Vikipedi tartışma:İş birliği projesi/2021/22. hafta/Erman Kuzu

Uyduruk kaynak eklemeleri

K:LostMyMind merhaba. Şurada şans eseri denk geldim de. Kullanıcı, tamamen uydurma kaynakları maddelere eklemiş. O zaman bilmiyorduk bu davranışlarını, sonradan açığa çıkmıştı tabi. 1, 2, 3 gibi her yerleşim yerine aynı kaynağı eklemiş ve bu kaynak, maddede verilen bilgileri sunmuyor. Diğer katkılarında da benzer değişiklikler olduğunu görüyorum, tek tek buraya koymaya gerek yok dahi.

Ben seni etiketliyorum puanlamayı yapan kullanıcı olarak ama, sen bu konuyu genel bir ortamda gündeme getirebilir misin? Kendisinin açtığı maddeleri topluca silmeyi önermiştim ancak yarıda kalmıştı. Ben yoruldum açıkçası aynı şeyi demekten. Sırf açtıkları değil, eklediği her şey Vikipedi'ye zarar vermiş adeta...--Nanahuatl^? 07.02, 20 Aralık 2022 (UTC)

Selam @Nanahuatl, son derece haklısın, kullanıcının yaptığı değişikliklerde maalesef negatiflikler epeyce var, maddelere ilgisiz ek okuma eklemeleri vs de yapmıştı. Bu ibp haftası özelinde şunu diyebilirim ki kendisinin aşırı miktarda katkısı olmasından esasında şüphelenmeliydim ama katılımcılara güvenme esasıyla hareket ediyoruz normalde, bakım projelerinde yaptığı değişiklik proje kapsamına giriyor mu girmiyor mu, o gözle bakıyoruz kontrol ederken. Böyle çok miktarda katkı olduğunda da hepsini tek tek incelemek yerine örneklem üzerinden gidiyoruz, konuyu anlamış mı (bazen projede ne yapılacağını tam anlamayan katılımcılar kapsama girmeyen değişiklikler de yapabiliyorlar), seçilen rastgele katkılarda yanlışlık var mı vs bakarak konuyu anladığını ve diğerlerini de doğru yaptığını varsayarak puan veriyoruz. Burada 1000 madde söz konusu ve açıkçası birazına baktıktan sonra diğerlerine tek tek bakmadım, onda da kaynak belirt ile işaretlenen yerlere kaynak girmiş mi girmemiş mi onlara baktım, doğru gibi görünen eklemelerin detayını incelemedim, o bilgi o kaynakta gerçekten var mı, vs, bu detayda bir inceleme yapmak için aşırı miktarda zaman harcamak gerekecekti. Bir de bazı kaynaklar online olmadığında kontrol etme işi daha da çetrefilli hale geliyor. Devriyelik kapsamında kontrol ediyor olsam kaynağı teyit edemediğim durumda onaylamıyorum ancak ibp kapsamında böyle bir detaya girmiyorum, bu da kendime bir eleştiri olsun, bundan sonra özellikle yeni katılımcılarda daha detaylı olarak incelemeye çalışacağım.

Şimdi şu aşamada ne yapabiliriz, nasıl bir yol izleyebiliriz onu düşünüyorum. Aynı kullanıcı engellendikten sonra başka kukla hesaplarla da geldi ve örneğin Praça ismiyle 7-8 ayda yaptığı değişiklik sayısı, benim yıllar boyunca yaptığım değişiklik sayısından daha fazla. Bu kadar çok değişikliği tek tek incelemek, hatalıları ayıklamak epeyce zor bir iş. Açtığı maddeleri silmek sorunun bir kısmına çözüm olur, kendisi açmayıp üzerinde değişiklik yaptığı maddeler ise apayrı bir sorun. @Anerka, @Vincent Vega, siz ne dersiniz, bu konuda nasıl bir yol izleyebiliriz? --LostMyMind (mesaj) 07.40, 21 Aralık 2022 (UTC)

