İçeriğe atla

Trump-Ukrayna skandalı

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Trump-Ukrayna skandalı, ABD Başkanı Donald Trump'ın Ukrayna ve diğer ülkeleri 2020 Demokrat Parti başkan adayı Joe Biden hakkında zarar verici söylemlerde bulunmaya ve Rusya'nın 2016 Amerika Birleşik Devletleri seçimlerine müdahalesiyle ilgili yanlış bilgi vermeye zorlama girişimlerinin ortaya çıkmasından kaynaklanan bir ABD siyasi skandalıdır. Trump, Ukrayna'ya ve diğer yabancı hükûmetlere Amerikan siyasetiyle ilgili komplo teorilerini desteklemek için işbirliği yapmaları konusunda baskı yapmak amacıyla, kişisel avukatı Rudy Giuliani ve Başsavcı William Barr da dahil olmak üzere resmi yönetimi içinden ve dışından vekiller görevlendirdi.[1][2][3][4][5] Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy'den karşılıksız işbirliği elde etmek amacıyla kongrenin zorunlu kıldığı 400 milyon dolarlık askeri yardım paketinin ödenmesini engelledi. Trump, Ukrayna ile ilgili faaliyetlerine ilişkin bir ihbarcının şikayetini öğrendikten sonra, şikayetin Kongre veya kamuoyu tarafından bilinmesinden önce yardımı serbest bıraktı.[6] Beyaz Saray ile Ukrayna hükümeti arasında bir dizi temas kuruldu ve bu temaslar 25 Temmuz 2019'da Trump ile Zelenskyy arasında yapılan bir telefon görüşmesiyle sonuçlandı.[1][2][3][7]

Skandal, Ağustos 2019'da ihbarcı tarafından yapılan bir şikayet nedeniyle Eylül 2019 ortasında kamuoyunun dikkatine sunuldu [8] Şikayet, Trump'ın 2020 ABD başkanlık seçimlerinde yabancı seçim müdahalesini teşvik etmek için başkanlık yetkilerini kullandığı yönündeki endişeleri artırdı.[9] Beyaz Saray, muhbirin öne sürdüğü birçok iddiayı doğruladı. Trump-Zelenskyy görüşmesinin kelimesi kelimesine aktarılmayan bir metni, Trump'ın Joe Biden ve oğlu Hunter Biden hakkında soruşturma ve Demokratik Ulusal Komite sunucusunu içeren bir komplo teorisi talep ettiğini ve Zelenskyy'yi bu konularda Giuliani ve Barr ile birlikte çalışmaya defalarca teşvik ettiğini doğruladı.[10][11] Beyaz Saray ayrıca görüşmenin kaydının oldukça kısıtlı bir sistemde saklandığını da doğruladı.[12][13]

Eski genelkurmay başkan vekili Mick Mulvaney, Trump'ın Ukrayna'ya askeri yardımı durdurmasının bir nedeninin Ukrayna'nın "DNC sunucusuyla ilgili yolsuzluk" olduğunu söyledi ve Ukraynalıların Rusya'yı DNC bilgisayar sistemine sızmakla suçladığı çürütülmüş bir teoriye atıfta bulundu.[14] Trump ayrıca Ukrayna ve Çin'i kamuoyuna Biden'ları soruşturmaya çağırdı.[15] Trump yönetiminin Ukrayna'daki üst düzey diplomatı Bill Taylor, kendisine ABD'nin Ukrayna'ya askeri yardımının söylendiğini ve Trump-Zelenskyy Beyaz Saray toplantısının Zelenskyy'nin Biden'lara yönelik soruşturmaları kamuya duyurmasına ve Ukrayna'nın 2016 ABD seçimlerine müdahale ettiği iddiasına bağlı olduğunu ifade etti.[16] ABD'nin Avrupa Birliği Büyükelçisi Gordon Sondland, Giuliani ile Trump'ın "açık talimatıyla" Ukrayna hükûmetiyle karşılıklı bir anlaşma ayarlamak için çalıştığını ifade etti.[17]

24 Eylül 2019'da Temsilciler Meclisi, Trump hakkında altı Temsilciler Meclisi komitesinin önderliğinde resmi bir görevden alma soruşturması başlattı.[18] 31 Ekim 2019'da Temsilciler Meclisi, azil soruşturmasının bir sonraki aşamasına ilişkin yönergeleri onaylamak için oy kullandı.[19] Trump, makamının yetkisini kötüye kullanmak ve Kongre'yi engellemek suçlamasıyla azledildi [20] ancak Senato tarafından beraat ettirildi.[21]

3 Aralık 2019 tarihinde, azil soruşturmasının bir parçası olarak, Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi 300 sayfalık bir rapor yayınladı ve rapordaki detaylara göre :"azil soruşturması, Başkan Trump'ın şahsen ve ABD hükümeti içindeki ve dışındaki ajanlar aracılığıyla hareket ederek, yeniden seçilmesine fayda sağlamak için yabancı bir hükümet olan Ukrayna'nın müdahalesini talep ettiğini tespit etti. Bu planı ilerletmek için, Başkan Trump, resmi işlemleri yeni Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy'nin Joe Biden'la ilgili biri de dahil olmak üzere siyasi amaçlı soruşturmalar hakkında kamuya açık bir duyuru yapması şartına bağladı. Başkan Trump, Başkan Zelenskyy'ye talebini yerine getirmesi için baskı yaparken, Ukrayna Devlet Başkanı tarafından umutsuzca aranan Beyaz Saray toplantısını ve Doğu Ukrayna'daki Rus saldırganlığına karşı mücadele için kritik ABD askeri yardımını geri çekti." [22] :8Ocak 2020'de, partizan olmayan bir gözlemci olan Hükûmet Sorumluluk Bürosu, Beyaz Saray'ın Ukrayna'ya Kongre tarafından onaylanan askeri yardımı durdurarak federal yasayı çiğnediği sonucuna vardı.[23]

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy

Skandal, bir muhbir raporunun Başkan Trump'ın Temmuz 2019'da Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy'den 2020 başkanlık seçimleri'nde Trump'ın siyasi rakibi olan Joe Biden, oğlu Hunter Biden ve CrowdStrike şirketini soruşturmasını ve bu konuları Trump'ın kişisel avukatı Rudy Giuliani ve Adalet Bakanı William Barr ile görüşmesini istediğini ortaya çıkarmasıyla ortaya çıktı.[24][25] İddialar, Beyaz Saray tarafından yayınlanan konuşmanın aynen olmayan bir özetiyle doğrulandı.[10][11][26] Trump, Zelenskyy'ye "Başkan Yardımcısı Biden ve oğlu gibi halkımızın halihazırda Ukrayna'da olan yolsuzluğa [katkıda bulunmasını] istemiyoruz" dediğini kabul etti.[27] İhbarcıya göre çağrı, Trump, yönetimi ve Giuliani tarafından Ukrayna'ya Biden'ları soruşturması için baskı yapmaya yönelik daha geniş bir kampanyanın parçasıydı; buna Trump'ın Başkan Yardımcısı Mike Pence'in Ukrayna'ya planlı bir gezisini ve Trump'ın Ukrayna'ya 400 milyon dolarlık askeri yardımı iptal etmesi de dahil olabilir.[28][29][30]

Trump-Zelenskyy görüşmesi sona erdikten hemen sonra, Beyaz Saray ulusal güvenlik yardımcıları derin endişelerini tartışırken, en az bir Ulusal Güvenlik Konseyi (NSC) yetkilisi Beyaz Saray ulusal güvenlik avukatlarını uyardı.[31][32] Dışişleri Bakanlığı'nın Ukrayna elçisi ile Ukraynalı bir yetkili arasındaki kısa mesaj, elçinin Beyaz Saray'dan Zelenskyy'nin Trump ile yaptığı ziyaretin Ukrayna'nın 2016 ABD başkanlık seçimlerine Ukrayna'nın müdahale ettiği iddiasıyla ilgili bir komplo teorisini soruşturmasına bağlı olduğunu anladığını gösterdi.[33]

Trump-Zelenskyy görüşmesinin kayıtları, başkanlık çağrı tutanaklarının genellikle saklandığı sistemden, hükûmetin en hassas sırlarına ayrılmış bir sisteme transfer oldu.[12][28][34] Trump yönetimi benzer şekilde Trump'ın Çin,[35] Rusya, Suudi Arabistan [36] ve Avustralya liderleriyle yaptığı görüşmelerin kayıtlarına erişimi de kısıtlamıştı.[2] Daha sonra bu yerleştirmenin ulusal güvenlik nedenlerinden ziyade siyasi amaçlarla yapıldığı ortaya çıktı.[37]

İlk ihbar şikayeti 12 Ağustos 2019'da, bildirildiğine göre Beyaz Saray'da görev yapan bir CIA yetkilisi tarafından yapıldı.[38][39] Şikayet sonunda 25 Eylül 2019'da kongre istihbarat komitelerine sunuldu [40] ve şikayetin düzeltilmiş bir versiyonu ertesi gün kamuoyuna açıklandı.[41] 6 Ekim 2019'da avukat Mark Zaid, İstihbarat Topluluğu genel müfettişiyle konuşmuş ancak soruşturmaya katılan kongre komiteleriyle henüz temasa geçmemiş, ilk elden bilgiye sahip bir istihbarat yetkilisi olan ikinci bir resmi ihbarcının varlığını duyurdu.[42]

İhbarcının şikayeti, Adalet Bakanlığı Ceza Dairesi'ne sevk edilmesine yol açtı. 25 Eylül'de Adalet Bakanlığı sözcüsü Kerri Kupec, bölümün "konuyu sonuçlandırdığını" duyurdu ve çağrının kampanya finansmanı ihlali teşkil etmediğine karar verdi.[43][44][45] 3 Ekim'de, Trump'ın Çin ve Ukrayna'ya Joe ve Hunter Biden'ı soruşturması çağrısında bulunmasının ardından, Federal Seçim Komisyonu (FEC) başkanı Ellen Weintraub, "herhangi bir kişinin ABD seçimleriyle bağlantılı olarak yabancı uyruklu birinden değerli herhangi bir şeyi talep etmesi, kabul etmesi veya alması yasa dışıdır" [46] dedi.[47]

Trump tüm istismar iddialarını reddetti.[48] Ukrayna'ya yardım yapmadığını doğruladı ancak bunun için çelişkili nedenler öne sürdü. Trump ilk önce yardımın Ukrayna'daki yolsuzluk nedeniyle ertelendiğini iddia etti, ancak daha sonra bunun nedeninin Avrupa'dakiler de dahil olmak üzere diğer ulusların Ukrayna'ya yeterli yardımda bulunmaması olduğunu söyledi.[49][50][51] Avrupa Birliği kurumları Ukrayna'ya 2016-17 döneminde Amerika Birleşik Devletleri'nin yaptığının iki katından fazla yardım sağladı,[52][53] ve Trump'ın bütçe teklifinde ABD'nin yolsuzlukla mücadele ve Ukrayna'da ve başka yerlerde reformu teşvik etme girişimlerinden milyarlarca dolar kesmeyi amaçladı.[54]

Trump defalarca ihbarcıya saldırdı ve ihbarcı hakkında bilgi istedi.[55][56] Ekim 2019'da Trump, ABD'nin Çin'le olan ticaret savaşında "istediğimizi yapmazlarsa" "muazzam bir güce" sahip olduğunu belirttikten sonra, Ukrayna ve Çin'i kamuoyuna Biden'ları soruşturmaya çağırdı.[15] Ekim 2019 itibarıyla Biden'ların herhangi bir suç işlediğine dair herhangi bir kanıt sunulmadı.[57] Trump, destekçileri ve sağcı medya, Ukrayna, Biden'lar, muhbirler ve 2016 seçimlerine dış müdahaleyle ilgili çok sayıda komplo teorisi yaydı.[58][59][60] Skandalın kapsamı, 9 Ekim'de Giuliani'nin ABD ve Ukrayna'da siyasi ve ticari işlere karışan iki müşterisinin FBI tarafından tutuklanması [61] iki gün sonra Giuliani'nin kendisinin federal soruşturma altında olduğu haberiyle genişledi.[62]

Başkan Donald Trump

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu skandal gün yüzüne çıkmadan önce ABD Başkanı Donald Trump, siyasi rakiplerine ilişkin yabancı istihbaratı kabul edeceğini belirtmişti. Haziran 2019'da Trump, George Stephanopoulos ile röportaj yaptı ve şu soruyu sordu: "Yabancılar, Rusya, Çin, başka biri size bir rakip hakkında bilgi sunarsa, bunu kabul etmeliler mi yoksa FBI'ı mı aramalılar?" Trump şöyle yanıt verdi: "Sanırım belki ikisini de yaparsınız. Bence dinlemek isteyebilirsiniz. Ben dinlemiyorum. Dinlemede yanlış bir şey yok. Birisi bir ülkeden -Norveç- ararsa, rakibiniz hakkında bilgimiz olur. Ah. Sanırım Bunu duymak isterdim." [63] Trump'ın bunu söylemesinin ardından Federal Seçim Komisyonu Başkanı Ellen Weintraub, Amerikalılara federal yasaya göre şunu hatırlattı: "Herhangi bir kişinin yabancı bir uyrukludan ABD seçimleriyle ilgili olarak değerli herhangi bir şey istemesi, kabul etmesi veya alması yasa dışıdır." [64] Daha önce Temmuz 2016'da, Trump 2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinde hala aday iken bir talepte bulunmuştu : "Rusya, eğer dinliyorsan, umarım 2016 Demokrat başkan adayı Hillary Clinton'ın e-posta sunucusundan kayıp 30.000 e-postayı bulabilirsin. " [65][66]

Ukrayna ve Biden'lar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Obama yönetimi 2014 yılında Ukrayna'da 2014 sonrası Ukrayna devrimi Yatsenyuk hükûmetine diplomatik destek sağlamaya çalışıyordu ve dönemin başkan yardımcısı Joe Biden bu çabaların "ön saflarında" yer alıyordu.[67] Biden'ın oğlu Hunter Biden, 18 Nisan 2014'te Ukrayna enerji şirketi Burisma Holdings'in yönetim kuruluna katıldı.[68] O zamanlar Boies Schiller Flexner'ın avukatı olan Hunter, Burisma'ya kurumsal yönetim en iyi uygulamaları konusunda yardımcı olması için işe alındı ve Hunter'ın ortağı olduğu bir danışmanlık firması da Burisma tarafından tutuldu.[68][69][70] Aralık 2015'te yapılan bir röportajda Joe Biden, Hunter'ın Burisma'daki çalışmalarını hiç tartışmadığını söyledi.[71] Joe Biden, 21 Nisan 2014'te Ukrayna'nın başkenti Kiev'e giderek Ukrayna hükûmetine " doğal gaz tedarikinde Rusya'ya bağımlılığını azaltma" çağrısında bulundu.[72][73] Amerika Birleşik Devletleri'nin yerli doğal gaz üretimini genişletmek için teknik uzmanlık sağlanmasına nasıl yardımcı olabileceğini tartıştı.[72]

Ukraynalı başsavcı, 2012'den bu yana Burisma'nın sahibi oligark Mykola Zlochevsky'yi kara para aklama, vergi kaçakçılığı ve yolsuzluk iddiaları nedeniyle soruşturuyordu.[68] 2015 yılında Viktor Shokin, soruşturmayı devralarak başsavcı oldu. Obama yönetimi, diğer hükûmetler ve sivil toplum kuruluşları kısa süre sonra Shokin'in Ukrayna'da yolsuzluğu yeterince takip etmediğinden, siyasi seçkinleri koruduğundan ve "yolsuzlukla mücadele çabalarının önünde bir engel" olarak görüldüğünden endişe duymaya başladı.[74][75] Diğer konuların yanı sıra, Zlochevsky ve Burisma hakkındaki soruşturmayı, Obama yönetimi yetkililerinin olası kara para aklama nedeniyle şirkete yönelik kendi cezai soruşturmalarını başlatmayı düşündükleri ölçüde yavaş yürütüyordu.[68] Shokin, Hunter Biden'ın şüpheli olduğu iddia edilen Burisma soruşturması nedeniyle kovulduğuna inandığını söyledi. Ancak Shokin kovulduğu sırada bu soruşturma uykudaydı.[71][76] Aralık 2015'te dönemin başkan yardımcısı Biden Kiev'i ziyaret ederek Ukrayna hükûmetine 1 dolar tutarında bilgi verdi. Shokin'in görevden alınması da dahil olmak üzere yolsuzlukla mücadele reformları uygulanmadığı takdirde, milyarlarca milyar kredi garantisi alıkonulacaktı.[77] Ukrayna parlamentosu Mart 2016'da Şokin'in görevden alınması yönünde oy kullandı [77][78] Ek reformların ardından kredi garantileri nihayet 3 Haziran'da onaylandı.[77]

O dönemde, Ukrayna'daki yolsuzluk ABD'de iki partiyi de ilgilendiren bir konuydu ve Cumhuriyetçi Senatörler Rob Portman, Mark Kirk ve Ron Johnson Şubat 2016'da dönemin Devlet Başkanı Poroşenko'yu "Başsavcılıkta acil reformlar yapılması" da dahil olmak üzere reformları uygulamaya çağıran bir Senato Ukrayna Grubu mektubunu birlikte imzaladılar.[79] Yolsuzlukla mücadele nedeniyle Shokin'i hedef alan tek kişi Biden değildi; ona diğer Avrupalı ve ABD'li yetkililer de katıldı. ABD'nin eski Ukrayna büyükelçisi Geoffrey Pyatt ve dışişleri bakan yardımcısı Victoria Nuland, 2015 yılında Shokin'in ofisinin yolsuzluğun kökünü kazımakta başarısız olduğunu söylemişti. Mart 2016'da, Ukrayna'nın eski büyükelçisi John E. Herbst, Senato Dış İlişkiler Komitesi'ne verdiği ifadede, "2015 sonbaharının sonlarına doğru AB ve ABD, Bay Shokin'in görevden alınmasını isteyenlerin korosuna katıldı" ve Joe Biden'ın şunları söyledi: "Aralık ayında Kiev'e yaptığı ziyaret öncesinde ve sırasında bunu kamuoyuna açıklamıştı."

Aynı oturumda Nuland, "bir sonraki 1 milyar dolarlık kredi garantimizi öncelikle reform koalisyonunun yeniden başlatılmasına bağladık, böylece kiminle çalıştığımızı bileceğiz, ancak ikincil olarak da başsavcılığın temizlenmesini sağlayacağız" dedi.[80] Bu arada Ukrayna'daki protestolarda Şokin'in görevden alınması çağrısı yapılıyordu ve Uluslararası Para Fonu (IMF) da Ukrayna'daki yolsuzluk nedeniyle 40 milyar dolarlık yardımı ertelemekle tehdit ediyordu.[81] Atlantik Konseyi'nin kıdemli üyelerinden Anders Åslund şunları söyledi: "Batı toplumundaki herkes Shokin'in görevden alınmasını istedi ... Bütün G-7, IMF, EBRD ( Avrupa Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası ), herkes Shokin'in gitmesi gerektiği konusunda hemfikirdi ve bunun sözcüsü de Joe Biden'dı." [74] Avrupa Birliği sonunda Shokin'in görevden alınmasını, ofisinin yürüttüğü soruşturmalarda "somut sonuçlar elde edilememesi" ve Shokin'in ofisinde çalışan kişilerin de soruşturmaya tabi tutulması nedeniyle övdü.[82]

2013'te Hunter Biden

Başsavcılığın Biden ve oğlunu yolsuzluk iddiasından akladığı 16 Mayıs 2019 itibarıyla [83] Trump, Giuliani ve müttefikleri spekülasyonları körüklese de Biden'ın oğlunun Burisma'daki ilişkisini korumak için hareket ettiğine dair hiçbir kanıt yok.[69][84][85] Shokin'in halefi Yuriy Lutsenko başlangıçta Burisma'ya karşı sert bir tavır aldı, ancak bir yıl içinde Lutsenko, Zlochevsky aleyhindeki tüm yasal işlemlerin ve bekleyen cezai iddiaların "tamamen kapatıldığını" duyurdu.[68] Birleşik Krallık tarafından 2014 yılında yapılan ilgili bir soruşturmada İngiliz yetkililer, Zlochevsky'ye bağlı Birleşik Krallık banka hesaplarını dondurdu; ancak soruşturma daha sonra delil yetersizliğinden kapatıldı.[86] Lutsenko, Mayıs 2019'da Biden'ların herhangi bir yanlış yaptığına dair kanıt bulunmadığını, ancak Amerikalı yetkililerin Hunter Biden'ın ABD vergilerini ödeyip ödemediğini doğrulayabilmesi için Başsavcı William Barr'a Burisma yönetim kurulu ödemeleri hakkında bilgi vermeyi planladığını söyledi.[83]

Kasım 2019'da Senatör Rand Paul, ihbarcının "Hunter Biden ve Joe Biden'ın olası yolsuzluklarının önemli bir tanığı olduğunu" ileri sürerek, "[ihbarcı] Joe Biden ile birlikte Ukrayna'ya seyahat etmiş olabilir" dedi ve müfettişlerin ihbarcıyı mahkemeye çağırmasını istedi. Paul, iddialarını destekleyecek kanıt sorulduğunda ise "sormadan bilemeyiz" yanıtını verdi. Senato Yargı Komitesi başkanı Senatör Lindsey Graham, "Bunu söylemesinin neye dayanağı var? Bize söylemesi gerekiyor... Kongre üyelerine 'Bu adamı mahkemeye çağırmak ister misiniz' diye soramazsınız. ?' dedi.[87]

Giuliani, en azından Mayıs 2019'dan bu yana, Ukrayna'nın yeni seçilen cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskyy'nin Burisma'yı araştırması ve Ukrayna'nın Paul Manafort hakkındaki soruşturmasında herhangi bir usulsüzlük olup olmadığını kontrol etmesi için baskı yapıyor. 7 Mayıs'ta Zelenskyy ve bir grup danışmanı, Trump ve Giuliani'nin baskılarına nasıl yanıt verileceğini ve Amerikan iç siyasetine karışmaktan nasıl kaçınılacağını tartışmak üzere üç saatlik bir toplantı yaptı.[88] Giuliani, aradığı soruşturmaların müvekkili Başkan Trump için faydalı olacağını ve çabalarının Trump'ın tam desteğini aldığını söyledi.[89] Giuliani'nin çabaları, Trump'ın Ağustos 2018'de sekiz ağır suçtan hüküm giymiş olan Manafort'u affetmesi için bir kılıf sağlama girişimi olarak başladı [90]

10 Mayıs'ta Giuliani, cumhurbaşkanı seçilen Zelenskyy'yi Hunter Biden hakkında soruşturma başlatmaya ve Demokratların Manafort hakkında bilgi yayınlamak için Ukraynalılarla gizli anlaşma yapıp yapmadığına dair soruşturma başlatmaya çağırmayı planladığı Ukrayna'ya planlı bir geziyi iptal etti.[91][92] Giuliani, beş Ukraynalının Ocak 2016'da Obama Beyaz Sarayı'na getirildiklerini ve "Trump ve Manafort'la ilgili pislikleri kazmalarının" söylendiğini belirten yeminli ifadeler aldığını iddia etti, ancak iddia için kanıt sunmadı.[93] Giuliani, çabalarına karşı çıkan Ukraynalılar tarafından kendisine "tuzak kurulduğu" için geziyi iptal ettiğini ileri sürdü ve Demokratları geziyi "çevirmeye" çalışmakla suçladı. Giuliani, Haziran 2019 ve Ağustos 2019'da soruşturma yapılması için baskı yapmak amacıyla Ukraynalı yetkililerle bir araya geldi [94]

Mayıs 2019 gibi erken bir tarihte, Dışişleri Bakanlığı yetkilileri Zelenskyy ile görüşmeyi planlarken, Trump onlara bu toplantıyı planlamak için resmi kanalları atlatmalarını ve bunun yerine Giuliani ile çalışmalarını söyledi.[95] Temmuz 2019'da, Trump'ın Zelenskyy ile telefon görüşmesi yapmasından günler önce Giuliani, ABD'li diplomat Kurt Volker ve Zelenskyy'nin kıdemli danışmanlarından Andriy Yermak ile 40 dakikalık bir telefon görüşmesine katıldı. Bu görüşmede Giuliani, Zelenskyy'nin Biden'a yönelik bir soruşturmayı kamuya duyurması halinde bunun Zelenskyy'nin Trump'la "çok daha iyi bir ilişkiye" sahip olmasına yardımcı olacağını söyledi.[96]

Liberal izleme grubu American Oversight'ın bir önergesine yanıt olarak,[97] 23 Ekim'de bir federal yargıç, Dışişleri Bakanlığı'na , Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Rudy Giuliani arasındaki iletişimler de dahil olmak üzere Ukrayna ile ilgili kayıtları yayınlaması için 30 gün verdi.[98] 22 Kasım'da Dışişleri Bakanlığı, Gordon Sondland'ın Pompeo'nun Giuliani'nin Ukrayna ile ilgili faaliyetlerine katıldığı yönündeki kongre ifadesini destekleyen dahili e-postaları ve belgeleri yayınladı. Belgeler ayrıca Dışişleri Bakanlığı'nın, Yovanovitch'in büyükelçi olarak görevden alınmasının gerekçesi konusunda Kongre'yi kasten aldattığını da gösteriyordu.[97]

Zelenskyy ile görüşmesi sırasında Trump, "Giuliani'den başsavcıyla birlikte sizi aramasını isteyeceğim. Rudy neler olduğunu çok iyi biliyor ve çok yetenekli bir adam. Eğer onunla konuşabilseydiniz bu harika olurdu" dedi. Kasım ayında [99] Trump, Giuliani'nin Ukrayna'ya gitmesi yönünde talimat verdiğini reddetti,[100] ancak görevden alınmasından günler sonra beraat ederek bunu yaptığını kabul etti.[101] Giuliani Eylül ayında "yaptığım her şeyin müvekkilimi savunmak olduğunu" iddia etmişti.[102]

Eski Enerji Bakanı Rick Perry, Zelenskyy ile birlikte Zelenskyy'nin göreve başlama töreninde, Mayıs 2019

Mart 2019'dan bu yana Giuliani, Biden'ları araştırması için Ukrayna yönetimine baskı yaparken, bir grup iş adamı ve Cumhuriyetçi bağışçı, Ukrayna devletine ait petrol ve gaz şirketi Naftogaz'ın liderliğini değiştirmeye çalışmak için Trump ve Giuliani ile olan bağlarını kullandı. Grup, Trump'ın müttefiklerinin sahip olduğu işletmelere Naftogaz sözleşmeleri verilmesini istedi ancak bu çaba, Volodymyr Zelenskyy'nin 2019 Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Seçimini kazanmasıyla başarısızlıkla sonuçlandı.[103] Mayıs ayında Başkan Zelenskyy'nin göreve başlaması için yapılan devlet ziyareti sırasında, eski Enerji Bakanı Rick Perry'nin, Başkan Zelenskyy'ye Naftogaz denetim kurulu üyelerini görevden alması için baskı yaptığı bildirildi,[103] ancak Perry bunu reddetti ve 7 Ekim'de düzenlediği basın toplantısında şunları söyledi: "Bu, tamamen hayal ürünü bir hikaye".[104] 10 Ekim'de Perry'ye Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi, Temsilciler Meclisi Gözetim Komitesi ve Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi tarafından kısmen Naftogaz ile olan etkileşimleriyle ilgili bir mahkeme celbi gönderildi.[105][106][107]

Wall Street Journal, Perry'nin eski bir Obama yönetimi yetkilisi olan Amos Hochstein'ın Naftogaz'daki yönetim kurulu üyesi olarak yerine Cumhuriyetçi çıkarlarla uyumlu bir kişiyi getirmeyi planladığını bildirdi. Perry haberleri yalanladı.[108][109]

Dmytry Firtash, doğal gaz sektöründe öne çıkan Ukraynalı bir oligarktır . 2017 yılında Adalet Bakanlığı onu "Rus organize suçunun üst kademesi (ortak)" olarak nitelendirdi.[110] Avusturya'nın Viyana kentinde yaşayan kendisi, beş yıldır rüşvet ve şantaj suçlamaları nedeniyle ABD'ye iade edilmesiyle mücadele ediyor ve suçlamaların düşürülmesi için çabalıyor. Firtash'ın avukatları, Joe Biden tarafından Ukrayna'ya iletilen, birçok ülke ve sivil toplum örgütünün baskısı altında görevden alınan eski Ukrayna başsavcısı Viktor Shokin'den Eylül ayında bir açıklama aldı. Shokin, açıklamasında Biden'ın kendisini Burisma'ya yönelik soruşturmayı durdurmayı reddettiği için kovdurduğunu ileri sürdü. Firtash ile "hiçbir ilgisi olmadığını" ve "hiçbir zaman tanışmadığını veya onunla konuşmadığını" iddia eden Giuliani, televizyon programlarında bu açıklamayı Biden'ların yanlış yaptığının iddia edilen kanıtı olarak tanıttı. Giuliani, CNN'e, Biden'lar hakkında bilgi ararken New York'ta bir Firtash avukatıyla iki saat boyunca görüştüğünü söyledi.[111][112][113]

Firtash, Lev Parnas'ın tavsiyesi üzerine onları işe alan Trump ve Giuliani ortakları Joseph diGenova ve eşi Victoria Toensing tarafından temsil ediliyor. New York Times Kasım ayında Giuliani'nin, Firtash'ın Biden hakkında uzlaşmacı bilgiler sağlamaya yardımcı olabileceği önerisiyle Parnas'ı Firtash'e başvurması yönünde yönlendirdiğini bildirmişti; Parnas'ın avukatı bunun "[Firtash'in] iade meselesine yönelik herhangi bir potansiyel çözümün parçası" olduğunu açıkladı ".[114] Shokin'in açıklamasında bunun "Dmitry Firtash adına hareket eden avukatların talebi üzerine" hazırlandığı belirtiliyor.[111][115] Bloomberg News'in 18 Ekim tarihli haberine göre Firtash'ın ortakları 2019 yazında Giuliani'den Firtash'ın hukuki meselelerinde yardım istemek amacıyla Bidens hakkında bilgi toplamaya çalışmış ve Temmuz ayında diGenova ve Toensing'i işe almışlardır. Bloomberg News ayrıca kaynaklarının kendilerine, Giuliani'nin Shokin açıklamasını yüksek profilli olarak duyurmasının, siyasi bir karşılık gibi görüneceği için Adalet Bakanlığı'nın Firtash'e yönelik suçlamaları düşürme şansını büyük ölçüde azalttığını söylediğini bildirdi.[116]

Aynı günün ilerleyen saatlerinde The New York Times, Giuliani'nin haftalar önce, ortakları Lev Parnas ve Igor Fruman'ın suçlanmasından önce, Adalet Bakanlığı'nın suç ve dolandırıcılık bölümlerinden yetkililerle, Giuliani'nin bir müşterisini ilgilendiren "çok çok hassas" olarak nitelendirdiği yabancı bir rüşvet davasıyla ilgili olarak görüştüğünü bildirdi. Toplantıya Barr da katıldı.[117] Times davanın kiminle ilgili olduğunu belirtmedi, ancak hikayenin yayınlanmasından kısa bir süre sonra Giuliani bir muhabire onun Firtash olmadığını söyledi.[118][119] İki gün sonra Adalet Bakanlığı, Giuliani'nin ortaklarının SDNY tarafından soruşturma altında olduğunu bilselerdi yetkililerinin onunla görüşmeyeceklerini açıkladı.[120] diGenova, her ikisi de Reagan Adalet Bakanlığı'nda çalıştığı için başsavcı Bill Barr'ı otuz yıldır tanıdığını söyledi.[121] Washington Post, 22 Ekim'de Firtash'i temsil etmeye başladıktan sonra Toensing ve diGenova'nın, Firtash suçlamalarının düşürülmesi gerektiğini tartışmak üzere Barr ile nadir bir yüz yüze görüşme ayarladığını bildirdi.[122] Ağustos ortasındaki toplantıdan önce Barr, CIA içindeki ihbarcıların Adalet Bakanlığı'na ilettiği ilk şikayetin yanı sıra Giuliani'nin Ukrayna'daki faaliyetleri hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirildi. Barr, Firtash davasına müdahale etmeyi reddetti.[114]

