Zemo Nikozi Başmelek Kilisesi
ზემო ნიქოზის მთავარანგელოზის ეკლესია | |
.jpg) Zemo Nikozi Başmelek Kilisesi | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Zemo Nikozi, Gori Belediyesi, Şida Kartli, Gürcistan |
| Koordinatlar | 42°11′42″K 43°57′30″D / 42.19500°K 43.95833°D |
| Yükseklik | |
| Zirve | Yunan haçı planlı kilise |
Zemo Nikozi Başmelek Kilisesi (Gürcüce: ზემო ნიქოზის მთავარანგელოზის ეკლესია), Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Gori Belediyesinde konumlanmış bir 10. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.[1]
Küçük bir kubbeli kilise, tarihi Nikozi bölgesinin "üst" kısmı olan ve günümüzde "Zemo Nikozi" olarak bilinen köyde yer almaktadır. Büyük Liahvi Nehri'nin sağ kıyısında, eski bir mezarlıkta, Zemo Nikozi İlah kilisesinin yaklaşık 100 km güneyinde konumlanmıştır. Güney Osetya çatışma bölgesine yakın olan kilise, İlah kilisesi kompleksinin parçalarına ağır hasar veren 2008 Güney Osetya Savaşından etkilenmemiştir.[2]
Mimarisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Başmelek Zemo Nikozi kilisesi 8,5 × 5,3 m ölçülerinde küçük kubbeli bir yapıdır. Yunan haçı planı tasarımına sahip olan kilise, kuppelhalle (kubbeli dikdörtgen) olarak bilinir ve düzgün yontulmuş grimsi bazalt taş bloklardan inşa edilmiştir. Kubbe, boyunca uzanan duvarlardan keskin şekilde çıkıntı yapan pilasterlerin üzerinde durur, sütunu dört pencere ile aydınlatılır. Bina, doğudaki yarım daire biçimli bir apsiste son bulmaktadır. Her iki tarafta küçük apsisli nişler vardır. Kare bölmeden kubbe dairesine geçiş, tonoz bingleri ve pandantifler üzerinden sağlanmaktadır. Kiliseye, batı, güney ve kuzey kollarındaki simetrik olarak düzenlenmiş üç kapıdan girilebilmektedir. Kapılar, yarım daire biçimli pilasterlerle ve üzerlerinde uzanan kemerlerle süslenmiştir. Kubbenin dış kısmı, eşleştirilmiş küçük sütunlar tarafından desteklenen bir körkemer ile süslenmiştir.[2][3]
Kuzey cephesi, ejderhayı ve kubbe tabanını öldüren atlı Yorgi'yi betimleyen bir taş oymacılığına ev sahipliği yapar. Daha kuzeyde ise, kabartma olarak oyulmuş üç biçimlendirilmiş aslan tasvir edilmektedir. Kuzey duvarındaki Orta Çağ Gürcü alfabesi asomtavruli ile yazılmış beş satırlık yazıtta, kilisenin, İlah kilisesindeki bir yazıtta da anılan kilise adamı Piskopos Michael (Mikail) tarafından yaptırıldığı yazmaktadır. Yazıtın hemen üstünde, günümüzde ağır şekilde zarar görmüş başka bir yazıt vardır. Kubbenin kuzey penceresindeki taşın üzerinde, iki aslan figürünün arasında, Piskopos Mikail'in yeğeni John'dan (Iovane) bahseden dört satırlık üçüncü bir yazıt vardır.[3][4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ a b "Post-Conflict Immediate Actions for the Social and Economic Revitalisation of the Communities and Cultural Environment in the Municipality of Gori (Georgia). Preliminary Technical Assessment: Nikozi Monastery". Council of Europe. 2009. 12 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.
- ^ a b Gamkrelidze, Gela; Mindorashvili, Davit; Bragvadze, Zurab; Kvatsadze, Marine, (Ed.) (2013). "ნიქოზი [Nikozi]". ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (PDF) (Gürcüce). Tiflis: Georgian National Museum. ss. 385-386. ISBN 978-9941-15-896-4. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2019.
- ^ Fähnrich, Heinz (2013). Die ältesten georgischen Inschriften [Oldest Georgian inscriptions] (Almanca). Brill. ss. 132-133. ISBN 978-90-04-25108-3.