Teşekkürler K:LostMyMind. Aynı kitabın Üsküdar'ın bir mahallesi ile Polonya, Irak ve Belarus'taki birer şehir hakkında bilgi sunmadığı zaten net. Coğrafya ile ilgili rastgele bir kaynak, uydurma. Şurada detaylıca anlatmıştım, olayın yalnızca kendi açtığı maddelerle de sınırlı olmadığını görmüş oluyoruz. Ben orada dediğim gibi, kendisinin açtığı maddelerin komple silinmesi taraftarıyım. Bekleyelim, birileri düzeltir illa ki yaklaşımı sonuç vermiyor, astarı yüzünden pahalıya geliyor (çoğu zaten 2 cümle, bir paragraflık maddeler). Kalan değişikliklerini de geri almak lazım, yapacak bir şey yok. Seni etiketlememin nedeni de dediğim gibi, tartışmalara girmek istemememden ötürü, teşekkürler tekrardan. İBP konusunu da detaylıca konuşalım bir ara. Nanahuatl^? 07.46, 21 Aralık 2022 (UTC)

LMM kullanıcı gördüğü yerde engellenmekte. Katkıları açısından maalesef ki zaman ayırıp tek tek bakamadım. HDP'de de bununla ilgili bir tartışma vardı, halen de sürüncemede devam ediyor. Toplu silme çözüm olacak gibi. Vincent Vega ^mesaj? 08.26, 21 Aralık 2022 (UTC)

Zamanında @Nanahuatl konuyu gündeme getirdiğinde yanlış hatırlamıyorsam @Vikiolog benden bir liste istemişti @LostMyMind.

Aynı kullanıcı tarafından açılan tüm maddelerin byte uzunluklarına göre sıralanmış listelerini o dönemde Vikiproje:Vikipedi içerisine eklemiştim. Listeler şu şekilde;

• Vikiproje:Vikipedi/Praça de Maio
• Vikiproje:Vikipedi/Praça de Maio kuklaları
• Vikiproje:Vikipedi/Hyios monogenes
• Vikiproje:Vikipedi/Erman Kuzu

O dönemde konuyla ilgilenen diğer bir kullanıcı da @Harald the Bard idi. Ona da seslenmiş olayım. HDP'den devam edersek bir sonuca vardıralım. Bahsi geçen madde sayısı (sadece açılanlar bile) çok ama çok fazla. --anerka^{'ya söyleyin} 13.04, 21 Aralık 2022 (UTC)

@Anerka merhaba, ping için teşekkür ederim. Sadece Praça hesabının 19.715 maddesi var gibi görünüyor. Tüm bunların üzerinden tek tek geçip maddeleri düzeltecek kadar fazla kullanıcı sayımız yok. Kullanıcı sayısını da geçtim, mevcut aktif kullanıcıların tamamı dahil olsa bile çok büyük bir zaman alacaktır. Ben @Vincent Vega'ya katılmak durumundayım, toplu silmek bana göre de en iyi tercih şu durumda. Maddelerin şu an Viki'de bulunması daha büyük bir zarar bence. Silinen tüm maddeler, Viki'nin büyüme hızı düşünüldüğünde ileride tek tek açılacaktır. Selamlar, Harald the Bard (mesaj) 05.55, 22 Aralık 2022 (UTC)

Selam @Seksen iki yüz kırk beş, bu temizliğin nasıl yapılabileceği konusunda senin görüşün nedir? --LostMyMind (mesaj) 10.11, 22 Aralık 2022 (UTC)

Selam @LostMyMind, bu konuyu aslında daha önce panoda detaylı konuşmuştuk. İdeal olarak nasıl yapılması gerektiğine dair düşüncem aynı şekilde devam ediyor. Burada da açıklayayım.

Öncelikle bu kullanıcının açtığı maddelerin mevcut hızlı silme kriterlerimiz içerisinde silinmesi gerektiği mümkün değil. Sorunları biliyoruz ancak VP:HS içerisinde yer alan kriterler dışında hareket etmemiz hizmetlilik yetkilerinin kötüye kullanımına girer, açıkça belirtmek isterim. Bunu panoda defalarca açıklamış olmama rağmen bazı maddelere HS etiketi eklenmesi dikkatimi çekti. Bu bizi ileriye taşıyacak bir yaklaşım değil. Mevcut şartlarda bu maddelerin silinmesi iki şekilde mümkün: Bekletmeli sil etiketi eklersiniz ve kimse itiraz etmezse beş gün sonra silinir, veya topluluk tarafından bu kullanıcının maddelerinin özel olarak hızlı silinmesinin önünü açan bir karar alınır. Bu da çok geniş kapsamlı bir karar olacağından (Vikipedi tarihinin en büyük toplu silme işlemi) çeşmede vs. duyurularak topluluğun geniş katılımının sağlanması gerekir.

