Wielbark kültürü
Wielbark kültürü ya da Willenberg kültürü, MÖ 1. yüzyıl ile MS. 4. yüzyıllar arasında günümüz Polonya'sında Vistül'ün her iki yakasında da kendisini gösteren bir arkeolojik kültür. Wielbark, muhtemelen Gotların düneye doğru göç etmeden önceki erken yerleşimlerinden birisidir.
Arkeolog Ryszard Woła̜giewicz (1933–1994) bölgedeki materyal kalıntıları yorumlarken ilk kez Wielbark kültürü (kultura wielbarska) kavramını kullanmıştır.[1] Kavram, etnik bir sınıflandırma barındırmadığı gerekçesiyle aralarında Herwig Wolfram'ın da bulunduğu bilim insanlarınca kullanılmaktadır.[2] Burada bulunan mezarlardaki ölüler, Polonya'nın kuzeyindeki diğer mezarların aksine silah barındırmamaktadırlar. Wielbark kültürü olarak tanımlanan materyal kalıntılar yaklaşık MS 200 tarihinden itibaren Ukrayna'da da keşfedilmiştir. Buluntular, burada yaşamakta olan halkın jenerasyonlar boyunca güneye doğru göç etmekte olduğunu göstermektedir. 4. yüzyıl'da Karadeniz'in kuzeybatısında yayılmakta olan Çernyakhov kültürü, Wielbark kültürüne büyük benzerlik göstermektedir.
Buluntular yorumlanırken tarihçi Jordanes'in aktardığı Gotların İskandinavya'dan Baltık Denizi'nin güney sahiline göç ettiği bilgisine dikkat çekilmektedir. Wielbark kültürünün İskandinavya'dan göç eden Gotlar tarafından mı oluşturulduğu yoksa bölgede kendiliğinden mi gelişme gösterdiği belirli değildir. Jordanes'in yazdıklarının bir mit olduğu iddia edilmiştir.[3] Bir diğer iddiaya göre ise İskandinavya'dan göç eden bir grup Got, burada yerel halkla karışarak bu kültürü meydana getirmiştir. İskandinavya'dan Baltık Denizi sahillerine yapılan bir göç, arkeolojik olarak tespit edilebilir değildir.[4]
Literatür
[değiştir | kaynağı değiştir]- Thorsten Andersson, Volker Bierbrauer, Walter Pohl, Piergiuseppe Scardigli, Rüdiger Schmitt: Goten. In: Reallexikon der Germanischen Altertumskunde (RGA). 2. Auflage. Band 12, Walter de Gruyter, Berlin/New York 1998, S. 402–443.
- Teresa Dąbrowska: Oksywie-Kultur. In: Reallexikon der Germanischen Altertumskunde (RGA). 2. Auflage. Band 22, Walter de Gruyter, Berlin/New York 2003, S. 45–54.
- Teresa Dąbrowska, Magdalena Maczynska: Przeworsk-Kultur. In: Reallexikon der Germanischen Altertumskunde (RGA). 2. Auflage. Band 23, Walter de Gruyter, Berlin/New York 2003, S. 540–567.
- Magdalena Maczynska: Wielbark-Kultur. In: Reallexikon der Germanischen Altertumskunde (RGA). 2. Auflage. Band 34, Walter de Gruyter, Berlin/New York 2007, S. 1–20.
- Walter Pohl: Die Germanen (= Enzyklopädie deutscher Geschichte. Bd. 57). 2. Auflage. Oldenbourg, München 2004.
- Herwig Wolfram: Die Goten und ihre Geschichte (= Beck’sche Reihe. Bd. 2179). 2. durchgesehene Auflage. C. H. Beck, München 2005.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ryszard Wołągiewicz: Pole orne ludności kultury wielbarskiej z okresu wczesnorzymskiego w Gronowie na Pomorzu. In: Wiadomości Archeologiczne. Jg. 42, 1977, S. 227–244; Ryszard Wołągiewicz: Die Goten im Bereich der Wielbark-Kultur. In: Archaeologia Baltica. Jg. 7, 1986,, S. 63–98; Ryszard Wołągiewicz: Ceramika kultury wielbarskiej mie̜dzy Bałtykiem a Morzem Czarnym = Die Tongefäße der Wielbark-Kultur im Raum zwischen Ostsee und Schwarzen Meer. Muzeum Narodowe, Stettin 1993.
- ^ Herwig Wolfram: Die Goten. Von den Anfängen bis zur Mitte des sechsten Jahrhunderts. Entwurf einer historischen Ethnographie. 2., durchgesehene Auflage. C. H. Beck, München 1980. Herwig Wolfram: Die Goten und ihre Geschichte (= Beck’sche Reihe. Bd. 2179). C. H. Beck, München 2001.
- ^ Reallexikon der Germanischen Altertumskunde, Artikel über Goten, Oksywie-Kultur, Przeworsker Kultur und Wielbark-Kultur.
- ^ Walter Pohl: Die Germanen. 2004, S. 24; Herwig Wolfram: Die Goten und ihre Geschichte. 2005, S. 23–24.
