Vikipedi:Taksokutu
Görünüm
Burası bir bilgilendirme sayfasıdır. İçerikte Vikipedi topluluğunun projede uygulanmasına olumlu baktığı düsturlar ve teamüller açıklanmaktadır. Topluluğun etraflı incelemesinden geçmediği için Vikipedi'nin politika ya da yönergelerinden biri değildir. |
Struthio camelus | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||
Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[2] | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||
Struthio camelus | |||||||||||||||
Bu madde taksonomi kutularının nasıl okunacağı konusunda bilgilendirme vermektedir.
Bir "otomatik taksonomi kutusu oluşturmak ya da girmek" konusunda yardım almak için ilgili başlığa bakabilirsiniz. Bu konuda fikir belirtmek ve fikir alış verişinde bulunmak ya da bir makaleye taksonomi kutusu eklenmesini istiyorsanız şu bağlantıyı izleyin.
Taksonomi kutuları, bir organizmanın ya da organizma grubunun bilimsel sınıflandırmasındaki detaylara ilişkin tablolardır.
Taksonomi kutularının nasıl okunacağı, sağdaki tablo (deve kuşu başlıklı maddede yer alan taksonomi kutusu) ile örneklenmeye çalışılırsa;
- İtalik (eğik) başlık
İtalik başlık belirli şartlar altında kullanılır. Madde adı bilimsel olan ve sınıflandırması Cins ve altında kalan sınıflar italik yazılır. Madde adı yaygın adlandırma ise italik yazılmaz, sadece bilimsel kutudaki adı italik yazılır. Bunun haricindekiler italik yazılmaz. - Bilimsel adı
Kutunun üzerindeki başlık canlının bilimsel olarak nitelendiği adıdır. - Yaşadığı dönem
Canlının ilk kalıntılarının veya yaşadığı dönemin ilk ve son dönem aralığını gösterir. Günümüz ibaresi ise hala yaşadığını belirtir. - Resim
Türün tipik bir üyesinin resimleri bu alanda otomatik olarak Vikiveri'den ilk resim kısmına gelmektedir. Eğer ses eklentisi var ise 2. resim kısmına öncelik olarak eklenebilir. - Korunma durumu
Birçok tür için, bu satır türün korunma durumunu göstermektedir. Bu kısım 3 bilginin birleşiminden oluşur. Korunma durumu, durumu belirten sistemi ve durumun alındığı kaynak. Bu, türün hayatta kalma olasılığının göstergesi olarak okunabilir. Bu tabloya göre Struthio camelus veya "deve kuşu" "LC" (Least concern - Asgari endişe) statüsündedir: yani yakın zamanda bu türün yaşamını sürdürebilmesini engelleyebilecek bir risk bulunmamaktadır. Yok olma tehlikesi bulunan türler için, Vikipedi IUCN Kırmızı Liste bağlantısında yer verilen statüler kullanılır. - Biyolojik sınıflandırma
Taksonomi kutusunun bu ve izleyen kısmı, söz konusu (maddeye konu olan) canlının ya da canlının bilimsel sınıflandırmasına, canlılar dünyasındaki yerine ilişkindir. Burada, canlının ait olduğu taksonomik birim belirtilmiştir. Taksonomi konusunda bir anlaşmazlık ya da belirsizlik söz konusu olduğunda, bu kısımda güncel olarak bilinen taksonomi kullanılmaktadır. Bağlı olduğu ata sınıftan alt sınıflara kadar olan belirli bir kısım bu başlık altında görüntülenir. Soyun tamamını görüntülemek için başlığın yanındaki kalem ikonuna basılarak yönlendirildiği sayfadan bilgi edinilebilir. - Takson basamakları
- Sınıflamanın sol kısmında canlının takson basamakları, sağ kısmında ise bu canlıya ilişkin taksonların bilimsel adlandırmalarına yer verilmiştir. Tür, ortak özelliklere sahip olan ve kendi aralarında döllenerek üreyebilen canlıları içeren bir populasyondur. Birbiri ile ilişkili türler topluluğu cins olarak adlandırılır. Birbiri ile ilişkili cinsler ise bir familyaya mensuptur. Taksonomide genellikle, bu tabloda olduğu gibi yedi ana takson kullanılmaktadır ancak daha kapsamlı bilgi verilmek istendiğinde daha küçük taksalara da yer verilebilmektedir. Örneğin, familya ile cins arasında alt familyaya da yer verilebilmektedir.