Ben bu kullanıcının farklı konular ile ilgili farklı dönemlerde açtığı maddeler arasında nitel olarak fark olabileceğini düşünüyorum, örneğin Hyios monogenes hesabından açtığı sinema maddelerinde şu ana dek pek sıkıntıya denk gelmedim, ancak coğrafya maddelerinde yaşanılan sorunları görüyoruz. O yüzden ideali bu konu topluluk dikkatine getirilmeden örneklemlere ayrılıp inceleme yapılması. Hepsinin incelenmesi gerçekçi değil elbette ama mesela her 1000 maddelik grup içinde 10-15 maddenin incelenmesi makul olmaz mıydı? Yine bazı kısımlarını toplu silmemiz gerekecektir diye düşünüyorum. Bunu bir zaman ben kendim yapmaya niyetliydim ancak yapacak vaktim veya enerjim an itibarıyla bulunmuyor maalesef. Bununla birlikte doğrusunun bu şekilde bir yöntem olduğuna dair düşüncem devam ediyor. Detaylı bilgi ve inceleme olmadan, kısıtlı bir örneklemle bu şekilde keskin kararlar almanın sağlıklı sonuçlar doğuracağını düşünmüyorum. Bu konunun ilerlemesi için de konuyu farklı yerlerde aynı şeyleri söyleyerek gündeme getirmekten ziyade daha fazla bilgi edinmemiz doğru bir yaklaşım olacaktır.

Velhasıl-ı kelam sorunun çözümünde takıldığımız nokta, silmeye yönelik isteğin veya iradenin eksikliği değil; bu büyüklükteki bir sorunu topluluğun doğru kavramasını sağlayacak bilginin elimizde şu an olmaması bence. Elbette ki şu veya bu şekilde topluluk bu bilgi olmadan bir karar alırsa buna saygı duymak düşer. Karar alındıktan sonra inan bana toplu silmek yarım saatlik iş. Seksen iki yüz kırk beş / GGT (mesaj) 18.37, 22 Aralık 2022 (UTC)

@Seksen iki yüz kırk beş merhaba, maddeleri olabildiğince tutma, kırıntı doğru bilgi olsa dahi tutma isteğini çok iyi anlıyorum. Zamanında böyle yaparak tuttuğum maddeler oldu ve vurgulamak isterim: Böyle maddeleri geliştirmek zahmetli ve uzun süren bir iş. Tek bir madde için bile uzun vakit harcamak gerekiyor.

Burada binlerce maddeden bahsediyoruz, 1000 madde içinden 10-15 maddenin kontrol edilmesi hangi kritere göre yapılmalı, bu da ayrı bir soru işareti.

Kendin de kendin için belirttiğin üzere, benim de bunca maddeyle ilgilenmeye ne vaktim ne enerjim var misalen. Bu maddeler sen ben gibi kullanıcıların düzenlemelerine tabi olmadığı müddetçe silinmeden kalmaya devam ettiği sürece fayda sağlamaktan çok zarar verecektir. Son paragrafta bahsettiğin elimizde olmayan bilginin ne olduğunu ben açıkçası tam anlayamadım. Bu kısmı açabilir misin?

Benim fikrim görüşlerimizi artık köy çeşmesine taşımak. Topluluğun var olan bilgilerle yeterince veriye sahip olduğunu düşünüyorum. Maddelerin silinmesi uzun vadede Vikipedi'nin ve okurlarının yararına olacaktır, uğraşılmayacak derecede büyük bir zarar var ortada. Artık bu duruma bir nokta koymanın zamanı geldi gibi. Harald the Bard (mesaj) 19.04, 22 Aralık 2022 (UTC)

