Vehb bin Münebbih

Vehb bin Münebbih (654 - 732), Tabiinden olan tarihçi ve din alimi.

Tarihi boyunca İslam literatüründeki İsrailiyat kökenli rivayetler onun eserlerinden alınmıştır. Özellikle peygamberler ve kadim toplumlara ait İsrail kökenli rivayetler uzmanlık alanıdır.

654 (HS 24) yılında San'a’da doğdu. Annesi Yemenli Arap, babası Münebbih ibn Kamil Muhammed zamanında müslüman olmuş bir Pers ordusu askeriydi. Kardeşi Hemmam bin Münebbih bir hadis alimiydi ve sahabe Ebu Hureyre’den naklettiği hadisleri içeren bir hadis sayfası yazmıştır.

Küçük yaşlarından itibaren kendisini geliştirmiş Rumca, Himyerce ve Süryanice öğrenmiştir. Arap tarihçileri İbn Kesir ve Ebu Nuaym tarih kitaplarında birbirine benzer anlatımla onun muhtemelen Yahudi kralları devrine ait bir taş levhadaki yazıyı okuyabildiğini naklederler. Mesudi bu levhanın Süleyman peygamber dönemine ait olduğunu da nakleder.

Vehb bin Münebbih, Ehli Kitab‘a eski metinleri ve kitapları incelemiş, Yahudi ve Hristiyan alimlerinin sözlü anlatımlarını kaydetmiştir. Edindiği bu bilgileri yazdığı tefsir ve tarih kitaplarına almış Taberî ve El-Mesûdî gibi tarihçiler de eserlerinde ona atıf yapmıştır. Yaptığı İsrailiyat kaynaklı rivayetlerin çok rağbet görüp fazla eleştiri almamasının sebebi İslam alimlerinin onu ‘güvenilir, tanımasından ileri gelir. İbn Haldun gibi bazı İslam alimleri de onun dini anlatımlara yalan karıştırdığını, bazısı da İslamı yozlaştırmak için Yahudi ve Hristiyan efsanelerini sinsice dine karıştırmakla itham etmişlerdir.

Eserleri

1. Kitabu’l İsrailiyyat

2 .Kitabu’l Mubtede

3. Zikru’l Muluk

4. Kitabu’l Megazi

5. Siretu’n Nebi

6. Kitab-u Zebur-u Davud

7. Kasasu’l Enbiya

8. Kısasu’l Ahbar