- Sıralama olarak; Âlem, şube, sınıf, takım, familya, cins, tür ve alttür olarak sıralansa da bunlara bağlı ara sınıflandırmalarda bulunur. Üst eki sıranın üstünü (Örneğin Üstfamilya familyanın, üstsınıf sınıfın, üsttakım takımın vb üstüne işaret eder), Alt eki de aynı şekilde bir altına (Örneğin altfamilya familyanın, altsınıf sınıfın, alttakım takımın vb altını işaret eder), İnfra ise ara takson olduğundan hem altta hem üstte yer alabilir.
- Bir organizmanın soyu tükenmişse başında † işareti (tükenmiş) bulunur. Bu işareti barındıran takson sıralaması, o sıralamadan itibaren altında bulunan tüm takson sıralamasında da aynı durumu barındırır.
- Binominal adlandırma veya Üçlü adlandırma
Bu kısım birkaç çeşidi içerir.- Binominal veya üçlü adlandırma, söz konusu organizmanın bilimsel adının açılımını gösterir. Bir türün binominal adı türün ait olduğu cins ve türün adından oluşur. Üçlü adlandırmada ise cins adı + tür adı alttür adının birleşimi bulunur. İki isimli (binominal) veya üçlü adlandırmada kullanılan isimler benzersizdir (unique). Yani, bilim insanları deve kuşundan bahsederken Struthio camelus ismini kuşku duymadan başka bir organizmayla karışmayacağını bilerek rahatlıkla kullanabilir. Biyologlar iki isimli sınıflamada bazı kodlar kullanılar. Bu kodlar sınıflamada benzersizliği sağlar (bkz. International Code of Zoological Nomenclature). İkili adlandırmada Latince ya da Latin alfabesi kullanılır (Bu, bilimsel sınıflandırma çalışmalarının oldukça revaçta olduğu dönemde 18. yüzyıl bilimsel yayınlarda genellikle Latince kullanılmış olmasından kaynaklanmaktadır).
- Varyeteler, kültivarlar, formlar, melezler, parafiletik gruplar ve iz fosilleri de bu bölümde detaylanarak gösterilir.
- Yazar adı
İkili ismin altında o ismi tanımlayan kişinin adı bulunur, organizmayı açıklamasıyla beraber ilk defa yayınlayan kişi (veya böyle bir açıklamayı referans gösteren kişi). Bu durumda Struthio camelus ismi ilk olarak ünlü botanikçi (Linnaeus, 1758) tarafından tanımlanmıştır. İsmin parantez içinde olmaması türün hala Linnaeus'ın ilk belirttiği cins altında olduğununun göstergesidir. (Parantez içerisinde olması o türün şu an farklı bir cinse ait olduğunu gösterir.)
- Sinonimler
Organizmalar, biyolojik yakınlıkları detaylandıkça veya yeni bulgularla, bazen sınıf veya bağlı olduğu sınıfta değişikliklere uğrayabilir. Bu değişikliklerin neticesinde de bağlandıkları sınıfa göre yeniden adlandırılabilir veya eski bir sınıfa dahil edilerek isimleri değişebilir. Değişen isimler kullanımdan kalksa da referans olarak organizmanın geçmişine ait bilgiler verdiğinden bu adlandırmalar sinonim kısmında yer alır. Sinonimler iç bağlantı içermez, sadece adlandırma, varsa tanımlayan ve tanımlama tarihi belirtilir. - Aralık haritası
Bu kısımda söz konusu organizmanın dağılım ve/veya habitat alanlarını gösteren harita bulunur. Haritalar Vikiveriden otomatik veri getirebilir veya elle eklenebilir. - Alt bölüm
Öngörülemeyen durumların belirtilmesi için bırakılmış kısımdır. Herhangi bir şekilde otomatik takson parametreleri ile belirtilemeyecek şeyler bu kısımda aktarılabilir. Bu kısım iç sınıflandırma yönlendirme gibi madde içinde belirtilen şeyler için kullanılmaz.
Ayrıca bakınız
[kaynağı değiştir]Kaynakça
[kaynağı değiştir]Taksonkutu örneğinden gelen kaynaklar;
- ^ Brands, Sheila (14 Ağustos 2008). "Systema Naturae 2000 / Classification, Genus Struthio". Project: The Taxonomicon. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2009.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ BirdLife International (2018). "Struthio camelus". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2018: e.T45020636A132189458. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T45020636A132189458.en . Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.