Firtash, servetini Rus Gazprom firmasından Ukrayna'ya doğal gaz ithalatına aracılık ederek elde etti.[123] Joe Biden, başkan yardımcısı olarak Ukrayna hükûmetine, Firtash gibi aracıları ülkenin doğal gaz endüstrisinden uzaklaştırması ve ülkenin Rus doğal gazı ithalatına olan bağımlılığını azaltması yönünde çağrıda bulunmuştu. Firtash, Biden'lar hakkında zarar verici bilgilerin toplanmasına veya finanse edilmesine karıştığını reddetti.[114]

Savunma Bakanı Özel Kalem Müdürü Kash Patel 17 Kasım 2020 tarihinde Pentagon'da resmi portresi için poz veriyor

Kashyap Patel, Trump yönetiminin ilk yıllarında Kongre Üyesi Nunes (R, CA.) yönetimindeki Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi'nin ulusal güvenlik yardımcısıydı. Kendisi, Cumhuriyetçilerin, FBI ve Adalet Bakanlığı yetkililerinin, Carter Page de dahil olmak üzere birçok Trump kampanya çalışanı için uygunsuz bir şekilde FISA izinleri aldığı yönündeki söyleminin merkezinde yer alan tartışmalı bir notun baş yazarıydı.[124][125] Haftalar sonra, notun "toplanmış gerçeklerden" oluştuğu ve önyargılı olduğu kabul edildi.[125] Temsilciler Meclisindeki liderlik değişikliğinin ardından Patel, Başkan Trump'ın Ulusal Güvenlik Konseyi'nde görevli olarak işe alındı. Birkaç ay içinde, Başkan için ek bir bağımsız arka kanal rolünü üstlendiğinden şüphelenildi ve bu, Amerika'nın Ukrayna'daki politikasına potansiyel olarak zarar verebileceği düşünülüyordu. NSC toplantıları sırasında Patel'in çok az not aldığı ve portföyü olan Birleşmiş Milletler için yeterli niteliklere sahip olmadığı fark edildi.[125][126] Politico, bu pozisyonun aslında Patel için özel olarak yaratıldığını bildirdi.[126] Başkan Trump'ın Patel'den "Ukrayna'daki en iyi politika uzmanlarından biri" olarak bahsetmesi ve bu nedenle "ilgili belgeleri onunla tartışmak" istemesi kırmızı bayrakları kaldırdı.[125] Patel'in asıl görevi Ukrayna'dan ziyade terörle mücadele konularıydı. Giuliani'nin düzensiz, resmi olmayan kanalından bağımsız olarak faaliyet gösterdiği düşünülüyordu. Azil soruşturması tanıklarına Patel hakkında ne bildikleri soruldu. Fiona Hill, müfettişlere "Patel'in Ukrayna politikasına uygunsuz bir şekilde müdahil olduğunu ve Bay Trump'a bilgi gönderdiğini" söyledi.[125] Sondland ve Kent, çalışmaları sırasında Patel'e rastlamadıklarını ifade etti.[125]

3 Aralık 2019'daki Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi'nin raporu, Patel ile Giuliani arasında 10 Mayıs 2019'da yapılan 25 dakikalık bir telefon görüşmesi de dahil olmak üzere, AT&T ve/veya Verizon Wireless'a yapılan mahkeme celpleri yoluyla elde edilen telefon kayıtlarını içeriyordu [22] :58Çağrı, Giuliani ve Patel'in birkaç saat boyunca birbirlerini aramaya çalışmasının ardından ve Giuliani ile Kurt Volker arasındaki görüşmeden bir saatten az bir süre sonra gerçekleşti.[22] :58Giuliani ile Patel arasındaki 25 dakikalık görüşmeden beş dakika sonra, kimliği belirsiz bir "-1" telefon numarası Giuliani'yi 17 dakikadan fazla aradı ve ardından Giuliani, şu anda suçlanan ortağı Lev Parnas'ı yaklaşık 12 dakika boyunca aradı.[22] :58

Patel, 4 Aralık'ta CBS News'e yaptığı açıklamada Giuliani'nin Ukrayna arka kanalının bir parçası olduğunu reddetti ve "Başkan Trump'a Ukrayna konusunda hiçbir zaman arka kanal olmadığını" [127] ve Giuliani ile yaptığı görüşmenin "kişisel" olduğunu söyledi.[128]

Richard Grenell, Şubat 2020'de Ulusal İstihbarat Direktör Vekili olarak atandıktan sonra Patel, 20 Şubat'ta kıdemli danışman olarak eklendi [129]

Bakan Mark Esper'in Kasım 2020'de görevden alınmasının ardından Patel, Savunma Bakanı vekili Christopher C. Miller'ın genelkurmay başkanı oldu.[130][131][132][133]

Marie Yovanovitch'e karşı kampanya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nisan 2018 gibi erken bir tarihte, Rudy Giuliani ve ortakları Lev Parnas ve Igor Fruman, görünüşe göre Başkan Trump'ın yeniden seçilme çabalarına yardım etmeye karar vermişlerdi ve ABD'nin Ukrayna Büyükelçisi Marie Yovanovitch'i bir zorluk olarak tanımlamışlardı.[134] Yovanovitch, otuz yıllık kariyerini diplomat olarak çalışarak geçirmişti ve 18 Mayıs 2016'da Geoff Pyatt'ın yerine ABD'nin Ukrayna büyükelçisi adayı olarak ilan edildi.[135] Yovanovitch, Ukrayna'yı yolsuzlukla mücadeleye teşvik etme çabalarından dolayı ulusal güvenlik camiasında saygı görüyordu [136] ve görev süresi boyunca , Ukrayna'daki yolsuzlukla mücadele çabalarını desteklemek için oluşturulan Ukrayna Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu'nu güçlendirmeye çalışmıştı.

ABD'nin Ukrayna büyükelçisi olarak Yovanovitch, komplo odaklı bir karalama kampanyasının hedefi haline geldi.[137][138][139] Daha sonra Trump'ın kişisel avukatı Giuliani'nin yanı sıra The Hill'den muhafazakar yorumcu John Solomon ve Ukrayna'nın o dönemki en üst düzey savcısı Yuri Lutsenko tarafından kendisine yönelik suçlamalarda bulunulmuş ve Ukrayna'daki yolsuzlukla mücadele soruşturmaları ve Trump yönetiminin Ukraynalı yetkililer ile Hillary Clinton'ın 2016 başkanlık kampanyası arasındaki bağları soruşturma çabalarını içeren bir komplonun parçası olmakla itham edilmiştir.[140][141][142] Ukrayna sivil toplum kuruluşları tarafından yolsuzlukla suçlanan Lutsenko,[143] Obama yönetimi tarafından atanan Yovanovitch'in Ukrayna siyasetine müdahale ettiğini, kendisine "kovuşturulmayacaklar" listesi verdiğini ve Ukrayna'da yolsuzlukla mücadele etme kabiliyetine müdahale ettiğini iddia etti.[141][144] ABD Dışişleri Bakanlığı, Lutsenko'nun Yovanovitch'e yönelik iddialarının "tamamen uydurma" [141] olduğunu söyledi ve bunların "klasik bir dezenformasyon kampanyası " olduğunu belirtti.[138] daha sonra "kovuşturma yapılmayacaklar" listesiyle ilgili iddialarından vazgeçti.[145]

Dışişleri Bakanlığı Avrupa ve Avrasya İşleri Bürosu Müsteşar Yardımcısı George Kent, Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi önünde verdiği ifadede, Solomon ve Fox News'in sağcı şahsiyetleri olan Sean Hannity ve Laura Ingraham'ın Ukrayna hakkında anlattıklarını "tamamen uydurma" olarak nitelendirdi. Verdikleri bilgiler, Solomon'un yolsuzluk yapan eski Ukraynalı savcı sarhoş Yuriy Lutsenko ile yaptığı röportajlara dayanıyordu.[146] Solomon'un hikayeleri yine de Başkan Trump, oğlu Donald Trump Jr., Giuliani, Solomon ve muhafazakar medya kuruluşları tarafından güçlendirildi.[141][147] Yovanovitch'e karşı çıkan Ukraynalılar aynı zamanda "Başkan Trump'a yardım etmek için aylarca Ukrayna'da siyasi pislik arayışı içinde olan" Giuliani'nin de kaynağıydı. Giuliani [143] Kasım 2019'da yaptığı bir röportajda, araştırmalarını zorlaştıracağı için "Yovanovitch'in aradan çekilmesine ihtiyacı olduğuna" inandığını doğruladı.[148]

24 Nisan 2019'da [149] Giuliani ve Trump'ın diğer müttefiklerinden, Yovanovitch'in Trump'ın Ukrayna'yı eski başkan yardımcısı ve 2020 başkanlık seçimi adayı Joe Biden'ı soruşturmaya ikna etme çabalarını baltaladığı ve engellediğine dair şikayetler sonrasında Trump, Yovanovitch'in geri çağrılmasını emretti.[150][151] 25 Nisan'da Washington DC'ye döndü,[149] geri çağrılması 7 Mayıs'ta kamuoyunun bilgisine sunuldu,[152] ve büyükelçi olarak görevi 20 Mayıs 2019'da sonlandırıldı.[153][154] 25 Temmuz 2019'da Ukrayna cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskyy ile yaptığı telefon görüşmesinde (içeriği 25 Eylül 2019'da kamuoyuna açıklandı), Trump, Ukrayna hükûmetine Biden'ı soruşturması için baskı yaptı ve Yovanovitch'i yabancı mevkidaşına kötüleyerek onu "kötü haber" olarak nitelendirdi. .[147][155]

Lev Parnas tarafından Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi'ne sunulan belgeler, Lutsenko'nun Yovanovitch'in devrilmesi için baskı yaptığı ve karşılığında Joe Biden hakkında zarar verici bilgiler sağlamayı teklif ettiği metin alışverişlerinin ana hatlarını çiziyordu.[156][157][158] Lutsenko, Rusça mesajlarında Parnas'a, "hanımefendi" olarak anılan Yovanovitch'in kamuoyuna yararlı açıklamalar yapmadan önce görevden alınması gerektiğini söyledi; örneğin, 22 Mart 2019'da Parnas'a gönderilen bir WhatsApp mesajında Lutsenko şöyle yazdı: "Eğer Madam hakkında bir karar vermezseniz, B hakkında da dahil olmak üzere tüm beyanlarımı sorgulamaya başlamış olursunuz." [156] Lutsenko'nun Ukrayna'daki yolsuzlukla mücadele çalışmaları nedeniyle Yovanovitch'i hedef aldığı düşünülüyor.[159] 1 Nisan 2019'daki yolsuzlukla mücadele konferansından bir hafta önce Parnas, Robert F. Hyde ile büyükelçinin gözetim altında olduğunu ve güvenliğinin risk altında olduğunu belirten şifreli WhatsApp kısa mesajları alışverişinde bulundu.[160][161] Hyde, yalnızca Anthony de Caluwe adlı bir Belçika vatandaşından alınan mesajları ilettiğini iddia etti.[161] Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi kısa mesajları yayınladıktan sonra de Caluwe başlangıçta herhangi bir müdahaleyi reddetti, ancak daha sonra mesajları Hyde'a gönderdiğini ancak mesajların bir şaka olduğunu ve "sadece gülünç bir şakanın parçası" olduğunu söyleyerek geri adım attı. " [161]

Trump ile en iyi bağışçılar arasında düzenlenen özel bir akşam yemeğinde kaydedilen ve Ocak 2020'de ABC News tarafından kamuoyuna açıklanan Nisan 2018 tarihli bir ses kasetinde, Trump'ın Yovanovitch'in görevden alınmasını talep ettiği ve şöyle dediği görülüyor: "Ondan kurtulun! Onu yarın çıkarın. Yapmıyorum." dikkat et. Yarın çıkar onu. Çıkar onu. Tamam mı? Yap şunu." [134][162] Kayıt, Parnas'ın o gece Trump'a Yovanovitch'in kendisine karşı çalıştığını söylediği yönündeki açıklamasını doğruluyor gibi görünüyordu.[156]

Yovanovitch'in ani görevden alınması, kariyer sahibi Dışişleri Bakanlığı diplomatlarını şok etti ve öfkelendirdi.[144][163][164] Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Philip Reeker, ABD'nin Avrupa politikasından sorumlu baş diplomat, üst düzey Dışişleri Bakanlığı yetkilileri David Hale ve T. Ulrich Brechbuhl'u Yovanovitch'e güçlü destek ifade eden bir bildiri yayınlamaya çağırdığını ifade etti, ancak Dışişleri Bakanlığı'nın üst düzey yöneticileri bu öneriyi reddetti.[138] Avrupa ve Avrasya İşlerinden sorumlu dışişleri bakan yardımcılığı ve her iki partinin başkanlarına bağlı Ulusal Güvenlik Konseyi personeli olarak görev yapan eski üst düzey ABD'li diplomatlar Philip Gordon ve Daniel Fried, Yovanovitch'i övdü ve Trump'ın "ülkenin en seçkin büyükelçilerinden birine yönelik korkunç kötü muamelesini" kınadı. "Bu durumun ABD diplomatik teşkilatının moralini bozduğunu ve ABD dış politikasını baltaladığını yazdı.[165] ABD diplomatik birliklerinin üyelerini temsil eden Amerikan Dış Hizmet Birliği ve Amerikan Diplomasi Akademisi, Trump'ın Zelenskyy ile yaptığı görüşmede Yovanovitch'i aşağılaması karşısında alarma geçtiğini ifade etti.[166] Dört ülkede büyükelçi olarak görev yapan ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun başdanışmanlığını yürüten Michael McKinley, Trump'ın Yovanovitch'e yönelik saldırılarını ve "Dışişleri Bakanlığı'nın kariyer sahibi diplomatları siyasi amaçlı baskılardan koruma konusundaki isteksizliğini" protesto etmek amacıyla Ekim 2019'da istifa etti.[167][168] Yovanovitch'in görevden alınması , Temsilciler Meclisi'nin Trump'a yönelik görevden alma soruşturmasında araştırılan konulardan biri haline geldi;[150] Onun geri çağrılması, Kongre'nin Demokrat üyeleri tarafından "siyasi bir hit iş" olarak nitelendirildi.[141][155] Trump daha sonra onun "melek olmadığını" söyledi ve yanlış bir şekilde Yovanovitch'in portresini asmayı reddettiğini iddia etti.[169][170]

Ukraynalı yetkililerle iletişim

[değiştir | kaynağı değiştir]
ABD'nin eski Ukrayna Büyükelçisi Marie Yovanovitch, Ukrayna'daki yolsuzlukla mücadele çabaları ve Giuliani ile Başkan Trump yönetimindeki derin devlete karşı çıkması nedeniyle görevinden alındı.
Temsilciler Meclisi İstihbarat, Gözetim ve Reform ve Dışişleri Komiteleri başkanlarından Volker, Sondland ve diğerlerinin dahil olduğu kısa mesaj konuşmalarının kopyalarını içeren mektup

20 Eylül 2019'da Washington Post, Trump'ın 25 Temmuz'da yaptığı bir telefon görüşmesinde Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskyy'ye Hunter Biden ile ilgili konuları araştırması için defalarca baskı yaptığını bildirdi.[171] New York Times, Trump'ın Zelenskyy'ye Giuliani ile konuşmasını söylediğini bildirdi,[172][173] ve The Wall Street Journal'a göre Trump, Zelenskyy'yi "yaklaşık sekiz kez" Giuliani ile çalışmaya ve Biden'ın oğlunu araştırmaya davet etti.[94] 22 Eylül'de Trump, Zelenskyy ile yaptığı görüşmede Joe Biden'ı tartıştığını doğruladı ve şöyle dediğini söyledi: "Başkan Yardımcısı Biden ve oğlu gibi halkımızın bir şeyler yaratmasını istemiyoruz. [sic] zaten Ukrayna'da olan yolsuzluğa. [sic] " [27] Ekim 2019 itibarıyla, Biden'ların yaptığı iddia edilen herhangi bir yanlış eyleme ilişkin hiçbir kanıt sunulmadı.[57]

Wall Street Journal 30 Eylül'de Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun da çağrıyı dinlediğini bildirdi.[174] İki gün sonra Washington Post, Başkan Yardımcısı Mike Pence'in ulusal güvenlik danışmanı Keith Kellogg'un da görüşmeyi dinlediğini ve "Pence'in birkaç saat içinde tutanağa erişimi olması gerektiğini" bildirdi.[1] Hattaki diğerleri arasında Ulusal Güvenlik Konseyi'nin Avrupa ve Rusya'dan sorumlu kıdemli yöneticisi Tim Morrison ; Mick Mulvaney'nin yardımcısı Robert Blair ; ve MGK'nın Ukrayna uzmanı Alexander Vindman.[31]

Trump'ın 25 Temmuz'da Zelenskyy ile görüşmesinden günler önce Giuliani, Zelenskyy'nin yardımcısı Andriy Yermak ile Biden soruşturmasının yanı sıra Zelenskyy ile Trump arasında Ukraynalı yetkililer tarafından aranan olası bir Beyaz Saray toplantısı hakkında telefonda konuştu.[96][175] Zelenskyy'nin danışmanı Serhiy Leshchenko'ya göre Trump, Zelenskyy ile yalnızca Biden ailesini soruşturma olasılığını tartışmaları koşuluyla telefon görüşmesi yapmaya istekliydi. Leshchenko daha sonra, yetkililerin Biden'ı tartışmayı bir toplantının ön koşulu olarak görüp görmediğini bilmediğini söyleyerek yorumlarını geri almaya çalıştı.[176]

Ekim ayında Ukrayna özel elçisi Kurt Volker'in Kongre'ye verdiği kısa mesajlarda, Zelenskyy'nin yardımcısı Yermak'a, Zelenskyy'nin ancak istenen soruşturmaları yürüteceğine söz vermesi halinde Beyaz Saray ziyaretine davet edileceğinin söylendiği öne sürülüyor. 25 Temmuz'da, Trump'ın telefon görüşmesinden hemen önce Volker, Yermak'a mesaj attı: "Beyaz Saray'dan haber geldi; Z, Trump'ı 2016'da araştıracağına / 'olanların temeline ineceğine' ikna ediyor, biz de Washington ziyaretinin tarihini kesinleştireceğiz." [177]

25 Eylül'de yönetim, Beyaz Saray'ın Trump ile Zelenskyy arasındaki 25 Temmuz telefon görüşmesine ilişkin gizliliği kaldırılmış beş sayfalık muhtırasını yayınladı.[178][179][180] [a] Görüşmede Trump, Bidens ve CrowdStrike hakkında soruşturma açılması için baskı yaptı ve şunları söyledi: "[ABD] başsavcısının sizi veya adamlarınızı aramasını istiyorum ve konunun en derinine inmenizi istiyorum ondan." Trump yanlış [179] şekilde Zelenskyy'ye "Biden, oğlu Hunter hakkındaki davayı durdurduğuyla övünerek dolaşıyordu" dedi; Biden hiçbir soruşturmayı durdurmadı, bununla övünmedi ve oğlunun soruşturma altında olduğuna dair hiçbir kanıt yok.[181]

Trump ayrıca Giuliani'yi ABD'nin Ukrayna için önemli bir bağlantısı olarak sundu; ancak Giuliani'nin ABD hükûmetinde resmi bir pozisyonu bulunmuyor. Trump üç kez hem Başsavcı Barr hem de Giuliani'den Zelenskyy'yi aramalarını isteyeceğini söyledi [182] ve şunu ekledi: "Yani başsavcıyla ne yaparsanız yapın harika olur." [178] Yanıt olarak Zelenskyy, Ukrayna başsavcısı adayının "durumu, özellikle de bu sayıda bahsettiğiniz şirketle ilgileneceğini" söyledi. Zelenskyy'nin bunu söylemesinin ardından Trump, Zelenskyy ile Beyaz Saray'da görüşme teklifinde bulundu.[179] Zelenskyy ile aynı görüşmede Trump, Hillary Clinton'ın e-posta sunucusunun Ukrayna'da olduğu yönündeki komplo teorisini benimsedi;[183][184] ABD'nin Avrupalı müttefiklerini (özellikle Almanya'yı ) eleştirdi,[182] ve Trump yönetiminin iki ay önce aniden geri çağırdığı ABD'li kariyer diplomatı olan eski ABD'nin Ukrayna büyükelçisi Marie Yovanovitch'i küçümsedi. Trump, Zelenskyy'ye Yovanovitch'in "bazı şeyler yaşayacağını" söyledi.[147][185][186]

Görüşme sırasında Zelenskyy, ABD'ye yaptığı son ziyarette Trump Tower'da kaldığını söyledi. Etiği savunan gruplar bu yorumu iyilik körükleme girişimi olarak nitelendirdi.[187]

Konuşmadan kısa bir süre sonra Beyaz Saray yardımcıları birbirlerine, katılmayan diğer üst düzey yetkilileri uyarmaları gerekip gerekmediğini sormaya başladı.[31] İlk ihbarcı, bir Beyaz Saray yetkilisinin "olup bitenler karşısında gözle görülür şekilde sarsıldığını" belirtti. 26 Temmuz tarihli bir notta ihbarcı şunları bildirdi: "Yetkili, Beyaz Saray avukatlarıyla tartışmanın nasıl ele alınacağı konusunda halihazırda bir görüşmenin yapıldığını belirtti çünkü yetkilinin görüşüne göre, başkanın yabancı bir kişiyi teşvik ederek suç teşkil eden bir fiil işlediği açıkça görülüyordu. 2020'de kendi yeniden seçilme hedefini ilerletmek amacıyla ABD'li bir kişiyi soruşturma yetkisine sahip." [188][189]

25 Temmuz görüşmesi öncesinde ve hemen sonrasında, en az dört ulusal güvenlik yetkilisi, Ulusal Güvenlik Konseyi hukuk danışmanı John Eisenberg'i, Trump yönetiminin Ukrayna'ya siyasi amaçlarla baskı yapmaya çalıştığı konusunda uyardı.[32]

Trump'ın çağrısından günler sonra Giuliani, Madrid'de Yermak ile görüştü. Giuliani 23 Eylül'de Dışişleri Bakanlığı'nın kendisinden Yermak'la konuşmak için "onlar adına bir göreve çıkmasını" istediğini söyledi.[190] Dışişleri Bakanlığı 22 Ağustos'ta, Ukrayna elçisi Volker'in adamları bağladığını ancak Giuliani'nin özel bir vatandaş ve Trump'ın avukatı olarak hareket ettiğini [191] ancak geziden sonra Dışişleri Bakanlığı'na brifing verdiğini söylemişti.[175] Giuliani, Yermak'a, "Ülkenin gerçekte ne olduğunu öğrenmeyi bize ve ülkenize borçlu olduğunu" söylediğini söyledi. Yermak, Giuliani'nin Trump'ı temsil edip etmediğinin net olmadığını söyledi ancak Giuliani öyle olmadığını söyledi ve Beyaz Saray, Giuliani'nin rolüyle ilgili soruları Dışişleri Bakanlığı'na iletti ancak yanıt vermedi. 19 Eylül'de televizyona çıkan Giuliani, ilk önce Ukraynalı yetkililerden Joe Biden'ı soruşturmasını istediğini yalanladı, ancak birkaç dakika sonra "Elbette yaptım" dedi.[192][193][194] Eski savcı Yuri Lutsenko , Los Angeles Times'a Giuliani'nin Ukraynalılardan Biden ailesini soruşturmasını defalarca talep ettiğini söyledi. Lutsenko, Times'a "Ona sırf Amerikalı bir yetkilinin çıkarları için soruşturma başlatamayacağımı söyledim" dedi.[195]

Ağustos ayında Volker ve Amerika'nın AB Büyükelçisi Gordon Sondland, Zelenskyy'nin kamuoyuna okumasını istedikleri ve Ukrayna'nın Burisma'yı ve Ukrayna'nın Hillary Clinton'ın yararına 2016 seçimlerine müdahale ettiği yönündeki komplo teorisini soruşturmasını sağlayacak bir açıklama taslağı hazırladılar. Ancak Zelenskyy bu açıklamayı hiçbir zaman yapmadı.[177] Volker ayrıca kongre araştırmacılarına, Trump'ın önde gelen bağışçılarından biri ve siyasi olarak atanan Sondland ile Büyükelçi Yovanovitch'in geri çağrılmasının ardından Ukrayna büyükelçiliğinde üst düzey yetkili olan kariyer diplomatı Bill Taylor arasında Eylül ayında kısa mesaj alışverişi sağladı. Taylor mesajlarında şunları yazdı: "Siyasi bir kampanyaya yardım etmek için güvenlik yardımını esirgemenin çılgınlık olduğunu düşünüyorum." Dört saat sonra, Trump'la konuştuktan sonra Sondland şu yanıtı verdi: "Bill, Başkan Trump'ın niyetleri konusunda yanıldığına inanıyorum. Başkan çok açık konuştu: hiçbir karşılık yok ." Daha sonra konuyu mesaj yerine telefonla görüşmeye devam etmelerini önerdi.[196][197][198]

Washington Post, 12 Ekim'de Sondland'ın ertesi hafta kongre müfettişlerine Trump'ın karşılıksız iddiasını ilettiğini ancak bunun gerçekten doğru olup olmadığını bilmediğini söyleyeceğini bildirdi.[199] NBC News, Sondland'ın ifadesinden önceki gece, Beyaz Saray'ı ziyaret eden Ukraynalı yetkililere Trump-Zelenskyy görüşmesinin Ukrayna'nın soruşturma başlatması şartına bağlı olduğunu söylediğini ve onlarla Burisma'yı tartıştığını bildirdi.[200] Wall Street Journal, Kasım 2019'da, Trump-Zelenskyy görüşmesi öncesinde Sondland'ın, Ukrayna'yı soruşturma açmaya ikna etme çabaları hakkında e-posta yoluyla birkaç yönetim yetkilisini bilgilendirdiğini bildirdi.[201]

Kiev'deki Amerikan büyükelçiliği yetkilileri, Giuliani'nin toplantılarıyla ilgili endişelerini defalarca dile getirdi ve 4 Ekim'deki kapalı kapı kongre ifadesinde Volker'in, Giuliani'yi Ukraynalı siyasi figürlerin kendisine Biden'lar hakkında güvenilmez bilgiler verdiği konusunda uyardığını söylediği bildirildi.[33][92] Ayrıca Joe Biden'ın "dürüst bir adam" olduğunu ifade eden Obama, şunları söyledi: "Eski başkan yardımcısı Biden'ı 24 yıldır tanıyorum ve onun başkan yardımcısı olarak görevlerinde oğluna verilecek paradan etkileneceği yönündeki iddianın hiçbir geçerliliği yok." Benim için güvenilirlik. Onu dürüst ve ülkemize bağlı bir adam olarak tanıyorum." [202]

25 Temmuz telefon görüşmesinin muhtıra kaydı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk ihbarcının raporu, "üst düzey Beyaz Saray yetkililerinin telefon görüşmesinin tüm kayıtlarını 'kilitlemek' için müdahale ettiğini" söyledi; bu, bu yetkililerin "olup bitenlerin ciddiyetini anladığını" gösteren bir hareketti. [b] Aramanın kaydını, John Eisenberg'in yönetimi altındaki en yüksek derecede gizli materyal için tasarlanmış çok gizli bir sunucuya [203][204][205] yerleştirerek "kilitlemeyi" gerçekleştirdiler.[36] Daha sonra, Milli Güvenlik Konseyi avukatlarının talimatıyla Ukrayna ile yapılan görüşmenin, normal NSC bilgisayar sistemi olan TNet'ten,[34] yakından korunan sırlar için ayrılmış çok gizli kodlu NICE sistemine aktarıldığı doğrulandı.[204][206] 27 Eylül'de Suudi Arabistan ve Rusya liderleriyle yapılan görüşmelerin kayıtlarının da NICE'ta saklandığı bildirildi.[36]

27 Eylül'de Beyaz Saray, Trump ile Zelenskyy arasındaki görüşmenin kaydının, Milli Güvenlik Konseyi avukatlarının tavsiyesi doğrultusunda oldukça gizli bir sistemde mühürlendiğini kabul etti.[12]

Aynı gün, Trump'ın Mayıs 2017'de Rus yetkililerle yaptığı Oval Ofis toplantısının kayıtlarının alışılmadık derecede yakından tutulduğu ve dağıtımın birkaç yetkiliyle sınırlı olduğu bildirildi.[207] Beyaz Saray danışmanı Kellyanne Conway, Trump'ın dünya liderleriyle yaptığı görüşmelerin kayıtlarını işleme prosedürünün, Trump'ın Meksika Devlet Başkanı ve Avustralya Başbakanı ile yaptığı görüşmelerin basına sızdırılması nedeniyle 2017 başında sıkılaştırıldığını söyledi.[208]

Daha sonra, çok gizli sunucuya yapılan bu yerleştirmenin, böyle bir sunucuyu kullanmanın tek geçerli nedeni olan ulusal güvenlik nedenlerinden ziyade siyasi nedenlerle yapıldığı [37] ve bunun, Beyaz Saray'ın Ukrayna'daki en üst düzey danışmanının ardından gerçekleştiği ortaya çıktı. Alexander Vindman, Beyaz Saray avukatı John Eisenberg'e "Başkanın yaptığının yanlış olduğunu" söyledi. Bu konuşma, Trump'ın Zelenskyy ile yaptığı telefon görüşmesinin hemen ardından gerçekleşti ve Vindman'ın anlattıklarına aşina olan kişilere göre, "Telefon Görüşmesi Muhtırası"na (yani, konuşmanın "kaba metni") bu yerleşimi ve erişimin kısıtlanmasını öneren kişi Eisenberg'di. telefon görüşmesi).[209]

2 Ekim'de Trump, yanlış bir şekilde, kamuya açıklanan muhtıranın "konuşmanın kelimesi kelimesine tam bir kopyası" olduğunu iddia etti. Analistler, atlanan materyali belirtmek için üç noka kullanımının hükûmet tutanaklarında alışılmadık bir durum olduğunu ve otuz dakikalık bir konuşma için şaşırtıcı derecede kısa olduğunu, hatta tercüman kullanımından kaynaklanan zaman gecikmelerini hesaba kattığını belirtti.[210] Avrupa İşleri'nden Yarbay Alexander Vindman 29 Ekim'de verdiği ifadede, Beyaz Saray tarafından yayınlanan görüşme notunda, Trump'ın Joe Biden'ın Ukrayna'daki yolsuzluğu tartıştığı kayıtların var olduğunu iddia etmesi de dahil olmak üzere önemli kelime ve ifadelerin atlandığını söyledi. Vindman atlanan metni geri getirmeye çalıştığını ancak başaramadığını söyledi.[211] Üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi, Memorandum yayınlandığında üç noktaların "eksik kelime veya ifadeleri göstermediğini", daha ziyade "bir sesin veya duraksamanın sona ermesini" gösterdiğini iddia etmişti.[212] New York Times, "Amerikan tarafının 25 Temmuz'daki görüşmesine ilişkin herhangi bir ses kaydı mevcut değil" diye belirtiyor.[211]

Hem Başsavcı Bill Barr hem de Beyaz Saray avukatı Pat Cipollone, Trump'ın, başkanın yanlış bir şey yapmadığını gösterdiğini ileri sürerek muhtırayı kamuoyuna açıklamasını tavsiye etmişti. Sonraki günlerde Trump ve müttefikleri, hukuk analistlerinin fikir birliğine vardığı görüş, mutabakatın başkanı temize çıkarmak yerine ima ettiği yönünde olmasına rağmen, halkı "transkripti" okumaya güçlü bir şekilde teşvik etti. Genelkurmay Başkanı Mick Mulvaney, Trump'a muhtıranın yayınlanmasının bir hata olduğunu, bunun da başkanın Barr'ın kendisine verdiği tavsiyeden rahatsız olmasına neden olduğunu söyledi.[213][214]

