Vikipedi:Madde boyutu
 | Bu sayfa Vikipedi için bir yönergedir. Sayfanın içeriği, uygulanması gereken bir standart olarak Vikipedistler tarafından benimsenmektedir. Ancak değiştirilmesi mümkündür ve sağduyuyla ele alınması gerekmektedir. Sayfada değişiklik yapmadan önce, bu değişikliklerin Vikipedistlerden onay aldığına emin olun. Uygun görmediğiniz bir madde varsa, tartışma sayfasında sebepleri ile açıkça belirtin. |
 | Ceviz kabuğuna sığacak şekilde bu sayfa: Maddelerin boyutu çok büyük veya çok küçük olmamalıdır. |
| Vikipedi yönergeleri |
|---|
| Davranış |
| Tartışma |
| İçerik |
| Değişiklik |
| Organizasyon |
| Biçem |
| Proje içeriği |
Bu sayfa, madde boyutuyla ilgili temel konulara genel bir bakış açısı içerir. Bir maddenin büyüklüğüyle ilgili üç ölçüt vardır:
- Okunabilir ölçü boyutu: Tablolar, listeler veya alt bölümler hariç, maddenin ana bölümlerinde görüntülenebilir metin miktarı
- Viki biçimlendirme boyutu: Geçmiş sayfasındaki değişiklik ve karakter sayısıyla gösterilen tam sayfa değişiklik penceresindeki metnin miktarı
- Tarayıcı sayfa boyutu: Bir web tarayıcısı tarafından yüklenen sayfanın toplam boyutu
Bir maddenin boyutuyla ilgili kullanılabilirlik hususların aşağıdakileri içerir;
- Okuyucuya dair: Dikkat süresi, okunabilirlik, bilgi doygunluğu vb.
- Yazarlara dair: Tartışma sayfası gerginliği, önemsiz katkılar konusundaki tartışmalar, büyük bir maddenin nasıl bölüneceği üzerine tartışmalar vb.
- Katkılara dair: Katkıda bulunabilecek konuyla ilgili bilgi olmasına rağmen, belirli bir boyuta ulaştığında büyümesi önemli ölçüde kısıtlanan maddeler
- Diğer teknik konulara dair: Mobil tarayıcıların kısıtlamaları vb.
Bir madde çok büyük olduğunda, onu daha küçük maddelere bölmeyi, bir kısmını yeni maddelere dönüştürmeyi ya da bir kısmını başka bir maddeye eklemeyi düşünün. Bir madde çok küçük olduğunda, mevcut bir veya daha fazla başka madde ile birleştirilebilir. Bu tür kararlar fikir birliği gerektirir. Maddelerin boyutuna ilişkin rehberler ve ayrıntılı çözümler aşağıda verilmiştir. Lisans yönergesi, herhangi bir içeriğin bir maddeden başka bir yeni veya mevcut maddeye kopyalandığında, "ÖRNEK sayfasındaki içerik" gibi bir değişiklik özeti kullanılması gerektiğini zorunlu kılar.
Okunabilirlik sorunları
[kaynağı değiştir]Her Vikipedi maddesi bir evrim sürecindedir ve büyümeye devam etmesi muhtemeldir. Bir maddeyle işiniz bittiğinde diğer kullanıcılar söz konusu maddeyi değiştirmeye başlayacaklardır. Vikipedi, pratikte sınırsız depolama alanına sahiptir ancak uzun maddelerin okunması, gezilmesi ve anlaşılması daha zor olabilir.
Yazdırıldığında bir veya iki sayfadan daha uzun olan bir madde, gezilmeyi kolaylaştırmak için bölümlere ayrılmalıdır (bakınız: Vikipedi:Biçem el kitabı). Çoğu uzun madde için bölümlere ayırma doğal bir davranıştır. Vikipedi'nin mobil versiyonu okuyucularına, bölümlerde gezilmeyi engelleyecek kadar uzun veya çok sayıda olmamasını sağlayarak yardım edilebilir.
Kabaca 4.000 ila 10.000 kelimeye tekabül eden yaklaşık 30.000 bayt ila 50.000 bayt büyüklüğünde bir sayfa, ortalama hızla 30 ila 40 dakika arası bir sürede okunur (bir maddenin boyutu hakkında bilgi, sayfayı ziyaret ettikten sonra sol sütundaki "sayfa bilgisi" bağlantısından veya sağ üstteki "geçmişi gör" sekmesinden görülebilir).
Özellikle teknik konuları kapsayan maddeler, genel olarak diğer maddelerden daha kısa olmalıdır. Maddenin iyi yazılmış olması koşuluyla bu tür maddeleri okuyan uzman okurlar uzunluğu veya detaycılığı bir şekilde kabul edebilir ancak teknik maddeler genel anlamda okuyucular için açık ve net olmalıdır. Uzun veya çok uzun bir maddenin kaçınılmaz olduğu zamanlar vardır ancak karmaşıklık daima en aza indirilmelidir. Bu maddeler anlaşılamadığında {{Kafa karıştırıcı}} ile etiketlenebilir. Okunabilirlik, kilit bir kriterdir.
