Vate
Vate (Türkçe anlamı "Söz, İfade"), tamamı Kırmancca (Zazaca) çıkan 3 aylık kültürel bir dergidir.[1]
Vate Dergisi, 1996 yılından bu yana Kırmancca'nın standartlaşması için çalışmalar yürüten Vate Çalışma Grubu'nun yayın organıdır. Vate Çalışma Grubu'nun standartlaşma çalışmalarıyla ilgili sonuçları Vate Dergisi'nde yayımlanmaktadır.[2] Dergide şiir, hikâye gibi modern edebi metinler; masal, fıkra, atasözleri, deyimler gibi folklor derlemeleri; imla, gramer gibi konuların değerlendirildiği dilbilimsel makaleler; hatıra, biyografi, röportaj, din, tarih ve coğrafya ile ilgili kültürel içerikli yazılar,[1] Vate Çalışma Grubu'nun standartlarına uygun bir şekilde redakte edilerek yayımlanmaktadır.[3] Zazaca (Kırdki) masalların derlenmesi üzerine yapılan bir araştırmaya göre ilk Zazaca metinlerin yayımlandığı 1850'lerden günümüze değin Zazaca masalların yazımı açısından en önemli yeri Vate Dergisi almıştır.[4] Vate Dergisinden seçilmiş bazı masallar Sanikê Vateyî (Vate Masalları) ismiyle kitap halinde yayımlandığı gibi dergide yer alan başkaca masallar da yöresel olarak tasnif edilip ayrı ayrı kitaplar olarak yayımlandı.[5] Yine, dergide yer alan fıkra, hikâye, şiir ve röportajların bir kısmının da sonradan seçki olarak veya yazarlarına göre ayrı ayrı kitaplar olarak yayımlandığı görülmektedir.[6][7]
İlk sayısı 1997 yılında İsveç'te yayımlanan Vate, 2003 yılı itibarıyla Türkiye'de yayınına devam etmiştir. İstanbul merkezli olarak çıkan derginin baş redaktörlüğünü uzun yıllar dilbilimci yazar Malmisanıj yaptı. 35.sayıdan itibaren derginin baş redaktörlüğünü Munzur Çem üstlendi.[8]
Derginin ilk 33 sayısı göz önüne alınarak çıkarılan istatistiklere göre Vate Dergisinde 150'den fazla kişi yazmıştır. Yazarlardan bir kısmı şunlardır: Mehemed Malmîsanij, Munzur Çem, J. İhsan Espar, Roşan Lezgin, Serdar Bedirxan, Seyîdxan Kurij, Mehmet Selîm Uzun, Mehmud Nêşite, W. K. Merdimîn, Mihanî Licokic, Firat Çelker, Akman Gedîk, Huseyîn Karakaş, Newzat Valêrî, Xezala Şarikî, Aysena Kurdî, C. Zerduşt Pîranij, Çeko, Daîmî Bektaş, Denîz Gunduz, Ercan Sariçîçek, Huseyîn Burke, Lerzan Jandîl, Murad Canşad.[9]
Vate Dergisi, 1997'den beri kesintisiz olarak sürdürdüğü yayınıyla Kırmancca (Zazaca) yayın yapan en uzun soluklu dergidir.[10] Bu yönüyle hem Kırmancca yazınında önemli bir rol oynamış hem de Kırmancca üzerine çalışan birçok dilbilimcinin yararlandığı başlıca kaynaklardan biri olmuştur.[11][12][13][14]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Vate: Kovara Kulturî, Sayı: 1-38, 1997-2012, Stockholm ve İstanbul
- ^ Akın, Salih. “Diasporada Dil Planlaması: Kurmancca ve Zazaca’nın Karşılaştırmalı Analizi”, 1. Uluslararası Tunceli (Dersim) Sempozyumu, 4-6 Ekim 2010 Tunceli, Tunceli Üniversitesi, 2011
- ^ Zilan, Bilal, "The Work on Standartization of the Vate Group", International Conference The Zaza People: History, Language, Culture, Identity, 28-29 October, Yerevan, Armenia, 2011.
- ^ Nevzat Anuk, "Kulturo Fekkî û Sanikê Kirdkî/Zazakî" 6 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mukaddime Dergisi, Sayı: 5, Mardin Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mardin 2012, s.84
- ^ Sanikê Vateyî, Weşanxaneyê Vateyî, İstanbul, 2009, 163 sayfa, ISBN 978-975-6278-32-1
- ^ Veng û Vate, Weşanxaneyê Vateyî, İstanbul, 2009, 190 sayfa, ISBN 978-975-6278-33-8
- ^ Nika wextê Huyayîşî yo, Weşanxaneyê Vateyî, İstanbul, 2008, 86 sayfa, ISBN 978-975-6278-27-7
- ^ Vate: Kovara Kulturî, Sayı: 35, 2011, s.1
- ^ Espar, J. Îhsan, "Kırmanccanın (Zazacanın) standart bir yazı diline kavuşması için yapılan çalışmalar: Vate Çalışma Grubu ve Vate Dergisi Çalışmaları" 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Avrupa Akdeniz Bölgesinde Azınlık Dillerinde Yazarlık, Çevirmenlik, Yayıncılık Uluslararası Çalıştayı, 7-8 Ocak 2011, İstanbul Bilgi Üniversitesi
- ^ Söylemez, İsmail, "Geçmişten Günümüze Zazaca Dergiler: Kronoloji, Sorunlar ve Çözümler", I. Uluslararası Zaza Dili Sempozyumu (13-14 Mayıs 2012), Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2011, s.177
- ^ Paul, Ludwig (1998), Zazaki: Grammatik und Versuch einer Dialektologie, Verlag, Wiesbaden, s.342
- ^ Gülşat Aygen (2010), Zazaki/Kirmanckî Kurdish, Lincom Europa, Munchen.
- ^ Keskin, Mesut, "Zazacadaki Alfabe Sorununa Bir Bakış Ve Çözüm Önerisi", I. Uluslararası Zaza Dili Sempozyumu (13-14 Mayıs 2012), Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2011, s.349
- ^ Bingöl, Hasip, "Dilin terbiye Edilmesi: Makine, Fabrika ve Yalnızlık", II. Uluslararası Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu (4-6 Mayıs 2012), Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2012, s.602