Ulucami, Çaykara
| Ulucami | |
|---|---|
 Köyden bir görünüm (Haziran 2007) | |
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Trabzon ilinin Türkiye'deki konumu | |
  Ulucami Ulucami'nin Trabzon'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°46′52″N 40°16′05″E / 40.781°K 40.268°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Trabzon |
| İlçe | Çaykara |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Nüfus (2022)[2] | 499 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 462 |
| İl plaka kodu | 61 |
| Posta kodu | 61940 |
Ulucami, Trabzon ilinin Çaykara ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yerleşimin eski adı "Zenoulucami"'dir.[3] Of civarı 1461 yılında Osmanlı egemenliğine girdikten sonra "Zeno" adıyla o dönemki Of kazasına bağlı köyler arasında yerleşimden bahsedilmektedir. 1486 yılı tahririne göre Zino (Zeno) adıyla belirtilen köyde; 79 hane, 6 bive (dul kadın) ve 2 mücerred (yetişkin bekar erkek) ile 3 baştina, 2 müsellem ve 2 yamak hanesi bulunmaktadır. 1515 yılı tahririne göre köyde; 45 hane ve 3 bive ile 10 baştin ve 12 müsellem (vergiden muaf) hanesi, müsellem bive bulunmaktadır. Bu tarihte köyde askeri görevliler haricinde Müslüman nüfus da bulunmaktadır. 1554 yılı kayıtlarına göre köyde; 50 normal hane, 17 baştina hane ve 7 müsellem hane bulunmaktadır. Bu tarihte köyde doğan yetiştiriciliği yapıldığı belirtilmiştir. 1583 yılı kaydında köydeki erkek nüfus; 54 ispenç ve 11 bennak ile 1 mücerred olarak kaydedilmiştir. Buradan yola çıkıldığında köyde Hristiyan ağırlıklı olmak üzere Müslüman-Hristiyan nüfusun bir arada yaşadığı anlaşılmaktadır.[4] 1678 tarihli sicil defterine göre köyden Niyaz, Murteza, İbrahim ve İvaz adlı şahısların etraflarında topladıklarıyla eşkıyalık yaptığı, bunun üzerine 1679 yılında düzenlenen harekât sonucu bunların bir kısmının öldürüldüğü görülmektedir. 1681 yılı Avarız Defterinde Zeno adıyla yer alan köyde, tamamı Müslüman 34 avarız neferi kaydedilmiştir. 1710 yılına ait fermanda, yerleşiminde içerisinde yer aldığı bazı köylere yerleştirilen Kalmotlu (Kolotoğulları?) ve Ayaslo (Ayasoğulları?) kabilelerinin vergilerini ödememeleri ve düzeni bozmaları nedeniyle sürgün edildikleri görülmektedir.[5] Türkiye Cumhuriyetinin ilk yıllarında mahalle statüsündeki Akköse yerleşimden ayrılarak müstakil bir köy olmuştur. Köyün Zeno olan adı da 1938 yılında "Zenoulucami" olarak değiştirilmiştir.[6] Yerleşimin Zenoulucami olan adı da 1959 yılında, "yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle 7267 sayılı kanunla Ulucami olarak değiştirilmiş ve 1960 yılı nüfus sayımından itibaren yeni adıyla kayıtlarda yer almaya başlamıştır.[7] Dernekpazarı 20 Mayıs 1990 tarih ve 3644 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TBMM kararıyla ilçe olunca, Akköse köyü Dernekpazarı'nın, Ulucami köyü ise Çaykara'nın bir mahallesi olmuştur.
1959 yılında Çaykara'da yaşanan sel ve heyelanlar sonucunda 20.06.1961 tarihli Bakanlar Kurulunca Kabataş, Şahinkaya ve Ulucami köylerinde zarar gören ailelerin başka bölgeye yerleştirilmesi kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda 1965 yılında üç köyden toplam 408 hane Hatay ili Kırıkhan ilçesine yerleştirilmiştir.[8]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Trabzon iline 82 km, Çaykara ilçesine 8 km uzaklıktadır.[9] Solaklı Vadisinin doğu yakasında yer almaktadır. Mahalleye bağlı; Alaysa, Tufa (Zeno Tufası), Sarıkaya, Yente Yaylası, Geriki Yaylası bulunmaktadır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | ||
|---|---|---|
| 2022 | 499[2] | |
| 2021 | 573[2] | |
| 2020 | 526[2] | |
| 2019 | 515[2] | |
| 2018 | 552[2] | |
| 2017 | 455[2] | |
| 2016 | 463[2] | |
| 2015 | 493[2] | |
| 2014 | 489[2] | |
| 2013 | 456[2] | |
| 2012 | 447[9] | |
| 2011 | 464[9] | |
| 2000 | 1.826[9] | |
| 1985 | 1.146[9] | |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Trabzon Çaykara Ulucami Mahallesi Nüfusu". Nufusune.com. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023.
- ^ "Köylerimiz: 1 Mart 1968 durumu". acikerisim.tbmm.gov.tr. 1968. s. 525. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023.
- ^ Bostan, M. Hanefi (2016). XV-XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Of Kazası-Başlangıçtan Günümüze Her Yönüyle Of (Editörler:Hikmet Öksüz, A. Mevhibe Coşar, Veysel Usta. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları. ISBN 978-975-6983-85-0, sayfa 35-109.
- ^ Bostan, Mehmet Hanefi (2005). "XVII. Yüzyıl Avârız ve Cizye Defterlerine Göre Of Kazasının Nüfusu ve Etnik Yapısı-XIV. Türk Tarih Kongresi". www.academia.edu. ss. 413-429. 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2023.
- ^ Arslan, Zehra. "Cumhuriyet Döneminde Of İlçesinin İdari Yapısı ve Nüfusu (1923-2015)" (PDF). Türk İdare Dergisi, 480. tid.gov.tr. s. 17. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Arslan, Zerrin; Savaşır, İbrahim Halil (2023). "Karadeniz'den Akdeniz'e Bir İskân Hikâyesi: Hatay Kırıkhan'daki Trabzon, Çaykaralılar Örneği". Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33. DergiPark. ss. 401-425. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2023.
- ^ a b c d e "Ulucami Köyü". YerelNet.org.tr. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023.