Ukrayna askeri yardımının durdurulması

[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD Kongresi, Trump'ın başkanlığı döneminde Ukrayna'ya askeri yardımın artırılmasını zorunlu kılmıştı.[215][216] Kongre 400 $ tahsis etti 2019 mali yılı için Ukrayna'ya 201.000.000 milyon milyon dolarlık askeri yardım, silah ve diğer teçhizatın yanı sıra Ukrayna ordusuna Putin'in Rusya'sından ve doğudaki ayrılıkçı olduğunu iddia eden oluşumların Rusya destekli ayrılıkçılarından gelen tehditlerle mücadelede yardımcı olacak programlara harcanmak üzere kullanılacak. Ukrayna.[217][218] Yönetim, Şubat 2019 ve Mayıs 2019'da Kongre'ye bu yardımı Ukrayna'ya vermeyi planladığını bildirdi ve Savunma Bakanlığı, Ukrayna'nın yolsuzlukla mücadelede yeterli ilerleme kaydettiğini onayladı.[217][219] Kongre'ye yapılan bildirimlere rağmen Trump yönetimi Haziran 2019'da Ukrayna'ya yapılan askeri yardımı askıya aldı.[220] Durdurma tarihi başlangıçta Temmuz ortası olarak bildirildi.[217][218][221] Washington Post, 23 Eylül'de, Trump'ın 25 Temmuz'da Zelenskyy ile yaptığı görüşmeden en az bir hafta önce özel kalem vekili Mick Mulvaney'e withhold talimatını verdiğini bildirdi. Ukrayna'ya 400 milyon dolar askeri yardım. Bu direktif , Yönetim ve Bütçe Dairesi tarafından Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon'a iletildi ve Trump'ın paranın harcanıp harcanmayacağı konusunda endişeleri olduğu belirtildi ve milletvekillerine fonların "kurumlar arası süreç" nedeniyle ertelendiğinin bildirilmesi talimatı verildi.[217] New York Times, "üst düzey Ukraynalı yetkililerin" Trump yönetiminin Ağustos 2019'un ilk haftasında askeri yardımı kasıtlı olarak dondurduğunun farkında olduğunu ve kendilerine sorunu çözmek için Mick Mulvaney ile iletişime geçmeleri söylendiğini bildirdi.[222]

Beyaz Saray genelkurmay başkanı vekili Mick Mulvaney, 17 Ekim'de düzenlediği basın toplantısında, askeri yardımın dondurulması "sürecine dahil olduğunu" söyledi. Mulvaney, Trump'ın neden Ukrayna'ya askeri yardımı durdurmaya karar verdiğini anlattı. Birincisi, Trump diğer Avrupa ülkelerinin yeterince çaba göstermediğini düşünüyordu. İkincisi, Trump, Ukrayna'nın "2016'da olanlar" açısından "DNC sunucusuyla ilgili yolsuzluğun" da dahil olduğu "yozlaşmış bir yer" olduğunu düşünüyordu. Sonuç olarak muhabir Jonathan Karl, Mulvaney'e şunları söyledi: "Az önce tanımladığınız şey bir karşılık . Şu: 'Demokratik sunucuya yönelik soruşturma da gerçekleşmedikçe finansman akmayacak.'" Mulvaney, Karl'a şöyle yanıt verdi: "Bunu yapıyoruz. her zaman dış politikayla ... AŞ bunu. Dış politikada siyasi etki olacak." Basın toplantısının ilerleyen saatlerinde Mulvaney, askeri yardımın dondurulmasına ilişkin üçüncü bir nedenden bahsetti: Ukrayna'nın 2016 ABD başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddiasıyla ilgili ABD Adalet Bakanlığı soruşturmasıyla henüz işbirliği yapmamışlardı.[14][223]

Medyada Mulvaney'nin yorumlarının yayılmasının ardından Cumhuriyetçiler, Trump'ın açıklamalarından uzaklaşmak için Trump'ın yardımcıları ve hukuk danışmanlarına katıldı.[224][225] Adalet Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili şunları söyledi: "Eğer Beyaz Saray, Adalet Bakanlığı tarafından yürütülen herhangi bir soruşturmayla ilgili olarak Ukrayna'ya yardımı durduruyorsa, bu bizim için haberdir." Mulvaney, basın toplantısını yaptığı gün [223] sonra, medyayı yorumlarına yer verdiği için eleştirdi ve yardım ve taleplerin durdurulması konusunda " karşılıksız" bir şey olmadığını söyleyerek daha önceki sözlerini yalanladı. Demokratların 2016 seçimleri sırasındaki davranışlarını araştırmak.[224][225]

25 Temmuz'da Trump'la yaptığı görüşmede Zelenskyy, Trump'a ABD'nin "savunma alanındaki büyük desteği" için teşekkür etti, bu açıkça askeri yardıma gönderme yaptı ve daha fazla füze almakla ilgilendiğini ifade etti. Trump, 2015 ve 2016 yıllarında Demokratik Ulusal Komite'ye yönelik siber saldırıları araştıran bir Amerikan siber güvenlik firması olan CrowdStrike hakkında soruşturma yapılmasını önererek, "Yine de bize bir iyilik yapmanızı isterim" şeklinde yanıt verdi.[178] CrowdStrike, analizi ABD istihbarat topluluğunun DNC hackinden Rus istihbaratının sorumlu olduğunu belirlemesine yardımcı olan üç firmadan biriydi.[182] Trump ayrıca Zelenskyy'den Joe Biden ve oğlunun araştırılmasını istedi.[226] Ukrayna, Donbas'taki Rusya destekli ayrılıkçılarla savaşmak için kapsamlı Amerikan askeri yardımına güveniyordu ve Trump yönetiminin Kongre tarafından zorunlu kılınan yardımı askıya almasının, bunu ancak "çok daha sonra ve o zaman da resmi olmayan kanallar aracılığıyla" öğrenen Ukraynalı hükûmet yetkilileri için bir şok olduğu bildirildi.[227] Trump'ın "gerçi" kelimesini eklemesi, Trump'ın, kararlarının Ukrayna'nın isteklerine uymasına bağlı olacağı yönünde öne sürdüğü bir şart olarak yorumlandı.[228]

9 Eylül'de, ihbarcının şikayetini duyan Demokratların kontrolündeki üç Meclis komitesi (Dışişleri Komitesi, Daimi Seçilmiş İstihbarat Komitesi ve Gözetim ve Reform Komitesi) Trump ve Giuliani'nin baskı yapmaya çalışıp çalışmadığını araştıracaklarını duyurdu. Ukrayna, askeri yardımı durdurarak Biden'ları soruşturmaya başladı.[229] 11 Eylül'de Trump yönetimi yardımı yayınladı.[230]

20 Eylül tarihli bir tweet'te Giuliani, askeri yardım fonlarının durdurulması ile kendisi ve Trump'ın Ukrayna'nın üstlenmesini istediği soruşturma arasında bir bağlantı olduğu yönündeki şüpheyi doğrulamış göründü.[231][232] Dedi ki: "Gerçek şu ki, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı, her kim olursa olsun, size çok para vermemi istiyorsanız, başka bir ülkenin başkanına, ülkenizdeki yolsuzluğu düzeltmeniz gerektiğini söyleme hakkına sahiptir. İddiaları soruşturamayacak kadar yozlaşmışsan paramız çarçur edilecek." [233] Trump'ın da 23 Eylül'de gazetecilere verdiği demeçte benzer bir bağlantı kurduğu ortaya çıktı: "Ülkenin dürüst olduğundan emin olmak istiyoruz. Yolsuzluk hakkında konuşmak çok önemli. Yolsuzluk hakkında konuşmazsanız neden para verirsiniz?" Yolsuz olduğunu düşündüğünüz bir ülkeye para mı gönderiyorsunuz?" [221] Trump daha sonra Ukrayna'ya baskı yaptığını reddetti.[221]

Herhangi bir askeri aksaklığı önlemek için yardım zamanında yeniden sağlanırken, Trump'ın askeri yardımı durdurması Ukrayna askerleri üzerinde ağır bir psikolojik etki yarattı.[234] Trump, yardımın durdurulması konusunda tutarsız gerekçeler sundu.[49] Başlangıçta yardımın ülkedeki "yolsuzluk" nedeniyle durdurulduğunu ve Volodymyr Zelenskyy ile görüşme konusunun "başkan yardımcısı Biden ve oğlu gibi kendi halkımızın istemediğimiz gerçeği" olduğunu söyledi. ] zaten Ukrayna'da olan yolsuzluğa".[235] Daha sonra ilk açıklamasına itiraz etti ve diğer Avrupa ülkelerinden benzer katkı gelmemesi nedeniyle yardımın başlangıçta ertelendiğini söyledi.[49][52]

Cumhuriyetçi senatör Ron Johnson, Ekim ayında The Wall Street Journal'a, Amerikan büyükelçisi Gordon Sondland'ın Ağustos ayında kendisine Ukrayna'ya yapılan askeri yardımın, Trump ve müttefiklerinin Ukrayna hükûmetinin 2016 Amerikan seçimleriyle ilgili meseleleri soruşturması arzusuyla bağlantılı olduğunu söylediğini söyledi.[236] Sondland, Eylül ayında bir Dışişleri Bakanlığı diplomatına kısa mesaj yoluyla herhangi bir karşılık verilmediğini söyledi.[237] Ancak 12 Ekim'de The Washington Post, Sondland'ın ifadesine aşina bir kişiye göre, Sondland'ın Kongre'ye bu kısa mesajın içeriğinin "Başkan Trump tarafından bir telefon görüşmesi sırasında kendisine doğrudan aktarıldığına" dair ifade vermeyi planladığını bildirdi. karşılıksız kalmayı reddeden iddianın gerçekten doğru olup olmadığını bilmiyordu.[238]

Wall Street Journal 10 Ekim'de Yönetim ve Bütçe Ofisi'ndeki kariyer memurlarının yardım fonlarının dondurulmasının yasallığı konusunda endişeli olduklarını ve Beyaz Saray'ın siyasi bir atama olan Michael Duffey'e yardımı askıda tutma yetkisi verdiğini bildirdi.[239] 20 Aralık'ta Kamu Bütünlüğü Merkezi'ne gönderilen, kısmen düzeltilmiş OMB e-postaları, Duffey'nin, 25 Temmuz'daki Trump-Zelenskyy çağrısından yaklaşık 90 dakika sonra, OMB ve Pentagon yetkililerine yazdığı yazıda, Ukrayna yardımını dondurmak için eylem başlattığını gösterdi: "konunun hassas doğası göz önüne alındığında" Bu talebinizi yerine getirmeyi bilmesi gereken kişiler için bu bilgiyi yakından tuttuğunuz için teşekkür ederim." [240] Daha sonra Just Security tarafından elde edilen e-postaların düzenlenmemiş versiyonları, Pentagon'un hukuki endişeleri gerekçe göstererek engellemeye karşı defalarca geri adım attığını gösterdi, ancak Duffey, "POTUS'un devam etmesi yönünde açık talimat" belirtti. Just Security, orijinal düzeltmelerin Adalet Bakanlığı tarafından yapıldığını bildirdi.[241][242] 21 Ocak 2020'de yayınlanan, yoğun şekilde düzenlenmiş bir başka e-posta dizisi, OMB'nin, 25 Temmuz Trump-Zelenskyy çağrısından önce, 24 Temmuz gecesi Ukrayna yardımını dondurmak için zemin hazırladığını gösterdi. Ekte yer alan "Ukrayna Hazırlık Notu"nun tamamı redakte edildi.[243][244]

16 Ocak 2020'de, partizan olmayan bir izleme kurumu olan Hükümet Sorumluluk Bürosu (GAO), Beyaz Saray'ın Ukrayna'ya Kongre onaylı askeri yardımı durdurarak federal yasayı çiğnediği sonucuna vardı. Teşkilat, Kongre'nin yasalaştırdığı politikanın yerine Başkan Trump'ın kendi politikasının getirilmesi nedeniyle 1974 tarihli Su Tutma Kontrol Yasası'nın ihlal edildiği sonucuna vardı. Ajans ayrıca, Trump yönetiminin böyle olduğunu iddia etmesine rağmen stopajın "programatik bir gecikme olmadığı" sonucuna vardı.[23]

Trump'ın azil davasının ikinci haftası Ocak 2020'de başlayacakken New York Times, Bolton'un yakında çıkacak kitabında, başkanın kendisine Ağustos 2019'da yetkililer oraya gelene kadar Ukrayna yardımını dondurmaya devam etmek istediğini söylediğini yazdığını bildirdi. Biden'lar da dahil olmak üzere Demokratlar hakkında soruşturmalar yürüttü.[245]

Beyaz Saray ziyaretinin ertelenmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayıs 2019'da Zelenskyy'yi seçilmesinden dolayı tebrik eden bir mektupta Trump, Beyaz Saray ziyareti olasılığını gündeme getirdi. Ancak önümüzdeki birkaç ay boyunca Giuliani ve bazı Dışişleri Bakanlığı yetkilileri Zelenskyy'ye Burisma'yı ve 2016 seçimlerini araştırması için baskı yaparken, Beyaz Saray ziyareti Zelenskyy'nin işbirliğine bağlı olarak teklif edilen veya reddedilen teşviklerden biri haline geldi.[246]

ABD'nin Ukrayna'daki üst düzey diplomatik yetkilisi Bill Taylor, bir kongre oturumunda verdiği ifadede, Trump ile Zelenskiy arasındaki olası bir Beyaz Saray toplantısının "Burma ve Ukrayna'nın 2016 ABD seçimlerine müdahale ettiği iddialarının soruşturulmasına bağlı olduğunu" Temmuz 2019 ortasında öğrendiğini söyledi.[16]

Trump'ın Ukrayna ile birincil bağlantısı haline gelen ABD'nin Avrupa Birliği Büyükelçisi Gordon Sondland, Trump'ın kendisine "Ukrayna'nın reformlar ve yolsuzlukla mücadele konusunda ciddi olduğu konusunda şüpheci olduğunu" söylediğini ve endişeleri hakkında Giuliani ile konuşması yönünde talimat verdiğini ifade etti. Sondland, Giuliani ile çalışmaya başladı ve soruşturmalarla ilgili mesajı Ukraynalılara iletti.[246] Ağustos ayında Sondland, Zelenskyy'nin Biden'lara yönelik soruşturmalar ve 2016 seçimleriyle ilgili kamuoyuna bir açıklama yapacağını doğruladığı anda Beyaz Saray ziyaretinin planlanacağını belirten bir mesaj attı.[33] Azil duruşmaları öncesinde 20 Kasım'da verdiği ifadede Sondland, Beyaz Saray ziyaretinin Ukrayna'nın Burisma ve 2016 seçimlerine ilişkin soruşturmaya ilişkin kamuya açık duyuru yapmasına bağlı olduğunu ifade etti ve bunu bir karşılık olarak tanımladı.[247]

Ulusal Güvenlik Konseyi'nin Avrupa İşleri Başkanı Yarbay Alexander Vindman, kongre komiteleri huzurunda verdiği ifadede, Sondland'ın kendi huzurunda Ukraynalı yetkililere Trump'la bir toplantı yapabilmek için Biden'lar hakkında soruşturma başlatmaları gerektiğini söylediğini ifade etti. Sondland'ın, askeri yardım ve Beyaz Saray ziyareti de dahil olmak üzere "her şeyin" Zelenskyy'nin böyle bir soruşturmayı kamuoyuna açıklamasına kadar masada olduğunu belirttiğini söyledi.[248]

İhbar şikayetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk ihbarcı şikayeti

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şikayetin iletilmesi ve Kongreden alıkonulması

[değiştir | kaynağı değiştir]
İhbarcı şikayetinin düzeltilmiş versiyonu

12 Ağustos 2019'da, adı açıklanmayan bir CIA görevlisi [38] İstihbarat Topluluğu İhbarcılarını Koruma Yasası (ICWPA) hükümleri uyarınca İstihbarat Topluluğu'nun (ICIG) genel müfettişi Michael Atkinson'a [249] bir ihbar şikayetinde bulundu.[250] Atkinson şikayeti inceledi ve muhbirin iddialarını kanıtlayacak bilgiye sahip olduğunu belirttiği birkaç hükûmet yetkilisiyle görüştü.[38] 26 Ağustos'ta şikayeti hem "inandırıcı" hem de "acil endişe verici" (ICWPA tarafından tanımlandığı şekilde) bulan ve ihbarcının "konu uzmanlığına" dikkat çeken Atkinson, şikayeti Joseph Maguire'a iletti. ulusal istihbarat direktörü (DNI).[39] İhbarcının resmi ICIG şikayetini sunmasından önce, kişi endişelerini CIA'ya bildirmiş ve bu endişeler daha sonra Beyaz Saray ve Adalet Bakanlığı'na iletilmiştir.[251] New York Times, Kasım ayında, Trump'a ihbarcı şikayetinin Ağustos ayı sonlarında, Kongre tarafından öğrenilmeden ve Ukrayna yardımı yayınlanmadan önce söylendiğini bildirmişti.[6]

Maguire, Adalet Bakanlığı Hukuk Müşavirliği Bürosu'nun ihbarcının şikayetinin DNI'nın "sorumluluğu ve yetkisi dahilindeki bir istihbarat faaliyeti" ile ilgili olmadığı yönündeki gerekçesini öne sürerek şikayeti kongre istihbarat komitelerinden geri çekti.[252] Maguire ayrıca ihbarcının "yolun her adımında kanunlara uyduğunu" ifade etti.[253][254] Ekim 2019 tarihli bir mektupta, Dürüstlük ve Verimlilik Genel Müfettişleri Konseyi'nden yaklaşık 70 genel müfettiş, Adalet Bakanlığı'nın şikayeti Kongre'den geri çekme kararını sert bir şekilde eleştirdi ve OLC notunun geri çekilmesini veya değiştirilmesini tavsiye etti çünkü "bu kararın etkili bir şekilde geçersiz kılınması" ICIG'nin "güvenilir olduğu ve bu nedenle Kongre'ye iletilmesi gerektiği" sonucuna vardığı "acil endişe" şikayetiyle ilgili ICIG.[255][256][257]

Maguire's testimony before the House Intelligence Committee, September 26, 2019, C-SPAN

ICWPA kapsamında DNI, şikayeti aldıktan sonra yedi gün içinde Senato ve Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitelerine iletecektir. Maguire bunu yapmadı ve son tarih 2 Eylül'de geçti. Eylül'de 9 Atkinson birçok yasa koyucuya mektup yazarak onlara, Maguire'ın Kongre'ye iletmediği ihbarcı raporunun varlığından bahsetti.[258] 10 Eylül'de Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi (HPSCI) başkanı Adam Schiff, Maguire'a bir mektup yazarak bunu neden sağlamadığını sordu. Schiff'e göre Maguire, kendisine "ayrıcalıklı iletişim meselesi" içerdiği için "daha yüksek bir otoritenin" talimatıyla bunu saklamasının söylendiğini söyledi. Schiff ayrıca kendisine "şikayetin İstihbarat Topluluğu dışından birinin davranışıyla ilgili" dendiğini söyledi.[259] Trump yönetimi, Adalet Bakanlığı'nın şikayetin ICWPA'nın görev alanına girmediği yönündeki iddiasına dayanarak şikayeti geri çekti. [c] 13 Eylül'de Schiff, Maguire'ı HPSCI huzuruna çıkması için mahkeme celbi çıkardı,[261] ve Maguire 26 Eylül'de ifade vermeyi kabul etti [262] Washington Post, Maguire'ın Beyaz Saray'ın ifadesini kısıtlamaya çalışması halinde istifa etmekle tehdit ettiğini bildirdi, ancak Maguire daha sonra istifa etmeyi düşündüğünü reddetti.[263]

18 Eylül'de Washington Post, şikayetin Trump'ın isimsiz bir yabancı liderle iletişim sırasında verdiği bir "söz" ile ilgili olduğunu söyleyerek ihbarcı raporunun hikayesini yayınladı. Beyaz Saray kayıtları, Trump'ın ihbarcı şikayetinin sunulmasından önceki beş hafta boyunca beş yabancı liderle iletişim veya etkileşimde bulunduğunu gösteriyor.[264] 19 Eylül'de HPSCI önünde önceden planlanan kapalı duruşmada Atkinson, milletvekillerine şikâyetin bir dizi olaya atıfta bulunduğunu [94] ve şikâyetin ICWPA kapsamı dışında olduğu yönündeki görüşe katılmadığını ancak reddettiğini söyledi. ayrıntıları sağlamak için.[265] 19 Eylül'de Washington Post şikayetin Ukrayna ile ilgili olduğunu bildirdi.[265]

ICIG, çağrının, yabancı katkıların toplanmasını yasaklayan federal kampanya finansman yasalarının olası bir ihlali olduğunu tespit ettikten sonra, ICIG konuyu FBI'a havale etti ve DNI, olası bir suçlu için konuyu ABD Adalet Bakanlığı'na havale etti. Trump'ın eylemlerinin araştırılması.[178] CIA baş hukuk müşaviri Courtney Simmons Elwood, bir meslektaşı aracılığıyla ihbarcının şikayetinden haberdar oldu ve 14 Ağustos'ta Beyaz Saray'ın en üst düzey ulusal güvenlik avukatıyla yaptığı konferans görüşmesi sırasında konunun suç teşkil eden bir havale olduğunu düşündüğü şeyi yaptı. Adalet Bakanlığı Ulusal Güvenlik Dairesi başkanı.[266] Adalet Bakanlığı'ndan bir yetkili, Trump'ın Ukrayna hükûmetinden siyasi bir rakibi soruşturması yönündeki talebinin yabancı bir hükûmetten kampanya katkısı talep etmesi halinde ICIG'nin çağrının federal yasayı ihlal edebileceğinden şüphelendiğini söyledi.[267] Adalet Bakanlığı sözcüsüne göre, bakanlığın ceza dairesi "çağrının resmi kaydını" inceledi ve kampanya finansmanı ihlali olmadığına karar verdi.[179][268] Adalet Bakanlığı'nın soruşturma başlatmama konusundaki kararlılığı yalnızca haftalar sürdü; departman görüşme yapmamış veya çağrı kayıtlarını incelemenin ötesinde bir adım atmamıştır.[45] Üst düzey bir Adalet Bakanlığı yetkilisi The Washington Post'a yaptığı açıklamada, Adalet Bakanlığı'nın Trump'ın davranışının kampanya finansman yasalarına tabi ölçülebilir bir "değerli şey" talebini teşkil etmediğine karar verdiğini söyledi.[45][179] Adalet Bakanlığı'nın incelemesi, bir kampanya yasasının ihlal edildiğine dair kanıt olup olmadığını araştırdı ve federal yolsuzluk yasalarının olası ihlallerini incelemedi.[45] Bazı hukuk uzmanları, her ikisinin de soruşturulmasını gerektiren delillerin bulunduğunu söyledi; örneğin, bir seçim hukuku uzmanı olan Richard L. Hasen, muhalefet araştırmalarının (örneğin, siyasi bir rakip hakkında değerli bilgiler) sağlanmasının, kampanya finansmanı kanunu kapsamında ayni bir katkı olarak değerlendirilebileceğine inanıyor.[45]

Şikayetin ibra edilmesi ve esası

[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Eylül 2019'da Temsilciler Meclisi ve Senatonun üst düzey Demokratları istihbarat komiteleri, ihbarcının avukatının ifade vermek üzere komitelerle temasa geçtiğini söyledi.[269] Kongre istihbarat komitesi üyelerine ve personeline 25 Eylül'de ihbarcının şikayetini inceleme izni verildi.[270] İhbar şikayetinin kongre komitelerine açıklanmasının ardından Cumhuriyetçi senatörler Ben Sasse ve Mitt Romney, şikayet içeriğini sırasıyla "gerçekten rahatsız edici" ve "aşırı derecede rahatsız edici" olarak nitelendirdi.[271][272] Aynı gün, şikayetin gizliliği "minimum düzeltmelerle" kaldırıldı.[273] Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi şikayetin gizliliği kaldırılmış, düzeltilmiş versiyonunu 26 Eylül'de yayınladı.[9]

Şikayette ihbarcı, Trump'ın kişisel kazanç için makamının yetkilerini kötüye kullandığını ve ulusal güvenliği tehlikeye attığını, Beyaz Saray yetkililerinin ise olayı örtbas etmeye çalıştığını söyledi.[9] İhbarcı şunu yazdı:

Resmi görevlerim sırasında, çok sayıda ABD hükümeti yetkilisinden, Amerika Birleşik Devletleri Başkanının, 2020 ABD seçimlerine yabancı bir ülkenin müdahalesini talep etmek için makamının yetkisini kullandığına dair bilgi aldım. Bu müdahale, diğer hususların yanı sıra, yabancı bir ülkeye, Başkanın ana iç siyasi rakiplerinden birini soruşturması için baskı yapmayı da içermektedir.[9]

İhbarcı ayrıca, Beyaz Saray yetkililerinin Trump'ın Zelenskyy ile yaptığı telefon görüşmesinin kaydına erişimi kısıtlamaya çalıştığını iddia ederek şunları yazdı:

Telefon görüşmesini takip eden günlerde, çok sayıda ABD'li yetkiliden, üst düzey Beyaz Saray yetkililerinin, telefon görüşmesinin tüm kayıtlarını, özellikle de yapılan aramanın kelime kelime metnini "kilitlemek" için müdahale ettiğini öğrendim. Beyaz Saray Durum Odası tarafından geleneksel olarak. Bu eylemler dizisi bana Beyaz Saray yetkililerinin görüşmede yaşananların ciddiyetini anladığının altını çizdi.[9]

Ekim ayının sonuna gelindiğinde, ihbarcıların şikayetlerinin büyük bir kısmı, Beyaz Saray'ın yayınladığı 25 Temmuz görüşmesine ilişkin muhtıra kaydı, kongre komiteleri önündeki ifadeler ve bağımsız raporlama da dahil olmak üzere diğer kaynaklar tarafından doğrulandı.[274] New York Times'ın "Teşekkürler, İhbarcı, İşiniz Bitti" başlıklı başyazısına göre, ihbarcı şikayetinde bildirilen yalnızca bir küçük öğe henüz doğrulanmadı: Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı T. Ulrich Brechbuhl'ün de çağrıyı dinledi.[275]

Trump defalarca ihbarcının kimliğinin açıklanması çağrısında bulundu,[276] bazı Cumhuriyetçi kongre üyeleri, özellikle de ihbarcıların korunmasını yeniden onaylayan bir Senato kararını engelleyen Senatör Rand Paul gibi [277] ve medyanın bu bilgiyi yayınlamasını talep etti. kişinin adı.[278] 1 Kasım civarında sağcı yayınlarda ve sosyal medyada iddia edilen bir kimlik dolaşmaya başladı. Büyük haber kaynakları, ihbarcının söylentilere konu olan kimliğini yayınlamayı reddetti [279] ve Facebook ve YouTube, ismin geçtiği tüm yerleri silme planlarını duyurdu.[280] Twitter, ihbarda bulunduğu iddia edilen kişinin adını içeren paylaşımlara izin veriyor ve Donald Trump Jr., 6 Kasım'da kendi hesabında bu tür paylaşımlar yayınladığı için eleştirildi.[281]

İhbarcının adının kamuya açık olarak belirtilmesi, 1978 tarihli Genel Müfettişlik Yasası, İstihbarat Yetkilendirme Yasası, ICWPA, İhbarcıyı Koruma Yasası ve 2012 tarihli Başkanlık Politikası Direktifi hükümlerine aykırı olabilir.[282][283] Senatör Rand Paul ve Trump Jr., muhbirin adını vermenin suç olmadığını savundu ve Ulusal İstihbarat Bürosu eski genel danışmanı Robert S. Litt, Kongre üyelerinin Konuşma ve Yasa uyarınca kovuşturmaya karşı "kesinlikle bağışık" olacağını söyledi. Tartışma Maddesi, kongre yaptırımlarına tabi olabilmelerine rağmen.[284]

Kendisine yönelik tehditler nedeniyle, muhbir birkaç ay boyunca CIA'in Güvenlik Koruma Servisi tarafından korunarak otellerde yaşadı ve silahlı memurlarla işaretsiz bir araçta seyahat etti. Washington Post'un bir raporuna göre CIA, "başkanın tweet'lerinde veya kamuoyuna yaptığı açıklamalarda analistin hedef alındığı her seferde şiddet içerikli mesajların arttığını" gözlemledi.[285]

İkinci ihbarcı şikayeti

[değiştir | kaynağı değiştir]

Her iki ihbarcıyı temsil eden ekipteki avukat Mark Zaid'e göre, yine bir istihbarat yetkilisi olan ikinci bir ihbarcı, 5 Ekim 2019'da Trump ile Zelenskyy arasındaki telefon görüşmesiyle ilgili "iddialara ilişkin ilk elden bilgi sahibi" olarak ortaya çıktı.[42] Zaid, ikinci ihbarcının ICIG ile görüştüğünü ancak o sırada yazılı bir şikayette bulunmadığını belirtti.[286] 6 Ekim itibarıyla ikinci ihbarcı Temsilciler Meclisindeki herhangi bir komiteyle de iletişim kurmamıştı.[42]

6 Ekim itibarıyla bu istihbarat yetkilisinin, New York Times'ın 4 Ekim tarihli bir haberinde bahsi geçen ve ICIG'e şikayette bulunma ve Kongre önünde ifade verme olasılığını değerlendiren istihbarat yetkilisiyle aynı kişi olup olmadığı bilinmemektedir.[42][287]

Sonraki gelişmeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Lev Parnas ve Igor Fruman'ın katılımı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Müvekkilleri Lev Parnas ve Igor Fruman ile ilgili olarak John M. Dowd'a gönderilen mahkeme celbi

Lev Parnas ve Igor Fruman, Joe Biden'a yönelik siyasi amaçlı soruşturmasında kendisine yardımcı olan Rudy Giuliani'nin ortaklarıdır. Daha önce Adalet Bakanlığı tarafından suçlanan ve Rusya'da yüksek düzeyde organize suça karıştığına inanılan Ukraynalı bir oligark olan Dmytry Firtash için çalışmışlardı.[288] Daha önce Mueller soruşturması sırasında Trump'ı temsil eden avukatları John Dowd, Ekim 2019'da Kongre'ye bu adamların Giuliani'ye Trump adına çalışmalarında yardımcı olduklarını söylemişti.[61] Her ikisi de Sovyet doğumlu Floridalı emlak işadamları ve vatandaşlığa alınmış Amerikan vatandaşları.[289]

İkili, 9 Ekim 2019 akşamı tutuklandı ve "ABD-Ukrayna ilişkilerini etkilemeye çalışırken" yabancı bir hükûmetten fonları ABD'li politikacılara yönlendirmeyi planlamakla suçlandı. Avusturya'nın Viyana şehrine giderken ABD'den ayrılmaya çalışırken Dulles International'da tutuklandılar. Rudy Giuliani'nin de ertesi gece Viyana'ya uçması planlandı.[290][291] Trump-Ukrayna skandalındaki ilk tutuklama, "diplomasiyi kampanya finansmanı yasasının iddia edilen ihlallerine bağlayan karmaşık bir mali ve siyasi etkileşimler ağı" olarak tanımlandı.[61] New York FBI ofisi başkanı, soruşturmayı "yolsuzluk davranışı ve kasıtlı kanun ihlaliyle ilgili" olarak nitelendirdi.[61] Parnas ve Fruman suçsuz olduklarını iddia etti. Parnas'ın avukatı, Giuliani'nin hem Trump'ı hem de Parnas'ı temsil etmesi nedeniyle müvekkiline karşı bazı delillerin başkanlık yürütme imtiyazına tabi olabileceğini söyledi.[292]

Suçlamalar ayrıca Parnas ve Fruman'ı doğrudan ABD'nin Ukrayna büyükelçisi Marie Yovanovitch'i görevinden alma ve geri çağırma kampanyasıyla ilişkilendirdi.[293] Bu, aylar boyunca meydana geldi. 2018'deki operasyon, Parnas ve Fruman'ın fon bağışlamasını ve daha sonra "onu devirme kampanyası" için işe alınan isimsiz bir Kongre üyesine ek para sözü vermesini içeriyordu.[293] Fonlardan bazıları kampanya limitlerini ihlal etti. Parnas ve Fruman da kampanyaya yasa dışı katkı sağlamakla suçlandı. Eski kongre temsilcisi Pete Sessions (R-Texas), kampanya finansmanı başvurularıyla bağlantılı olarak kendisini isimsiz kongre üyesi olarak tanımlıyor. O dönemde, etkili Ev Kuralları Komitesi'nin başkanı olarak, 9 Mayıs 2018'de Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'ya "Bayan Yovanovitch'in mevcut yönetimi 'küçümsediğini' özel olarak ifade ettiği için kovulması gerektiğini söyleyen" bir mektup yazdı.[293] O günün erken saatlerinde Parnas ve iş ortağı David Correia, Sessions'ı Capitol Hill ofisinde ziyaret etti.[294] Correia, 16 Ekim'de JFK International'da FBI tarafından esrar planını ilerletmek için yabancı parayı siyasi nüfuz amacıyla kullanma suçlamasıyla tutuklandı.[295]

