Çalkalanmış, karıştırılmamış
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Vodka_Martini%2C_Macaroni_Grill%2C_Dunwoody_GA.jpg/220px-Vodka_Martini%2C_Macaroni_Grill%2C_Dunwoody_GA.jpg)
"Çalkalanmış, karıştırılmamış" Ian Fleming'in canlandırdığı kurgusal İngiliz Gizli Servis ajanı James Bond'un martini kokteylini tercih etme şeklidir.
Bu slogan ilk olarak Diamonds Are Forever (1956) adlı romanda ortaya çıktı, ancak Bond'un kendisi bunu Dr. No (1958) adlı romana kadar söylemedi, burada tam kelimeleri "Çalkalanmış ve karıştırılmamış"tı. Fleming'in romanlarının film uyarlamalarında, bu slogan ilk olarak kötü adam Dr. Julius No tarafından Dr. No (1962) adlı romanda içkiyi teklif ettiğinde söylendi ve Bond'un kendisi (Sean Connery tarafından canlandırıldı) Goldfinger (1964) adlı romana kadar söylemedi. Bundan sonra çok sayıda Bond filminde kullanıldı, ancak You Only Live Twice (1967) adlı filmde içki yanlış bir şekilde "çalkalanmış, karıştırılmamış" olarak sunuldu ve Bond'un tepkisi "Mükemmel" oldu. Ayrıca, Bond'un bir poker oyununda milyonlarca dolar kaybettikten sonra martinisini çalkalanmış mı yoksa karıştırılmış mı istediği sorulduğunda "Umursuyormuş gibi mi görünüyorum?" diye çıkıştığı Casino Royale (2006) adlı filmde dikkat çekici istisnalar vardı.
Bond romanları ve filmlerindeki varyasyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Sean_Connery_as_James_Bond_at_Switzerland_1964_%28two_thirds_crop%29.jpg/220px-Sean_Connery_as_James_Bond_at_Switzerland_1964_%28two_thirds_crop%29.jpg)
Roman
[değiştir | kaynağı değiştir]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/thumb/1/15/%C3%96l%C3%BCms%C3%BCz_Elmaslar_film_posteri.jpg/220px-%C3%96l%C3%BCms%C3%BCz_Elmaslar_film_posteri.jpg)
"Çalkalanmış, karıştırılmamış" motifinin en erken biçimi ilk Bond romanı Casino Royale'de (1953) görülür. CIA bağlantısı Felix Leiter ile ilk kez tanıştıktan sonra, Bond kumarhanedeyken bir barmenden içki sipariş eder.
'Sek martini,' dedi. 'Bir tane. Derin bir şampanya kadehinde.'
'Oui, monsieur.'
'Bir dakika. Üç ölçek Gordon's, bir ölçek votka, yarım ölçek Kina Lillet. Buz gibi soğuyana kadar iyice çalkalayın, sonra büyük bir ince dilim limon kabuğu ekleyin. Anladınız mı?'
'Elbette monsieur.' Barmen bu fikirden hoşlanmış gibiydi.
'Aman Tanrım, bu kesinlikle bir içki,' dedi Leiter.
Bond güldü. 'Ben... şey... konsantre olduğumda,' diye açıkladı, 'akşam yemeğinden önce asla bir içkiden fazlasını içmem. Ama bunun büyük, çok sert, çok soğuk ve çok iyi yapılmış olmasını severim. Herhangi bir şeyin küçük porsiyonlarından nefret ederim, özellikle de tadı kötü olduğunda. Bu içki benim icadım. İyi bir isim bulduğumda patentini alacağım.'