Kontrolün herhangi bir kritere göre değil, belli sayıdaki madde grupları içerisinde rastgele örneklem yoluyla yapılması gerekiyor @Harald the Bard. Var olan sorunların neler olduğunu gayet iyi biliyorum, spesifik olarak gösterdiği kaynaklarda bilgilerin yer almadığını doğrulamak için birden fazla kütüphaneye giderek kitapları bizzat karıştırmışlığım var. Ancak kullanıcının özellikle erken dönem faaliyetlerini yakından takip ettiğimden özellikle Hyios monogenes hesabından açtığı sinema maddelerinde bu şekilde bir sorunla karşılaşmadığımı da belirtmem gerekiyor. Bunlar Türkçe konuşucusu için erişilmesi zor kaynaklar kullanılarak hazırlanmış değerli maddeler niteliğindeydi. Dolayısıyla bu sorunun nerede başlayıp nerede bittiğini bilemiyoruz. Bunu hiç "bir kırıntı bilgi de olsa toparlayalım, el birliğiyle düzenleyelim" saflığıyla söylemiyorum, sorunlu maddelerin düzeltilmesinin gerçekçi bir önerme olmadığının farkındayım. Ancak tarih olarak dahi kullanıcının hangi noktada sorunlu madde girmeye başladığını örneğin söyleyemiyorum ben şu anda, ki bu konuyla ilgili en yakın inceleme yapmış kullanıcılardan biri olduğumu düşünüyorum. Bilgi sahibi olmadan büyük çaplı kararlar alınmasını seven biri değilim, "sürüncemede" kalacaksa da yarım yamalak incelemeyle alınan kararlara tercih ederim doğrusu. Seksen iki yüz kırk beş / GGT (mesaj) 23.28, 22 Aralık 2022 (UTC)

@Seksen iki yüz kırk beş, cevabın için teşekkürler. Panodaki yazışmaları okumuştum zaten. Halen çözüme bağlanamadığı için de Nanahuatl'ın hatırlatmasıyla burada küçük bir grup içinde tekrar gündeme getirmiş oldum. Esasında burada birkaç kişiye fikir sorup ona göre panoda veya köy çeşmesinde konuya devam etmek niyetiyle seslendim.

Şimdi ortada büyük bir sorun olduğu konusunda herkes hemfikir, sorunun nerede başladığını tespit etmeye çalışacağız anladığım kadarıyla. Bir noktaya kadar belki yapıcı katkıları vardı, sonrasında birşeylere bozuldu alındı vs böyle bir yola gitti belki de. Dediğin yönde örneklem alınarak bir çalışma yapılması gerekiyorsa birkaç gönüllü ile başlayalım derim, neler yapılması lazım listeleyelim, bir çalışma grubu kuralım, o listedeki işleri grup üyeleri vakit buldukça yapsın. Kullanıcının ve kuklalarının açtığı tüm maddeleri tarih sıralı olarak biri listeleyebilirse (tarih, kullanıcı adı, madde adı şeklinde mesela), en azından bir tarihten öncesinde sorunlu değişikliğe rastlamazsak onları doğru kabul edebiliriz.

Bir yandan hadi yapalım başlayalım diyorum ama bir yandan da ne yapacağımız tam olarak belli değil, rahatsız edici bir konu da şu ki, online olmayan kaynakları kontrol etme şansımız da yok. Diyelim 1000 madde içinden belli sayıda maddeyi rastgele seçip aldık ve kontrole başladık, içlerinde tıklayıp kontrol edemeyeceğimiz kaynaklar olduğunda ne yapacağız, bu tarz konuları da baştan belirlemek lazım. Bir maddenin kontrolü nelerden oluşacak onları da belirlemeliyiz ki herkes aynı şekilde kontrol etsin, kaynak kontrolü, maddedeki bilgilerin örneğin enwiki'dekilerle kıyaslanması, vs, kriterlerimiz ne olacaksa onları da ortaya koyalım. Mesela ben dün birkaç maddesine baktım, bir maddenin giriş bölümünü enwiki'den çevirerek değiştirdim, birkaç tanesinde de kaynakları sildim çünkü birbiriyle ilgisiz maddelere aynı kaynak eklenmişti ve online erişilebilir kaynaklar değildi, belirli bir yol izlemeden kafama göre 5-6 madde üzerinde bu tip değişiklik yaptım. Belirli plan dahilinde gidersek daha iyi olur bence.

Maalesef sayı çok çok fazla, çok emek gerektiren bir iş, böyle bir incelemeyi yapmak ne kadar vaktimizi alacak bilmiyorum ama en azından bir ucundan başlarsak ve düşündüğümüzden daha az veya daha fazla vakit almasına göre attığımız taş ürküttüğümüz kurbağaya değiyor mu görürüz ve gerekirse başka yöntemler üzerine de düşünebiliriz. Her kullanıcının emeği de vakti de değerli, herkesin kafasında kendi hedefleri, vikide yapmak istedikleri başka başka şeyler başka projeler vs var, bütün enerjimizi bu işe verebilecek de değiliz ama bir yerinden başlamazsak bu sürüncemede kalma hali devam edecek. --LostMyMind (mesaj) 07.39, 23 Aralık 2022 (UTC)