2018'de Parnas ve Fruman, Giuliani tarafından Trump'ın ABD'deki siyasi rakipleri hakkında zarar verici bilgiler almak üzere Ukrayna'ya gönderildi. "Görevleri, Özel Hukuk Müşavirinin soruşturmasını baltalamak ve aynı zamanda eski başkan yardımcısı Joseph R. Biden'a zarar vermek için kullanılabilecek kişileri ve bilgileri bulmaktı." [296] Her ikisi de Trump yanlısı güçlerin ABD'nin Ukrayna büyükelçisini görevden alma çabasının da merkezinde yer alıyordu çünkü Başkan Trump'a olan sadakati "oradaki gündemini sürdürürken" yetersiz görülüyordu.[296] Ayrıca, 2018'den başlayarak bir yıl boyunca ikili, Giuliani'yi "Biden'lar hakkında büyük ölçüde kanıtlanmamış bir anlatıyı" desteklemeye yatkın Ukraynalılarla buluşturdu.[296] Bu istekli Ukraynalılar arasında, Giuliani'nin zararlı bilgiler üretme çabalarına yardım etmede önemli rol oynayan, Ukrayna'nın eski başsavcısı Yuriy Lutsenko da vardı. Aralık 2019'da yayınlanan bir röportajda Giuliani, "Yovanovitch'in yoldan çekilmesine ihtiyacım olduğuna inandım. Soruşturmaları herkes için zorlaştıracaktı." [148]

Giuliani'nin Parnas ve Fruman ile ilişkisi, FBI'ın New York saha ofisi ve SDNY savcıları tarafından yürütülen cezai soruşturmanın konusu.[297] Ukrayna'daki ticari faaliyetleri ve lobicilik yasalarının potansiyel ihlali, FBI karşı istihbaratı tarafından [62][298] federal soruşturma altındadır.[299][300] SDNY savcıları Giuliani'nin banka hesap özetlerini inceledi. Ayrıca onun mali durumunu da araştırıyorlar, ayrıca Ukraynalı bir belediye başkanıyla toplantılar yapıyor ve onun için çalışıyorlar.[298] SDNY müfettişleri Ağustos 2019'dan bu yana Giuliani hakkındaki tanıkları sorguluyor ve Giuliani'nin Parnas ve Fruman ile olan ilişkisi hakkında bilgi topluyor.[298] Bloomberg News, Kasım 2019'da Giuliani soruşturmasının yabancı yetkililere rüşvet veya komplo suçlamalarını içerebileceğini bildirdi.[301]

Trump, 10 Ekim'de Parnas ve Fruman'a atıfta bulunarak "Bu beyleri tanımıyorum" dedi, ancak o gün The Wall Street Journal, Trump'ın Mayıs 2018'in başlarında Beyaz Saray'daki adamlarla akşam yemeği yediğini bildirdi.[290][302] BuzzFeed Haberleri, Lev Parnas'ın Başkan Trump'la, hem Parnas hem de Fruman'ın Washington DC'de diğer Cumhuriyetçilerle birlikte poz verdiği fotoğraflara yer verdi.[303] Trump, Nisan 2014 gibi erken bir tarihte Parnas'la fotoğraflanmıştı [304]

15 Ekim 2019'da, New York büyük jürisinin eski kongre üyesi Pete Sessions'ı (R-Texas) Giuliani, Parnas ve Fruman ile olan iletişimleri ve işbirliğine ilişkin belgeler ve diğer bilgiler için mahkeme celbi çıkardığı bildirildi. Mahkeme celbi, Giuliani'nin Parnas ve Fruman ile olan ilişkisine ilişkin soruşturmanın, savcılar Giuliani'nin herhangi bir yasa dışı davranışta bulunup bulunmadığını belirlerken aktif kaldığını gösterdi. Giuliani mahkeme celbinin odak noktası gibi görünüyor.[305] Aranan belgeler Giuliani'nin Ukrayna'daki ticari ilişkileri ve eski ABD büyükelçisinin görevden alınmasıyla bağlantısıyla ilgili.[305] Parnas'a yönelik mühürsüz iddianamede, Parnas'ın "bir veya daha fazla Ukraynalı hükümet yetkilisi" adına kongre üyesine para sağlarken eski ABD'nin Ukrayna büyükelçisini görevden almak için kongre üyesinden yardım istediği belirtiliyor.[306] Sessions, Dışişleri Bakanı'na büyükelçinin görevden alınmasını talep eden bir mektup gönderdi.

4 Kasım 2019'da Parnas'ın yeni avukatı Joseph Bondy, müvekkilinin Trump'ın azil soruşturmasında kongre müfettişleriyle işbirliği yapacağını söyledi.[307] Bondy daha sonra The New York Times'a, Zelenskyy'nin 20 Mayıs'ta göreve başlamasından kısa bir süre önce Parnas'ın, yeni gelen hükûmete Amerikan askeri yardımının Ukrayna'nın Joe Biden hakkında bir soruşturma açıklamasına bağlı olduğunu söylemek için Kiev'e gittiğini söyledi.[308]

14 Ocak 2020'de Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi, Parnas ile Cumhuriyetçi kongre adayı Robert Hyde arasındaki metin mesajları da dahil olmak üzere Parnas tarafından sağlanan belgeleri yayınladı; burada Hyde, Yovanovitch'in geri çağrılmadan önce Kiev'de gözetlendiğini anlattı; Ağır güvenlik altında ve "içeride bir insan var" diye ekleyerek, "bir fiyat isterseniz yardım etmeye isteklidirler" ve "Sanırım Ukrayna'da parayla her şeyi yapabilirsiniz." İki gün sonra Ukrayna konuyla ilgili bir soruşturma başlatacağını açıklarken, FBI Hyde'ın evini ve ofisini ziyaret ederken Dışişleri Bakanlığı sessiz kaldı.[309][310] Belgelerde ayrıca dönemin Ukraynalı Başsavcısı Yuriy Lutsenko ile Yovanovitch'in görevden alınması için baskı yaptığı ve karşılığında eski ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden ile ilgili bilgiler sunduğu metin alışverişlerinin de ana hatları çizildi.

Parnas, 15 Ocak 2020'de verdiği bir röportajda, "Başkan Trump neler olup bittiğini tam olarak biliyordu. Tüm hareketlerimin farkındaydı. Rudy Giuliani'nin veya başkanın izni olmadan hiçbir şey yapmazdım" dedi. Ukrayna'yı Biden'ları soruşturmaya zorlayın.[311] Ertesi gün Trump, Parnas hakkında hiçbir şey bilmediğini bir kez daha iddia etti.[312]

Nisan 2018'de küçük bir akşam yemeği sırasında Fruman tarafından yapıldığı bildirilen bir ses kaydında, Parnas ve Fruman, Trump'a Yovanovitch'in kendisine kötü konuştuğunu söyledikten sonra, Trump'ın "Ondan kurtulun! Onu yarın dışarı çıkarın. Yapmıyorum" dediği duyuluyor. umrumda değil. Yarın onu dışarı çıkar. Onu dışarı çıkar. Tamam mı? Yap şunu."

Diğer hükümetlerle iletişim

[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Ekim 2019'da Avustralya başbakanı Scott Morrison ile yapılan bir görüşmenin transkriptinin diğer transkriptlerle aynı çok gizli sunucuya yerleştirildiği bildirildi. Trump'ın, William Barr'ın Mueller soruşturmasına ilişkin soruşturmasında Morrison'dan yardım istediği bildirildi.[313] Trump'ın talebi, Avustralya eski dışişleri bakanı Alexander Downer ile Trump kampanya ekibi üyesi George Papadopoulos arasındaki görüşmenin soruşturmaya yol açması nedeniyle Mueller soruşturmasının kökenlerine odaklandı.[314] Avustralya hükümeti görüşmenin gerçekleştiğini ve Morrison'un Başkan'a "Avustralya Hükümeti'nin soruşturma altındaki konuların daha fazla aydınlatılmasına yardımcı olacak çabalara her zaman yardımcı olmaya ve işbirliği yapmaya hazır olduğunu" ifade ettiğini doğruladı, ancak varsa ne tür bir yardım teklif edildiği konusunda ayrıntılı bilgi vermedi.[313] Avustralya'nın ABD büyükelçisi Joe Hockey, William Barr'a yazdığı 28 Mayıs tarihli bir mektupta, Avustralya hükûmetinin Barr'ın soruşturmasını desteklemek için "elinden gelen çabayı göstereceğine" söz verdi.[313] Hokey daha sonra Downer'ın, Trump'ın seçilmesini engellemek ve nihai başkanlığını baltalamak için dünya çapındaki istihbarat teşkilatları arasında bir komplonun parçası olduğu yönündeki iddiaları reddetti.[315]

Beyaz Saray, bunun birkaç aydır açık olan bir soruşturmayı kolaylaştırmak için Avustralyalı yetkililere Adalet Bakanlığı kaynaklarına erişim izni verilmesine yönelik rutin bir talebin parçası olduğunu iddia ederek raporları reddederek yanıt verdi.[313] Bir gazeteci tarafından sorgulanan Morrison, Muhalefet Lideri Anthony Albanese'nin başkanla kişisel ilişkisi uğruna Avustralya'nın ulusal güvenliğini tehlikeye attığı yönündeki suçlamasını reddetti ve bunun yerine Barr'ın soruşturmasıyla işbirliği yapmanın ulusal çıkarlara uygun olduğunda ısrar etti. Morrison, hükûmetinden özel bir talepte bulunulmadığını iddia etti ancak ulusal güvenlik kaygılarını gerekçe göstererek ne tür destek sağlandığı konusunda ayrıntıya girmeyi reddetti.[316]

30 Eylül'de Başsavcı William Barr'ın soruşturmasında İtalyan yetkililerin desteğini almak için Roma'ya gittiği bildirildi.[317] Barr, Joseph Mifsud'un, Trump'ın kampanya danışmanı George Papadopoulos'u, FBI'ın Rusya'nın 2016 ABD seçimlerine müdahalesine yönelik bir soruşturma başlatması için yanlış bir gerekçe oluşturmak amacıyla tuzağa düşürdüğü iddia edilen Batılı bir istihbarat ajanı olduğuna dair komplo teorisiyle ilgili bilgi aradı. Komplo teorisinin aksine, bu soruşturma aslında Avustralya hükûmetinin Amerikalı yetkililere, diplomatı Alexander Downer'in Rus hükûmetinin elinde tuttuğu Hillary Clinton e-postalarına erişim olasılığıyla övünen Papadopoulos'la şans eseri karşılaştığını bildirmesinin ardından başlatılmıştı. Mifsud'un en son 2017'de Roma'da olduğu biliniyordu ancak o zamandan beri ortadan kaybolmuştu.[2][318] Washington Post, 22 Kasım 2019'da, Adalet Bakanlığı genel müfettişinin, Mifsud'un Papadopoulos'u tuzağa düşürmek için yönlendirildiği iddiasını agresif bir şekilde araştırdığını, ancak bunun asılsız olduğunu tespit ettiğini bildirdi.[319]

3 Ekim'de Trump, Çin'i, babasının başkan yardımcısı olduğu dönemde Hunter Biden'ın oradaki ticari faaliyetlerini araştırmaya çağırdı.[46][50] 2013 yılında Biden, Devon Archer ve Çinli işadamı Jonathan Li, Çin sermayesini Çin dışındaki şirketlere yatırmaya odaklanan bir işletme olan BHR Partners'ı kurdu.[86][320][321] Eylül ayında Trump, Biden'ın "1,5 milyar dolarlık bir fonla Çin'den ayrıldığını" ve BHR anlaşmasından "milyonlarca" dolar kazandığını yanlış bir şekilde iddia etti.[322][323]

Trump, Çin lideri Xi Jinping ile 18 Haziran'da yaptığı telefon görüşmesinde Biden'ın yanı sıra bir diğer siyasi rakibi olan eski aday Elizabeth Warren'ın siyasi beklentilerini tartıştı. Görüşmenin kaydı, Trump-Zelenskyy çağrı kaydı için kullanılan aynı son derece kısıtlı bilgisayar sisteminde saklanıyordu. Tartışmaya aşina olan iki kişiye göre Trump, aynı görüşmede Xi'ye "ticaret görüşmeleri ilerledikçe Hong Kong protestoları konusunda sessiz kalacağını" söyledi.[35] Trump'ın Çin'e Hunter Biden'ı soruşturması yönündeki çağrısının ertesi günü Senatör Mitt Romney şunları söyledi: "[talebin] siyasi motivasyondan başka bir şey olduğunu ileri sürmek safdilliği zorlar." [324] Çin dışişleri bakanlığı, Çin hükûmetinin "Amerika Birleşik Devletleri'nin iç işlerine müdahale etme niyetinde olmadığını" söyledi.[325]

Hudson Enstitüsü'nde Çin uzmanı ve Trump'ın Çin ile ticaret müzakerelerinde danışmanı olan Michael Pillsbury, 10 Ekim'de Financial Times'ın şu sözlerini aktardı: "Çinlilerden Hunter Biden hakkında oldukça fazla bilgi edindim." [326] Pillsbury, saatler sonra C-SPAN'daki alıntıyı yalanlayarak şunu ileri sürdü: " Financial Times ile bir aydır konuşmadım." Financial Times, Pillsbury'nin bu açıklamayı 9 Ekim'de yaptığını gösteren bir e-posta yayınladı. Pillsbury daha sonra The Washington Post'a "öğrendiğim her şeyin zaten kamuya açık veya iyi bilindiğini" ve Çinlilerin "bu konu hakkında gerçekten ama gerçekten konuşmak istemediğini" söyledi.[327]

John Bolton'un taslağının yayınlanması

[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Ocak'ta New York Times, eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton'un yakında çıkacak olan The Room Where It Happened adlı kitabının taslağında başkanın kendisine Ağustos 2019'da 391 doları dondurmaya devam etmek istediğini söylediğini yazdığını bildirdi. Oradaki yetkililer Biden'lar da dahil olmak üzere Demokratlar hakkında soruşturma başlatana kadar Ukrayna'ya milyon dolar yardım yapıldı.[245] Trump, Bolton'un iddiasını yalanladı.[328] Taslak, azil duruşmasının ilk haftasından sonra yayınlandı ve Temsilciler Meclisi azil yöneticileri Senatodan Bolton'u tanık olarak çağırmaya çağrıda bulundu.[329] Bolton ayrıca, Adalet Bakanı William Barr ile yardımın askıya alınması konusunu görüştüğünü ve ikilinin, Trump'ın Türkiye'de Recep Tayyip Erdoğan ve Çin'de Xi Jinping de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki otokratik rejimlerin liderlerine kişisel ayrıcalıklar sunması konusunda ortak endişeleri olduğunu iddia etti. The Times daha sonra Bolton'un taslağının Mayıs 2019'da yapılan Oval Ofis toplantısını anlattığını ve bu toplantıda Trump'ın Bolton'a Zelenskyy'yi arayıp Biden'lar hakkında zarar verici bilgiler alması konusunda Giuliani ile görüşmesini istemesini söylediğini bildirdi. Bolton'un toplantıya Giuliani, Mulvaney ve Beyaz Saray avukatı Pat Cipollone'un (raporun hazırlandığı sırada Trump'ı azil davasında temsil ediyordu) katıldığını yazdığı bildirildi. Trump bunu Bolton'a söylediğini reddetti ve Giuliani, Mulvaney veya Cipollone'un Ukrayna ile ilgili toplantılara katıldığını yalanladı.[330] Cipollone daha önce Ukrayna ile ilgili toplantılara hiç katılmadığını belirtmişti ve Mulvaney, avukat-müvekkil ayrıcalıklarını tehlikeye atmamak için Trump-Giuliani görüşmelerinden kaçındığını söylemişti.[331]

Diğer federal soruşturmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 2020'de tüm Amerika Birleşik Devletleri avukatlarına, departman bileşen başkanlarına ve emniyet teşkilatı başkanlarına gönderilen bir notta,[332] başsavcı yardımcısı Jeffrey Rosen, "şu anda farklı ABD savcılık ofisleri ve/veya bakanlık bileşenleri tarafından yürütülen ve bir şekilde potansiyel olarak Ukrayna ile ilgili olan birkaç farklı açık soruşturma var" şeklinde açıklama yaptı. Rosen muhataplara, ABD'nin New York Doğu Bölgesi (EDNY) avukatı Richard Donoghue'nun bu davaları koordine etmek için görevlendirildiğini ve "Ukrayna ile ilgili her türlü yeni konunun soruşturma ve uygun şekilde ele alınması için yalnızca EDNY'ye yönlendirileceğini" söyledi. " Notta, mevcut soruşturmaların asıl soruşturmacılar tarafından yönetilmeye devam edeceği, ancak bu soruşturmaların genişletilmesi veya yaygınlaştırılmasının Rosen ve Donoghue tarafından onaylanması gerektiği belirtildi.[333] Federal savcılar Aralık 2019'da, SDNY'nin Giuliani'yi Şubat ayına kadar soruşturmaya devam etmesi ve Adalet Bakanlığı'nın kabul etmek ve incelemek için bir "giriş süreci" oluşturması nedeniyle Parnas, Fruman ve diğer iki kişiye karşı [334] yeni suçlamaların getirileceğini belirtmişti. Joe Biden hakkında ondan bilgi aldı. Bu alım süreci, Scott Brady başkanlığındaki Pittsburgh ABD avukatlık ofisi tarafından yönetiliyordu.[335]

New York Times, Mayıs 2021'de Brooklyn'deki federal müfettişlerin, Trump yönetiminin sonlarında, birkaç mevcut ve eski Ukraynalı yetkilinin Joe Biden'ın yolsuzluğuna ilişkin asılsız iddiaları yayma yönündeki olası çabaları hakkında bir ceza soruşturması başlattığını bildirdi. Müfettişler, Manhattan'daki ABD başsavcılığının Giuliani hakkında uzun süredir yürüttüğü soruşturmanın aksine, Ukraynalıların Giuliani'yi iddialar için bir kanal olarak kullanıp kullanmadığını araştırıyorlardı; ancak Giuliani, soruşturmanın spesifik bir konusu değildi.[336]

22 Eylül 2019'da Temsilciler Meclisi sözcüsü Nancy Pelosi, yönetimin ihbarcı şikayetini Kongre'den saklamaya devam etmesi halinde "bizi yepyeni bir soruşturma aşamasına götürecek yeni ve ciddi bir kanunsuzluk dönemine gireceklerini" söyledi. Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi başkanı Adam Schiff, daha önce Trump'a karşı azil sürecini başlatma konusunda "çok isteksiz" olduğunu belirterek, "Burada Rubicon'u geçmiş olabiliriz" dedi.[337] Cumhuriyetçilerin büyük çoğunluğu, her ikisi de Trump'ın durumu çözmek için bilgi yayınlaması gerektiğini öne süren senatörler Lindsey Graham ve Mitt Romney'in dikkate değer istisnaları dışında, konu hakkında yorum yapmadı.[338]

24 Eylül'de Senato, oybirliğiyle, ihbarcı şikayetinin derhal Senato İstihbarat Komitesi'ne iletilmesi çağrısında bulunan Senato kararı fikrini kabul etti.[339]

Trump ile Zelenskyy arasındaki görüşmeye ilişkin muhtıranın yayınlanmasının ardından Senatör Romney, mutabakatı "derinden rahatsız edici" olarak nitelendirdi ve daha fazla bilginin kamuoyuna açıklanmasını istedi.[340] Pelosi, muhtıranın "Başkan'ın seçimlerimizin bütünlüğünü, sahip olduğu makamın onurunu ve ulusal güvenliğimizi baltalayan davranışlarda bulunduğunu doğruladığını" söyledi.[341][342]

Bazı Cumhuriyetçi senatörler, ihbarcının şikayetinin güvenilirliğini kulaktan dolma olduğu gerekçesiyle reddettiler, ancak daha sonra hukuk analistleri, ihbarcının şikayette öne sürdüğü iddiaların Trump'ın telefon görüşmesine ilişkin muhtıra kaydıyla doğrulandığını buldu.[343][344]

26 Eylül'de Temsilciler Meclisindeki duruşma sırasında Temsilci Adam Schiff, Trump-Zelenskyy çağrısının "özünü" ve "karakterini" özetledi. Schiff'in anlattıklarının bir kısmı, Beyaz Saray tarafından sağlanan telefon görüşmesine ilişkin aynen olmayan notta yer almıyordu; Schiff şunu belirtti: "Ve bunu yalnızca yedi kez söyleyeceğim, o yüzden iyi dinleseniz iyi olur. Siyasi rakibime çamur atıyorum, anlıyor musun? Çok fazla. Şunun ve bunun hakkında." Temsilci Mike Turner, Schiff'i "sadece uydurmakla" suçladıktan sonra Schiff, özetinin "en azından parodi amaçlı olduğunu" söyledi ve şunu kabul etti: "Başkan hiçbir zaman beni anlamıyorsan giderim demedi" Bunu yedi kez daha söyleyeceğim." Bununla birlikte Schiff şöyle dedi: "Ukrayna Devlet Başkanı'nın aldığı mesaj çok fazla kelime içermiyordu.[345]

Televizyon, radyo ve internetteki Trump destekçileri Cumhuriyetçilere Trump'ı desteklemeye devam etmeleri konusunda baskı yaptı. Senatörler Mitt Romney, Charles Grassley, Ben Sasse ve Temsilci Adam Kinzinger gibi Trump aleyhinde konuşan, endişelerini dile getiren veya ihbarcıyı savunan Cumhuriyetçiler, çevrimiçi olarak sağcı web siteleri tarafından eleştirilere maruz kaldı ve Romney asılsız suçlamaların, komplo teorilerinin ve viral olarak yayılan dezenformasyonun hedefi haline geldi.[346]

Nancy Pelosi'nin 21 Ekim'de yayınladığı siyasi bilgi notu, kanıtlara göre "Trump'ın görev yeminini ihlal ettiğini gösteren" skandalı üç kategoriye ayırdı: "Dengeleme", "Baskı Kampanyası" ve "Örtbas Etme" ".[347][348]

Her ne kadar Başkan Trump ve müttefikleri ortada bir rüşvet olmadığında ısrar etseler de, tanık ifadelerinden elde edilen kanıtlar ortada bir rüşvet olduğunu gösterdi ve Senato'daki Cumhuriyetçilerin giderek artan bir kısmı ortada bir rüşvet olduğunu kabul etmekle birlikte bunun yasadışı olmadığını ve görevden alınmayı gerektirmediğini savundu.[349] Washington Post, Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçilerinin Giuliani, Sondland ve Mulvaney'yi Trump'ın katılımı olmadan kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden serbest çalışanlar olarak göstermeyi düşündüklerini bildirdi.[350]

Başkan Trump ve Beyaz Saray

[değiştir | kaynağı değiştir]
Başkan Trump, 22 Eylül 2019'da basının sorularını yanıtlıyor

Trump, 20 Eylül'de gazetecilere yaptığı ilk yorumda ihbarcıyı "partizan" olarak nitelendirdi, ancak "ihbarcının kimliğini bilmiyorum" diye ekledi ve hikayeyi "sadece başka bir siyasi hack işi" olarak nitelendirdi.[351] [d] Trump ayrıca şunları söyledi: "Birisi Joe Biden'ın açıklamasını incelemeli çünkü onun, belirli bir savcı davadan alınmadığı sürece belirli bir ülkeye vermediği milyarlarca dolardan bahsetmesi utanç vericiydi. Yani birileri Bunu araştırmalıyım" diyerek basının bunu haber yapmadığını öne sürdü. Basın aylardır Joe Biden meselesini haber yaptı ancak herhangi bir yanlışlık olduğuna dair kanıt bulamadı.[354] 23 Eylül'de Trump şunu ileri sürdü: "Joe Biden'ın yaptığını bir Cumhuriyetçi yapsaydı, Joe Biden'ın söylediklerini bir Cumhuriyetçi söyleseydi, şu anda elektrikli sandalyeyi alıyor olurdu." Beyaz Saray kaba bir tutanak yayınlamadan önce Trump [355] Zelenskyy ile yaptığı görüşmenin "büyük ölçüde tebrik amaçlı" olduğunu ve "büyük ölçüde yolsuzluk [tartışıldığını]" iddia etti. Ancak Beyaz Saray'ın kaba taslak metninde yalnızca kısa bir tebrik yorumu yer alıyor ve yolsuzluktan bahsedilmiyor.[356] 25 Eylül'de Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskyy ile yaptığı görüşmede Trump şunları söyledi: "Zelenskyy'nin elinden geleni yapmasını istiyorum. Biden'in oğlu milyonlarca, milyonlarca dolarla Ukrayna'dan ayrılıyor. Bence bu korkunç bir şey." [357] Trump ayrıca ABD askeri yardımının Ukrayna'nın Burisma Holdings'i kapsayan yolsuzluk soruşturmasına bağladığını da açıkça reddetti.[358] Azil soruşturmasının 24 Eylül'de duyurulmasından sonraki altı saat içinde Trump ve kampanya ekibi, "Azil Savunma Ekibi" için bir bağış toplama kampanyası başlattı. Kırk sekiz saat sonra 13 milyon dolardan fazla para topladılar ve 50.000 yeni bağışçı kaydettiler.[359][360]

27 Eylül'de Trump, ihbarı yapan kişiye çağrıyla ilgili bilgi veren kişiyi "casusluğa yakın" olarak tanımladı ve şunu ekledi: "Eskiden akıllı olduğumuz zamanlarda ne yapardık biliyor musun? Değil mi? Casuslarla ve ihanetle, değil mi? Eskiden onlarla şimdi olduğundan biraz daha farklı ilgileniyorduk." [361] Eylül'de Trump, kendisinin ve Amerikan halkının onlarla tanışmayı "hak ettiğini" söyleyerek ihbarcıyla görüşme talebinde bulundu. Daha sonra Beyaz Saray'ın ihbarcının kimliğini öğrenmeye çalıştığını söyledi. Ayrıca Adam Schiff'in tutuklanmasını ve dolandırıcılık ve vatana ihanetten "en üst düzeyde" sorgulanmasını talep etti.[362][363] İhbarcının avukatlarının ulusal istihbarat müdürüne hitaben yazdığı bir mektupta ihbarcının güvenliklerinden korktuğu belirtiliyordu.[362] Kasım'da 7 Eylül'de ihbarcının avukatı Beyaz Saray'a, Trump'ı ihbarcının kimliğinin kamuya açıklanması ve "[ihbarcıyı] ve ailesini fiziksel tehlikeye sokan söylem ve faaliyetlerde bulunma" çağrısında "durması ve vazgeçmesi" konusunda uyaran bir mektup gönderdi. Avukat, herhangi birinin "kendisinin veya vekillerinin davranışları nedeniyle fiziksel olarak zarar görmesi" durumunda başkanın yasal ve ahlaki açıdan sorumlu olacağını söyledi.[364]

1 Ekim'de Trump, kendisini görevden almaya yönelik herhangi bir girişimin "İç Savaş benzeri bir kırılma" ile sonuçlanacağını iddia etti. Ayrıca Schiff'in vatana ihanetten tutuklanması çağrısında bulundu[365] ve daha sonra Nancy Pelosi'nin "Yüksek Suçlar ve Kabahatler ve hatta Vatana İhanetten en az Liddle' [sic] Adam Schiff kadar suçlu olduğunu" iddia etti ve hem Schiff hem de Pelosi'nin "kötü bir şekilde 'İşbirliği' yaptıkları" için kendilerinin görevden alınması çağrısında bulundu.[366]

Başkan Yardımcısı Mike Pence ve ABD heyeti 1 Eylül 2019'da Varşova'da Başkan Zelenskyy ile görüştü

3 Ekim'de, ABD'nin Çin ile ticaret savaşında "istediklerini yapmazlarsa" "muazzam bir güce" ve "birçok seçeneğe" sahip olduğunu belirttikten sonra, Trump'a bir muhabir tarafından Zelenskyy'nin telefon görüşmesinden sonra ne yapacağını umduğu soruldu. Trump buna, hem Ukrayna'yı hem de Çin'i kamuoyu önünde Biden'ları soruşturmaya çağırarak yanıt verdi.[15] Günün ilerleyen saatlerinde Başkan Yardımcısı Mike Pence, Trump'ın yorumlarına desteğini dile getirerek şunları söyledi: "Amerikan halkının, ABD başkan yardımcısının veya ailesinin onun görevinden kazanç sağlayıp sağlamadığını bilmeye hakkı olduğunu düşünüyorum." [367] Pence, Biden ailesinin faaliyetlerinin "incelenmeye değer" olduğunu söyledi.[368] Trump daha sonra Çin'i Biden'ları soruşturmaya çağırdığında tek ilgisinin yolsuzluğu engellemek olduğunu iddia etti. Mitt Romney bunu eleştirdi ve şöyle dedi: "Demokratik adaylık sürecinin ortasında Çin'in soruşturması için seçtiği tek Amerikan vatandaşı Başkan Trump'ın siyasi rakibi olması, bunun siyasi motivasyondan başka bir şey olduğunu öne sürmek saflığı zorlar." [369]

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskyy, Kurt Volker ve Rick Perry ile birlikte, Mayıs 2019

4 Ekim'de Trump, kongredeki Cumhuriyetçi liderlere Zelenskyy'yi aramasının tek sebebinin Enerji Bakanı Rick Perry'nin ısrarı olduğunu söyledi ve Perry'nin kendisinden sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tesisini tartışmak istediğini ve Trump'ın bu görüşmeyi yapmak bile istemediğini söyledi. Arama. Ancak, konuşmanın kamuya açıklanan özetinde LNG'den bahsedilmiyor ve telefon görüşmesini düzenleyen yardımcılar arasında gönderilen kısa mesajlarda Perry'den bahsedilmiyor, bunun yerine asıl harekete geçirenin Giuliani olduğu öne sürülüyor.[370] Perry, Mayıs ayında Zelenskyy'nin göreve başlama töreninde yönetimin resmi temsilcisiydi. Bu yolculuk sırasında; Ukrayna'nın ulusal petrol ve gaz şirketi Naftogaz'ın yönetim kurulu üyelerini görevden alması için Zelenskyy'ye baskı yaptı ve hükûmet ve sektör yetkililerine, Trump yönetiminin Naftogaz'ın denetim kurulunun tamamının değiştirilmesini istediğini bildirdi. Perry, 7 Ekim'de düzenlediği basın toplantısında Naftogaz'da değişiklik yapılması yönündeki baskıyı reddetti ve bunu "tamamen hayal ürünü bir hikaye" olarak nitelendirdi. Ancak 10 Ekim'de Perry'ye Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi, Temsilciler Meclisi Gözetim Komitesi ve Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi tarafından kısmen Naftogaz ile olan etkileşimleriyle ilgili bir mahkeme celbi gönderildi.[105][106][107]

Trump'ın 2020 yeniden seçilme kampanyası, Biden hakkındaki asılsız iddiaları tekrarlayan bir kampanya reklamı geliştirdi ve şunu ileri sürdü: "Başkan Trump, Ukrayna'dan yolsuzluğu araştırmasını istediğinde, Demokratlar onu görevden almak istiyor ve medyadaki kucak köpekleri sıraya giriyor." CNN, Trump'ın iddialarının çürütülmüş olması ve gazetecileri aşağılaması nedeniyle reklamları yayınlamayı reddetti.[371]

Volodymyr Zelenskyy, Donald Trump ile 25 Eylül 2019'da New York'ta

20 Eylül'de Ukrayna Devlet Soruşturma Bürosu başkanı Roman Truba, The Daily Beast'e, teşkilatının Biden-Burisma bağlantısını soruşturmadığını ve burada herhangi bir yasa dışılık belirtisi bulunmadığını söyledi. Ukrayna içişleri bakanının kıdemli danışmanlarından Anton Herashchenko The Daily Beast'e, resmi bir talep olması halinde Ukrayna'nın böyle bir soruşturma açacağını, ayrıca bir soruşturmanın neden gerekli olduğu ve nelere bakılması gerektiğine ilişkin ayrıntıların da yer alacağını söyledi. Trump'ın talepleri Giuliani gibi resmi olmayan temsilciler aracılığıyla geldi.