— Casino Royale, Chapter 7: Rouge et Noir[1]
İçecek daha sonra orijinal Bond kızı Vesper Lynd'e ithafen "Vesper" olarak anılacaktır. Vesper, Bond'un her zamanki kokteyl tercihi olan martini'den farklıdır çünkü hem cin hem de votka kullanır, vermut yerine Kina Lillet ve zeytin yerine limon kabuğu kullanılır. Aynı sahnede Bond, Vesper hakkında daha fazla ayrıntı verir ve aynı barmene patates yerine tahıldan yapılan votkanın içeceği daha da iyi hale getirdiğini söyler. Kina Lillet artık mevcut değildir[2] ancak daha tatlı Lillet Blanc ile bir miktar Angostura bitters kullanılarak yaklaşık olarak[3] elde edilebilir. Keskin ve yaklaşık bir tada sahip bir başka Kina (veya kinin) aperatifi Cocchi Americano'dur. Bond, stokta varsa Rus ve Polonya votkalarını da her zaman tercih ederdi. Vesper hakkında çok fazla tartışma olmasına rağmen, Fleming'in romanları boyunca sadece bir kez sipariş edilir ve sonraki kitaplarda Bond, normal cin martinileri içmesine rağmen normal votka martinileri sipariş eder. Bond, Fleming'in romanları ve kısa öyküleri boyunca toplamda 19 votka martini ve 16 cin martini sipariş eder.[4]
Film
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikan Film Enstitüsü, 21 Temmuz 2005'te Goldfinger'ı ve bu cümleyi, son 100 yıllık sinema tarihinin en iyi film replikleri listesinde 90. sıraya yerleştirerek onurlandırdı.[5]
Sean Connery
[değiştir | kaynağı değiştir]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/On_Her_Majesty%27s_Secret_Service_%282%29_%28cropped%29.jpg/220px-On_Her_Majesty%27s_Secret_Service_%282%29_%28cropped%29.jpg)
Çalkalanmış Martini, ilk Bond filmi Dr. No'da (1962) iki kez bahsedilir. Bond muhtemelen oda servisinden otel odasına bir içki sipariş ettiğinde, bir garson tarafından karıştırılır ve "bir orta sek votka martini, sizin dediğiniz gibi çalkalandı, efendim, ama karıştırılmadı." der. (Bardağın dibinde bir dilim limon vardı.) Daha sonra, Dr. No Bond'a bir içki sunar—"Orta sek votka martini, limon kabuğu. Çalkalanmış, karıştırılmamış."
Bond, Goldfinger'a (1964) kadar sesli olarak bir tane sipariş etmemişti. 1967 yapımı You Only Live Twice filminde, Bond'un irtibatı olan Dikko Henderson, Bond için bir martini hazırlar ve "Bu, şey, çalkalanmış, karıştırılmış değil. Bu doğruydu, değil mi?" der. Bond da kibarca "Mükemmel" diye cevap verir.
George Lazenby
[değiştir | kaynağı değiştir]George Lazenby'nin Bond olarak oynadığı tek film olan On Her Majesty's Secret Service'de Bond aslında hiç içki sipariş etmez, ancak Marc-Ange Draco ile ilk kez tanıştığında Draco asistanı Olympe'ye Bond için bir sek martini getirmesini söyler. Draco daha sonra "Çalkalanmış, karıştırılmamış" diye ekler.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Timothy_Dalton_as_James_Bond.jpg/220px-Timothy_Dalton_as_James_Bond.jpg)
Roger Moore
[değiştir | kaynağı değiştir]Roger Moore'un Bond'u aslında hiç kendisi sipariş etmemiş, ancak yine de birkaç kez kendisi için sipariş edilmiştir. 1977 yapımı The Spy Who Loved Me filminde Anya Amasova ona bir tane sipariş eder. Moonraker'da içkisi Manuela tarafından hazırlanır. Octopussy'de baş karakter (Maud Adams) içkisini karıştırarak Bond'u selamlar.
