Zeytinlibahçe Höyüğü
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Zeytinlibahçe Höyük |
| il: | Şanlıurfa |
| İlçe: | Birecik |
| Köy: | Mezra |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 388 |
| Tescil tarihi: | 10.02.1990 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Zeytinlibahçe Höyük,[not 1] Şanlıurfa ilinin batısında, Birecik ilçesinin 3 km. güneyinde Mezra Köyü yakınlarında bir höyüktür. Höyük, 31 metre yükseklikte, 190 x 140 metre boyutlarında olup 26 dönümlük yerleşim alanı varıdır. Bir bölümü tarım amaçlı kullanılmaktadır.
Höyük, Karkamış Barajı su toplama sahası içinde kalan en büyük arkeolojik yerleşimdir. MÖ 4. binyıldan 2. binyıla kadar iskan görmüştür.[2]
Kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Höyük ilk olarak Guillermo Algaze tarafından 1998 yılında tespit edilmiştir. Ilısu Barajı ve Karkamış Barajı su toplama alanında kalacak olan Arkeolojik ve Kültür Varlıklarını Kurtarma Projesi içinde ODTÜ TAÇDAM girişimiyle Marcella Frangipane başkanlığında ve Arslantepe Höyüğü ekibi tarafından 1999 ve 2000 yıllarında kazılar yapılmıştır.[3]
Tabakalanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapılan kazılarda belirlenen yerleşme dönemleri Halaf Dönemi, Geç Kalkolitik Çağ, Orta Uruk Dönemi,[4] Erken Tunç Çağı ve Demir Çağı'dır. Diğer yandan Part – Roma Dönemi'nden Orta Çağ'a devam eden bir yerleşme olduğu belirtilmektedir.[3]
Buluntular
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazılarda bulunan küp parçaları, Gritille ve Lidar Höyük'te bulunanlarla benzerlik göstermektedir.[3]
Höyüğün üst konisinin MÖ 3. binyılın ikinci yarısından başlayarak iskan edildiği, MÖ 2. binyılında tahkimatlı bir akropol haline geldiği belirtilmektedir.[4]
Orta Tunç Çağı yapısı olan anıtsal bir yapı, Zeytinlibahçe kazılarının en önemli buluntularından biridir. Bir saray ya da kale olduğu düşünülmektedir.[4] Surların kalınlığının 3 metre olduğu görülmektedir.[2] Bulunan tüm yapılar şiddetli bir yangınla tahrip olmuştur.[4]
Höyükte Demir Çağı'na tarihlenen buluntular olmakla birlikte bu döneme ait bir yerleşme izine rastlanmamıştır. Demir Çağı yerleşmesinin yakın civarda bir yerde olduğu düşünülmektedir.[3] Bununla birlikte kazılarda ele geçen dökme demir ok ucunun benzer örnekleri Kinet Höyük'ün, "Aşvan Kale'nin, Taşkun Kale'nin, Tille Höyük'ün ve Gritille'nin Orta Çağ tabakalarında da bulunmuştur.[5]
Değerlendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Zeytinlibahçe Höyük, bölgenin en önemli Erken Tunç Çağı yerleşimi olarak kabul edilmektedir.[6]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bazı kaynaklarda Zeytinli Bahçe Höyüğü olarak geçmekte iken, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün Kazı Sonuçları Toplantıları'na sunulan bildirilerde Zeytinlibahçe Höyük olarak yer almaktadır.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2012.
- ^ a b "Current Archaeology in Turkey". 6 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2012.
- ^ a b c d "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2012.
- ^ a b c d "TAÇDAM - Zeytinlibahçe Höyük 2002 Yılı Kazı Çalışmaları". 22 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.
- ^ Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi Arkeolojik Kurtarma Kazıları Proje Dokümanları:4 2 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 34
- ^ "TAÇDAM - Proje tanıtımı". 9 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.