Okunabilir düzyazı
[kaynağı değiştir]Okunabilir düzyazı; dipnotlar ve referans bölümleri ("ayrıca bakınız", "dış bağlantılar", "kaynakça" vb.), diyagramlar ve görüntüler, tablolar ve listeler, iç ve dış bağlantılar, biçimler gibi içerikler hariç, düzyazının ana gövdesini tanımlar.
XTools karakter sayısı da dahil olmak üzere düzyazı bilgilerini gösterir ("genel istatistikler" bölümündeki "düzyazı" kısmının altında). Şu anda bakılmakta olan bir maddede, sol sütundaki "sayfa bilgisi" bağlantısını tıklayıp en alttaki "dış araçlar" sekmesindeki "katkılar" bağlantısını tıklayarak ulaşılabilir.
Listeler, tablolar ve özetler
[kaynağı değiştir]Listeler, tablolar ve diğer materyaller zaten özet formunda oldukları için, bu sayfaları özet tarzı yöntemiyle daha da azaltmak veya özetlemek uygun olmayabilir. Uzun bir listeyi veya tabloyu bölmenin veya azaltmanın "doğal" bir yolu yoksa, onu en iyi durumda bırakmak, ana maddede olacak şekilde tutmak veya bağımsız bir sayfaya bölmek daha uygun olabilir. Ne olursa olsun bir liste veya tablo, amacı ve kapsamı için mümkün olduğu kadar kısa tutulmalıdır. Çok fazla istatistiksel veri politikaya aykırıdır.
Teknik konular
[kaynağı değiştir]Çevirmeli bağlantı, akıllı telefon ve düşük kaliteli geniş bant bağlantısı gibi düşük hızlı bağlantılar kullanan kullanıcılar olduğundan toplam madde boyutu makul bir şekilde düşük tutulmalıdır. Çevirmeli bağlantıda değişiklik yapmak için 32.000 bayt boyutundaki sayfadaki metnin görüntülenmesi yaklaşık 20 saniye sürer, bu nedenle ek görüntülerin eklenmesi gerekir ve bundan daha büyük sayfaların eski tarayıcılarda görüntülenmesi zor olur. Derinlik ve ayrıntı gerektiren konular için 200.000 bayttan büyük maddeler (~ 50 sayfa) bulunmaktadır ancak genellikle bu boyuttaki maddeler iki veya daha fazla alt maddeye ayrılır. Özel:UzunSayfalar, an itibarıyla boyutu en büyük olan maddelerin listesini gösterir.
Büyük maddeler mobil tarayıcılar sorun yaratabilir çünkü bu cihazlarda genellikle bellek az ve işlemci yavaştır. Uzun sayfaların, tam olarak yüklenmesi ve işlenmesi çok zaman alabilir. Analog çevirmeli bir modeme bağlı masaüstü bilgisayar veya bazı mobil cihazların kablosuz bağlantıları gibi yavaş bağlantılar, uzun maddelerin çok uzun sürede yüklenmesine neden olabilir.
Bir Vikipedi maddesi için üst sınır, MediaWiki yazılımı varsayılan madde boyutu sınırı olan 2.097.152 bayttır (~2 MB).
Bir maddeyi bölme
[kaynağı değiştir]Çok büyük maddeler, mantıksal olarak ayrı maddelere bölünmelidir. Uzun maddeler alfabetik, sayısal veya alt başlık olarak diğer sayfalara bölünür. Ayrıca bölünmüş parçaları dönüştürmeyi de düşünün.
Uzun bir maddenin bir bölümünü bağımsız başla bir maddeye böldüğünüzde, kaldırılan içeriğin kısa bir özetini önceki maddeye bırakmalısınız. Vikipedi'nin, değişiklik yapılmasına izin veren ancak tekrar kullanırken içeriğe katkıda bulunanlara atıfta bulunulmasını gerektiren lisans gerekliliklerine uyması için yeni sayfa "içerik [[madde adı]]'ndan alındı" notunu içeren bir değişiklik özeti ile oluşturulmalıdır (bu adımı ve sayfa adını ekleme kısmını atlamayın). Ayrıca maddeyi olası silinmelere karşı korumak, veri kaybını önlemek ve madde tarihsel geçmişinin silinmesini önlemek için kaynak maddenin (yani uzun maddenin) değişiklik özetinde de "içerik [[madde adı]]'na aktarıldı" şeklinde bir not yazılmalıdır. Bunun için her iki maddenin tartışma sayfalarına {{Kopyalandı}} şablonu yerleştirilebilir.
