İçeriğe atla

Veba aşısı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
doktor simmonds, Hindistan'ın Karaçi kentinde veba salgını sırasında veba hastasına iyileştirici serumunu enjekte ediyor. fotoğraf, 1897.

Veba aşısı, vebayı önlemek için Yersinia pestis'e karşı kullanılan bir aşıdır.[1] İnaktif bakteri aşıları 1890'dan beri kullanılmaktadır, ancak pnömonik vebaya karşı daha az etkilidir, bu nedenle hastalığı önlemek için canlı, zayıflatılmış aşılar ve rekombinant protein aşıları geliştirilmiştir.[2]

Veba aşılaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk veba aşısı 1897 yılında bakteriyolog Waldemar Haffkine tarafından geliştirilmiştir.[3][4] Aşının güvenli olduğunu kanıtlamak için aşıyı kendi üzerinde test etmiştir.[4][5] Daha sonra Haffkine, İngiliz Hindistanı'nda büyük bir aşılama programı yürütmüş ve 1897 ile 1925 yılları arasında Bombay'dan 26 milyon doz Haffkine'in veba önleyici aşısı gönderilmiştir. Veba ölümlerini %50-85 oranında azalttığı tahmin edilmektedir.[3][6]

  1. ^ Medical Subject Headings Plague+Vaccine
  2. ^ "Yersinia pestis CO92ΔyopH Is a Potent Live, Attenuated Plague Vaccine". Clin. Vaccine Immunol. 14 (9): 1235-8. September 2006. doi:10.1128/CVI.00137-07. PMC 2043315 $2. PMID 17652523. 
  3. ^ a b "Waldemar Haffkine: The vaccine pioneer the world forgot". BBC News (İngilizce). 11 Aralık 2020. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  4. ^ a b "WALDEMAR MORDECAI HAFFKINE". Haffkine Institute. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  5. ^ "[The pioneer of cholera vaccine and plague vaccine-Haffkine]". Zhonghua Yi Shi Za Zhi (Beijing, China: 1980). 40 (4): 243-246. July 2010. ISSN 0255-7053. PMID 21122347. 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ "Waldemar Mordecai Haffkine, CIE (1860-1930): prophylactic vaccination against cholera and bubonic plague in British India". Journal of Medical Biography. 15 (1): 9-19. February 2007. doi:10.1258/j.jmb.2007.05-59. ISSN 0967-7720. PMID 17356724. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)