Timothy Dalton
[değiştir | kaynağı değiştir]Timothy Dalton'ın Bond'u her filminde kendine özgü Martini'sini sipariş eder. The Living Daylights'da Kara ile birlikte Avusturya'ya varır ve otele girdikten kısa bir süre sonra "Çalkalanmış, karıştırılmamış" bir martini sipariş eder. İkinci filmi Licence to Kill için doğrudan sipariş etmez. Bunun yerine, Blackjack oynarken Pam Bouvier'e hangi içeceği istediğini söyler ve kısa bir süre sonra ortadan kaybolur ve Bouvier'i tüm martiniyi tek seferde içmeye bırakır; bu da Bouvier'in çok tiksinmesine neden olur.
Pierce Brosnan
[değiştir | kaynağı değiştir]GoldenEye'da Bond, Xenia Onatopp ile konuşurken bir kumarhanede içki siparişi verir ve daha sonra Zukovsky, Bond'dan "çekici, sofistike bir gizli ajan. Sarsılmış ama harekete geçirilmemiş" olarak bahseder. Tomorrow Never Dies'da Paris Carver, ikili yıllar sonra tekrar buluştuktan sonra Bond için içki siparişi verir. Paris'in içki seçimi değişmişken, Bond'unki değişmemiştir. The World Is Not Enough'da Bond, Zukovsky'nin kumarhanesinde içki siparişi verir. Die Another Day'de Bond, oldukça çalkalanmış bir British Airways uçuşuyla geri dönmektedir. Hostes (Roger Moore'un kızı Deborah tarafından canlandırılmıştır ) ona martinisini servis eder ve Bond, "Neyse ki çalkalanmış istedim" diye cevap verir. Filmin ilerleyen kısımlarında Bond, İzlanda'daki Gustav Graves'in buz sarayına gittiğinde bir martini daha sipariş eder ve ironik bir şekilde barmene "Bolca buz, eğer ayırabilirsen" der.
Daniel Craig
[değiştir | kaynağı değiştir]Vesper, Bond'un Le Chiffre'yi yenmek için poker oynadığı 2006 yapımı Casino Royale filminde yeniden kullanıldı. Daniel Craig'in canlandırdığı Bond, içeceği sipariş etti ve nasıl hazırlanması gerektiği hakkında ayrıntılı bilgi verdi. Diğer poker oyuncuları da Vesper sipariş etti ve Felix Leiter barmene "Meyveyi yanında tut" dedi. Daha sonra, Bond Le Chiffre'ye para kaybettikten sonra bir martini daha sipariş etti ancak barmen çalkalanmış mı yoksa karıştırılmış mı istediğini sorduğunda Bond, "Umursuyormuşum gibi mi görünüyorum?" diye çıkıştı.
Quantum of Solace'da, bir uçaktaki barmen Fleming'in Casino Royale romanındaki Vesper için kesin tarifi verir , bu küçük bir anakronizmdir, çünkü Kina Lillet 1986'da yeniden formüle edilmiştir (Kina çıkarılmıştır), yani filmin yapımından 22 yıl önce. Bond'un bunlardan altısını içtiği iddia edilmektedir.
Skyfall filminde, bir kumarhane barında Bond kızı Sévérine ile konuşurken, barmenin Bond'un martinisini dökmeden önce çalkaladığı görülür ve Bond buna "mükemmel" der.
Spectre'de Bond, dağın tepesindeki bir tatil köyünde imza içkisini sipariş eder, ancak kendisine bir sağlık kliniğinde olduğu ve barda alkol servisi yapılmadığı söylenir. Q, Bond'a bunun yerine hoş olmayan görünümlü yeşil renkli bir "prolitik sindirim enzimi shake'i" sipariş eder ve iğrenen Bond barmene "Bana bir iyilik yapar mısın? Bunu tuvalete at. Aracıyı kes." der.
No Time to Die'da Bond, imza içeceği Vodka Martini'yi sipariş eder ve Felix Leiter'in onuruna Paloma ile birlikte içer. Paloma gerginliğini yatıştırmak için içkiyi çok çabuk bitirir.
