Vüs'at O. Bener
| Vüs'at O. Bener | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 10 Mayıs 1922 |
| Ölüm | 31 Mayıs 2005 (83 yaşında) |
| Meslek | Yazar, şair |
| Önemli ödülleri | Sedat Simavi Ödülleri |
Vüs'at Orhan Bener (10 Mayıs 1922, Samsun – 31 Mayıs 2005, Ankara), Türk yazar ve şairdi. Yazar Erhan Bener'in ağabeyi, Yiğit Bener'in amcasıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Vüs'at Orhan Bener, 10 Mayıs 1922'de Samsun'da doğdu. İlk, orta öğrenimini Anadolu'nun çeşitli kentlerinde tamamladı. 1941'de Harbiye Mektebini, 1957'de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi.
Ticaret Bakanlığı'nda raportör, Karayolları Genel Müdürlüğü'nde ise hukuk müşaviri olarak çalıştı. Ayşe Bener'le evlendi. Bir sendikanın danışmanlığını yürüttü. Emekliye ayrılıp yazarlıkla geçindi.
1950'de New York Herald Tribune gazetesi ile Yeni İstanbul gazetesinin birlikte düzenlediği öykü yarışmasında Dost isimli eseriyle üçüncülük kazandı. Bu başarı onun tanınmasını sağladı. Seçilmiş Hikâyeler, Varlık, Yeditepe dergilerinde yayımlanan şiir ve öyküleriyle dikkat çekti.
31 Mayıs 2005'te yaşamını yitirdi.[1]
Eserlerinin özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Vüs'at O. Bener, eserleri içinde daha çok öz yaşam öyküsel nitelik taşıyan öyküleriyle bilinir. Bener, ham gerçekliği edebi bir temele oturtarak ele aldı. Gündelik olaylarla, bilinçaltında birikmiş yaşam parçalarını birleştirdi. Sürekli yeni anlatım biçimleri arayan yazar, bu yönüyle zaman zaman şematizme düşmekle, dış gerçekleri yanlış yerlere koymakla, hatta bozmakla eleştirildi. Bener'in eserlerinde ölüm izleği önemli bir yer tutar. Bunda yazarın genç yaşta doğum sırasında kaybettiği ilk eşi ve doğumdan sonra yaşatılamayan çocuğunun da etkisi vardır. Bu evlilikten sonra tekrar başından evlilikler geçmesine rağmen Vüs'at O. Bener'in çocuğu olmadı. Okurdan çaba isteyen, ayrıksı bir dili olan Bener'in kişilerinin gündelik hayatın ikiyüzlülüklerini dışavuran bilinç akışlarını, Virgül dergisindeki yazısında, Orhan Koçak "iç konferans tekniği" olarak adlandırmıştır. Öykülerinin yanı sıra Vüs'at O. Bener'in şiirleri; kısa dizelerden oluşur.
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1963 - Türk Dil Kurumu Tiyatro Armağanı (Ihlamur Ağacı ile),
- 1980 - Abdi İpekçi Armağanı (İpin Ucu oyunu ile - Tuncer Cücenoğlu ile paylaştı),
- 1992 - Edebiyatçılar Derneği “Altın Madalya” Onur Ödülü,
- 1993 - Yunus Nadi Yayımlanmamış Öykü Ödülü (Siyah-Beyaz ile - Mehmet Zaman Saçlıoğlu ile paylaştı),
- 1993 - Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (Oktay Akbal ile paylaştı)[2],
- 1997 - Ankara Öykü Günleri Onur Ödülü,
- 2001 - İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri - En İyi Oyun Ödülü (İDT'de sahneye koyulan Ihlamur Ağacı oyunu ile)[3]
- 2005 - İstanbul Kitap Fuarı Onur Yazarı (vefatı nedeniyle eşi Ayşe Bener tarafından kabul edildi)[4]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Öykü
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dost (1952)
- Yaşamasız (1957)
- Siyah-Beyaz (1993)
- Mızıkalı Yürüyüş (1997)
- Kara Tren (1998)
- Kapan (2001)
Oyun
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ihlamur Ağacı (1962)
- İpin Ucu (1980)
- Yabancı (2022, ölümünden sonra yayımlandı)
Roman
[değiştir | kaynağı değiştir]- Buzul Çağının Virüsü (1984)
- Bay Muannit Sahtegi’nin Notları (1991)
Şiir
[değiştir | kaynağı değiştir]- Manzumeler (1994)
Anlatılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mızıkalı Yürüyüş
- Kara Tren
- Kapan
Hakkında yazılmış eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Vüs'at O. Bener Kara Anlatı Yazarı (2000)- Semih Gümüş, Adam Yayıncılık
- Vüs'at O. Bener Bir Tuhaf Yalvaç (2004)- Ortaklaşa, Norgunk Yayıncılık
- Havva'ya Mektuplar Vüs'at O. Bener Anısına (2005)- Derleme, Norgunk Yayıncılık
- Bir Usta Bir Dünya: Vüs'at O. Bener (2006)- Ortaklaşa, Yapı Kredi Yayınları
- "Vüs'at O. Bener'de Kurmaca ve Otobiyografi Yazı Kurarır mı?", Virgül (1999, sayı 16) - Orhan Koçak
- "Vüs'at O. Bener'in Öykülerinde ve Anlatılarında Ölüm", Üçüncü Öyküler (2001, sayı 12) - Ahmet Tüzün
- "Bir Öykü Olarak Hayat: Vüs'at O. Bener Öykücülüğü", Eşik Cini (2007, sayı 9) - Necip Tosun
| Önce gelen: Gülten Akın |
İstanbul Kitap Fuarı'nda onur yazarı 2005 24. İstanbul Kitap Fuarı |
Sonra gelen: Doğan Hızlan |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "'Havva'nın yazarı öldü!". Evrensel. 16 Haziran 2005. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "17. Sedat Simavi Ödülleri - 1993". www.tgc.org.tr. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
- ^ "İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri'ni kazananlar belli oldu". 1 Ağustos 2001. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ HIZLAN, Doğan (10 Ekim 2005). "Ihlamur Ağacı'nın altındaki iyi yazar". Hürriyet. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.