkanı seçildi.
- 26 Eylül 2019 İstanbul depremi
2020'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2020 - Pegasus Hava Yolları'nın 2193 sefer sayılı uçuşu: İzmir-İstanbul seferini yapan uçak Sabiha Gökçen Havalimanı'nda pistten çıktı. 4 kısi öldü.
Mimari eserler zaman çizelgesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Donald L. Wasson. "Byzantium". World History Encyclopedia.
- ^ "BİR ŞEHİR MANZARASI: İSTANBUL'UN TARİHİNDE DEPREMLER | Büyük İstanbul Tarihi". istanbultarihi.ist. Erişim tarihi: 13 Aralık 2024.
- ^ Hammer, Târih, c. 6, s. 210.
- ^ "Halkbank Kültür ve Yaşam". Halkbank Kültür ve Yaşam. 8 Eylül 2024. Erişim tarihi: 13 Aralık 2024.
- ^ "İstanbul'un efsane kışları". www.ntv.com.tr. Erişim tarihi: 13 Aralık 2024.