Ancak The New York Times'ın elde ettiği röportajlara ve belgelere göre üst düzey Ukraynalı yetkililer, askeri yardımın Ağustos ayının ilk haftasından itibaren durdurulduğunun farkındaydı [222] ve başlangıçta yardımı neyin engellediğini tespit etmekte zorluk yaşadıktan sonra [222] Eylül [222] Trump'ın Ukrayna elçisi Kurt Volker, Zelenskyy'nin kıdemli yardımcısı Andriy Yermak ile önerilen basın açıklamasının içeriği konusunda görüşmelerde bulunuyordu.[372] Volker, Joe Biden'ın Burisma'yı soruşturduğu iddia edilen Ukraynalı savcının görevden alınması için yürüttüğü baskı kampanyası ve Ukrayna'nın 2016 ABD başkanlık seçimlerine Hillary Clinton lehine müdahale ettiği suçlamalarına ilişkin soruşturmaları açıkça teyit eden ifadeler için baskı yaparken, Yermak daha az açık bir dil üzerinde pazarlık yapmaya çalıştı.[372]

Dışişleri Bakanlığı'nın Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Yardımcısı George Kent, kongredeki görevden alma soruşturmasında "Zelenskyy'nin mikrofona gitmesi gerektiğini ve temelde mesajda üç kelimenin olması gerektiğini" ifade etti: soruşturmalar, Biden, 2016 (ya da eş anlamlı), Hillary Clinton).[373] Diplomat Bill Taylor, Trump'ın kamuoyuna açıklamanın CNN'de yapılması konusunda ısrar ettiğini ifade etti ve Times'ın raporları, Zelenskyy'nin ekibinin sonunda bu talebe boyun eğdiğini ve açıklama yapması için onun 13 Eylül'de Fareed Zakaria'nın CNN programına çıkmasını ayarladığını ortaya çıkardı. Ukrayna yardımının 11 Eylül'de serbest bırakılmasının ardından gösteri iptal edildi [372]

Ukrayna Dışişleri Bakanı Vadym Prystaiko 21 Eylül'de bir Ukrayna haber kuruluşuna şunları söyledi: "[Telefon] görüşmesinin ne hakkında olduğunu biliyorum ve herhangi bir baskı olmadığını düşünüyorum. Bu görüşme uzun ve dostane bir görüşmeydi ve bazen ciddi cevaplar gerektiren pek çok soruya değindi." [374] Prystaiko'nun şu sözleri de aktarıldı: "Bağımsız bir devlet olduğumuzu, sırlarımızın olduğunu söylemek istiyorum." [374] Eylül'de Senatör Chris Murphy, Zelenskyy'nin kendisine Amerikan seçimlerine karışmaya niyeti olmadığını söylediğini söyledi.[375]

Ukraynalı diplomat ve siyasetçi Valentyn Nalyvaichenko 24 Eylül'de yayınlanan bir röportajında "The Daily Beast "e Ukrayna makamlarının aralarında Burisma, Trump kampanya yöneticisi Paul Manafort, TV sunucusu Larry King ve eski savcı Yuriy Lutsenko'nun da bulunduğu çok sayıda kişi ve kuruluş hakkında yolsuzluk soruşturmalarını yeniden açacağını söyledi. King'in, Manafort'un da adının geçtiği "kara defter "de kayıtlı rüşvet fonu ödemelerini aldığından şüpheleniliyordu. King'in, Manafort olarak da adlandırılan "kara defterde" kayıtlı rüşvet fonu ödemeleri aldığından şüpheleniliyordu. Nalyvaichenko, Lutsenko'yu Trump'ın iş arkadaşlarıyla "kinci amaçlarla" iletişim halinde olmakla suçladı.[376]

Başkan Volodymyr Zelenskyy, 25 Eylül'de Trump ile Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda toplanan gazetecilere yönelik ortak basın toplantısında gazetecilere şunları söyledi: "Sanırım iyi bir telefon görüşmesi yaptık. Normaldi. Pek çok şey hakkında konuştuk. Yani sanırım ve sen bunu okudun, kimse beni zorlamadı." [357][377] Ertesi gün Zelenskyy, Başkan Trump'ın kimseye baskı yapmadığını ve herhangi bir söz vermediğini, başsavcı Ruslan Riaboshapka'nın iç davaları önyargısız bir şekilde soruşturacağını söyledi.[378] 30 Eylül'de Zelenskyy, Amerika içi parti çatışmasına müdahale etmeyeceğini açıkça ortaya koydu.[379] Ardından 10 Ekim'de tüm gün süren basın toplantısında Zelenskyy, askeri yardımın bloke edildiğini ancak 25 Temmuz'daki telefon görüşmesinden sonra öğrendiğini söyledi. "Bu konuda konuşmadık. Herhangi bir şantaj olmadı." [380][381]

Avrupa Birliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Görüşme sırasında Zelenskyy ve Trump, Almanya Başbakanı Angela Merkel'i ve Avrupa Birliği'ni Ukrayna'ya destek vermedikleri için eleştirdiler.[382] Başkan Jean-Claude Juncker'in Ukrayna özel danışmanı Elmar Brok, Avrupa Birliği'nin serbest ticaret anlaşması yoluyla sağladığı ekonomik desteğe işaret ederek eleştirileri reddetti. Ayrıca ABD'nin Ukrayna ile benzer bir anlaşma imzalamadığını iddia etti.[382] Konuşma Avrupalıları 2014'ten bu yana Ukrayna'ya verilen yardım miktarını hesaplamaya yöneltti ve yaklaşık tahminlere göre AB ve Avrupalı finans kurumları hibe ve kredi olarak 16 milyar dolardan fazla yardım sağladı.[52]

2016-2017 genel sıralamasında yardımlarda Avrupa Birliği lider, ABD ikinci, Almanya ise üçüncü sırada yer alıyor.[53] Ancak Ukrayna medyası verileri analiz etti ve Almanya'nın 2014'ten itibaren 1,4 milyar Avro yardım sağladığını tespit etti: 500 milyon Avro geri ödenecek bir kredi, 200 milyon Avro Almanya'nın Avrupa Birliği yardımından aldığı pay ve geri kalanı gerçekten tam teşekküllü yardım.[383][384] Almanya, Ukrayna'ya yönelik tutumunun değişmediğini belirtti.[385][386]

Eski Ukrayna başbakanı Mykola Azarov, Hunter Biden'a yönelik soruşturmaya destek verdiğini ifade etti. Azarov, Euromaidan protestolarının ardından 2014 yılında Rusya'ya kaçtı ve şu anda Moskova'da sürgünde. Ukrayna'da Rusya yanlısı bir 'rejim değişikliği' çağrısında bulundu,[387] Ukrayna'da yetkiyi kötüye kullanma ve zimmete para geçirme suçlarından yargılanmak üzere aranıyor, sürgünde bir hükümet kurdu ve yaygın olarak Rusya yanlısı bir kukla olarak görülüyor.[388][389][390]

Başkan Vladimir Putin'in sözcüsü Dmitry Peskov şunları söyledi: "İtiraf etmelisiniz ki, ister telefonda ister yüz yüze olsun, bir konuşmanın tam metninin yayınlanması eyaletlerarası diplomatik uygulamalarda nadir görülen bir durumdur. En azından şu ana kadar nadir görülen bir durum. " [391][392] Moskova'da düzenlenen bir enerji konferansında konuşan Putin şunları söyledi: "Telefon görüşmesi sırasında Trump'ın Zelenskiy'den her ne pahasına olursa olsun bazı gizli bilgiler talep ettiğini ve [aksi takdirde] Ukrayna'ya yardım etmeyeceği tehdidinde bulunduğunu görmedim." [393]

Eski ABD yetkilileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi yönetimler altında görev yapmış 300'den fazla eski ABD dış politika ve ulusal güvenlik yetkilisi, 27 Eylül'de Trump'ın Ukrayna ile ilgili davranışlarına yönelik bir kongre azil soruşturmasını destekleyen açık bir mektup imzaladı. Daha önce ABD İstihbarat Topluluğu, Ulusal Güvenlik Konseyi ve Savunma, Adalet ve İç Güvenlik departmanlarında görev yapan yetkililer, Trump'ın eylemlerinin "derin bir ulusal güvenlik endişesi" yarattığını yazdı ve "Başkan Trump, demokratik süreçlerimize daha fazla yabancı müdahaleyi davet etmek için ülkedeki en yüksek makamın yetki ve kaynaklarını kullanmış gibi görünüyor. Eğer sesimizi yükseltmez ve harekete geçmezsek, dış politikamız ve ulusal güvenliğimiz resmen Başkan'ın kişisel ayrıcalıklarını en etkin şekilde yerine getirebilecek olanlara sunulmuş olacaktır." ifadesini kullandı.[394][395]

ABD kordiplomasi üyelerini temsil eden Amerikan Dış Hizmet Derneği ve Amerikan Diplomasi Akademisi, Trump'ın Zelenskyy ile yaptığı görüşmede ABD'nin eski Ukrayna büyükelçisini küçümsemesi karşısında alarma geçtiğini ifade etti.

Hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat başkanların emrinde görev yapan on eski Beyaz Saray genelkurmay başkanı [e], görevdeki bir başkanın "siyasi muhaliflere zarar vermek için yabancı güçlere kişisel olarak baskı uygulamasının" eşi benzeri görülmemiş bir durum olduğunu belirtti.[396] On kişiyle röportaj yapıldığında, "hiçbiri Beyaz Saray'ın diğer ülkelerden siyasi yardım talep ettiği veya kabul ettiği herhangi bir durumu hatırlamadı ve hepsi de bu fikri sınırların dışında değerlendireceklerini söyledi." [396]

"The Washington Post" gazetesinde yayınlanan bir köşe yazısında, Watergate skandalı özel savcı gücünün 17 eski üyesi[f] "Başkan Trump'ın azledilebilir suçlar işlediğine dair ikna edici 'prima facie' kanıtlar bulunduğunu", özellikle de ciddi ve ısrarlı yetki suiistimalleri olduğunu ve Kongre'nin "Başkan'ın kendi sürecinde işbirliği yapmayı reddetmesinin anayasal görevlerini yerine getirmesini engellemesine izin vermemesi gerektiğini" yazdı.[397]

Amerikan başyazıları ve yorumları

[değiştir | kaynağı değiştir]

"Washington Post" ve "New York Times" yayın kurulları, Trump hakkında skandaldan kaynaklanan azil soruşturmasını destekledi.[398][399] "Post" yayın kurulu, yönetimi ve müttefiklerini kongre celplerine karşı geldikleri ve soruşturmayı engellemeye çalıştıkları için eleştirdi,[398][400] ve Kongre'deki Cumhuriyetçilere Trump yönetiminin Ukrayna'ya yönelik baskı kampanyasının yolsuz ve "quid pro quo" olduğunu kabul edecek "ahlaki cesarete sahip olmaları" çağrısında bulundu.[401] Bir başka "Washington Post" başyazısında ise Trump yönetimi, ABD'nin Ukrayna Büyükelçisi olarak görev yapan William B. Taylor Jr. ve Kongre önünde ifade veren diğer kariyer sahibi kamu görevlilerine saldırmakla eleştirilerek, "dürüst ve cesur kamu görevlilerini" itibarsızlaştırmak amacıyla onlara saldırmanın "alçakça" olduğu yazıldı.[402] Connecticut'ta sekiz günlük gazetenin sahibi olan Hearst Connecticut Media'nın yayın kurulu da dahil olmak üzere bazı gazete yayın kurulları, Ukrayna skandalı nedeniyle Trump'ı görevinden istifa etmeye çağırdı.[403] Bir St. Louis Post-Dispatch başyazısı kongre Cumhuriyetçilerini Trump'ın istifasını istemeye çağırdı.[404]

Jeanine Pirro, Mark Levin ve Rush Limbaugh gibi Trump yanlısı medya kuruluşları ve yorumcular, Trump'ı savunarak ve Ukrayna meselesine ilişkin önemli gerçekleri göz ardı eden alternatif bir anlatıyı teşvik ederek yanıt verdi.[405] Başkanın medyadaki savunucuları, Trump'ın kendi söylemini tekrarlayarak sık sık ihbarcıya saldırdılar [406] ve soruşturmayı yalnızca Trump'a yönelik bir siyasi saldırı değil, aynı zamanda destekçilerine karşı bir "kültür savaşı" olarak nitelendirdiler.[405] Fox News sunucusu Chris Wallace, ihbarcı şikayetinin kamuoyuna duyurulmasının ardından Trump müttefiklerinin yaptığı dönüşü "şaşırtıcı" ve "son derece yanıltıcı" olarak nitelendirdi.[407]

Skandalın ortaya çıkmasını takip eden günlerde, çok sayıda anket, azil soruşturmasına ya da azil soruşturmasına verilen desteğin arttığını gösterdi. [ ne kadar? ] [408][409][410]

Amerika'nın Ukrayna özel elçisi Kurt Volker şikayetin yayınlanmasından bir gün sonra istifa etti. İhbar şikayetinde Volker'ın "Trump'ın avukatı Rudy Giuliani'nin Biden ailesi hakkında Ukrayna hükümetine yaptığı yardımdan kaynaklanan 'zararı kontrol altına almaya' çalıştığı" iddia ediliyor.[411] 10 Ekim'de, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun kıdemli danışmanlarından Michael McKinley, Pompeo'nun skandalda adı geçen kişilere kamu desteği sağlamamasından kaynaklanan hayal kırıklığı nedeniyle istifa etti.[412]

İnternet toplulukları

[değiştir | kaynağı değiştir]

İhbarcının şikayeti kamuoyuna duyurulduktan sonra, Trump yanlısı İnternet forumlarındaki kullanıcılar şikayetin yazarını belirlemeye çalıştı. Bu " ifşa etme " girişimlerine düzensiz spekülasyonlar, ırkçılık ve kadın düşmanlığı damgasını vurdu.[413] Ekim 2019'da Trump yanlısı yazar Paul Sperry, ihbarcının kimliğini iddia ettiği şeyi internette yayınladı. Sonraki günlerde Trump ve müttefikleri, haberlerinde ihbarcının iddia edilen kimliğini tekrarlamayı reddettikleri için büyük haber kuruluşlarının ihbarcıyı takip ettiğini iddia etti.[414][415] Ancak genel olarak Trump yanlısı olan Fox News (Trump'ın yakın sırdaşı Sean Hannity de dahil) Fox News yönetiminin talimatı üzerine iddia edilen kimliği tekrar etmeyi reddetti.[416]

Trump destekçileri, ihbarcının sözde adını yaymak için Facebook reklamlarına para ödedi. Bu reklamlar, Facebook bunları kaldırmadan önce potansiyel olarak "yüzbinlerce kullanıcı" tarafından görüntülendi.[414]

Görevden alma ve senato davası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Başkan Trump, Kongre tarafından yetkiyi kötüye kullanma ve Kongreyi engelleme suçlamalarıyla azledildi. Azil maddeleri, 16 Ocak'tan 5 Şubat 2020'ye kadar yirmi gün boyunca duruşma yapan Senatoya havale edildi. Trump, Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Senato tarafından her iki suçlamadan da beraat etti ve oylar partiler arasında bölündü. [g] Partisinden ayrılma konusundaki istekliliği nedeniyle azil davası sırasında kilit bir figür olarak ortaya çıkan Maine senatörü Susan Collins,[417] Trump'ın davadan ders aldığına ve gelecekte dış müdahale girişiminde bulunmayacağına inandığı için beraat kararını savundu.

Tanıkların istifası ve işten çıkarılması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Marie Yovanovitch ve Bill Taylor, Dışişleri Bakanlığı'ndaki görevlerinden istifa ettiler.[418] Jennifer Williams yeni bir göreve başlamak için görevinden ayrıldı.[419] Alexander Vindman, Trump'ın Senato tarafından aklanmasının ardından Beyaz Saray'daki görevinden alındı.[420] Vindman'ın davaya karışmayan ikiz kardeşi Yevgeny de görevden alındı. Her iki Vindman kardeşin de fiziksel olarak Beyaz Saray'dan çıkarıldığı bildirildi. Gordon Sondland da büyükelçilik görevinden geri çağrıldı.[420] Beyaz Saray görevden almaların gerekli olduğunu iddia etti ancak Trump, kendisine karşı ifade verenlerden intikam almak istediği için eleştirildi.[421][422][423][424] Trump'ın ayrıca Williams ve Alexander Vindman'ı "Asla Trumper" olarak etiketlediği de bildirildi.[419] Trump, Pentagon'un Vindman'a karşı disiplin soruşturması başlatmasını önerdi ancak Ordu soruşturmayı reddetti.[425][426][427][428] 25 Temmuz 2019'da Savunma Bakanı Mark Esper'i Ukrayna'ya askeri yardımın durdurulmaması konusunda uyaran Pentagon'un üst düzey politika danışmanı John Rood, 19 Şubat 2020'de istifaya zorlandı. Mayıs 2019'da Kongre'ye Ukrayna'nın yardıma uygun olduğunu belgelemişti.[429]

Daha sonra, 11 Şubat 2020'de Atlantik Konseyi'nde düzenlenen bir panel tartışmasında, başkanın ulusal güvenlik danışmanı Robert C. O'Brien, her iki Vindman kardeşinin de yeniden görevlendirilmek üzere Orduya geri gönderilmesinin kendi kararı olduğunu söyledi ve hareketin Vindman'ın ifadesine misilleme olarak Trump tarafından emredildiğini reddetti. O'Brien panele "Size kesinlikle misilleme yapılmadığını söyleyebilirim" dedi. O'Brien ayrıca, her iki kardeşin de aktif görevde kalması nedeniyle bu hareketin "kovulmuş" olarak nitelendirilmesine karşı çıktı. O'Brien, transferlerinin daha büyük bir NSA personeli azaltımının parçası olduğunu belirtti.[430] Daha sonra işten çıkarma ve görevden almaların Trump yönetiminde Trump'a ve gündemine yeterince sadık olmadığı düşünülen kişileri hedef alan daha geniş bir tasfiyenin parçası olduğu bildirildi.[431] Buna Trump'ın kendisine karşı bir "derin devlet" komplosu iddialarının parçası olabilecek istihbarat yetkilileri de dahildi.[432]

Michael Atkinson, Nisan 2020'de İstihbarat Topluluğu Genel Müfettişi görevinden kovuldu. Beyaz Saray, Trump'ın Atkinson'ın görevlerini yerine getirme becerisine olan güvenini kaybettiğini belirten bir açıklama yaptı.[433] Atkinson'ı kovma kararı, Genel Müfettiş rolünün bağımsız olması gerektiği ve Trump'ın onu koronavirüs salgını sırasında kovmayı seçmesi nedeniyle eleştirildi, bu da Trump'ın salgını Atkinson'ın kovulmasını engellemek için kullanmaya çalıştığı iddialarına yol açtı.[434]

Giuliani'nin Ukrayna'daki faaliyetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Azil duruşmaları ve yargılama devam ederken Rudy Giuliani, Joe ve Hunter Biden hakkında kendi soruşturmasını yürütmek için Ukrayna'ya döndü. Bu, Biden'lar hakkında geniş çapta çürütülmüş komplo teorilerini desteklediği için [kaynak belirtilmeli], Giuliani'nin Rus istihbarat servisleri tarafından yayılan yanlış bilgilerin muhtemel hedefi olduğu için ve Giuliani'nin kendisi de Amerikalı yetkililer tarafından soruşturma altında olduğu için.[301][435][436][437] Biden'ın seçim kampanyasını baltalamaya yönelik yeni bir girişim olarak geniş çapta eleştirildi.[437] Giuliani , Barack Obama ve Joe Biden'ın, eski Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç adına Amerikalı milletvekillerine lobi yapan Trump'ın 2016 başkanlık kampanyası başkanı Paul Manafort hakkında soruşturma açılması için daha önce Ukraynalı yetkililerle temas kurduğuna dair kanıtlar bulduğunu iddia etti [kaynak belirtilmeli].[438]

Şubat 2020'de Başsavcı William Barr, Adalet Bakanlığı'nın Giuliani tarafından toplanan her türlü bilgiyi alacağını duyurdu.[439][440][441] Barr daha önce yabancı bağışlara ve 2020 başkanlık seçimlerine müdahalelere ilişkin tüm soruşturmaların kendi kişisel onayını gerektireceğini açıklamıştı.

Azil süreci boyunca Trump Giuliani'yi Ukrayna'ya gönderdiğini inkâr etti, ancak 13 Şubat 2020'de yayınlanan bir röportajda önceki inkârlarını tersine çevirerek Giuliani'yi Ukrayna'ya gönderdiğini açıkça kabul etti ve onu "suç savaşçısı" ve "en iyi savcı" olarak övdü.[442]

Rusya soruşturmasındaki karşı anlatının yeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 2020'de Amerika Birleşik Devletleri avukatı John Durham, Mueller soruşturmasının kökenlerine ilişkin bir soruşturmayı yönetmek üzere atandı. Soruşturmanın eski CIA direktörü ve Trump eleştirmeni John Brennan'a ve Rusya'nın 2016 seçimlerine müdahalesine ilişkin soruşturmanın ilk aşamalarında kanıtları yanlış kullanıp kullanmadığına odaklandığı bildirildi. [kaynak belirtilmeli] Mick Mulvaney, Durham'ın soruşturmasını Ukrayna skandalıyla ilişkilendirdi ve Durham'ın Ukrayna'dan yardım istediğini ve Ukrayna vatandaşlarıyla röportaj yaptığını belirtti.[443] Durham soruşturması, "kendi Rusya soruşturmasına yönelik bir soruşturma" [444] ve Rus müdahalesini "soruşturanları soruşturmak" olarak tanımlandı.[445][446]

Ukrayna-Rusya ilişkilerine etkisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İhbarcının ifadesini destekleyen eski Avrupa İşleri Direktörü Alexander Vindman, VICE News ile yaptığı röportajda Trump'ın müdahalesinin Ukrayna'nın Rus saldırganlığına karşı koyma çabalarını çeşitli şekillerde zayıflattığını iddia ederek şöyle dedi: "Trump'ın yolsuzluğu yüzünden daha az yetenekliyiz., daha az hazırlıklı Ukrayna".[447]

Trump ve müttefikleri 2017'den bu yana, 2016 seçimlerine Rusya'dan ziyade Ukrayna'nın müdahale ettiği yönünde bir komplo teorisini desteklemişlerdi; Amerikan istihbaratı bunun Rusya tarafından Ukrayna'yı suçlamak amacıyla teşvik edildiğine inanıyor.[448] Bazıları bu kampanyanın kaynağının Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndaki Maria Zakharova olduğunu düşünüyor.[449][450][451] Komplo teorisi, Demokratların, CrowdStrike'ın ve FBI'ın, 2016'da Demokratik Ulusal Komite sunucusunun hacklenmesinde Rusya'yı suçlamak için komplo kurduğu iddialarını içeriyordu. Trump, Rusya'ya komplo kurma komplosunun arkasında adı açıklanmayan bir Ukraynalı oligarkın olduğu ve Ukrayna'nın DNC sunucusunun elinde olduğu konusunda defalarca ısrar etti.

Trump göreve gelmeden kısa bir süre önce, üst düzey Amerikan istihbarat yetkilileri, Rus istihbarat ağlarını hacklemeleri ve üst düzey bir Kremlin köstebeğinin sağladığı bilgiler de dahil olmak üzere, Rusya'nın Vladimir Putin'in kişisel emirleri ve idaresiyle hackleme ve diğer seçim müdahalelerinin arkasında olduğuna dair kanıtları hakkında kendisine brifing verdi.[452][453] Aralık 2019'da, Trump tarafından atanan FBI direktörü Christopher Wray, "Ukrayna'nın 2016 başkanlık seçimlerine müdahale ettiğini gösteren hiçbir bilgimiz yok" dedi ve şunu ekledi: "Orada her türlü şeyi söyleyen her türden insan var. Bence bu Amerikan halkının bilginin dikkatli tüketicileri olması, bunun kaynakları hakkında düşünmesi ve duyduklarının desteği ve dayanağı hakkında düşünmesi önemlidir." [454]

George Stephanopoulos, CrowdStrike komplo teorisinin ayrıntılarını "hem karmaşık hem de yanlış" olarak nitelendirdi.[455]

25 Temmuz 2019'da Trump ile Zelenskyy arasındaki telefon görüşmesinde Trump, internet trolleri, sağcı bloglar, sağcı haber siteleri ve Rus devlet medyası tarafından öne sürülen aşırı sağcı bir komplo teorisine atıfta bulundu.[456][457][458] Bu komplo teorisi, 2015-2016'da Demokratik Ulusal Komite (DNC) ağının hacklenmesini ilk araştıran ve bu siber saldırıların arkasında Rus askeri istihbaratının (GRU) olduğunu belirleyen siber güvenlik ve internet güvenliği firması CrowdStrike ile ilgilidir.

Trump'ın eski iç güvenlik danışmanı Tom Bossert, ABC News'den George Stephanopoulos'a verdiği röportajda, Trump'ın personeli tarafından CrowdStrike komplo teorisinin "tamamen çürütüldüğü" konusunda defalarca uyarıldığını söyledi. Bossert, Giuliani'yi Trump'ın komplo teorisine olan saplantısından sorumlu tuttu.[459][460]

CrowdStrike komplo teorisinin genel teması, DNC'nin Rusya'yı siber saldırılara dahil edecek kanıtlar ürettiğidir.[461] CrowdStrike'ın kurucu ortağı Dmitri Alperovitch, Sovyetler Birliği'nde doğmuş, vatandaşlığa alınmış bir Amerikan vatandaşıdır.[462][463] Aldatmacaya göre Alperovitch, DNC tarafından seçim müdahalesi nedeniyle Rusya'yı itibarsızlaştırması emri verilen bir Ukraynalı ve kişisel olarak Vladimir Putin'le ödeşme motivasyonuna sahipti. Ayrıca teoriye göre CrowdStrike zengin bir Ukraynalıya ait ve siber saldırıya katılan asıl sunucu Ukrayna'da.

CrowdStrike aslında merkezi Kaliforniya'da bulunan ve Ulusal Cumhuriyetçi Kongre Komitesi'nin siber güvenlik hizmetleri için kiraladığı halka açık bir şirkettir.[464] "Sunucu" aslında hizmet dışı bırakılmış ve Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan 140 sunucudur.[465] Teori ayrıca FBI ajanlarının sunucuyu incelemesine izin verilmediğini çünkü böyle bir eylemin DNC planını ortaya çıkaracağını söylüyor, ancak [461] - ve Mueller Raporunda belgelendiği gibi - DNC sunucularının sistem görüntüleri ve trafik kayıtları FBI'a sağlanmış. FBI, CrowdStrike tarafından, ancak FBI sunucuları hiçbir zaman doğrudan incelemedi.[465][466] Bu komplo teorisi, "Rusya'nın DNC'deki [izinsiz giriş] suçluluğu konusunda şüphe uyandırmak için yaratılan GRU kişiliği ' Guccifer 2.0'dan " kaynaklandı.[461][467]

İlk ihbarcının eylemleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çeşitli sağcı yorumcular, ihbarcının başkalarından yardım aldığını, belki de koordineli bir komplo oluşturduğunu öne sürdü. Spekülasyon Adam Schiff, basın, Fusion GPS, Media Matters, avukatlardan oluşan bir ekip veya bir araştırma firması ve genel olarak istihbarat topluluğu etrafında yoğunlaştı.[468][469][470][471] The New York Times'a göre ihbarcı, CIA'in baş hukuk müşavirine endişelerini bildirdikten sonra, "iddialarını CIA aracılığıyla duyurmak için ilk yolun nasıl ortaya çıktığı" konusunda rahatsız olmaya başladı. Daha sonra Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi'nin bir yardımcısıyla temasa geçti ve belirsiz bir açıklama yaptı. Yardımcı daha sonra standart prosedürü izledi ve ihbarcıya bir avukat bulmasını ve İstihbarat Topluluğu genel müfettişine (IC IG) şikayette bulunmasını tavsiye etti. Ne Temsilci Schiff ne de Komite'nin diğer üyeleri, kamuya açıklanmadan önceki geceye kadar şikayeti görmediler ve Komite, şikayetin yazılması sürecine dahil olmadı.[258] Schiff ve Komite'nin ihbarcının avukat seçmesine yardımcı olma konusunda hiçbir rolü yoktu.