@LostMyMind: Kaynak kontrolünü şu şekilde kolaylaştırabiliriz. Benim edindiğim izlenim, bu kullanıcının hem sahte hem de gerçek kaynakları mükerrer olarak kullandığı yönünde. Yani örneğin Geography kaynağı veya Barcelona ilgili kullandığı bir başka kaynağı mükerrer olarak farklı maddelerde yalan yanlış kullanırken, Oxford history of world cinema kaynağını 4-5 farklı maddede kontrol ettiğimde bir sorunla karşılaşmamıştım. Bunun üzerinden kontrolü basitleştirebiliriz diye düşünüyorum. Offline İngilizce kaynaklar kullanıyor sıklıkla. Bunları bana paslarsanız British Library katalogunda olanları yer yer kontrol etmem mümkün olabilir. Seksen iki yüz kırk beş / GGT (mesaj) 10.08, 23 Aralık 2022 (UTC)

Tartışma amacıyla değil de... Oxford history of world cinema kaynağını "PDF" şeklinde bulabiliyoruz kolayca. Bolivya sineması maddesine eklenmiş, Bolivya ile ilgili bir şey yok kitapta. Kesin Dönüş maddesine eklenmiş, filmi geçtim, Altın Palmiye/Cannes ile ilgili bir şey yok kitapta. Tacones lejanos keza.

Benim görebildiğim kadarıyla, temalarına göre "x tarihi, y ansiklopedisi/sözlüğü" gibi kaynaklar gelişigüzel eklenmiş. Sinema maddeleri için bu eklenmiş mesela. Şurada açılan son maddeler (son maddeler derken, yüzlercesini kastediyorum) sinemayla alakalı ve tamamına bu kaynak, uydurma bir şekilde eklenmiş. Şu maddeye "Booker 2021" diye bir kaynak eklenmiş yine uydurma, ne olduğu belirsiz -ki şu olsa gerek ve tahmin edilebileceği gibi filmle ilgili bir şey yok kitapta. Yine bir sözlük eklenmiş.

Görece uzun yazdığı maddelerde ise makine çevirisi sorunları gözlemleniyor. Nanahuatl^? 10.08, 25 Aralık 2022 (UTC)

@Nanahuatl, elindeki PDF’in özgün kitap olduğuna emin misin? Ben Bolivya sineması maddesinin çoğunluğunu doğrulayabiliyorum kitaptan (s. 425, s. 746). Rus filmini ancak ilk bakışta doğrulayamadım. Daha önce Macar ve Arjantin filmleriyle ilgili özellikle bakmıştım diye hatırlıyorum. Seksen iki yüz kırk beş / GGT (mesaj) 22.12, 26 Aralık 2022 (UTC)

Maddelere göre 2016 bir kitap, ama böyle bir kitap göremedim (yazar/editör bilgisi verilmiyor zaten). Benim bulduğum 1996 basımı kitap. Onun da 429. sayfasında "Corazon Aymara gibi 1920'lerdeki yerlilerle ilgili Bolivya filmleri" diyor, maddede bambaşka şeyler ifade ediliyor mesela. Wara Wara filmine kitap değinmiyor bile. Sanjinés'ten de kısmen bahsediyor kitap, maddede bambaşka şeyler diyor. Bu konuyu ilk açtığımda dile getirdiğim gibi. "Konumuz ne? Sanjines. Ben yazayım bir şeyler, bu kitapta adı geçiyor nasılsa, kaynak da onu göstereyim." mantığıyla yazılmış. Kaynak ile verilen bilgi uyuşmuyor.

Benden bu kadar. 15 bin kadar madde var be tek tek inceleme niyetinde değilim şahsen. İncelemek isteyen elbette yapabilir, ancak böyle bir niyeti olan varsa da beni saymasın. İyi çalışmalar herkese. Nanahuatl^? 22.48, 26 Aralık 2022 (UTC)

@Seksen iki yüz kırk beş, bense sürüncemede kalıp binlerce maddenin okurlara faydadan çok zarar vermesindense, hiçbirinin var olmamasını tercih ederim. Bu konuda ayrılıyoruz. Neyse, bence artık bu konu köy çeşmesinde topluluğun kararına bırakılmalı. Selamlar, Harald the Bard (mesaj) 10.03, 31 Aralık 2022 (UTC)