Sallamanın amacı
[değiştir | kaynağı değiştir]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Shaker_-_2.jpg/220px-Shaker_-_2.jpg)
Biyokimyacılar ve martini uzmanları çalkalanmış bir martini ile karıştırılmış bir martini arasındaki farkı araştırdılar. Kanada'daki Western Ontario Üniversitesi'ndeki Biyokimya Bölümü, bir martininin hazırlanmasının antioksidan kapasitesini etkileyip etkilemediğini inceledi; çalışma, çalkalanmış cin martinilerinin hidrojen peroksidi etkisiz hale getirebildiğini ve peroksit kontrol değerinin yalnızca %0,072'sini bıraktığını, karıştırılmış cin martinisinin ise %0,157 bıraktığını buldu.[6]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Bright-Field_Lighting.jpg/220px-Bright-Field_Lighting.jpg)
Ian Fleming biyografi yazarı Andrew Lycett, Fleming'in martinilerini çalkalanmış olarak sevdiğini, karıştırılmış olarak değil, çünkü Fleming'in bir içkiyi karıştırmanın tadını azalttığını düşündüğünü düşünüyordu. Lycett ayrıca Fleming'in martinileri için cin ve vermutu tercih ettiğini belirtti.[7] Fleming, Alman bir barmen olan Hans Schröder tarafından çalkalanmış martinilerin hayranıydı.[8][9][10][11]
Harry Craddock'un Savoy Kokteyl Kitabı (1930), tüm martini tarifleri için çalkalamayı önerir.[12] Ancak, birçok barmen, berraklığı ve dokuyu korumak için martini, manhattan ve negroni gibi tüm malzemeleri şeffaf olan herhangi bir kokteyli karıştırır. Bir içeceği çalkalamak, karışıma hava kabarcıkları sokar ve buz küpleri birbirine veya çalkalayıcının duvarına çarptığında küçük parçalar kopabilir. Bu faktörlerin her ikisi de bulanık bir görünüme ve karıştırılmış bir içecekle karşılaştırıldığında farklı bir dokuya yol açar. Ancak, herhangi bir malzeme opak olduğunda (narenciye suları, süt ürünleri veya yumurta gibi), berraklık ve dokudaki değişiklikler daha az önemlidir.
Hem içeceği buzla çalkalamak hem de karıştırmak içeceği soğutmaya ve seyreltmeye yarar. Her iki teknik de eşit derecede etkilidir, ancak çalkalamak çok daha hızlıdır. Barmenler eşleşen sıcaklığa ve seyreltmeye ulaşmak için yeterince uzun süre karıştırmazlar.[13][14]
Bazı uzmanlar çalkalama işleminin cin'i "bozduğuna" (hafif acı bir tat verdiğine) inanırlar. Fleming'in Casino Royale adlı romanında Bond'un "koyu camın, çalkalayıcının çalkalanmasıyla hafifçe havalanan soluk altın rengi içecekle buzlanmasını izlediğini" belirtir ve Bond'un çalkalanmasını istemesinin sebebinin içindeki votka olduğunu ima eder. 1960'lardan önce votka çoğunlukla patateslerden (genellikle daha ucuz markalar) damıtılırdı. Bu element votkayı yağlı yapardı. Yağı dağıtmak için Bond martinilerinin çalkalanmasını isterdi; bu nedenle martini sipariş ettiği aynı sahnede barmene votkanın patatesten değil de tahıldan yapılmasının içkisini daha da güzelleştirdiğini anlatır. Çalkalama işleminin ayrıca vermutu daha iyi erittiği ve daha az yağlı bir tada sahip olmasını sağladığı söylenir.[15]
Doğru bir şekilde Bradford olarak adlandırılan[16] çalkalanmış bir martini, karıştırıldığında olduğundan daha bulanık görünür. Bu, çalkalanmış bir martini içinde bulunan küçük buz parçalarından kaynaklanır. Bu ayrıca, asla bulanık olmayan film versiyonlarını da sorgulatır. İçeceğin seyreltilmesi kasıtlı olabilir.