İhbarcının ücretsiz hukuk ekibinin bir üyesi olan Mark S. Zaid'e göre: "İhbarcı bir avukat bulma tavsiyesine uydu ve çoğu insanın yaptığını yaptı; etraftaki güvenilir arkadaşlarına kiminle iletişime geçmeleri gerektiğini sordu. Andrew [Bakaj ]'in adı verildi ve o tutuldu. Aynen her gün olduğu gibi." [472] Andrew P. Bakaj, ihbarcıyı temsil eden Baş Avukattır. 2 Ekim'deki bir basın toplantısında Trump, New York Times makalesinin Schiff'in ihbarcı şikayetinin yazılmasına yardım ettiğini kanıtladığını iddia etti ve [258] hikayeyi yazan muhabirlerden birinin Twitter'da hikayelerinin böyle bir şey söylemediğini ve şu şekilde cevap vermesini sağladı: Schiff ihbarcının kimliğini bile bilmiyordu.[473]

İhbar kuralları ve söylentiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül ayı sonlarında Trump, ihbarcının şikayeti sunulmadan önce ihbarcı kurallarının değiştirildiğine dair bir komplo teorisini tweetledi.[59][474] Senatör Lindsey Graham ile Trump'ın avukatları Jay Sekulow ve Rudy Giuliani de benzer iddialarda bulundu.[475][476] Trump'ın iddiası, The Federalist tarafından yayınlanan ve IC IG'nin Mayıs 2018 ile Ağustos 2019 arasında şikayet formunu revize ederek eski formdan şu cümleyi içeren bir bölümü çıkararak "ihbarcıların iddia edilen yanlışlıklarla ilgili doğrudan, ilk elden bilgi sağlama şartını gizlice ortadan kaldırdığını" yanlış bir şekilde ifade eden bir makaleye dayanıyordu: "Yanlışlık yapıldığını düşünüyor ancak ikinci elden ya da doğrulanmamış iddialardan başka bir şey sunamıyorsanız, IC IG şikayeti ya da bilgiyi ICWPA olarak sunulmak üzere işleme koyamayacaktır." [474][475] Federalist makale, eski formda, ihbarcının bilgilerinin "doğrudan" veya "diğer çalışanlardan" ya da diğer dolaylı kaynaklardan geldiğini belirtebileceği onay kutularının bulunduğundan bahsetmedi.[476][477]

IC IG, ihbarcının şikayetinin eski formla gönderildiğini (formlar değişmeden önce) ve ihbarcının şikayetinin hem "belirli iddia edilen davranışlara ilişkin doğrudan bilgi"ye hem de diğer çalışanlardan alınan bilgilere dayandığını belirtti.[39][478] IC IG ayrıca eski formun inceleme altında olduğunu ve "anlık ihbarcı şikayetiyle ilgili son basın araştırmalarına yanıt olarak" formun "bu formlardaki belirli dil ve daha spesifik olarak formlara eşlik eden bilgilendirici materyaller" nedeniyle değiştirildiğini söyledi. formlar, yanlış bir şekilde, ihbarcıların acil bir endişe şikayetinde bulunabilmeleri için ilk elden bilgiye sahip olmaları gerektiğini ileri sürdüğü şeklinde okunabilir".[478] IC IG ayrıca, yasa gereği şikayet sahibinin "ilk elden bilgi" alması gerekmediğini ve ofislerinin "acil bir endişenin bildirilmesine yasada mevcut olmayan koşullar ekleyemeyeceğini" söyledi.[478]

İhbarla ilgili "kurallar", en son 2016'da güncellenen İstihbarat Topluluğu Direktifi 120'den kaynaklanmaktadır. Direktifte, şikayetin gerekliliğinin, ihbarcının "herhangi bir yasanın, kuralın veya düzenlemenin ihlal edildiğinin kanıtı olduğuna makul olarak inandığı" bir şikayet olması gerektiği belirtiliyor.[474][477] Güvenilirlik için ilk elden bilgi edinme ve değerlendirme yükü, bunu yapmak için bir soruşturma yürütmek üzere 14 günü olan IC IG'ye yüklenmiştir.[59] Bu durumda, IC IG tarafından yapılan ön inceleme, iddiaları inandırıcı olarak destekleyecek daha fazla bilgi buldu.[479] Kâr amacı gütmeyen bir gözlemci kuruluşu olan Devlet Sorumluluk Projesi'nden Tom Devine, tüm güvenilir ihbarcı şikayetlerinin yalnızca %10'unun ilk elden bilgiye sahip olduğunu söyledi.[480]

Tanınmış bir yazar ve ihbar yasalarının savunucusu olan Cumhuriyetçi senatör Chuck Grassley, komplo teorisine karşı çıktı ve ihbarcının kanuna uygun hareket ettiğini ve dinlenmeyi hak ettiğini söyledi.[481][482]

Eylül ayı sonlarında televizyona çıkan Giuliani, herhangi bir kanıt sunmadan , muhafazakar komplo teorilerinin sık sık konusu olan George Soros'un Ukrayna'da Trump karşıtı bir plan yürüttüğünü, Biden'ın ise Soros'u orada soruşturmadan koruduğunu ileri sürdü.[483] Avukatlar Joseph diGenova ve Victoria Toensing, Soros'un muhbiri finanse ettiği yönündeki komplo teorisini desteklemek için The Sean Hannity Show'a konuk olarak katıldılar. İhbarcının dipnotunda, diğer birçok finansman kaynağının yanı sıra Soros'un Açık Toplum Vakıflarından da hibe alan bir kuruluş olan Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi'ne atıfta bulundular.[484] Medya kuruluşu Breitbart News de Soros'a yine hiçbir kanıt olmadan atıfta bulundu.[413]

Soros'a yönelik itibarsız iddialar aynı zamanda Mayıs 2019'dan bu yana, 2 Ekim'de Kongre'ye açıklanana kadar Dışişleri Bakanlığı içinde dolaşan bir "propaganda ve dezenformasyon paketinin" parçasıydı [485]

Biden-Ukrayna komplo teorisi, Donald Trump'ın [486] çabalarının ve Trump'ın ilk görevden alınmasına yol açan Trump-Ukrayna skandalına yönelik kampanyasının bir parçasıdır. Bu yalanlar, 2020 başkanlık kampanyası sırasında Joe Biden'ın itibarına ve şansına zarar vermek ve daha sonra onu azletmek amacıyla yayıldı.[487]