Ayrıca sayfaları madde dizileri şeklinde gruplandırabileceğinizi de unutmayın.
Aceleye gerek yok
[kaynağı değiştir]Tarayıcılar geliştikçe veya maddeler büyümeye başladığında bir maddeyi bölmek için acele etmeye gerek yoktur. Bazen bir maddenin konuya yeterli kapsamı sağlaması için büyük boyutta olması gerekir. Eğer emin değilseniz veya bir maddenin olması gereken boyut kapsamı belirsizse bu konuya ilişkin maddenin tartışma sayfasında bir tartışma başlatın. Konuya birkaç kısa madde olarak bakılıp bakılmayacağını ve eğer öyleyse, onları en iyi nasıl organize edeceğinizi diğer kullanıcıların görüşünü alarak belirleyin. Eğer tartışma ilerlemiyorsa maddeye {{Çok uzun}} şablonu ekleyin.
Önemsiz veya tartışmalı bölümleri kırpmak
[kaynağı değiştir]Bazen kendi başına önemsiz görünen bir konu ayrıntılı konulara değinen büyük bir madde için uygun olabilirken, bu bilgilerin başka bir maddelere aktarılması uygunsuz olabilir. Çoğu durumda, yeterli bir değişiklik özeti bırakmadan tartışmalı bir bölümü özel olarak kırpmak tarafsız bir bakış açısına aykırıdır. Aynı zamanda, özellikle ana maddede kaldırılmasına yönelik fikir birliği bulunan bilgileri içeren yeni bir madde oluşturmak da tarafsız bakış açısı politikasını ihlal eder. Önemsiz gördüğünüz veya tartışmalı bölümleri kırpmadan önce maddenin tartışma sayfasında fikrinizi diğer kullanıcılarla tartışın ve fikir birliği arayın. Zira size göre önemsiz olan bir ibare başka kullanıcılar için önemli olabilir. Ayrıca maddeyi bölerken için diğer topluluk ilkelerini de göz önünde bulundurun ve kırpılan maddenin başlığının ve içeriğinin tarafsız bir bakış açısını yansıttığından emin olun.
İstenmeyen bir bölümü kırmak
[kaynağı değiştir]Bir maddenin bir kısmı işlevsiz katkılara dayalıysa (örneğin "dış bağlantılar" veya "notlar" bölümü gibi), içerikleri başka bir maddeye taşırken bunları kaldırmanın ana maddenin temizlenmesine yardımcı olabileceğini unutmayın. Ancak tamamen işlevsiz katkıları kaldırdığınızdan emin olun. Diğer kullanıcılardan itiraz gelirse, muhtemelen düşünemediğiniz bir durum vardır, içeriğin kaldırılmasına dair fikirlerinizi maddenin tartışma sayfasında belirtin. Bir madde ansiklopediye dahil edilmek için uygun olmayan büyük miktarda içerik içeriyorsa, bu içeriği kaldırmak yeni bir madde oluşturmaktan daha iyidir.
Boyut rehberi
[kaynağı değiştir]Maddeleri bölmek ve küçük sayfaları birleştirmek için bazı yararlı kurallar;
| Okunabilir düz yazı boyutu | Ne yapmalı? |
| > 100 kB | Neredeyse kesin bir ihtimalle bölünmeli |
| 60-100 kB |
Muhtemelen bölünmeli (bir konunun kapsamı bazen eklenen içeriği haklı gösterse de) |
| > 50 kB | Bölünmesi gerekebilir (olabilirlik büyüklükle artar) |
| > 30 kB | Maddenin bölünmesine yönelik tartışmalar başlayabilir, gelecekte yapılması gerekebilir. |
| 1-30 kB | Maddenin boyutunu değiştirmek amacıyla herhangi bir işlem yapılması gerekmez. Yalnızca uzunluk, bölme işlemini haklı çıkarmaz. |
| < 1 kB | Bir madde veya liste birkaç aydan daha uzun bir süredir bu boyutta kaldıysa, ilgili sayfa ile birleştirmeyi düşünün. Alternatif olarak madde genişletilebilir. |
| < 1-300 karakter | Taslak madde kriterlerini karşılamayan maddeler genellikle silinmeli (#M1) veya yönlendirilmelidir. |
- Lütfen unutmayın
Bu kurallar sadece okunabilir düz yazı için geçerlidir ve Viki biçimlendirme işlemlerine (geçmiş listelerinde veya diğer yöntemlerle bulunur) uygulanmaz ve her bir 1000 bayt (~1 kB) 1000 karaktere eşdeğerdir. Bir maddedeki karakter sayısı XTools yardımıyla (ya da ilgili maddedeyken sol sütundaki "Sayfa bilgisi" bağlantısını tıklayıp en alttaki "Dış araçlar" sekmesindeki "Katkılar" linkini tıklayarak) bulunabilir.
