Ulus Hali
 Halin 2014 yılındaki görünümü | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Tamamlandı |
| Tür | Hal |
| Konum | Hacı Bayram, Altındağ, Ankara |
| Koordinatlar | 39°56′25″K 32°51′29″D / 39.94028°K 32.85806°D |
| Tamamlanma | 1937 |
| Yenileme | 2023 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Robert Oerley |
| Diğer bilgiler | |
| Otopark | Yok |
Ulus Hali, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir haldir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1929 yılında, Suluhan'ın kuzeyinde konumlanmış olan Tahtakale Çarşısı civarında büyük bir yangın çıktı. Kısa sürede büyüyerek civardaki yapılara da sıçrayan ve uzun bir müddet söndürülemeyen yangın sonucunda 2 milyon Türk lirasından fazla maddi kayıp oluşurken Tahtakale Çarşısı ve Hamamı, Haseki Camii gibi pek çok yapı telafi edilemeyecek şekilde hasar gördü. Uzun Çarşı ve Suluhan ise Kentin en önemli ticari merkezlerinden biri olan bölge, yangından sonra bu önemini büyük oranda kaybetti.[1]
1930'lu yıllarda bölgenin eski canlılığına kavuşması için gerçekleştirilen ıslah çalışmaları devam ederken; şehirdeki Numune Hastanesi ve Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi gibi yapıları tasarlamış olan Robert Oerley'den, yangından yanarak yıkılmış olan çarşının yerine yeni bir pazar yeri inşa etmesi istendi. 1937'de inşaatı tamamlanan yapı, Ankara halkının tekrardan ucuza alışveriş yapabildiği bir ticaret kompleksine evrildi.[2]
2023 yılında, Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen yenileme çalışmaları esnasında çatı sistemi komple değiştirilerek yağmur suyunun tahliyesi için gerekli sistemler kuruldu ve iç mekanda köklü değişiklikler gerçekleştirildi. Böylelikle bina, inşa edildiği tarihten beri ilk kez detaylı bir onarımdan geçirildi.[3]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Avusturyalı mimar Robert Oerley tarafından tasarlanan Ulus Hali, erken Cumhuriyet dönemi modern mimarlığının öne çıkan bir örneklerinden biridir. İnşa edildiği dönemin sade ve işlevsel tasarım anlayışını yansıtan yapı, simetrik ve kübik biçimiyle dikkat çeker. Geniş betonarme saçaklar, yatay bir düzlem boyunca uzanan hatlar ve geniş cam vitrinler yapıya modern bir estetik kazandırırken; iç mekân düzeni de dönemin alışveriş alışkanlıklarına uygun şekilde planlanmıştır. Şehit Teğmen Kalmaz Caddesi ve Alsancak Sokak'a açılan iki ana girişiyle hal binası, bulunduğu çevreyle güçlü bir bağ kurarak adeta sokağın devamıymış gibi kentsel dokuya entegre olur. Orta aks boyunca sıralanan dükkânlar ve sergi alanları, ziyaretçilerin rahat dolaşımını sağlarken çevresel bağlamıyla da bölgedeki diğer tarihi yapılarla uyum gösterir.[4]
Yapının fonksiyonel tasarımı hem ticari hem de sosyal bir mekân olarak Ulus semtinin hareketli atmosferine katkıda bulunurken konumu itibarıyla da Anafartalar Çarşısı ve Suluhan gibi tarihi çarşılarla birlikte Ankara halkının alışveriş alışkanlıklarının ve sosyal yaşamının merkezi haline gelmiştir. Ulus Hali, sadece inşaatında kullanılan malzemeler veya tasarımı sayesinde modern bir yapı örneği teşkil etmekle kalmamış; aynı zamanda Cumhuriyet dönemi Ankara'sının kent belleğinde kalıcı bir iz bırakan, sosyal etkileşimlerin önemli bir noktası olarak varlığını sürdürmüştür. Günümüzde artış gösteren alışveriş merkezleri ve değişen kent dinamikleri karşısında bu tarihi yapının işlevsel ve anlamsal bağlamının korunup korunmadığı ise tartışılmaya devam etmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Tahtakale Yangını'ndan Sonra Halkın Durumu". Koç Üniversitesi Dijital Koleksiyonları. Koç Üniversitesi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Ankara Ulus Hali". Bir Başkentin Oluşumu: Avusturyalı, Alman ve İsviçreli Mimarların İzleri. Goethe-Institut Ankara. 2010. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Daha Konforlu Ve Hijyenik Olacak: Tarihi Ulus Hali Yenileniyor". Ankara Büyükşehir Belediyesi. 4 Kasım 2023. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ Eda Balaban Varol (Temmuz 2023). "Ankara Ulus Halinin Kent Belleğindeki Temsili Üzerine Bir Araştırma" (PDF). ulakbilge, 86. ss. 523-534. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.