  1. ^ "Telefon Görüşmesi Memorandumu" başlıklı belge, "kelimesi kelimesine bir transkript olmadığını" ve "Durum Odası görevlileri" ve Ulusal Güvenlik Konseyi personelinin notları ve hatıralarına dayanarak hazırlandığını belirten bir not içermektedir.[178] Üst düzey yönetim yetkilileri, memorandumun hazırlanmasında ses tanıma yazılımı da kullanıldığını söyledi.[31][178] Some sources describe the document as a "rough transcript".[179]
  2. ^ §II, p. 3
  3. ^ 3 Eylül 2019'da Adalet Bakanlığı'nın Hukuk Müşavirliği Ofisi (OLC), ofisin başkanı Steven A. Engel tarafından yazılan ve DNI vekilinin şikayeti Kongre'ye vermesine gerek olmadığını çünkü ona göre şikayetin DNI vekilinin yetkisi altındaki "bir istihbarat faaliyeti" ile ilgili olmadığını belirten gizli bir memorandum yayınladı.[45] Engel'in mektubunda ihbarcının şikayetinin Adalet Bakanlığına iletilmesi gerektiği belirtiliyordu.[45] OLC'nin notunun gizliliği kaldırılmış bir versiyonu 24 Eylül 2019 tarihinde yayınlandı.[260]
  4. ^ İhbarcı şikayetini inandırıcı ve acil bulan ICIG Michael Atkinson, Trump yönetimi sırasında atanmıştır.[352][353]
  5. ^ Genelkurmay başkanları Reagan, George H. W. Bush, Clinton, George W. Bush ve Obama yönetimlerinden gelmiştir.[396]
  6. ^ Aralarında Richard Ben-Veniste, Paul R. Michel ve diğerleri.[397]
  7. ^ Utah senatörü Mitt Romney, Trump'ın makamının gücünü kötüye kullandığı gerekçesiyle görevden alınması lehinde oy kullanarak partisinden ayrılan tek senatör oldu.
  1. ^ a b c Miller, Greg; Jaffe, Greg; Parker, Ashley (2 Ekim 2019). "Trump involved Pence in efforts to pressure Ukraine's leader, though aides say vice president was unaware of pursuit of dirt on Bidens". The Washington Post. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019. 
  2. ^ a b c d Mazzetti, Mark; Benner, Katie (30 Eylül 2019). "Trump Pressed Australian Leader to Help Barr Investigate Mueller Inquiry's Origins". The New York Times. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  3. ^ a b Baker, Peter; Sullivan, Eileen (3 Ekim 2019). "Trump Publicly Urges China to Investigate the Bidens". The New York Times. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  4. ^ Stracqualursi, Veronica; Warren, Michael (12 Ekim 2019). "Rudy Giuliani tells CNN he's unaware he's under investigation for Ukraine involvement". CNN. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. the unraveling Ukraine scandal 
  5. ^ Mallin, Alexander; Karl, Jonathan (30 Eylül 2019). "Barr asked Trump for introductions to Italy, Australia in Russia probe review". ABC News. 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2019. 
  6. ^ a b Schmidt, Michael S.; Barnes, Julian E.; Haberman, Maggie (26 Kasım 2019). "Trump Knew of Whistle-Blower Complaint When He Released Aid to Ukraine". The New York Times. 29 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. Schmidt, Michael S.; Barnes, Julian E.; Haberman, Maggie (November 26, 2019). "Trump Knew of Whistle-Blower Complaint When He Released Aid to Ukraine" 29 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The New York Times. Retrieved December 12, 2019.
  7. ^ Savage, Charlie; Williams, Josh (4 Ekim 2019). "Read the Text Messages Between U.S. and Ukrainian Officials". The New York Times. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. A newly released set of text exchanges revealed details about President Trump's efforts to use American foreign policy to benefit himself. 
  8. ^ Raju, Manu; Herb, Jeremy; Cohen, Marshall (9 Kasım 2019). "We read all 2,677 pages of impeachment inquiry testimony released to date. Here's what's clear". CNN. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019. 
  9. ^ a b c d e Barrett, Devlin (26 Eylül 2019). "Whistleblower claimed Trump abused his office and that White House officials tried to cover it up". The Washington Post. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  10. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Bump27 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  11. ^ a b Helderman, Rosalind S. (5 Ekim 2019). "Mounting evidence buttresses the facts laid out in whistleblower complaint". The Washington Post. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  12. ^ a b c Brown, Pamela (27 Eylül 2019). "First on CNN: White House says lawyers directed moving Ukraine transcript to highly secure system". CNN. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  13. ^ Miller, Zeke; Tucker, Eric; Balsamo, Michael (28 Eylül 2019). "Subpoenas mark first concrete steps for Trump impeachment". Associated Press. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  14. ^ a b Becket, Stefan; Segers, Grace; Watson, Kathryn (18 Ekim 2019). "Mulvaney links delay in Ukraine aid to DOJ investigation into 2016—live updates". CBS News. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2019. 
  15. ^ a b c Rucker, Philip; Bade, Rachael; Itkowitz, Colby (4 Ekim 2019). "Trump publicly calls on China to investigate Bidens". The Washington Post. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  16. ^ a b Bade, Rachael; Gearan, Anne; Demirjan, Karoun; DeBonis, Mike (22 Ekim 2019). "Trump made Ukraine aid contingent on public pledge to investigate Bidens and 2016 election, U.S. envoy says he was told". The Washington Post. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2019. Bade, Rachael; Gearan, Anne; Demirjan, Karoun; DeBonis, Mike (October 22, 2019). "Trump made Ukraine aid contingent on public pledge to investigate Bidens and 2016 election, U.S. envoy says he was told" 8 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Washington Post. Retrieved October 28, 2019.
  17. ^ "Impeachment inquiry: Donald Trump directed Ukraine to dig up dirt on Joe Biden, ambassador claims". i. 20 Kasım 2019. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2019. 
  18. ^ Bade, Rachael; DeBonis, Mike; Demirjian, Karoun (24 Eylül 2019). "House Speaker Nancy Pelosi announces formal impeachment inquiry of Trump, says his actions were a 'betrayal of national security'". The Washington Post. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  19. ^ Demirjian, Karoun; Bade, Rachael; DeBonis, Mike (31 Ekim 2019). "A divided House backs impeachment probe of Trump". The Washington Post. 19 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2019. 
  20. ^ Fandos, Nicholas; Shear, Michael D. (18 Aralık 2019). "Trump Impeached for Abuse of Power and Obstruction of Congress – Voting nearly along party lines, the House approved two articles of impeachment against President Trump, making him the third president in history to face removal by the Senate". The New York Times. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  21. ^ Bump, Philip (5 Şubat 2020). "No senator ever voted to remove a president of his own party from office. Until Mitt Romney". The Washington Post. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  22. ^ a b c d The Trump-Ukraine Impeachment Inquiry Report: Report of the House Permanent Select Committee on Intelligence, Pursuant to H. Res. 660 in Consultation with the House Committee on Oversight and Reform and the House Committee on Foreign Affairs (PDF). House Permanent Select Committee on Intelligence. 3 Aralık 2019. 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2019. 
  23. ^ a b Cochrane, Emily; Lipton, Eric; Cameron, Chris (17 Ocak 2020). "G.A.O. Report Says Trump Administration Broke Law in Withholding Ukraine Aid". The New York Times. 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  24. ^ Santucci, John; Mallin, Alexander; Thomas, Pierre; Faulders, Katherine (25 Eylül 2019). "Trump urged Ukraine to work with Barr and Giuliani to probe Biden: Call transcript". ABC News. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  25. ^ Bump, Philip (25 Eylül 2019). "Trump wanted Russia's main geopolitical adversary to help undermine the Russian interference story". The Washington Post. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  26. ^ White House Press Secretary (25 Eylül 2019). "Statement from the Press Secretary". whitehouse.gov. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  27. ^ a b Baker, Peter (22 Eylül 2019). "Trump Acknowledges Discussing Biden in Call With Ukrainian Leader". The New York Times. 22 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  28. ^ a b Balsamo, Michael; Long, Colleen (26 Eylül 2019). "6 takeaways from the whistleblower complaint, including Rudy Giuliani's central role". Chicago Tribune. Associated Press. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019. 
  29. ^ Cohen, Marshall; Polantz, Katelyn; Shortell, David (26 Eylül 2019). "Whistleblower says White House tried to cover up Trump's abuse of power". CNN. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2019. 
  30. ^ Olorunnipa, Toluse; Parker, Ashley (27 Eylül 2019). "Pence seeks to dodge impeachment spotlight as his Ukrainian moves attract notice". The Washington Post. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  31. ^ a b c d Brown, Pamela; Diamond, Jeremy; Collins, Kaitlan; Liptak, Kevin (8 Ekim 2019). "Inside the White House's effort to contain Ukraine call fallout". CNN. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2019. 
  32. ^ a b Miller, Greg; Jaffe, Greg (10 Ekim 2019). "At least four national security officials raised alarms about Ukraine policy before and after Trump call with Ukrainian president". The Washington Post. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019. 
  33. ^ a b c Demirjian, Karoun; Bade, Rachael; Dawsey, Josh; Hudson, John (4 Ekim 2019). "Volker: Giuliani was warned that claims of Biden's misconduct were not credible, ex-envoy tells lawmakers". The Washington Post. 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  34. ^ a b Savage, Charlie; Rosenberg, Matthew; Goldman, Adam (1 Ekim 2019). "The Extra-Secret White House Computer System, Explained". The New York Times. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. Savage, Charlie; Rosenberg, Matthew; Goldman, Adam (October 1, 2019). "The Extra-Secret White House Computer System, Explained". The New York Times. Archived from the original on October 2, 2019. Retrieved October 1, 2019.
  35. ^ a b Atwood, Kylie; Liptak, Kevin; Brown, Pamela; Sciutto, Jim; Borger, Gloria (4 Ekim 2019). "Trump raised Biden with Xi in June call housed in highly secure server". CNN. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  36. ^ a b c Brown, Pamela; Sciutto, Jim; Liptak, Kevin (27 Eylül 2019). "White House restricted access to Trump's calls with Putin and Saudi crown prince". CNN. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019. 
  37. ^ a b Subramanian, Courtney; Brook, Tom Vanden (26 Eylül 2019). "Trump Ukraine: 'lock down' of call a sign of White House cover up". USA Today. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  38. ^ a b c Barnes, Julian E.; Schmidt, Michael S.; Goldman, Adam; Benner, Katie (26 Eylül 2019). "Whistle-Blower Is a C.I.A. Officer Who Was Detailed to the White House". The New York Times. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. Barnes, Julian E.; Schmidt, Michael S.; Goldman, Adam; Benner, Katie (September 26, 2019). "Whistle-Blower Is a C.I.A. Officer Who Was Detailed to the White House". The New York Times. Archived from the original on September 30, 2019. Retrieved September 29, 2019.
  39. ^ a b c Cohen, Zachary (30 Eylül 2019). "Intelligence community watchdog debunks whistleblower conspiracy pushed by Trump and other Republicans". CNN. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  40. ^ Segers, Grace (25 Eylül 2019). "Lawmakers get first look at whistleblower complaint and one calls it "nothing short of explosive"". CBS News. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  41. ^ "Read the full text of the whistleblower complaint". NBC News. 26 Eylül 2019. 10 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2019. 
  42. ^ a b c d Meek, James Gordon; Flaherty, Anne (6 Ekim 2019). "2nd whistleblower comes forward after speaking with IG: Attorney". ABC News. 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  43. ^ Mallin, Alexander (25 Eylül 2019). "Trump's DOJ clears president of violating campaign finance law in Ukraine-Biden call". ABC News. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2019. 
  44. ^ "Justice Department found Trump didn't commit a campaign finance crime raised by whistleblower". PBS NewsHour. 25 Eylül 2019. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2019. 
  45. ^ a b c d e f g Zapotosky, Matt; Barrett, Devlin (25 Eylül 2019). "Justice Dept. rejected investigation of Trump phone call just weeks after it began examining the matter". The Washington Post. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  46. ^ a b Borger, Julian; Gambino, Lauren (3 Ekim 2019). "Trump calls on China to investigate Biden in extraordinary demand". The Guardian. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  47. ^ Thebault, Reis (18 Ekim 2019). "Stymied by a polarized agency, FEC Chairwoman Ellen Weintraub finds her voice as a Trump critic". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  48. ^ Law, Tara; Mansoor, Sanya; Abramson, Alana (26 Eylül 2019). "The Whistleblower's Complaint on Trump and Ukraine Has Been Released. These Sections Will Receive the Most Scrutiny". Time. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  49. ^ a b c Forgey, Quint (24 Eylül 2019). "Trump changes story on withholding Ukraine aid". Politico. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  50. ^ a b Wagner, John; Sonmez, Felicia (3 Ekim 2019). "Live updates: Trump calls for China to investigate Bidens; former Ukraine envoy testifies on Capitol Hill". The Washington Post. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  51. ^ Everett, Burgess (2 Ekim 2019). "Trump praises 'honorable' Portman for corroborating Ukraine aid story". Politico. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  52. ^ a b c Robertson, Lori (26 Eylül 2019). "Trump Wrong on European Aid to Ukraine". FactCheck.org. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  53. ^ a b "OECD DAC Aid at a glance by recipient_new". OECD. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019Tableau vasıtasıyla. 
  54. ^ Werner, Erica (23 Ekim 2019). "Trump administration sought billions of dollars in cuts to programs aimed at fighting corruption in Ukraine and elsewhere". The Washington Post. 8 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 
  55. ^ Gregorian, Dareh; Barrett, Maura (3 Ekim 2019). "Another GOP senator breaks from Trump to defend Ukraine whistleblower". NBC News. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  56. ^ Jackson, David (30 Eylül 2019). "Donald Trump: 'We're trying to find out' the identity of whistleblower who made Ukraine complaint". USA Today. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  57. ^ a b Multiple sources:
  58. ^ Shane, Scott (3 Ekim 2019). "How a Fringe Theory About Ukraine Took Root in the White House". The New York Times. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  59. ^ a b c Lybrand, Holmes; Cohen, Zachary (1 Ekim 2019). "Fact check: Trump and other Republicans falsely claim whistleblower rules changed just before Ukraine complaint". CNN. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  60. ^ Pilkington, Ed (30 Eylül 2019). "Five fantasies Trump is pushing about the Ukraine scandal—and the truth". The Guardian. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  61. ^ a b c d Barrett, Devlin; Wagner, John; Helderman, Rosalind S. (10 Ekim 2018). "Two business associates of Trump's personal attorney Giuliani have been arrested on campaign finance charges". The Washington Post. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2018. 
  62. ^ a b Schmidt, Michael S.; Protess, Ben; Vogel, Kenneth P.; Rashbaum, William K. (11 Ekim 2019). "Giuliani Is Said to Be Under Investigation for Ukraine Work". The New York Times. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  63. ^ Wolf, Zachary B. (2 Ekim 2019). "Trump has already said he's OK working with foreign governments against his U.S. rivals". CNN. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  64. ^ Higgins, Tucker (3 Ekim 2019). "FEC chair tweets reminder that accepting foreign help in an election is illegal after Trump urges China to investigate Joe Biden". CNBC. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  65. ^ Parker, Ashley (20 Eylül 2019). "Ukraine, if you're listening ...: How Trump tries to quell controversies by saying the quiet part out loud". The Washington Post. 21 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  66. ^ Dowd, Kathy Erich (18 Nisan 2019). "President Trump Told Mueller He Was Just Joking When He Asked Russia to Hack Hillary Clinton". Time. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  67. ^ Braun, Stephen; Berry, Lynn (23 Eylül 2019). "The story behind Biden's son, Ukraine and Trump's claims". Associated Press. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  68. ^ a b c d e Vogel, Kenneth P. (22 Eylül 2019). "Trump, Biden and Ukraine: Sorting Out the Accusations". The New York Times. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019. Vogel, Kenneth P. (September 22, 2019). "Trump, Biden and Ukraine: Sorting Out the Accusations". The New York Times. Archived from the original on September 23, 2019. Retrieved September 23, 2019.
  69. ^ a b Vogel, Kenneth P.; Mendel, Iuliia (1 Mayıs 2019). "Biden Faces Conflict of Interest Questions That Are Being Promoted by Trump and Allies". The New York Times. 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  70. ^ Jacobson, Louis; Kruzel, John (23 Eylül 2019). "Trump's Ukraine call, a whistleblower and the Bidens: What we know, what we don't". PolitiFact. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  71. ^ a b Baker, Stephanie; Krasnolutska, Daryna (7 Mayıs 2019). "Timeline in Ukraine Probe Casts Doubt on Giuliani's Biden Claim". Bloomberg News. 22 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2019. 
  72. ^ a b Wilson, Scott (21 Nisan 2014). "Biden arrives in Ukraine to demonstrate U.S. support for new government as crisis with Russia continues". The Washington Post. 22 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  73. ^ Higgins, Andrew; Roth, Andrew (22 Nisan 2014). "Biden Offers Strong Support to Ukraine and Issues a Sharp Rebuke to Russia". The New York Times. 22 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  74. ^ a b Cullison, Alan (22 Eylül 2019). "Biden's Anticorruption Effort in Ukraine Overlapped With Son's Work in Country". The Wall Street Journal. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. Messrs. Trump and Giuliani have suggested that Joe Biden pushed for the firing of Ukraine's general prosecutor, Viktor Shokin, in March 2016 to stop an investigation into Burisma. In Ukraine, government officials and anticorruption advocates say that is a misrepresentation ... Mr. Shokin had dragged his feet into those investigations, Western diplomats said, and effectively squashed one in London by failing to cooperate with U.K. authorities ... In a speech in 2015, the U.S. ambassador to Ukraine, Otto Pyatt, called the Ukrainian prosecutor "an obstacle" to anticorruption efforts 
  75. ^ Baker, Peter (23 Eylül 2019). "Instead of 'No Collusion!' Trump Now Seems to Be Saying, So What if I Did?". The New York Times. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  76. ^ Birnbaum, Michael; Stern, David L.; Gryvnyak, Natalie (26 Eylül 2019). "Hunter Biden 'did not violate' Ukraine laws, says former top prosecutor". The Washington Post. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  77. ^ a b c Kessler, Glenn (2 Ekim 2019). "Correcting a media error: Biden's Ukraine showdown was in December 2015". The Washington Post. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019. 
  78. ^ Kramer, Andrew E. (29 Mart 2016). "Ukraine Ousts Viktor Shokin, Top Prosecutor, and Political Stability Hangs in the Balance". The New York Times. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  79. ^ Kaczynski, Andrew; Steck, Em (3 Ekim 2019). "Republican senators echoed Biden in urging Ukrainian president to reform prosecutor general's office". CNN. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  80. ^ "Ukrainian Reforms Two Years After the Maidan Revolution and the Russian Invasion" (PDF). United States Senate Committee on Foreign Relations. 15 Mart 2016. 19 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  81. ^ Subramanian, Courtney (3 Ekim 2019). "Explainer: Biden, allies pushed out Ukrainian prosecutor because he didn't pursue corruption cases". USA Today. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  82. ^ McLaughlin, Daniel (29 Mart 2016). "EU hails sacking of Ukraine's prosecutor Viktor Shokin". The Irish Times. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  83. ^ a b Krasnolutska, Daryna; Choursina, Kateryna; Baker, Stephanie (16 Mayıs 2019). "Ukraine Prosecutor Says No Evidence of Wrongdoing by Bidens". Bloomberg News. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019. 
  84. ^ Jacobson, Louis (7 Mayıs 2019). "Fact-checking Joe Biden, Hunter Biden, and Ukraine". PolitiFact. 25 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  85. ^ "Ukraine ex-minister rejects Trump's Biden claims". BBC News. 27 Eylül 2019. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. [Pavlo Klimkin] said it was important to have a full reshuffle of the offices, and pressure was coming from the whole international community, not just Mr Biden or the US individually. 
  86. ^ a b Entous, Adam (1 Temmuz 2019). "Will Hunter Biden Jeopardize His Father's Campaign?". The New Yorker. 22 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  87. ^ McLeod, Paul (5 Kasım 2019). "Rand Paul Floated An Unfounded Theory That The Trump Whistleblower Has Ties To Hunter Biden's Work In Ukraine". BuzzFeed News. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  88. ^ Butler, Desmond; Biesecker, Michael (23 Ekim 2019). "Ukrainian leader felt Trump pressure before taking office". Associated Press. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 
  89. ^ Vogel, Kenneth P. (9 Mayıs 2019). "Rudy Giuliani Plans Ukraine Trip to Push for Inquiries That Could Help Trump". The New York Times. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  90. ^ Waas, Murray (25 Eylül 2019). "Trump, Giuliani, and Manafort: The Ukraine Scheme". The New York Review of Books. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  91. ^ Vogel, Kenneth P. (11 Mayıs 2019). "Rudy Giuliani Cancels His Trip to Ukraine, Blaming Democrats' 'Spin'". The New York Times. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  92. ^ a b Dawsey, Josh; Sonne, Paul; Kranish, Michael; Stern, David L. (20 Eylül 2019). "How Trump and Giuliani pressured Ukraine to investigate the president's rivals". The Washington Post. 21 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  93. ^ Mangan, Dan (20 Eylül 2019). "Trump urged Ukraine president eight times during call to investigate Joe Biden's son, report says". CNBC. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  94. ^ a b c Cullison, Alan; Ballhaus, Rebecca; Volz, Dustin (20 Eylül 2019). "Trump Repeatedly Pressed Ukraine President to Investigate Biden's Son". The Wall Street Journal. 21 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2019. 
  95. ^ Polantz, Katelyn; Borger, Gloria; Atwood, Kylie (9 Ekim 2019). "First on CNN: Trump told Perry and State Department officials as early as May to talk to Giuliani about Ukraine". CNN. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019. 
  96. ^ a b Chance, Matthew; Cohen, Marshall (8 Haziran 2021). "Exclusive: New audio of 2019 phone call reveals how Giuliani pressured Ukraine to investigate baseless Biden conspiracies". CNN. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  97. ^ a b Wong, Edward; Vogel, Kenneth P. (23 Kasım 2019). "New Documents Reveal Details of Pompeo's Role in Ukraine Affair". The New York Times. 24 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  98. ^ Cohen, Zachary (23 Ekim 2019). "Judge orders State Department to release Ukraine records in 30 days". CNN. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  99. ^ Flaherty, Anne (18 Ekim 2019). "'You have to ask Rudy': 5 key things to know about Giuliani and the Ukraine affair". ABC News. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  100. ^ Sink, Justin (26 Kasım 2019). "Trump Denies Sending Rudy Giuliani to Ukraine for Biden Probe". Bloomberg News. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  101. ^ Cohen, Marshall (14 Şubat 2020). "Trump contradicts past denials, admits sending Giuliani to Ukraine". CNN. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020. 
  102. ^ Bruggeman, Lucien (29 Eylül 2019). "Rudy Giuliani fires back at former White House aide". ABC News. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  103. ^ a b Butler, Desmond; Biesekler, Michael; Lardner, Richard (6 Ekim 2019). "AP sources: Trump allies pressed Ukraine over gas firm". Associated Press. 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2019. 
  104. ^ Adragna, Anthony (7 Ekim 2019). "Perry denies pressing Ukraine on energy company, says he's not resigning". Politico. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019. 
  105. ^ a b Higgins, Tucker (10 Ekim 2019). "Energy Secretary Rick Perry hit with subpoena in Trump impeachment probe". CNBC. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  106. ^ a b Engel, Eliot L.; Schiff, Adam B.; Cummings, Elijah E. (10 Ekim 2019). "Joint Cover Letter re Subpoena" (PDF). Congress of the United States. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  107. ^ a b "Schedule" (PDF). Congress of the United States. 10 Ekim 2019. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  108. ^ Warren, Michael; Marsh, Rene (17 Ekim 2019). "Ukrainian energy giant was a focus for Rick Perry and Giuliani associates". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  109. ^ Puko, Timothy; Kantchev, Georgi (18 Ekim 2019). "How Rick Perry Became a Figure in the Impeachment Inquiry". The Wall Street Journal. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  110. ^ Stanglin, Doug (26 Temmuz 2017). "Feds call ex-Manafort associate Dmytro Firtash a top-tier player in Russian organized crime". USA Today. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019. 
  111. ^ a b Shuster, Simon (15 Ekim 2019). "Exclusive: How a Ukrainian Oligarch Wanted by U.S. Authorities Helped Giuliani Attack Biden". Time. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2019. 
  112. ^ @RudyGiuliani. "The NYT today has so much #FAKENEWS! 1. I did not ask anyone to dig up dirt on Joe Biden and certainly not with Dimitry Firtash, who I have never met or talked to. 2. I never heard of Shokin meeting w/Congressman Nunes. How many times can a source lie? Law suit?" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ; Eksik ya da boş |numara= (yardım) Eksik ya da boş |tarih= (yardım)
  113. ^ Kaczynski, Andrew (27 Kasım 2019). "Rudy Giuliani gives shifting answers on seeking information from Ukrainian oligarch". CNN. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  114. ^ a b c Becker, Jo; Bogdanich, Walt; Haberman, Maggie; Protess, Ben (25 Kasım 2019). "Why Giuliani Singled Out 2 Ukrainian Oligarchs to Help Look for Dirt". The New York Times. 25 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  115. ^ Dilanian, Ken; De Luce, Dan; Winter, Tom (16 Ekim 2019). "Oligarch Firtash linked to Giuliani pals' gas deals and Biden research". NBC News. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2019. 
  116. ^ Baker, Stephanie; Reznik, Irina (18 Ekim 2019). "To Win Giuliani's Help, Oligarch's Allies Pursued Biden Dirt". Bloomberg News. 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2019. 
  117. ^ Perez, Evan; Shortell, David (18 Ocak 2020). "Barr dropped into Giuliani meeting at Justice Department in previously undisclosed encounter". CNN. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  118. ^ Vogel, Kenneth P.; Schmidt, Michael S.; Benner, Katie (18 Ekim 2019). "Giuliani Mixes His Business With Role as Trump's Lawyer". The New York Times. 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  119. ^ @dfriedman33. "Asked Giuliani if the recent meeting he had at DOJ involved Firtash or his case, as many people are speculating. Rudy texted: "It did not."" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ; Eksik ya da boş |numara= (yardım) Eksik ya da boş |tarih= (yardım)
  120. ^ Perez, Evan (21 Ekim 2019). "Justice Department distances itself from Giuliani". CNN. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  121. ^ Ward, Vicky; Cohen, Marshall (1 Kasım 2019). "'I'm the best-paid interpreter in the world': Indicted Giuliani associate touted windfall from Ukrainian oligarch". CNN. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  122. ^ Zapotosky, Matt; Helderman, Rosalind S. Helderman (22 Ekim 2019). "Prosecutors flagged possible ties between Ukrainian gas tycoon and Giuliani associates". The Washington Post. 3 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  123. ^ Myers, Steven Lee; Kramer, Andrew E. (31 Temmuz 2016). "How Paul Manafort Wielded Power in Ukraine Before Advising Donald Trump". The New York Times. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  124. ^ Rogers, Katie; Rosenberg, Matthew (2 Şubat 2018). "Kashyap Patel, Main Author of Secret Memo, Is No Stranger to Quarrels". The New York Times. 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  125. ^ a b c d e f Barnes, Julian E.; Goldman, Adam; Fandos, Nicholas (23 Ekim 2019). "White House Aides Feared That Trump Had Another Ukraine Back Channel". The New York Times. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  126. ^ a b Bertrand, Natasha (23 Ekim 2019). "Nunes protégé fed Ukraine info to Trump". Politico. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  127. ^ "CBS News Exclusive: White House staffer Kash Patel denies he was back channel to Trump on Ukraine". CBS News. 5 Aralık 2019. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2019. 
  128. ^ Falconer, Rebecca (5 Aralık 2019). "NSC staffer tells CBS phone call with Giuliani listed in impeachment report was "personal"". Axios. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2019. 
  129. ^ Bertrand, Natasha (20 Şubat 2020). "NSC aide who worked to discredit Russia probe moves to senior ODNI post". Politico. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020. It's not clear what exact role Patel is playing in the Office of the Director of National Intelligence, which oversees the U.S. intelligence community. He started at ODNI on Thursday, according to an administration official. 
  130. ^ Strobel, Warren P.; Youssef, Nancy A. (10 Kasım 2020). "White House National Security Council Aide Is Named to Top Pentagon Post". The Wall Street Journal. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  131. ^ Baldor, Lolita C. (10 Kasım 2020). "Trump loyalists get top Pentagon jobs after Esper firing". Associated Press. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  132. ^ "Indian-American Kash Patel Named Chief Of Staff To Acting US Defence Secretary". NDTV.com. 11 Kasım 2020. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  133. ^ Macias, Amanda (10 Kasım 2020). "Trump loyalists elevated to powerful roles at the Pentagon after firing of Defense Secretary Esper". CNBC. 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  134. ^ a b Cathey, Libby (24 Ocak 2020). "Lawmakers react to apparent recording of Trump saying Yovanovitch should be fired". ABC News. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2020. 
  135. ^ "President Obama Announces More Key Administration Posts". whitehouse.gov (Basın açıklaması). 18 Mayıs 2016. 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024National Archives vasıtasıyla. 
  136. ^ Miller, Greg; Dawsey, Josh; Sonne, Paul; Nakashima, Ellen (24 Eylül 2019). "Giuliani pursued shadow Ukraine agenda as key foreign policy officials were sidelined". The Washington Post. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2019. 
  137. ^ Edmondson, Catie (30 Ekim 2019). "Top State Department Official Confirms Smear Campaign Against Ousted Ukraine Envoy". The New York Times. 30 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  138. ^ a b c Demirjian, Karoun; Morello, Carol (25 Ekim 2019). "Diplomat says top leadership of the State Department rejected his entreaties to publicly support ousted U.S. ambassador to Ukraine". The Washington Post. 27 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  139. ^ Ackerman, Spencer; Brody, Sam (15 Kasım 2019). "'Witness Intimidation': Trump Slimes Ambassador During Impeachment Hearing: Democrats highlighted Ambassador Marie Yovanovitch's work to fight corruption—what President Trump claims motivated his pressure on Ukraine to investigate his political opponents". The Daily Beast. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2019. 
  140. ^ LaFraniere, Sharon; Vogel, Kenneth P.; Baker, Peter (26 Eylül 2019). "Trump Said Ukraine Envoy Would 'Go Through Some Things.' She Has Already". The New York Times. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019. 
  141. ^ a b c d e Farhl, Paul (26 Eylül 2019). "How a conservative columnist helped push a flawed Ukraine narrative". The Washington Post. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019. 
  142. ^ Sonmez, Felicia (26 Eylül 2019). "Four ways to flatter Trump: The Ukrainian President's guide". The Age. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2019. 
  143. ^ a b Inskeep, Steve (11 Ekim 2019). "Who Is Former U.S. Ambassador To Ukraine Marie Yovanovitch?". Morning Edition. NPR. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023. 
  144. ^ a b Hudson, John; Demirjian, Karoun; Bade, Rachael; Sonne, Paul (11 Ekim 2019). "Ousted ambassador Marie Yovanovitch tells Congress Trump pressured State Dept. to remove her". The Washington Post. 16 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  145. ^ "Ukraine Prosecutor General Lutsenko admits U.S. ambassador didn't give him a do not prosecute list". UNIAN Information Agency. 18 Nisan 2019. 25 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2019. 
  146. ^ Whitehouse, John (7 Kasım 2019). "State Department official: Right-wing narratives about Ukraine were 'entirely made up in full cloth'". Media Matters for America. 9 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023. 
  147. ^ a b c Hansler, Jennifer (25 Eylül 2019). "Trump's comments on former Ukraine ambassador raise further questions". CNN. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. Hansler, Jennifer (September 25, 2019). "Trump's comments on former Ukraine ambassador raise further questions". CNN. Archived from the original on October 5, 2019. Retrieved September 29, 2019.
  148. ^ a b Entous, Adam (16 Aralık 2019). "The Ukrainian Prosecutor Behind Trump's Impeachment". The New Yorker. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  149. ^ a b "Excerpts from Joint Deposition: Marie "Masha" Yovanovitch, Former United States Ambassador to Ukraine" (PDF). United States House Permanent Select Committee on Intelligence, United States House Committee on Oversight and Reform, United States House Committee on Foreign Affairs. 11 Ekim 2019. 4 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  150. ^ a b Ballhaus, Rebecca; Bender, Michael C.; Salama, Vivian (2 Ekim 2019). "Trump Ordered Ukraine Ambassador Removed After Complaints From Giuliani, Others". The Wall Street Journal. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  151. ^ King, Laura; Ayres, Sabra (30 Eylül 2019). "Ousted U.S. diplomat could be crucial to impeachment inquiry". Los Angeles Times. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  152. ^ Gramer, Robbie; Mackinnon, Amy (7 Mayıs 2019). "U.S. Ambassador to Ukraine Recalled in 'Political Hit Job,' Lawmakers Say". Foreign Policy. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2019. 
  153. ^ "Marie L. Yovanovitch". Office of the Historian, United States Department of State. 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2019. 
  154. ^ "Read Marie Yovanovitch's Prepared Opening Statement From the Impeachment Hearing". The New York Times. 15 Kasım 2019. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2019. I arrived in Ukraine on August 22, 2016 and left Ukraine permanently on May 20, 2019. 
  155. ^ a b MacKinnon, Amy; Gramer, Robbie (25 Eylül 2019). "Trump Blasts Own Ambassador in Call With Ukrainian President". Foreign Policy. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  156. ^ a b c Itkowitz, Colby; Helderman, Rosalind S. (24 Ocak 2020). "Listen: Trump tells associates to 'get rid of' U.S. ambassador to Ukraine". The Washington Post. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  157. ^ Bump, Philip (15 Ocak 2020). "How Ukraine's top prosecutor went after Marie Yovanovitch, step by step". The Washington Post. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  158. ^ Sheth, Sonam; Frias, Lauren (15 Ocak 2020). "Explosive new documents involving Rudy Giuliani and a Ukrainian associate show the shocking extent of Trump's pressure campaign". Business Insider. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  159. ^ Maddow, Rachel (17 Ocak 2020). "Parnas: Yovanovitch's anti-corruption stance made her a target". MSNBC. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  160. ^ "Attachment to letter of transmittal from US House Intelligence Committee to US House Judiciary Committee" (PDF). United States House Permanent Select Committee on Intelligence. 14 Ocak 2020. 14 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2020. 
  161. ^ a b c Lederman, Josh; Schecter, Anna (18 Ocak 2020). "Trump backer from Europe says supposed Yovanovitch surveillance was a joke". NBC News. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  162. ^ Faulders, Katherine; Santucci, John; Percorin, Allison; Rubin, Olivia (24 Ocak 2020). "Lawmakers react to apparent recording of Trump saying Yovanovitch should be fired". ABC News. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2020. 
  163. ^ Baker, Peter; Fandos, Nicholas (14 Ekim 2019). "Bolton Objected to Ukraine Pressure Campaign, Calling Giuliani 'a Hand Grenade'". The New York Times. 15 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Career diplomats have expressed outrage at the unceremonious removal of Ambassador Marie L. Yovanovitch from Ukraine after she came under attack by Mr. Giuliani, Donald Trump Jr. and two associates who have since been arrested on charges of campaign violations. 
  164. ^ Stolberg, Sheryl Gay (15 Kasım 2019). "Marie Yovanovitch, Ex-Ukraine Envoy Ousted by Trump, Says She Feels Intimidated by Him". The New York Times. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  165. ^ Gordon, Philip; Fried, Daniel (27 Eylül 2019). "The other Ukraine scandal: Trump's threats to our ambassador who wouldn't bend". The Washington Post. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  166. ^ Hansler, Jennifer (26 Eylül 2019). "Diplomats express alarm over Trump's treatment of former Ukraine ambassador". CNN. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  167. ^ Desiderio, Andrew; Cheney, Kyle (16 Ekim 2019). "Ex-Pompeo adviser tells Congress he resigned over Trump's attacks on Yovanovitch". Politico. 30 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  168. ^ Graham, David A. (17 Ekim 2019). "The Experts Strike Back". The Atlantic. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  169. ^ Quinn, Melissa (22 Kasım 2019). "Trump claims Marie Yovanovitch refused to hang his portrait in the embassy in Ukraine". CBS News. 24 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2019. 
  170. ^ "Trump says envoy Marie Yovanovitch refused to hang his photo". BBC News. 22 Kasım 2019. 23 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2019. 
  171. ^ Zapotosky, Matt; Miller, Greg; Nakashima, Ellen; Leonnig, Carol D. (20 Eylül 2019). "Trump whistleblower: President pressed Ukrainian leader to investigate Biden's son, according to people familiar with the matter". The Washington Post. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  172. ^ Barnes, Julian E.; Fandos, Nicholas; Sullivan, Eileen; Rosenberg, Matthew (19 Eylül 2019). "Whistle-Blower's Complaint Is Said to Involve Multiple Acts by Trump". The New York Times. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  173. ^ Barnes, Julian E.; Schmidt, Michael S.; Vogel, Kenneth P.; Goldman, Adam; Haberman, Maggie (20 Eylül 2019). "Trump Pressed Ukraine's Leader as Giuliani Pushed for Biden Inquiry". The New York Times. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  174. ^ McBride, Courtney; Gurman, Sadie (30 Eylül 2019). "Pompeo Took Part in Ukraine Phone Call, Official Says". The Wall Street Journal. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  175. ^ a b Vogel, Kenneth P. (20 Eylül 2019). "Behind the Whistle-Blower Case, a Long-Held Trump Grudge Toward Ukraine". The New York Times. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  176. ^ Reevell, Patrick; Bruggeman, Lucien (25 Eylül 2019). "Ukrainians understood Biden probe was condition for Trump-Zelenskiy phone call: Ukrainian adviser". ABC News. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2019. 
  177. ^ a b Lederman, Josh (4 Ekim 2019). "U.S. ambassadors pushed Ukraine to investigate as condition for White House visit, texts show". NBC News. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  178. ^ a b c d e f Shear, Michael D.; Haberman, Maggie (25 Eylül 2019). "'Do Us a Favor': Calls Shows Trump's Interest in Using U.S. Power for His Gain". The New York Times. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  179. ^ a b c d e f Barrett, Devlin; Zapotosky, Matt; Leonnig, Carol D.; Dawsey, Josh (25 Eylül 2019). "Transcript of Trump's call with Ukrainian president shows him offering U.S. assistance for Biden investigation". The Washington Post. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  180. ^ Hohmann, James (25 Eylül 2019). "The Daily 202: The Ukraine transcript is full of fresh fodder for Democrats who want to impeach Trump". The Washington Post. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  181. ^ Dale, Daniel; Cohen, Marshall (25 Eylül 2019). "Fact check: Trump made false claim to Ukrainian president to justify his Biden request". CNN. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  182. ^ a b c Timmons, Heather (25 Eylül 2019). "Factbox: Six new pieces of information in memo on Trump's Ukraine call". Reuters. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  183. ^ Timberg, Craig; Harwell, Drew; Nakashima, Ellen (25 Eylül 2019). "In call to Ukraine's president, Trump revived a favorite conspiracy theory about the DNC hack". The Washington Post. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  184. ^ Timm, Jane C. (25 Eylül 2019). "Trump promotes conspiracy theory: Clinton's deleted emails are in Ukraine". NBC News. 3 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  185. ^ MacKinnon, Amy; Gramer, Robbie (25 Eylül 2019). "Trump Blasts Own Ambassador in Call With Ukrainian President". Foreign Policy. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  186. ^ Balsamo, Michael; Mascaro, Lisa; Miller, Zeke (14 Ocak 2020). "Democrats Release New Documents on Eve of Impeachment Trial". The New York Times. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  187. ^ O'Connell, Jonathan (26 Eylül 2019). "Trump's other Ukraine problem: new concern about his business". The Washington Post. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  188. ^ Fandos, Nicholas (8 Ekim 2019). "Trump's Ukraine Call Was 'Crazy' and 'Frightening', Official Told Whistle-Blower". The New York Times. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2019. 
  189. ^ Farhi, Arden (9 Ekim 2019). "Read the whistleblower's memo about Trump's Ukraine call, as described to CBS News". CBS News. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019. 
  190. ^ Krawczyk, Kathryn (24 Eylül 2019). "Rudy Giuliani blabs to Fox News' Sean Hannity his Ukraine talks were ordered by the State Department". The Week. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  191. ^ @kenvogel. "The @StateDept, which facilitated @RudyGiuliani's communications with the Ukrainian gov't (during which he urged an investigation of @JoeBiden), says Giuliani "acts in a personal capacity as a lawyer for President TRUMP. He does not speak on behalf of the U.S. Government."" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ; Eksik ya da boş |numara= (yardım) Eksik ya da boş |tarih= (yardım)
  192. ^ Karni, Annie; Haberman, Maggie (20 Eylül 2019). "Giuliani Revels in Another Cable Dust-up Defending Trump". The New York Times. 21 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  193. ^ Vogel, Kenneth P.; Kramer, Andrew E. (21 Ağustos 2019). "Giuliani Renews Push for Ukraine to Investigate Trump's Political Opponents". The New York Times. 28 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  194. ^ Pilkington, Ed (21 Eylül 2019). "Ukraine furore confirms Giuliani as Trump's most off-kilter advocate". The Guardian. 21 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  195. ^ Wilkinson, Tracy; Loiko, Sergei L. (29 Eylül 2019). "Former Ukraine prosecutor says he saw no evidence of wrongdoing by Biden". Los Angeles Times. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  196. ^ Fandos, Nicholas; Barnes, Julian E.; Baker, Peter (3 Ekim 2019). "Texts from Top Diplomat Described 'Crazy' Plan to Keep Aid from Ukraine". The New York Times. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  197. ^ Vogel, Kenneth P.; Schmidt, Michael S. (3 Ekim 2019). "Trump Envoys Pushed Ukraine to Commit to Investigations". The New York Times. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  198. ^ "Volker Texts on Ukraine Shared With Congress Uploaded by ABC News Politics". ScribD. 3 Ekim 2019. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  199. ^ Davis, Aaron C.; Hudson, John (12 Ekim 2019). "Trump's envoy to testify that 'no quid pro quo' came from Trump". The Washington Post. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  200. ^ Lederman, Josh (17 Ekim 2019). "Sondland asked Ukrainians at White House about firm linked to Hunter Biden". NBC News. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  201. ^ Ballhaus, Rebecca (17 Kasım 2019). "Sondland Kept Trump Administration Officials Apprised of Ukraine Push". The Wall Street Journal. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  202. ^ Sonne, Paul; Jaffe, Greg (4 Ekim 2019). "Volker defends Biden as 'man of integrity' in testimony to Congress". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  203. ^ Lee, Carol E. (27 Eylül 2019). "Whistleblower allegation of server misuse raises alarm bells". NBC News. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2019. 
  204. ^ a b Mangan, Dan (26 Eylül 2019). "An alleged cover-up, a secret server and more bombshells in Trump whistleblower complaint". CNBC. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2019. 
  205. ^ Goldiner, Dave (27 Eylül 2019). "White House admits lawyers hid transcript of damning Trump call in top-secret server". New York Daily News. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2019. 
  206. ^ Barnes, Julian E.; Crowley, Michael; Rosenberg, Matthew; Mazzetti, Mark (27 Eylül 2019). "White House Classified Computer System Is Used to Hold Transcripts of Sensitive Calls". The New York Times. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  207. ^ Harris, Shane; Dawsey, Josh; Nakashima, Ellen (27 Eylül 2019). "Trump told Russian officials in 2017 he wasn't concerned about Moscow's interference in U.S. election". The Washington Post. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  208. ^ "Trump to Russians in 2017: Not Concerned About Election Meddling, Report Says". VOA News. Reuters. 28 Eylül 2019. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  209. ^ Leonnig, Carol; Hamburger, Tom; Miller, Greg (31 Ekim 2019). "White House lawyer moved transcript of Trump call to classified server after Ukraine adviser raised alarms". The Washington Post. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2019. 
  210. ^ Leonnig, Carol D.; Timberg, Craig; Harwell, Drew (2 Ekim 2019). "Odd markings, ellipses fuel doubts about the 'rough transcript' of Trump's Ukraine call". The Washington Post. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  211. ^ a b Barnes, Julian E.; Fandos, Nicholas; Hakim, Danny (29 Ekim 2019). "White House Ukraine Expert Sought to Correct Transcript of Trump Call". The New York Times. 30 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  212. ^ Brown, Pamela (25 Eylül 2019). "Here's why there are ellipses in the White House transcript". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2019. 
  213. ^ Baker, Peter; Benner, Katie; Haberman, Maggie (7 Kasım 2019). "Impeachment Inquiry Tests Ties Between Barr and Trump". The New York Times. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019. 
  214. ^ Yen, Hope; Woodward, Calvin (9 Kasım 2019). "AP FACT CHECK: Trump's 'read the transcript' impeachment cry". Associated Press. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019. 
  215. ^ Maza, Cristina (17 Eylül 2018). "U.S. May Give Ukraine More Lethal Weapons As Tensions Rise With Russia, Official Says". Newsweek. 8 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  216. ^ Vajdich, Daniel P. (13 Nisan 2018). "Trump's Russia Policy Is Better Than Obama's Was". Foreign Policy. 12 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  217. ^ a b c d Demirjian, Karoun; Dawsey, Josh; Nakashima, Ellen; Leonnig, Carol D. (23 Eylül 2019). "Trump ordered hold on military aid days before calling Ukrainian president, officials say". The Washington Post. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  218. ^ a b Zengerle, Patricia (12 Eylül 2019). "Trump administration reinstates military aid for Ukraine". Reuters. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  219. ^ Burns, Robert; Baldor, Lolita C.; Taylor, Andrew (27 Eylül 2019). "Trump claim on stalled aid for Ukraine draws new scrutiny". Associated Press. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  220. ^ Murray, Sara (2 Ekim 2019). "Trump demanded a Ukraine policy review. Months later, no one will say what happened". CNN. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019. 
  221. ^ a b c Pettypiece, Shannon; Smith, Allan (23 Eylül 2019). "Trump suggests he tied Ukraine funding to corruption, cites Biden allegations". NBC News. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  222. ^ a b c d Kramer, Andrew E; Vogel, Kenneth P (23 Ekim 2019). "Ukraine Knew of Aid Freeze by Early August, Undermining Trump Defense". The New York Times. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019. 
  223. ^ a b Smith, Allan (17 Ekim 2019). "Mulvaney acknowledges Trump held up Ukraine aid for political reasons: 'Get over it'". NBC News. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  224. ^ a b Demirjian, Karoun (17 Ekim 2019). "After saying Trump held back aid to pressure Ukraine, Mulvaney tries to walk back comments". The Washington Post. 18 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2019. 
  225. ^ a b "The Latest: Mulvaney says Ukraine remarks were misconstrued". Associated Press. 18 Ekim 2019. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2019. 
  226. ^ Segers, Grace; Watson, Kathryn; Hymes, Clare; Tillett, Emily (26 Eylül 2019). "Trump call summary shows he pressed Ukrainian president to probe Biden". CBS News. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  227. ^ Kramer, Andrew E. (22 Eylül 2019). "Trump's Hold on Military Aid Blindsided Top Ukrainian Officials". The New York Times. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  228. ^ Beauchamp, Zack (25 Eylül 2019). "The Trump-Ukraine 'transcript', explained". Vox. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  229. ^ Demirjian, Karoun (9 Eylül 2019). "Democrats investigate whether Trump, Giuliani pressured Ukraine to aid 2020 reelection bid". The Washington Post. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  230. ^ LaFraniere, Sharon; Kramer, Andrew E.; Hakim, Danny (11 Kasım 2019). "Key Dates at the Center of the Ukraine Matter". The New York Times. 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019. 
