Yumurtalık apopleksisi
Yumurtalık apopleksisi, yumurtalık dokusunda kanama ve/veya intraperitoneal kanamanın eşlik ettiği, genellikle bir kist bölgesinde yumurtalıkta ani bir yırtılmadır.
Semptomlar ve belirtiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu hastalığın temel mekanizması ile ilişkili apopleksinin klinik semptomları:
- Öncelikli olarak döngünün ortasında veya menstrüasyonda küçük bir gecikmeden sonra (örneğin bir korpus luteum kistinin yırtılması sırasında) ortaya çıkan ağrı ile karakterizedir. Ağrı en sık alt karın bölgesinde lokalizedir. Ağrı bazen rektuma, bel veya göbek bölgesine yayılabilir.[1]
- Aşağıdakilerin eşlik edebileceği karın boşluğuna kanama:
Bazen adetler arası kanama veya adet sonrası lekelenme olabilir. Oldukça sık olarak, yumurtalık apopleksisi (yumurtalık dokusunun enfarktüsü), cinsel ilişkiden veya spor salonunda antrenmandan sonra, karındaki basınç arttığında veya yumurtalık dokusu bir miktar stres yaşadığında ortaya çıkar. Bununla birlikte, hasar almış yumurtalık dokusunun yırtılması diğer hastalıklarla birlikte ortaya çıkabilir, bu yırtılma nedeniyle diğer organ sistemlerine pıhtı atabilir.
Patogenez
[değiştir | kaynağı değiştir]Cinsel olarak olgun bir kadının normal bir yumurtalık döngüsü sırasında (adet döngüsüne eşlik eder), yumurtalıklarda bir veya daha fazla folikül büyür. Foliküldeki oosit, potansiyel döllenmeye hazırlanmak için olgunlaşır. Döngü ilerledikçe, daha az sayıda baskın folikül (tipik olarak sadece bir tane) öne çıkmaya başlar ve döngünün orta noktası civarında yaklaşık 20 mm'lik maksimum boyuta ulaşır. Bu aşamada, oosit bir yumurtanın olgunlaşması tamamlanır ve yumurtlama meydana gelir - foliküllde çatlama gelişir ve yumurta serbest kalır. Rüptüre olmuş bir folikül, döngüyü sürdürmek ve uterus iç astarını olgunlaştırmak için hormonlar üreten geçici bir kist - bir korpus luteum - oluşturur.[kaynak belirtilmeli]
Yumurtalık dokusundaki distrofik ve sklerotik değişiklikler, rahimdeki akut ve kronik iltihaplanma süreçleri veya polikistik over sendromu ve diğer bazı hastalıklarda ve ayrıca yumurtlamayı uyaran ilaçlar, yumurtlama sürecindeki bazı düzensizlikler ve korpus luteum oluşumu sonucu meydana gelmesinin bir . Sonucu olarak, yumurtalıktaki kan damarları kasılır, genişler ve yumurtalık içi kanamayı artırır. Daha sonra kan damarlarının kırılganlığından dolayı korpus luteumda hematoma neden olan bir kanama meydana gelebilir. Buna ağrı, halsizlik, baş dönmesi, bulantı, kusma, soluk cilt ve/veya bayılma eşlik eder. Tedavi edilmediği takdirde iç kanama artabilir ve kişinin sağlığı ve yaşamı için bir tehdit haline gelebilir. Yumurtalık dokusunun enfarktüsü ve yırtılmasının diğer olası nedenleri arasında karın travması, aşırı fiziksel stres, şiddetli cinsel ilişki, ata binme vb olabilir.[kaynak belirtilmeli]
Teşhis
[değiştir | kaynağı değiştir]Tipik şikayetler adet döngüsünün orta veya ikinci yarısında ortaya çıkar. Muayenede, etkilenen yumurtalıkta belirgin ağrı ve periton tahrişinin pozitif belirtileri vardır. Genel bir kan testinde, hemoglobin seviyelerinde belirgin bir azalma görülebilir (yumurtalık apopleksinin anemik ve karışık formlarında). Pelvik veya vajinal ultrason, etkilenen yumurtalıkta, içinde kanama belirtileri ve/veya karın boşluğunda serbest sıvı (kan) bulunan büyük bir korpus luteum kisti ortaya çıkarabilir. Yumurtalık apopleksisi akut bir cerrahi patoloji olduğundan, olay ile cerrahi müdahale sırasındaki gecikmeler kan kaybının büyüklüğünü artırdığından ve yaşamı tehdit edebileceğinden, tanı hızla doğrulanmalıdır.
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ağrılı tip - birincil semptom, intraperitoneal kanama belirtisi olmayan ağrıdır.
- Anemik tip - birincil semptom ağrısız iç (karın) kanamadır.
- Karışık tip - ağrı ve intraperitoneal kanamanın bir kombinasyonu.
Ancak son verilere göre bu sınıflandırma yetersizdir çünkü yumurtalık kanamadan yırtılamaz.
Bu nedenle, durumun ciddiyetine göre yeni bir patoloji tasarlanmıştır: hafif, orta ve şiddetli (kan kaybının büyüklüğüne bağlı olarak).
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tedavi, yumurtalık apopleksinin tipine ve karın içi kanamanın şiddetine bağlıdır, ancak bu durum bir hastanede tedavi edilmelidir. Karın içi kanama belirtisi olmayan ağrı durumunda, yatak istirahati, antispazmodikler ve fizyoterapiyi içeren konservatif tedavi başlatılabilir. İç kanama varlığında veya şüphelenildiğinde, cerrahi laparoskopi veya laparotomi ile gösterilir. Diğer tedaviler, kanamayı durdurma çabalarını veya yumurtalığın etkilenen kısmının rezeksiyonunu içerebilir. Ancak yumurtalıkta çok fazla hasar olduğu durumlarda yumurtanın alınması gerekebilir. Cerrahi esnasında over dokusunun tamamen apopleksi geliştiği görüldüğünde overin alınması, diğer organlara pıhtı atmasını engellemek için yapılan yerinde bir cerrahi müdahaledir.Hastaneden taburcu olduktan sonra, gelecekte nüksetmeyi önlemek için adımlar atmak önemlidir. Bu tür adımlar, risk faktörlerinden kaçınmayı veya yumurtalık aktivitesini kontrol etmek için bir oral kontraseptif rejimi başlatmayı içerir.[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Ovarian apoplexy, ovarian pregnancy and the IUCD". European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology. 3 (1): 3-5, 7-9. 1973. doi:10.1016/0028-2243(73)90003-8.
- ^ "5 Signs Of A Ruptured Ovarian Cyst". 18 Ekim 2014. 25 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.