İslam'ın beş şartı

İslam'ın beş şartı, İslâm Dini'nin Ehl-i Sünnet ve Ca'feriyye mezheplerine göre büyük önem arz eden beş ibadeti. Bu şartlar sırasıyla: Şehâdet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, oruç tutmak ve hacca gitmektir. Şehâdet etmek dışındaki şartlar itîkâdî yani dininin inanç esaslarına dâir olmayıp, âmeli yani davranışsal, ibâdetsel şartlardır.^[1]

Çoğu İslam âlimi, dini inanç esaslarına dâir kurallar benimsendiğinde kişinin Müslüman kabul edileceğini ifade eder. Özellikle Hanefî mezhebine göre, iman kalpte tasdik ve dilde ikrar ile gerçekleşir, ameller ise imanın tamamlayıcısıdır, fakat bir parçası değildir.

Bazı İslam âlimleri ise, imanın yani inancın ancak davranış ve ibadetlerle tamam olacağını, bu nedenle şehadet getirip Müslüman olduğunu iddia eden kişinin ibadetlerini yerine getirmemesi halinde Müslüman kabul edilemeyeceğini ileri sürmüşlerdir. Bu görüş, özellikle Haricî ve Mutezilî anlayışlar tarafından savunulmuş, ancak Ehl-i Sünnet âlimleri tarafından reddedilmiştir. Ehl-i Sünnet'e göre iman kalpte tasdik ve dilde ikrar ile gerçekleşir, ameller ise imanın bir parçası değil, tamamlayıcısıdır.

Cibril Hadisi, Abdullah b. Ömer'in babası Ömer yoluyla naklettiği Ehl-i Sünnet İslâmda "İmanın 6 şartı" ve "İslamın 5 şartı" gibi inanışlara temel oluşturan ve farklı rivayet zincirlerine göre farklı versiyonları olan tanınmış bir hadistir.^[2]

Prof. Dr. Süleyman Ateş bu hadis için "uydurmanın ince ayarlısı" tabirini kullanmıştır.^[3]

İslam'ın beş şartı bu hadise dayanılarak oluşturulmuştur. Rivayete göre Cebrâil sahabelerden Dıhye kılığına bürünerek peygamber ve arkadaşlarını ziyaret eder, peygambere çeşitli sorular sorar:

"Ya Muhammed! Bana İslam'ın ne olduğunu söyle!' Muhammed: 'İslam; Allah'tan başka tanrı olmadığına, Muhammed'in de Allah'ın elçisi olduğuna tanıklık etmen, namazı dosdoğru kılman, zekâtı vermen, Ramazan orucunu tutman ve gücün yeterse Beyt'i hac etmendir' der. Bunun üzerine O zat: 'Doğru söyledin' der.

Şehâdet etmek

Ben şehadet ederim ki, Allah’tan başka ilah yoktur. Ve yine şehadet ederim ki, Muhammed Onun kulu ve resulüdür.

Kelime-i Şehadet'in ilk kısmında Allah'tan başka ilah olmadığına, ikinci kısmında ise Muhammed'in Allah'ın kulu ve resulü olduğuna tanıklık edilir. Kelime-i Şehadet bu tanıklığın dille açıklanması anlamına gelmektedir.

Namaz kılmak

Geleneksel Ehl-i Sünnet anlayışında bir günlük süre içinde beş vakit namaz kılınır. İslâm dininde, Allah'ın verdiği nimetlere şükretmiş olmaları ve kulları üzerindeki hakkını yerine getirmeleri, bu esnada kulun Rabbi ile arasında bir bağ kurarak yalvarıp dua etmesi ve Müslümanı kötülükten ve hayasızlıktan alıkoyması için farz kıldığı bir ibadettir. İslâm dinindeki en önemli ibadet olup Kur'an'da birçok âyette bahsedilmiştir.

Bununla beraber İslâm'da günlük namazların miktar, şekil ve icrasına dair çok farklı görüşler ve tartışmalar tarih boyu devam etmiştir.

Zekât vermek

İslâm

Hac

İslâm'da, zekât, üzerine farz (maddi durumu iyi olan) olan herkesin, her sene fakir veya muhtaç olan insanlara veya zekat toplayıcısı memurlara verilmesi gereken sadakadır. Fakirler zekât vermek zorunda değildirler.

Oruç tutmak

Hicrî ayların dokuzuncusu olan Ramazan ayında bütün Müslümanların fecrin başlamasından ki bu sabah namazından güneş batıncaya akşam namazına kadar yemeyi, içmeyi ve şehevi arzuları terk ederek oruç tutmalarıdır. Oruç, yalnız aç ve susuz kalmak değildir. Bir hayvanı veya inanmayan bir kimseyi bir odaya hapsedip aç, susuz bırakmakla oruç tutturulmuş olmaz. Oruçtan maksat, sabır, şükür, nefs terbiyesidir.

Hacca gitmek

İslâm dininde belirtildiği gibi özel bir zamanda Allah'a özel bir ibadeti yapmak maksadıyla Mekke'de bulunmaktır. İslam inancına göre Allah, maddi durumu iyi olan bireylerin ömründe bir kere bu ibâdeti yapmasını farz kılmıştır. Hacda dünyanın her yerinden gelen Müslümanlar ihram denilen bir örtüye bürünerek Allah'a ibadet ederler. Bu ibadetin en önemli bölümü Arafat Dağı'nda vakfeye durmak, (Müslümanların kıblesi) Kâbe'yi tavaf etmek, Safâ ve Merve arasında sa’y yapmaktır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Baiḍāwī, ʿAbdallāh Ibn-ʿUmar al- (2014). Tavâliʿu’l-envâr: kelâm metafiziği: (metin - çeviri). 1. baskı. Çelebi, İlyas; Çınar, Mahmut tarafından çevrildi. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. ISBN 978-975-17-3750-2.
^ Cibril Hadisi Müslim 8, Tirmizi 2738, Nesei 4960 Cibril idi; Ebu Davud 4695, Buhari, Tefsir 6/144, Müslim 8, Nesei 4993, İbni Mace 63, Cibril’in imanı tarifi. Nesei 4957, Buhari 1/202
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.

[1] Baiḍāwī, ʿAbdallāh Ibn-ʿUmar al- (2014). Tavâliʿu’l-envâr: kelâm metafiziği: (metin - çeviri). 1. baskı. Çelebi, İlyas; Çınar, Mahmut tarafından çevrildi. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. ISBN 978-975-17-3750-2.

[2] Cibril Hadisi Müslim 8, Tirmizi 2738, Nesei 4960 Cibril idi; Ebu Davud 4695, Buhari, Tefsir 6/144, Müslim 8, Nesei 4993, İbni Mace 63, Cibril’in imanı tarifi. Nesei 4957, Buhari 1/202

[3] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.

[1]

[2]

[3]