Vikipedi:Kayda değerlik (depremler)
 | Bu sayfa artık geçerli değildir ve tarihsel bir kayıt olarak saklanmaktadır. Bu konu hakkında tartışmayı yeniden başlatmak için Köy çeşmesi gibi daha geniş bir ortamda görüş isteyebilirsiniz. |
| Kayda değerlik |
|---|
| Konularına göre kriterler |
Bu sayfa Vikipedi topluluğunca kabul edilmiş, deprem maddeleri ile ilgili tanınmışlık kriterlerini belirleyen bir yönergedir.
Önemli not: Bu kriter yönergesine uymamak, Hızlı silme yöntemi ile silinmeyi gerektirmez. Ancak madde içinde maddenin konusunun kayda değer olduğu açıkça belirtilmemişse madde 6 gerekçesiyle hızlı silinebilirler. Buna karşın, maddenin metninde konunun kayda değer olduğu yönünde bir iddia varsa, bu iddia tartışmalı dahi olsa, Hızlı Sil Madde 6 gerekçesiyle silme yapılamaz, maddenin silinmeye aday gösterilmesi gerekir.
Genel ilkeler
[kaynağı değiştir]Tüm konularda olduğu gibi, bir deprem maddesinde de ana kayda değerlik ilkesine uyum olmalıdır.
Birçok konuya özel kayda değerlik yönergesi ve Vikipedi:Vikipedi ne değildir tarafından paylaşılan ana kayda değerlik ilkesi aşağıdadır:
- Bir konu kendisinden bağımsız, önemli, güvenilir, çoklu (yani birden çok) ikincil kaynaklarca içerik edilmiş veya kapsanmışsa kayda değerdir.
Özel ilkeler
[kaynağı değiştir]Bir depremin kayda değer sayılabilmesi için genel kayda değerlik ilkesinin dışında aşağıdaki ölçütlerden en az bir ya da daha fazlasını karşılaması beklenir:
- Büyüklük ölçütü: Depremin magnitüdünün yıkıcı sayılan 7.0 ve üzeri olması. (Moment magnitüd ölçeği Mw ya da Richter ölçeği Ml)
- Deprem fırtınasını oluşturan sarsıntıların her biri tek başına bu kriteri sağlamasa da deprem fırtınası olay olarak kayda değer sayılabilir.
- Büyüklük olarak 7.0 üzeri olan ama derinliği yeryüzeyinden 300 ila 700 km derinde olan depremler kayda değer sayılmayabilir.
- Şiddet ölçütü: Depremin şiddetinin çok güçlü sayıldığı Mercalli şiddet ölçeğine göre VII ve üzeri ya da Japon Shindo ölçeğine göre 6.0 ve üzeri olması
- Can kaybı ölçütü: Deprem nedeniyle oluşan tsunami de dahil olmak üzere deprem nedeniyle can kaybı olması. Örneğin, deprem nedeniyle olup olmadığı bilinmeyen bir kalp krizi sonucu bir kişinin ölmesi bu ölçüte uyulduğunu göstermez.
- Bilimsellik ölçütü: Deprem olduğunda ya da daha sonrasında bilimsel çalışmalara konu olmuş ve bilimsel literatürde hakkında yazı bulunuyorsa kayda değer sayılabilir.
- Olağandışılık ölçütü: Çok düşük sismik aktivitenin olduğu bölgelerde olağandışı sayılabilecek bir deprem kayda değer sayılabilir. Örneğin bir bölgede 2012 yılında en büyük deprem kayda değer olmayabilir ama kayıt tutulmaya başladığından beri en büyük deprem kayda değer olabilir.
- Tarihsel etki ölçütü: Bazı tarihsel depremler, diğer ölçütlere uymasa da depreme insanların verdiği anlam (örneğin ilâhi bir varlıktan uyarı gibi), dinsel ya da felsefi etkileri varsa kayda değer sayılabilir.
Depremin, özellikle yalnızca depremi takibeden günlerde gazetelerde ya da televizyon kanallarında haber olması tek başına kayda değerlik ölçütü olarak ele alınmamalıdır.