Bu temel kurallar anlam ayrımı sayfalarında daha az uygulanır ve doğal olarak yönlendirme sayfalarında geçerli değildir. Bununla birlikte belirli konular bazında oluşturulmuş listelerde bölme işleminin uygulanması genel itibariyle uygunsuzdur, özellikle de madde bölme işlemi için tabloların kırpılması gerektiriyorsa bölme işlemi tercih edilmez.
Biçimsel boyut
[kaynağı değiştir]Biçimlendirme veya işaretleme dili, bir belgeyi değiştirmek ve okunabilir hale getirmek için kullanılan koddur. Viki biçimlendirmesi, Vikipedi'de kullanılan kodlardır. Biçimlendirme boyutu, hem okunabilir düzyazıyı, hem Viki kodlarını hem de görüntüler veya ses klipleri gibi maddede kullanılan dosyaları içerir. Biçimlendirme boyutu her zaman yukarıdaki boyut rehberinde anlatılan okunabilir düzyazı boyutundan büyük veya ona eşit olur.
Bir sayfanın biçimlendirme boyutunu bayt olarak sayfa geçmişinden görebilirsiniz. Ayrıca sağ üstteki arama kutusuna intitle:Madde başlığı yazılması, hem maddede geçen kelimelerin sayısını hem de maddenin kilobayt cinsinden boyutunu gösterir. Ancak unutulmamalıdır ki, çoğu durumda bu bilgiler tek başlarına bir maddenin bölünmesinin gerekip gerekmediğine dair güvenilir göstergeler değildir.
Biçimlendirme boyutuna göre en büyük maddeler Özel:UzunSayfalar'da listelenmiştir.
Sayfanın tamamı yerine bir bölümünü değiştirmenin bekleme süresini azalttığını ve birçok kullanıcı için büyük sayfa sorununu giderdiğini unutmayın. Yine de yavaş modemleri olan okuyucular tüm sayfanın yüklenmesini beklemek zorunda kalacaklardır.
Tercihlerinizi (sağ üstteki "tercihlerim" sayfasında yer alan "görünüm" sekmesindeki "taslak bağlantısı biçimi için sınır" kısmını değiştirerek) belirli bir boyuttan daha küçük sayfalara bağlantıların farklı renkte görünmesi için ayarlayabilirsiniz. Bu bağlamda "boyut", değişiklik kutusunda görülen kaynak metnin boyutu anlamına gelir.
İçerik kaldırma
[kaynağı değiştir]İçerik, sadece maddeyi kısaltmak amacıyla kaldırılmamalıdır.
Uzun bir maddeyi değiştirmekte sorun yaşıyorsanız
[kaynağı değiştir]Çok uzun bir maddeyle karşılaştıysanız, maddeyi değiştiremezseniz veya değiştirmeye çalıştığınızda tarayıcınız maddenin sonunda yer alan cümleleri göstermezse, sorunu çözmenin birkaç yolu vardır.
En iyi yol, mümkünse daha modern bir web tarayıcısına geçmektir. Mevcut tarayıcınızı son sürüme yükseltmek daha iyi güvenlik, daha modern HTML'ye yazılmış içeriiklerin görüntülenmesi ve hata düzeltmeleri gibi çok sayıda yararı vardır. Vikipedi'deki birçok madde kalıcı olarak 32.000 bayttan daha uzun olabilir, bu nedenle eski tarayıcılar uzun maddelerle ilgili zaman zaman sorun yaşamaya devam edecektir.
Genellikle, maddedeki her başlığın yanında gördüğünüz "kaynağı değiştir" bağlantılarını kullanarak maddeyi tek seferde bölüm şeklinde değiştirebilirsiniz. Bu yol, bölümler 32.000 bayttan uzun olmadıkça sağlıklı çalışır, zaten istisnalar hariç bir "bölüm" bu kadar büyük boyutlu olmamalıdır. Bir maddenin ilk giriş metnini, bu metinden bir sonraki bölümü değiştirdikten sonra URL'nin §ion=1 kısmını §ion=0 olarak değiştirebilirsiniz. "Görünümler" bölümündeki "yeni bölüm" bağlantısını (varsa) kullanarak veya mevcut bir bölümü değiştirerek ve ikinci yeni bir başlık satırı ekleyerek yeni bir bölüm oluşturabilirsiniz.
Yine de bir maddeyi değiştirmek için çok uzun bir bölümle karşılaşırsanız veya konuyla ilgili başka sorunlarınız varsa, danışma masasından yardım talebinde bulunabilirsiniz. Mevcut bir metni değiştirmeden yeni bir yorum göndermenize olanak tanıyan "yeni bölüm" kısmını inceleyin.