The West Wing'in " Stirred " adlı bölümünde, Başkan Josiah Bartlet, yardımcısı Charlie Young ile yaptığı bir konuşmada Bond'a katılmaz: "Çalkalanmış, karıştırılmamış, size bir miktar cin ve sek vermutla soğuk su verir. Özel bir kaşıkla karıştırmanızın nedeni buzu kırmamak içindir. James zayıf bir martini sipariş ediyor ve bununla ilgili burnu havada davranıyor."[17]
Diğer 007 içki alışkanlıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]Fleming'in roman serisindeki Bond'un alkol tüketimine ilişkin genel bir çalışma üç bilim insanı tarafından yayınlandı.[18]
Damıtılmış içkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Glass_of_bourbon_cropped.jpg/220px-Glass_of_bourbon_cropped.jpg)
Bond'un içki alışkanlıkları yaratıcısı Ian Fleming'inkileri yansıtmaktadır. Fleming ve romanlar boyunca Bond, bourbon viskisine düşkündü. Fleming'in kendisi de cin içmeyi severdi, günde bir şişe kadar içerdi; ancak, kendisine sağlığının kötüye gittiğini söyleyen doktorunun isteği üzerine bourbona yöneldi.[19]
Aksi takdirde, filmlerde James Bond normalde bir marka için ürün yerleştirme eşliğinde votkaya düşkündür. Örneğin, Smirnoff 1962 yapımı Dr. No ve 1997 yapımı Tomorrow Never Dies filmlerinde açıkça gösterilmiştir; filmlerde Bond, Hamburg'daki otel odasında bir şişe içerken oturmaktadır. Filmlerde yer alan diğer markalar arasında Absolut Vodka, Stolichnaya ve Finlandia yer almaktadır. GoldenEye filminde Bond, M tarafından bir içki teklif edildiğinde konyak önerir; M ise tercihi olduğu için ona bourbon verir. Dökülen viski aslında kendisini yasal olarak bourbonun bir alt kategorisi olan ve genellikle burbonun kendisinden ayırt edilen bir Tennessee Viskisi olarak pazarlayan Jack Daniel's'dır.[20]
Goldfinger'da Bond, Auric Goldfinger'ın Kentucky'deki harasında bir Mint julep'i içer ve Thunderball'da Largo Bond'a bir Rom Collins verir. Bond ayrıca Quantum of Solace'da Felix Leiter ile bir Bolivya barında buluşurken şişe bira içerken görülür. Craig'in görev süresinin sonraki Bond filmlerinde Bond'un tercih ettiği biranın Heineken olduğu gösterilir. Die Another Day'de Bond bir mojito içer. Casino Royale'de Bond sodalı Mount Gay Rum sipariş eder. Bu filmde ayrıca romanda yer alan ancak yeniden başlatmaya kadar filmlerde görülmeyen bir martini çeşidi olan ünlü " Vesper " kokteylini icat eder. Skyfall'da kötü adam Raoul Silva, 50 yıllık Macallan single malt viskisinin Bond'un favorilerinden biri olduğuna inandığını söyler.
Ayrıca Goldfinger'da kötü adam hakkında bir brifing sırasında ev sahibi, "Bu hayal kırıklığı yaratan brendiden biraz daha iç," diyerek içkiyi yeniden doldurmayı teklif eder.
M, "Ne oldu, ne oldu?" diye cevap verir.
Bond, "Bence bu, 30 yıllık bir Fine (Fine (brendi) anlamında) idi, kayıtsızca harmanlanmış, efendim... bir miktar Bon bois ile." diye cevaplıyor. Bon bois, kötü topraklarıyla bilinen bir Konyak bölgesidir. Düşük kaliteli bir Konyaktır ve Bond, karışımda çok fazla bunun kullanıldığını söylüyor.[21]
Moonraker romanında, Blades kart kulübünde Bond'un, M'nin şaşkınlığına rağmen, kaliteli Wolfschmidt votkasının bardağına bir tutam karabiber eklediği belirtilir; Bond, kötü niyetli ev yapımı içkilerin servis edildiği yerlerde bu alışkanlığı edindiğini söyler. Tüm zehirler dibe çöker ve Bond tadını sevmeye başlar. Ancak, Wolfschmidt Kulübüne hakaret etmemesi gerektiğini kabul eder.[22]
Şaraplar
[değiştir | kaynağı değiştir]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/DomPerignonChampagne.jpg/220px-DomPerignonChampagne.jpg)
Bond, Casino Royale kitabında Taittinger şampanyasını "çok bilinen bir marka olmasa da muhtemelen dünyanın en iyi şampanyası" olarak tanımlıyor.
Bond filmlerinin birçoğunda Bollinger ve Dom Pérignon[23] şampanyalarını tercih ettiği bilinmektedir. Asla öncelikli olarak kırmızı şarap içmeyen Bond, Château Mouton Rothschild'i tercih etme eğilimindeydi; Goldfinger'da 1947'den kalma bir şarap ve On Her Majesty's Secret Service'de yarım şişe, Moonraker'da M tarafından sipariş edilen 1934 ve Diamonds are Forever'da bir '55 — Bond, suikastçı Wint'i garson kılığında ifşa etti çünkü ikincisi Mouton-Rothschild'in bordo olduğunu bilmiyordu. Jeffery Deaver'ın Carte Blanche romanında Bond, Güney Afrika şarabına dair bilgi ve takdirini dile getiriyor.
Diamonds Are Forever filminde, Bond bir kadeh şeri içer ve M'yi, bir üretim yılı ( " '51") telaffuz ettiğinde Bond'un hata yaptığını düşünmesi için kandırır. Bond, şerinin bir rekoltesi olmadığı konusunda bilgilendirildiğinde, (şaşkın M'ye) şerinin temel alındığı şarabın rekoltesini seçtiğini söyler - 1851.
Diğerleri
[değiştir | kaynağı değiştir]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/T%C3%BCrk_kahvesi.jpg/220px-T%C3%BCrk_kahvesi.jpg)
You Only Live Twice filminde Bond, her zamanki martinisine göre sake içmeyi tercih eder ve bu, özellikle de doğru sıcaklık olan 98.4 °F (36.9 °C)'de servis edildiğinde daha çok hoşuna gittiğini gösterir. Ev sahibi Tiger etkilenir ve Bond'a bir Avrupalı için olağanüstü kültürlü olduğunu söyler. Licence to Kill filminde, Barrelhead Bar adlı dalış barında, bağlantısı olan Pam Bouvier ile aynı şeyi, "Limonlu Bud" sipariş eder.
Alkollü içeceklerin yanı sıra, Bond bir kahve içicisidir ve çaydan tutkuyla kaçınır, bunun Britanya İmparatorluğu'nun çöküşünde bir etken olduğuna inanır ve ona "bir bardak çamur" (Fleming'in Goldfinger'ında) der. Live and Let Die romanında, Jamaika Blue Mountain Kahvesi'ne olan düşkünlüğünü dile getirir — film uyarlamasında ise dairesinin mutfağında (bir anlamda) bir La Pavoni Europiccola kollu kahve makinesini çalıştırırken gösterilir. Fleming'in From Russia With Love romanında bir Chemex Kahve Makinesi'ne sahip olduğu gösterilir ve kahvesini bu şekilde demlenmiş olarak tercih eder; film versiyonunda ise otelinin oda servisinden kahvaltıda "çok sade" kahve sipariş eder; Kerim Bey'in ofisinde sipariş verirken tatlılık seviyesini belirtmek geleneksel olduğundan Türk kahvesini "orta" ister. Ayrıca Licence to Kill'de Franz Sanchez'den krema veya şekeri reddederek bir fincan kabul eder — Moonraker'da Hugo Drax'ın teklif ettiği bir fincan çayı reddederken. The Living Daylights'da Bond, Viyana'daki Prater Eğlence Parkı'nda kendisine servis edilen bir fincan kahveyi tadar ve standartlarına uygun olmadığında yüzünü buruşturur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Fleming, Ian (2007). Casino Royale. Per Le Scuole Superiori (İngilizce). Edumond. s. 45. ISBN 978-1-4050-8744-5.
- ^ "White Whale: Kina Lillet". Shaker and Spreadsheet (İngilizce). 23 Mayıs 2013. Erişim tarihi: 15 Şubat 2025.
- ^ Courtesy of Allessandro Pallazi of Duke's Hotel in London
- ^ "Make mine a 007...Novel Statistics". web.archive.org. 9 Temmuz 2006. Erişim tarihi: 15 Şubat 2025.
- ^ "AFI's 100 YEARS…100 MOVIE QUOTES". American Film Institute (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Şubat 2025.
- ^ Trevithick, C. C.; Chartrand, M. M.; Wahlman, J.; Rahman, F.; Hirst, M.; Trevithick, J. R. (1999-12-18). "Shaken, not stirred: bioanalytical study of the antioxidant activities of martinis". BMJ (İngilizce). 319 (7225): 1600–1602. doi:10.1136/bmj.319.7225.1600. ISSN 0959-8138. PMC 28303 $2. PMID 10600955.
- ^ Lycett, Andrew (1996). Ian Fleming: the man behind James Bond. 1. ed. Atlanta, Ga: Turner. ISBN 978-1-57036-343-6.
- ^ "Rum Trader Berlin". web.archive.org. 2006-06-13. Erişim tarihi: 2025-02-15.
- ^ "Wo der Barkeeper noch Gentleman ist". web.archive.org. 2005-04-04. Erişim tarihi: 2025-02-15.
- ^ Hamilton, William L. (2002-12-15). "SHAKEN AND STIRRED; East Meets West". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 2025-02-15.
- ^ laissezfare (2009-07-01). "Dukes Bar – The Martini that Inspired Ian Fleming". Laissez Fare (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-02-15.
- ^ Craddock, Harry (2015-12-16). The Savoy Cocktail Book (İngilizce). Ravenio Books.
- ^ "Cocktail Science in General: Part 1 of 2 – Cooking Issues" (İngilizce). 2010-09-02. Erişim tarihi: 2025-02-15.
- ^ "Tales of The Cocktail: Science of Shaking II – Cooking Issues" (İngilizce). 2009-07-24. Erişim tarihi: 2025-02-15.
- ^ "Straight Dope Staff Report: Why did James Bond want his martinis shaken, not stirred?". web.archive.org. 2006-04-12. Erişim tarihi: 2025-02-15.
- ^ Embury, David (1948). The Fine Art of Mixing Drinks. Garden City, NY: Doubleday. s. 101. LCC TX951 .E55.
- ^ "The West Wing" Stirred (TV Episode 2002) - Quotes - IMDb (İngilizce), erişim tarihi: 2025-02-15
- ^ Johnson, Graham; Guha, Indra Neil; Davies, Patrick (2013-12-12). "Were James Bond's drinks shaken because of alcohol induced tremor?". BMJ (İngilizce). 347: f7255. doi:10.1136/bmj.f7255. ISSN 1756-1833. PMC 3898163 $2. PMID 24336307.
- ^ Chancellor, Henry (2005). James Bond: the man and his world; the official companion to Ian Fleming's creation. London: John Murray. ISBN 978-0-7195-6815-2.
- ^ "NAFTA - Chapter 3 - Annex 307.3 to Annex 315". www.sice.oas.org. Erişim tarihi: 2025-02-15.
- ^ Leigh, David (2012-11-13). The Complete Guide to the Drinks of James Bond, Second Edition [Paperback] (İngilizce). Lulu.com. s. 11. ISBN 978-1-291-19130-1.
- ^ Fleming, Ian; Fleming, Ian (2006). Moonraker. Reissued with an introduction. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-102833-0.
- ^ "Dom Perignon James Bond Centenary Celebrations – CommanderBond.net". commanderbond.net (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-02-15.