  231. ^ Rupar, Aaron (20 Eylül 2019). "Rudy Giuliani's viral CNN meltdown over Trump and Ukraine, briefly explained". Vox. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2019. 
  232. ^ Riley-Smith, Ben; Lowell, Hugo (20 Eylül 2019). "Whistleblower complaint may have been sparked by Donald Trump asking Ukrainians for dirt on Biden". The Telegraph. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  233. ^ Collinson, Stephen (12 Eylül 2019). "New revelations deepen scandal over Trump whistleblower complaint". CNN. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  234. ^ Kramer, Andrew E. (24 Ekim 2019). "The Cost of Trump's Aid Freeze in the Trenches of Ukraine's War". The New York Times. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  235. ^ Stacey, Kiran (24 Eylül 2019). "Trump admits raising Biden case with Ukraine president". Financial Times. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  236. ^ Hughes, Siobhan; Ballhaus, Rebecca (4 Ekim 2019). "Trump, in August Call With GOP Senator, Denied Official's Claim on Ukraine Aid". The Wall Street Journal. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  237. ^ Fandos, Nicholas; Barnes, Julian E.; Baker, Peter (3 Ekim 2019). "Texts From Top Diplomat Described 'Crazy' Plan to Keep Aid From Ukraine". The New York Times. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  238. ^ Davis, Aaron C.; Hudson, John (12 Ekim 2019). "Trump's envoy to testify that 'no quid pro quo' came from Trump". The Washington Post. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  239. ^ Duehren, Andrew; Lubold, Gordon (10 Ekim 2019). "White House Shifted Authority Over Ukraine Aid Amid Legal Concerns". The Wall Street Journal. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019. 
  240. ^ Murray, Sara; Polantz, Katelyn; Kupperman, Tammy (24 Aralık 2019). "Newly released emails offer more details in timeline of pause to Ukraine aid". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  241. ^ Brannen, Kate (2 Ocak 2020). "Exclusive: Unredacted Ukraine Documents Reveal Extent of Pentagon's Legal Concerns". Just Security. 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  242. ^ Kalmbacher, Colin (2 Ocak 2020). "Legal Experts React to DOJ's Ukraine Redactions". Law & Crime. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  243. ^ Murray, Sara; Cohen, Marshall; Polantz, Katelyn (22 Ocak 2020). "White House budget officials laid groundwork to freeze Ukraine aid before July 25 call, heavily redacted emails show". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  244. ^ Teuscher, Amanda (22 Ocak 2020). "OMB Releases 192 Pages of Ukraine Records to American Oversight". American Oversight. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  245. ^ a b Haberman, Maggie; Schmidt, Michael S. (26 Ocak 2020). "Trump Tied Ukraine Aid to Inquiries He Sought, Bolton Book Says". The New York Times. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  246. ^ a b Borger, Julian; Gambino, Lauren (4 Ekim 2019). "U.S. diplomats told Zelenskiy Trump visit was dependent on Biden statement". The Guardian. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019. 
  247. ^ Edelman, Adam (20 Kasım 2019). "6 things we learned from Gordon Sondland's impeachment testimony". NBC News. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2019. 
  248. ^ "Read national security official Alexander S. Vindman's prepared remarks to Congress". NBC News. 29 Ekim 2019. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2019. 
  249. ^ Cohen, Zachary (23 Eylül 2019). "Whistleblower controversy thrusts little-known Trump appointee into the limelight". CNN. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  250. ^ McClanahan, Kel (17 Eylül 2019). "Q&A on Whistleblower Complaint Being Withheld from Congressional Intelligence Committees". Just Security. The Reiss Center on Law and Security. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  251. ^ Tucker, Eric; Balsamo, Michael; Miller, Zeke (26 Eylül 2019). "How the White House and Justice learned about whistleblower". The Washington Times. Associated Press. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  252. ^ Nakashima, Ellen (2 Ekim 2019). "Whistleblower sought informal guidance from Schiff's committee before filing complaint against Trump". The Washington Post. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  253. ^ Harris, Shane; Demirjian, Karoun; Nakashima, Ellen (26 Eylül 2019). "Acting intelligence chief Maguire defends his handling of whistleblower complaint in testimony before Congress". The Washington Post. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  254. ^ Zengerle, Patricia; Morgan, David; Chiacu, Doina (27 Eylül 2019). "Whistleblower report complains of White House cover-up on Trump-Ukraine scandal". Reuters. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  255. ^ Cohen, Zachary; Shortell, David (25 Ekim 2019). "Coalition of Inspectors General slam DOJ opinion on whistleblower complaint". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2019. 
  256. ^ Office of the Inspector General of the Intelligence Community's Statement on the Council of the Inspectors General on Integrity and Efficiency's Letter to the Department of Justice's Office of Legal Counsel (PDF). Director of National Intelligence. 25 Ekim 2019. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  257. ^ Council of the Inspectors General on Integrity and Efficiency (22 Ekim 2019). "Letter to Steven A. Engel" (PDF). ignet.gov. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ekim 2019. 
  258. ^ a b c Barnes, Julian E.; Schmidt, Michael S.; Rosenberg, Matthew (2 Ekim 2019). "Schiff, House Intel Chairman, Got Early Account of Whistle-Blower's Accusations". The New York Times. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019. 
  259. ^ Brown, Pamela; Perez, Evan; Liptak, Kevin; Raju, Manu (19 Eylül 2019). "White House also involved in advising DNI not to share whistleblower complaint". CNN. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  260. ^ Engel, Steven A. (26 Eylül 2019). "Memorandum Opinion for the General Counsel Office of the Director of National Intelligence". Office of Legal Counsel. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2019 – justice.gov vasıtasıyla. 
  261. ^ Cheney, Kyle (13 Eylül 2019). "Schiff accuses top intel official of illegally withholding 'urgent' whistleblower complaint". Politico. 22 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  262. ^ Cohen, Zachary; Brown, Pamela; LeBlanc, Paul; Raju, Manu (25 Eylül 2019). "Whistleblower tentatively agrees to testify, attorneys say, as long as they get appropriate clearances to attend hearing". CNN. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  263. ^ Miller, Greg; Harris, Shane; Demirjian, Karoun (25 Eylül 2019). "Acting director of national intelligence threatened to resign if he couldn't speak freely before Congress". The Washington Post. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  264. ^ Miller, Greg; Nakashima, Ellen; Harris, Shane (18 Eylül 2019). "Trump's communications with foreign leader are part of whistleblower complaint that spurred standoff between spy chief and Congress, former officials say". The Washington Post. 21 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  265. ^ a b Nakashima, Ellen; Harris, Shane; Miller, Greg; Leonnig, Carol D. (19 Eylül 2019). "Whistleblower complaint about President Trump involves Ukraine, according to two people familiar with the matter". The Washington Post. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  266. ^ Dilanian, Ken; Ainsley, Julia (4 Ekim 2019). "CIA's top lawyer made 'criminal referral' on whistleblower's complaint". NBC News. 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  267. ^ "Trump says he put 'no pressure' on Ukrainian president during phone call". CBC News. Associated Press. 25 Eylül 2019. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  268. ^ Balsamo, Michael (25 Eylül 2019). "Justice Department Says Trump's Ukraine Call Doesn't Constitute Campaign Finance Violation". Time. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  269. ^ Bertrand, Natasha; Matishak, Martin; Everett, Burgess (24 Eylül 2019). "Whistleblower wants to appear before Congress, Dems say". Politico. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  270. ^ Jalonick, Mary Clare (25 Eylül 2019). "Lawmakers, staff view secret Trump whistleblower complaint". Associated Press. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  271. ^ Cole, Devan (23 Eylül 2019). "Romney: If Trump pressured Ukrainian president 'it would be troubling in the extreme'". CNN. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  272. ^ Frias, Lauren (26 Eylül 2019). "GOP Sen. Ben Sasse calls whistleblower complaint 'troubling' and says Republicans should not rush to 'circle the wagons' and protect Trump". Business Insider. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  273. ^ Helsel, Phil (26 Eylül 2019). "Whistleblower complaint against Trump declassified, could be released Thursday". CNBC. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2019. 
  274. ^ Keith, Tamara (9 Kasım 2019). "The Whistleblower Complaint Has Largely Been Corroborated. Here's How". NPR. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  275. ^ Editorial Board (26 Ekim 2019). "Thanks, Whistle-Blower, Your Work Is Done". The New York Times. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2019. 
  276. ^ "Trump wants whistleblower named despite 'danger'". BBC News. 8 Kasım 2019. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019. 
  277. ^ Carney, Jordain (6 Kasım 2019). "Rand Paul blocks Senate resolution backing protection for whistleblowers". The Hill. 9 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  278. ^ Behrmann, Savannah (5 Kasım 2019). "'Do your job': Kentucky Sen. Rand Paul demands media reveal whistleblower's identity". USA Today. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  279. ^ Calderone, Michael (5 Kasım 2019). "Media outlets reject Rand Paul's demand that they identify Trump's whistleblower". Politico. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  280. ^ "Facebook is deleting "any and all" mentions of suspected whistleblower's name". CBS News. 8 Kasım 2019. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  281. ^ Sandler, Rachel (6 Kasım 2019). "Donald Trump Jr. Slammed For Outing Alleged Whistleblower, As Major News Outlets Decline To Publish Name". Forbes. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  282. ^ Subramaniam, Tara (8 Kasım 2019). "Is it illegal to out the whistleblower?". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  283. ^ Bekiempis, Victoria (8 Kasım 2019). "Trump's attacks on whistleblower could do lasting damage to system, experts say". The Guardian. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  284. ^ Allyn, Bobby (6 Kasım 2019). "Can Trump Legally Out The Whistleblower? Experts Say It Would Not Violate Any Laws". WHRO-TV. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  285. ^ Miller, Greg; Stanley-Becker, Isaac (28 Ekim 2020). "Trump's attacks on political adversaries are often followed by threats to their safety". The Washington Post. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020. 
  286. ^ Allyn, Bobby (6 Ekim 2019). "2nd Whistleblower With Direct Knowledge Of Ukraine Call Steps Forward, Lawyer Says". NPR. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  287. ^ Schmidt, Michael S.; Goldman, Adam (4 Ekim 2019). "2nd Official Is Weighing Whether to Blow the Whistle on Trump's Ukraine Dealings". The New York Times. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  288. ^ Roston, Aram; Freifeld, Karen; Ivanova, Polina (11 Ekim 2019). "Indicted Giuliani associate worked on behalf of Ukrainian oligarch Firtash". Reuters. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  289. ^ Berman, Geoffrey S. "United States of America v. Lev Parnas, Igor Fruman, David Correia, and Andrey Kukushkin" (PDF). United States District Court for the Southern District of New York. s. 5. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019The Wall Street Journal vasıtasıyla. 
  290. ^ a b Viswanatha, Aruna; Ballhaus, Rebecca; Gurman, Sadie; Tau, Byron (10 Ekim 2019). "Two Giuliani Associates Who Helped Him on Ukraine Charged With Campaign-Finance Violations". The Wall Street Journal. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  291. ^ LeBlanc, Paul (11 Ekim 2019). "Rudy Giuliani said he was flying to Vienna just before associates were arrested before reportedly trying to go to Vienna". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  292. ^ Hong, Nicole; Rashbaum, William K. (23 Ekim 2019). "Indicted Giuliani Associate Ties Case to Trump". The New York Times. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019. 
  293. ^ a b c Mazzetti, Mark; Sullivan, Eileen; Goldman, Adam; Rashbaum, William K. (10 Ekim 2019). "2 Giuliani Associates Tied to Ukraine Scandal Arrested on Campaign Finance Charges". The New York Times. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  294. ^ Biesecker, Michael; Butler, Desmond (11 Ekim 2019). "Pete Sessions appears to be 'Congressman 1' ensnared in Guiliani associates' indictment". PBS NewsHour. Associated Press. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  295. ^ Barrett, Devlin (16 Ekim 2019). "Fourth defendant in Giuliani associates' case arrested at New York airport". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019. 
  296. ^ a b c Vogel, Kenneth P. (10 Ekim 2019). "Giuliani's Ukraine Team: In Search of Influence, Dirt and Money". The New York Times. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  297. ^ Katersky, Aaron; Margolin, Josh (11 Ekim 2019). "Rudy Giuliani's relationship with arrested men is subject of criminal investigation: Sources". ABC News. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  298. ^ a b c Viswanatha, Aruna; Davis O'Brien, Rebecca; Ballhaus, Rebecca (14 Ekim 2019). "Federal Prosecutors Scrutinize Rudy Giuliani's Ukraine Business Dealings, Finances". The Wall Street Journal. 7 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2019. 
  299. ^ McCoy, Kevin; Johnson, Kevin (15 Ekim 2019). "Federal investigators have been looking into Giuliani's dealings in Ukraine since early 2019". USA Today. 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  300. ^ Perez, Evan; Murray, Sara; Prokupecz, Shimon (16 Ekim 2019). "Federal investigation of Rudy Giuliani includes counterintelligence probe". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  301. ^ a b Strohm, Chris; Fabian, Jordan (15 Kasım 2019). "Giuliani Faces U.S. Probe on Campaign Finance, Lobbying Breaches". Bloomberg News. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  302. ^ Sonmez, Felicia; Itkowitz, Colby; Wagner, John (10 Ekim 2019). "House Democrats subpoena Perry, Giuliani associates; Trump to hold first campaign rally since impeachment inquiry launch". The Washington Post. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  303. ^ Sallah, Michael; Loop, Emma (9 Ekim 2019). "Two Key Players In The Ukraine Controversy Spent Lavishly As They Dug For Dirt on Biden". BuzzFeed News. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  304. ^ Schreckinger, Ben (12 Ekim 2019). "2014 photograph shows earlier ties between Trump and indicted Giuliani associate". Politico. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  305. ^ a b Ballhaus, Rebecca (15 Ekim 2019). "Ex-Rep. Sessions Subpoenaed Over Interactions With Giuliani, Giuliani Associates". The Wall Street Journal. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2019. 
  306. ^ Zapotosky, Matt; Barrett, Devlin (15 Ekim 2019). "Former Rep. Pete Sessions subpoenaed by grand jury investigating Giuliani and associates". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  307. ^ Roston, Aram (4 Kasım 2019). "Exclusive: Giuliani associate now willing to comply with Trump impeachment inquiry—lawyer". Reuters. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2019. 
  308. ^ Protess, Ben; Rothfeld, Michael; Rashbaum, William K. (4 Kasım 2019). "Lev Parnas, Giuliani Associate, Opens Talks With Impeachment Investigators". The New York Times. 4 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  309. ^ Lee, Matthew (16 Ocak 2020). "State Dept chided for silence over alleged threats to envoy". Associated Press. 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  310. ^ Smith, Allan; Winter, Tom (16 Ocak 2020). "FBI visits Robert Hyde's home and office after he's swept into Ukraine scheme". NBC News. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  311. ^ Vogel, Kenneth P.; Protess, Ben (15 Ocak 2020). "Lev Parnas, Key Player in Ukraine Affair, Completes Break With Trump and Giuliani". The New York Times. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  312. ^ Liptak, Kevin; Orden, Erica (16 Ocak 2020). "Trump continues to insist he doesn't know Giuliani associate Parnas". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  313. ^ a b c d Probyn, Andrew; Connor, Duffy; Greene, Andrew; Worthington, Brett (1 Ekim 2019). "Donald Trump reportedly pressed Scott Morrison for help to discredit Mueller inquiry". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  314. ^ LaFraniere, Sharon; Mazzetti, Mark; Apuzzo, Matt (30 Aralık 2017). "How the Russia Inquiry Began: A Campaign Aide, Drinks and Talk of Political Dirt". The New York Times. 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  315. ^ Duffy, Connor (4 Ekim 2019). "Donald Trump-Mueller inquiry conspiracy theory about Alexander Downer rejected by Joe Hockey". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  316. ^ Worthington, Brett (2 Ekim 2019). "Scott Morrison insists he's acting in Australia's interest helping Donald Trump with inquiry". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019. 
  317. ^ Barrett, Devlin; Harris, Shane; Zapotosky, Matt (30 Eylül 2019). "Barr personally asked foreign officials to aid inquiry into CIA, FBI activities in 2016". The Washington Post. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  318. ^ Blake, Aaron (1 Ekim 2019). "Barr's probing of Australia, Britain and Italy suggests a conspiracy focus". The Washington Post. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  319. ^ Nakashima, Ellen (22 Kasım 2019). "Justice Dept. watchdog finds political bias did not taint top officials running the FBI's Russia probe but documents errors". The Washington Post. 23 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  320. ^ Layne, Nathan; Ruwitch, John; Shen, Samuel; Tham, Engen; Zhai, Keith (4 Ekim 2019). "Explainer: Trump's claims and Hunter Biden's dealings in China". Reuters. 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  321. ^ LaFraniere, Sharon; Forsythe, Michael (3 Ekim 2019). "What We Know About Hunter Biden's Business in China". The New York Times. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  322. ^ Subramaniam, Tara (3 Ekim 2019). "Fact-checking Trump's claims about the Bidens in China". CNN. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  323. ^ Kessler, Glenn (26 Eylül 2019). "A quick guide to Trump's false claims about Ukraine and the Bidens". The Washington Post. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  324. ^ Gregorian, Dareh (4 Ekim 2019). "Romney blasts Trump over 'wrong and appalling' call for China to probe Bidens". NBC News. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  325. ^ Ng, Teddy (8 Ekim 2019). "China rejects Donald Trump's call to investigate Democrat rival Joe Biden and son". South China Morning Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2019. 
  326. ^ Sevastopulo, Demetri (10 Ekim 2019). "Trump adviser says China provided information about Hunter Biden". Financial Times. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2019. 
  327. ^ Lynch, David J.; Dawsey, Josh (10 Ekim 2019). "Trump advisor Michael Pillsbury says Chinese offered information about Hunter Biden, then claims it didn't". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2019. 
  328. ^ Re, Gregg; Turner, Gillian (26 Ocak 2020). "Bolton's manuscript leaks as memoir pre-orders begin on Amazon; Trump fires back". Fox News. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020. I NEVER told John Bolton that the aid to Ukraine was tied to investigations into Democrats, including the Bidens. In fact, he never complained about this at the time of his very public termination. If John Bolton said this, it was only to sell a book. 
  329. ^ Seung Min, Kim; Felicia, Sonmez; Dawsey, Josh (26 Ocak 2020). "Democrats call for Bolton to testify in Trump impeachment trial after new report on aid to Ukraine". The Washington Post. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020. 
  330. ^ Haberman, Maggie; Schmidt, Michael S. (31 Ocak 2020). "Trump Told Bolton to Help His Ukraine Pressure Campaign, Book Says". The New York Times. 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020. 
  331. ^ Wade, Peter (31 Ocak 2020). "Bolton Says Trump Directed Him to Take Part in Ukraine Scheme". Rolling Stone. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  332. ^ @NatashaBertrand. (X gönderisi) https://x.com/X vasıtasıyla.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım); Eksik ya da boş |numara= (yardım); Eksik ya da boş |tarih= (yardım)
  333. ^ Gerstein, Josh (18 Şubat 2020). "DOJ taps U.S. Attorney to 'coordinate' Ukraine inquiries". Politico. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  334. ^ Hong, Nicole (3 Aralık 2019). "New Charges 'Likely' in Case Against Giuliani Associates". The New York Times. 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  335. ^ Helderman, Rosalind S.; Hamburger, Tom (14 Şubat 2020). "Federal prosecutors took new steps in Giuliani-related probe". The Washington Post. 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  336. ^ Rashbaum, William K.; Protess, Ben; Vogel, Kenneth P.; Hong, Nicole (27 Mayıs 2021). "Prosecutors Investigating Whether Ukrainians Meddled in 2020 Election". The New York Times. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023. 
  337. ^ Shabad, Rebecca (23 Eylül 2019). "Impeachment pressure escalates as Democrats demand release of whistleblower's Trump complaint". NBC News. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  338. ^ Fandos, Nicholas; Martin, Jonathan; Haberman, Maggie (22 Eylül 2019). "As Trump Confirms He Discussed Biden With Ukraine, Pressure to Impeach Builds". The New York Times. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  339. ^ "S.Res.325—A resolution expressing the sense of the Senate that the whistleblower complaint received on August 12, 2019, by the Inspector General of the Intelligence Community should be transmitted immediately to the Select Committee on Intelligence of the Senate and the Permanent Select Committee on Intelligence of the House of Representatives". 116th Congress (2019–2020). Congress.gov. 24 Eylül 2019. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  340. ^ Smith, David (25 Eylül 2019). "Romney reiterates that he finds the Ukraine call memo 'troubling'". The Guardian. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  341. ^ "Pelosi Statement on Notes of Call Between President Trump and Ukrainian President" (Basın açıklaması). Office of the Speaker of the United States House of Representatives. 25 Eylül 2019. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  342. ^ Byrd, Haley (25 Eylül 2019). "Pelosi says rough transcript confirms Trump 'engaged in behavior that undermines the integrity of our elections'". CNN. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  343. ^ Levine, Marianne; Everett, Burgess (27 Eylül 2019). "Republican senators accuse whistleblower of 'hearsay'". Politico. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  344. ^ Lambe, Jerry (28 Eylül 2019). "Legal Experts Demolish Lindsey Graham's 'Hearsay' Trump Defense". Law & Crime. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  345. ^ Robertson, Lori (1 Ekim 2019). "Schiff's 'Parody' and Trump's Response". FactCheck.org. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  346. ^ Stanley-Becker, Issac (3 Ekim 2019). "Trump's removal would require Republican dissidents. But those who speak out become targets of viral disinformation". The Washington Post. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  347. ^ Alter, Jonathan (24 Ekim 2019). "The Anti-Shakedown Law That Could Finally Bring Down Trump". The Daily Beast. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2019. 
  348. ^ Pelosi, Nancy (21 Ekim 2019). "Truth Exposed: Trump Shakedown and Coverup" (PDF). speaker.gov. 22 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2019. 
  349. ^ Bade, Rachael; Kim, Seung Min (1 Kasım 2019). "Growing number of GOP senators consider acknowledging Trump's quid pro quo on Ukraine". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  350. ^ Demirjian, Karoun; Bade, Rachael (7 Kasım 2019). "House GOP looks to protect Trump by raising doubts about motives of his deputies". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  351. ^ Faulders, Katherine; Parkinson, John (20 Eylül 2019). "Trump denies knowing whistleblower's identity, calls controversy 'political hack job'". ABC News. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  352. ^ Groom, Debra J. (12 Kasım 2017). "Trump nominates Pulaski grad to intelligence post". Watertown Daily Times. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  353. ^ "PN1252—Michael K. Atkinson—Office of the Director of National Intelligence, 115th Congress (2017-2018)". Congress.gov. 14 Mayıs 2018. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  354. ^ Kessler, Glenn; Rizzo, Salvador (23 Eylül 2019). "Analysis: Fact-checking Trump's latest claims on Biden and Ukraine". The Washington Post. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  355. ^ Vazquez, Maegan (23 Eylül 2019). "Trump outrageously claims Republicans would get 'electric chair' if they did what he wrongly claims Biden did". NBC2 News. CNN. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  356. ^ Bump, Philip (25 Eylül 2019). "Where Trump's and Giuliani's claims about the Ukraine call don't match the rough transcript". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  357. ^ a b Stuart, Tessa (25 Eylül 2019). "'No Pressure', Trump Insists, While Sitting With Ukraine's Zelensky at U.N." Rolling Stone. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  358. ^ Kim, Seung Min; Sonmez, Felicia; Wagner, John (16 Ekim 2019). "Trump denies explicitly tying U.S. military aid to demand for Ukrainian probe of Biden". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  359. ^ Daniel, Zoe; Olson, Emily (4 Ekim 2019). "Trump's impeachment could backfire on the Democrats. Here's why". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  360. ^ Slodysko, Brian (26 Eylül 2019). "Trump raises $13 million after Pelosi announces impeachment inquiry". PBS NewsHour. Associated Press. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  361. ^ Itkowitz, Colby; Thebault, Reis (27 Eylül 2019). "'Almost a spy': Transcript and video of Trump's remarks at private U.N. event about whistleblower". The Washington Post. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  362. ^ a b "Trump: I want to meet my accuser". Agence France-Presse. 30 Eylül 2019. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019. 
  363. ^ Karni, Annie; Sullivan, Eileen (30 Eylül 2019). "Trump Seeks Whistle-Blower's Identity". The New York Times. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  364. ^ LeBlanc, Paul (7 Kasım 2019). "Lawyer for Ukraine whistleblower sends White House cease and desist letter to stop Trump's attacks". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019. 
  365. ^ "Donald Trump retweets pastor's warning of 'civil war-like fracture' as impeachment talks intensify". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. Reuters / Associated Press. 1 Ekim 2019. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  366. ^ "Lawyer says second whistleblower backs complaint against U.S. President Donald Trump". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. Associated Press. 7 Ekim 2019. 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2019. 
  367. ^ Samuels, Brett (3 Ekim 2019). "Pence defends Trump's calls for Ukraine to investigate Biden". The Hill. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
  368. ^ Brice, Makini; Ahmann, Tim (3 Ekim 2019). "Pence Says Biden, Son Should Be Investigated for Ukraine Dealings". Reuters. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  369. ^ "White House ordered to turn over documents to support Donald Trump impeachment probe". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. ABC/wires. 5 Ekim 2019. 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  370. ^ Treene, Alayna; Swan, Jonathan (5 Ekim 2019). "Scoop: Trump pins Ukraine call on Energy Secretary Rick Perry". Axios. 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2019. 
  371. ^ Duffy, Conor; Olson, Emily (9 Ekim 2019). "Donald Trump made big claims about Joe and Hunter Biden in Ukraine. Here's what you need to know". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019. 
  372. ^ a b c Kramer, Andrew E (7 Kasım 2019). "Ukraine's Zelensky Bowed to Trump's Demands, Until Luck Spared Him". The New York Times. 7 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019. 
  373. ^ Jalonick, Mary Clare; Mascaro, Lisa; Tucker, Eric (7 Kasım 2019). "Impeachment transcripts: Trump wanted to hear 3 words from Ukraine's president: 'investigations, Biden and Clinton', said State Department official". The Chicago Tribune. Associated Press. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019. 
  374. ^ a b Williams, Matthias (21 Eylül 2019). Babington, Deepa; Russell, Ros (Ed.). "Ukraine minister denies Trump put pressure on Zelenskiy during call: report". Reuters. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  375. ^ Klar, Rebecca (22 Eylül 2019). "Democratic senator: Ukrainian president said he has 'no intention' to interfere with U.S. election". The Hill. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2019. 
  376. ^ Nemtsova, Anna (24 Eylül 2019). "Ukraine Likely to Reopen Probe of Hunter Biden Firm: Sources". The Daily Beast. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  377. ^ MacDonald, Jordan (26 Eylül 2019). "Ukraine's president on Trump call: 'Nobody pushed me'". CNBC. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2019. 
  378. ^ Romanenko, Maria (26 Eylül 2019). "Ukraine's Zelenskyy Denies Singling Out "Biden Case"". Hromadske.TV. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  379. ^ Sukhov, Oleg (30 Eylül 2019). "Zelensky rebuffs Trump's request to investigate Biden". Kyiv Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019. 
  380. ^ Karmanau, Yuras (10 Ekim 2019). "Ukraine president says there was 'no blackmail' in call with Trump". PBS NewsHour. Associated Press. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2019. 
  381. ^ "Zelensky holds all-day press conference". Kyiv Post. 10 Ekim 2019. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2019. 
  382. ^ a b O'Grady, Siobhán; Noack, Rick (27 Eylül 2019). "Why Ukraine's Zelenskyy isn't taking more heat for his fawning call with Trump". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019. 
  383. ^ "Зеленський на догоду Трампу критикує Німеччину—й німці вже рахують, скільки грошей дали Україні" [Zelenskyy criticizes Germany for Trump's sake—and Germans already count how much money they gave Ukraine]. ТЕКСТИ (Ukraynaca). 26 Eylül 2019. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  384. ^ "Ukraine-Krise: Deutschland hat der Ukraine mit fast 1,4 Milliarden Euro geholfen" [Ukraine Crisis: Germany has given Ukraine nearly 1.4 billion euros in aid]. Die Zeit (Almanca). 26 Eylül 2019. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  385. ^ "Berlin not to change attitude to Kyiv despite Trump-Zelenskyy call". Ukrinform. 27 Eylül 2019. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019. 
  386. ^ "Berlin Maintains Warm Relations With Kyiv Despite Controversial Trump-Zelenskyy Phone Call". UATV. 27 Eylül 2019. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019. 
  387. ^ "Ex-Ukraine PM Forms 'Salvation Committee'". Radio Free Europe/Radio Liberty. 3 Ağustos 2015. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  388. ^ Zverev, Anton; Zhegulev, Ilya (28 Eylül 2019). "Ukraine must investigate Joe Biden's son, says ex-Ukrainian PM". Reuters. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  389. ^ Wise, Justin (29 Eylül 2019). "Ex-Ukrainian prime minister says Joe Biden's son must be investigated". The Hill. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  390. ^ Korewa, Aaron (20 Ağustos 2015). "Putin's Latest Ukraine Gambit: A Puppet Government in Exile". Newsweek. 11 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  391. ^ "'Anti-Russian and Dirty': Russia Reacts to Trump-Zelenskiy Call". The Moscow Times. 26 Eylül 2019. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  392. ^ Brennan, David (27 Eylül 2019). "Russia reacts to 'humiliating' Trump Ukraine call, says scandal is making U.S. a 'laughing stock'". Newsweek. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  393. ^ Simmons, Ann M. (2 Ekim 2019). "Putin Wouldn't Oppose Releasing Transcripts of His Meetings With Trump". The Wall Street Journal. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  394. ^ DeYoung, Karen (27 Eylül 2019). "More than 300 former officials call Trump's actions concerning Ukraine 'profound national security concern'". The Washington Post. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  395. ^ "Statement from National Security Professionals". National Security Action. 27 Eylül 2019. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019The Washington Post vasıtasıyla. 
  396. ^ a b c Baker, Peter (6 Ekim 2019). "'We Absolutely Could Not Do That': When Seeking Foreign Help Was Out of the Question". The New York Times. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  397. ^ a b Seventeen former Watergate special prosecutors (10 Ekim 2019). "We investigated the Watergate scandal. We believe Trump should be impeached". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2019. 
  398. ^ a b Editorial Board (11 Ekim 2019). "Trump's Ukraine stone wall has begun to crack". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  399. ^ Bennet, James (27 Eylül 2019). "Why the Times Editorial Board Supports an Impeachment Inquiry"Ücretli abonelik gerekli. The New York Times. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2019. 
  400. ^ The Washington Post Editorial Board (16 Ekim 2019). "There's enough evidence for Congress to compect Giuliani's cooperation on impeachment" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Washington Post. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  401. ^ Editorial Board (22 Ekim 2019). "Here's the quid pro quo proof, Lindsey Graham". The Washington Post. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  402. ^ Editorial Board (23 Ekim 2019). "The White House resorts to character assassination of courageous public servants". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  403. ^ Fearnow, Benjamin (28 Eylül 2019). "Largest Connecticut Newspaper Group Demands Donald Trump Step Down as President". Newsweek. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  404. ^ Editorial Board (25 Eylül 2019). "Editorial: Trump ulusun ve partisinin sabrını tüketiyor. Onu terk etme zamanı". St. Louis Post-Dispatch. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019. 
  405. ^ a b Peters, Jeremy W. (26 Eylül 2019). "'Everything You're Seeing Is Deception': How Right-Wing Media Talks About Impeachment". The New York Times. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  406. ^ Folkenflik, David (27 Eylül 2019). "How Conservative Media Outlets Are Reacting To The Trump-Ukraine News". All Things Considered. NPR. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  407. ^ McLaughlin, Aidan (27 Eylül 2019). "Chris Wallace Demolishes 'Misleading' Trump-Ukraine Spin". Mediaite. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  408. ^ Russonello, Giovanni (1 Ekim 2019). "Support for Impeachment Is Rising, Polls Show". The New York Times. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  409. ^ De Pinto, Jennifer; Salvanto, Anthony; Backus, Fred; Khanna, Kabir (29 Eylül 2019). "CBS News poll: Majority of Americans and Democrats approve of Trump impeachment inquiry". CBS News. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  410. ^ Shepard, Steven (26 Eylül 2019). "Support for impeachment jumps in new poll". Politico. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  411. ^ Buncombe, Andrew (3 Ekim 2019). "Trump's Ukraine envoy 'warned Giuliani that Biden corruption claims were not credible'". The Independent. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2019. 
  412. ^ DeYoung, Karen (10 Ekim 2019). "Senior adviser to Pompeo resigns". The Washington Post. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2019. 
  413. ^ a b Timberg, Craig; Harwell, Drew (28 Eylül 2019). "Amateur pro-Trump 'sleuths' scramble to unmask whistleblower: 'Your president has asked for your help'". The Washington Post. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  414. ^ a b Stanley-Becker, Isaac (7 Kasım 2019). "Trump's allies turned to online campaign in quest to unmask Ukraine whistleblower". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2019. 
  415. ^ Trump War Room [@TrumpWarRoom]. "CNN, MSNBC, NBC, CBS, ABC ... they ALL know the name of Adam Schiff's anti-Trump "whistleblower". They ALL are refusing to report it. Why? Because its the Democrat media's job to cover up the Democrats' attempted coup!" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ; Eksik ya da boş |numara= (yardım); Eksik ya da boş |tarih= (yardım)
  416. ^ Darcy, Oliver; Stelter, Brian (6 Kasım 2019). "Fox News brass to network hosts and personalities: Do not identify the whistleblower". CNN. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2019. 
  417. ^ Cheney, Kyle; Bresnahan, John; Desiderio, Andrew (31 Ocak 2020). "Republicans defeat Democratic bid to hear witnesses in Trump trial". Politico. 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  418. ^ Frias, Lauren (31 Ocak 2020). "Key witness in the impeachment inquiry Marie Yovanovitch retires from the State Department after being ousted following an apparent smear campaign". Business Insider. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  419. ^ a b "Donald Trump ousts Gordon Sondland and Lieutenant Colonel Alexander Vindman, who testified at impeachment probe". ABC News. 8 Şubat 2020. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  420. ^ a b Baker, Peter; Haberman, Maggie; Hakim, Danny; Schmidt, Michael S. (7 Şubat 2020). "Trump Fires Gordon Sondland Hours After Dismissing Impeachment Witness Alexander Vindman". The New York Times. 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 
  421. ^ Rampton, Roberta; Kelly, Amitaz; Ordoñez, Franco (7 Şubat 2020). "Vindman, Sondland Removed As Trump Purges Impeachment Witnesses". NPR. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  422. ^ Santucci, Jeanine (8 Şubat 2020). "Nancy Pelosi: Trump impeachment witness Vindman's 'shameful' firing a 'brazen act of retaliation'". USA Today. 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  423. ^ Nakamura, David; Miller, Greg (8 Şubat 2020). "Inside Vindman's ouster amid fears of further retaliation by Trump". The Washington Post. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020. 
  424. ^ Cohen, Zachary; LeBlanc, Paul (10 Şubat 2020). "Schumer calls on 74 inspectors general to investigate witness retaliation after Vindman ouster". CNN. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020. 
  425. ^ Swanson, Ian (11 Şubat 2020). "Trump suggests military should consider additional discipline for Vindman". The Hill. 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  426. ^ "Trump hints that Vindman may face disciplinary action from Pentagon". Fox News. 12 Şubat 2020. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  427. ^ Martinez, Luis (12 Şubat 2020). "Pentagon officially mum on Trump's suggestion Vindman could face disciplinary action". ABC News. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  428. ^ Feldscher, Jacqueline (14 Şubat 2020). "Army won't investigate Vindman over impeachment testimony, top leader says". Politico. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  429. ^ Jacobs, Jennifer; Fabian, Jordan (19 Şubat 2020). "Pentagon Policy Chief in Ukraine-Aid Case Exits Under Pressure". Bloomberg News. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  430. ^ Restuccia, Andrew (12 Şubat 2020). "Official Defends Vindman Removal". The Wall Street Journal (Page A6). 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020. 
  431. ^ Baker, Peter (22 Şubat 2020). "Trump's Efforts to Remove the Disloyal Heightens Unease Across His Administration". The New York Times. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  432. ^ Swan, Jonathan (23 Şubat 2020). "Exclusive: Trump's "Deep State" hit list". Axios. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  433. ^ Jalonick, Mary Clare; Riechmann, Deb (4 Nisan 2020). "Donald Trump fires Inspector-General who sparked US President's impeachment". ABC News. Associated Press. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  434. ^ Smith, David (4 Nisan 2020). "Donald Trump fires intelligence watchdog who sparked impeachment process". The Guardian. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020. 
  435. ^ O'Brien, Rebecca Davis (15 Kasım 2019). "Federal Prosecutors Probe Giuliani's Links to Ukrainian Energy Projects". The Wall Street Journal. 24 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2019. 
  436. ^ Everett, Burgess (14 Aralık 2019). "Lindsey Graham invites Rudy Giuliani to Judiciary panel to discuss recent Ukraine visit". Politico. 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2019. 
  437. ^ a b Banco, Erin; Suebsaeng, Asawin (29 Aralık 2019). "Graham: Rudy Should Scrub Evidence for Russian Propaganda". The Daily Beast. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2019. 
  438. ^ Lake, Eli (13 Nisan 2016). "Trump Just Hired His Next Scandal". Bloomberg.com. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2016. 
  439. ^ Zapotosky, Matt; Barrett, Devlin (10 Şubat 2020). "Barr acknowledges Justice Dept. has created 'intake process' to vet Giuliani's information on Bidens". The Washington Post. 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  440. ^ Lucas, Ryan; Ewing, Philip (10 Şubat 2020). "Barr: 'Door Is Open' To Giuliani Tips On Ukraine, Though They'd Be Scrutinized". NPR. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  441. ^ Edmondson, Catie (10 Haziran 2020). "Justice Dept. Reviewing Information From Giuliani on the Bidens, Graham Says". The New York Times. 9 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  442. ^ Cohen, Marshall (13 Şubat 2020). "Trump contradicts past denials, admits sending Giuliani to Ukraine". CNN. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2020. 
  443. ^ Goldman, Adam; Rashbaum, William K. (19 Ekim 2019). "Review of Russia Inquiry Grows as F.B.I. Witnesses Are Questioned". The New York Times. 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 
  444. ^ Benner, Katie; Goldman, Adam (24 Ekim 2019). "Justice Dept. Is Said to Open Criminal Inquiry Into Its Own Russia Investigation". The New York Times. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  445. ^ Sullivan, Andy (2 Ekim 2019). "Explainer: Barr gives top priority to investigating the investigators of Russian meddling". Reuters. 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2019. 
  446. ^ Berenson, Tessa (4 Ekim 2019). "Meet John Durham, The Man Tasked With 'Investigating the Investigators'". Time. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2019. 
  447. ^ "Lt. Col. Vindman: Trump 'Absolutely' at Fault for Russia's Ukraine Invasion". Vice.com. 26 Şubat 2022. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022. 
  448. ^ Barnes, Julian E.; Rosenberg, Matthew (22 Kasım 2019). "Charges of Ukrainian Meddling? A Russian Operation, U.S. Intelligence Says". The New York Times. 22 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  449. ^ "Russia, not Ukraine, Interfered in Our 2016 Presidential Election". Daily Kos. 30 Kasım 2019. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2019. 
  450. ^ Carpenter, Michael (21 Kasım 2019). "The very first reference to Ukraine's alleged "interference" in the 2016 US election (the GOP's favorite conspiracy theory) is Russian Foreign Ministry Spokesperson Maria Zakharova on November 30, 2016 (less than a month after the election) ..." @mikercarpenter. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2019. 
  451. ^ Vogel, Kenneth P.; Ioffe, Julia (1 Aralık 2016). "Russia accuses Ukraine of sabotaging Trump". Politico. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2019. 
  452. ^ Sanger, David E.; Rosenberg, Matthew (18 Temmuz 2018). "From the Start, Trump Has Muddied a Clear Message: Putin Interfered". The New York Times. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  453. ^ Barnes, Julian E.; Goldman, Adam; Sanger, David E. (9 Eylül 2019). "C.I.A. Informant Extracted From Russia Had Sent Secrets to U.S. for Decades". The New York Times. 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  454. ^ Blake, Aaron (10 Aralık 2019). "Christopher Wray, basically: Don't listen to Trump's Ukraine conspiracy theories". The Washington Post. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  455. ^ "Sunday on 'This Week': Rudy Giuliani, Rep. Adam Schiff". ABC News. 29 Eylül 2019. 15 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2019. 
  456. ^ Sandler, Rachel (26 Eylül 2019). "The CrowdStrike Conspiracy: Here's Why Trump Keeps Referencing The Cybersecurity Firm". Forbes. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  457. ^ Wolff, Josephine (25 Eylül 2019). "What "Server" Is Trump Babbling About?". Slate. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  458. ^ Broderick, Ryan (26 Eylül 2019). "Here's How Donald Trump Ended Up Referencing A Russian-Promoted 4chan Conspiracy Theory In His Call To The Ukrainian President". BuzzFeed News. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  459. ^ Francescani, Chris (29 Eylül 2019). "President Trump's former national security advisor 'deeply disturbed' by Ukraine scandal: 'Whole world is watching'". ABC News. 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. It's not only a conspiracy theory. It is completely debunked. I don't want to be glib about this matter but last year, retired former Senator Judd Gregg wrote in The Hill magazine Five Ways or Three Ways to Impeach Oneself and the third way was to hire Rudy Giuliani. 
  460. ^ Stolberg, Sheryl Gay (29 Eylül 2019). "Former Trump Security Adviser Says He's 'Deeply Disturbed' by Ukraine Call". The New York Times. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  461. ^ a b c Poulsen, Kevin (25 Eylül 2019). "The Truth About Trump's Insane Ukraine 'Server' Conspiracy". The Daily Beast. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019. 
  462. ^ Reilly, Steve (25 Eylül 2019). "What to know about CrowdStrike, the cybersecurity company mentioned in Trump's phone call with Zelensky". USA Today. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  463. ^ McDonald, Scott (25 Eylül 2019). "What is CrowdStrike, the U.S. Company Trump Asked Ukrainian President Volodymyr to Look Into?". Newsweek. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  464. ^ Marks, Joseph (4 Kasım 2019). "The Cybersecurity 202: GOP House campaign arm uses CrowdStrike despite Trump conspiracy theories". The Washington Post. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2019. 
  465. ^ a b Poulsen, Kevin (16 Temmuz 2018). "Trump's 'Missing DNC Server' Is Neither Missing Nor a Server". The Daily Beast. 17 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  466. ^ Mueller, Robert S. III (March 2019). Report On The Investigation Into Russian Interference In The 2016 Presidential Election (PDF). s. 40. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Eylül 2019 – the United States Department of Justice vasıtasıyla. As part of its investigation, the FBI later received images of DNC servers and copies of relevant traffic logs. 
  467. ^ Sullivan, Eileen (25 Eylül 2019). "How CrowdStrike Became Part of Trump's Ukraine Call". The New York Times. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019. 
  468. ^ Ecarma, Caleb (27 Eylül 2019). "Fox News Goes All in on Theory Whistleblower Had Outside Help". Mediaite. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  469. ^ Kleefeld, Eric (26 Eylül 2019). "Conservative media go for conspiracy theories on the whistleblower report". Media Matters for America. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  470. ^ "Fox's Geraldo Rivera suggests whistleblower complaint can be traced to 'a group like Media Matters'". Media Matters for America. 27 Eylül 2019. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  471. ^ Hagle, Courtney (30 Eylül 2019). "Fox News runs with debunked talking point about requirements for filing a whistleblower complaint". Media Matters for America. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  472. ^ Cohen, Zach (2 Ekim 2019). ".@MarkSZaidEsq tells me: 'Andrew Bakaj was not connected to HPSCI nor was the whistleblower referred by HPSCI to him. The whistleblower took the advice to find an attorney and did what most people do, they asked around to trusted friends as to who they should contact.' 1/2". 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019.  Cohen, Zach (2 Ekim 2019). "'Andrew's name was provided and he was retained. Exactly how it happens every day,' Zaid said. 2/2". 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019. 
  473. ^ @AllMattNYT. (X gönderisi) https://x.com/X vasıtasıyla.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım); Eksik ya da boş |numara= (yardım); Eksik ya da boş |tarih= (yardım)
  474. ^ a b c Greenberg, Jon (1 Ekim 2019). "Donald Trump's false claim about a change in whistleblower rules". PolitiFact. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  475. ^ a b Gore, D'Angelo (1 Ekim 2019). "No Hearsay Rule Change for Whistleblowers". FactCheck.org. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  476. ^ a b Poulsen, Kevin (30 Eylül 2019). "GOP Shows Russian Trolls How It's Done With Whistleblower Smear". The Daily Beast. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  477. ^ a b Kessler, Glenn (30 Eylül 2019). "Trump's false claim that the rules for whistleblowers were recently changed". The Washington Post. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  478. ^ a b c "Office of the Inspector General of the Intelligence Community's Statement on Processing of Whistleblower Complaints" (PDF). Office of the Director of National Intelligence. 30 Eylül 2019. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  479. ^ Seitz, Amanda; Yen, Hope (1 Ekim 2019). "Trump's fiction about whistleblower complaint". Associated Press. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  480. ^ Palma, Bethania (1 Ekim 2019). "Did U.S. Intelligence Eliminate a Requirement That Whistleblowers Provide Firsthand Knowledge?". Snopes. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  481. ^ King, Ledyard (2 Ekim 2019). "IG rebuts claims by Trump and his backers that rules were changed to allow whistleblower complaint". USA Today. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  482. ^ Gregorian, Dareh (2 Ekim 2019). "Chuck Grassley defends Ukraine whistleblower, breaking with GOP and Trump". NBC News. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  483. ^ Chiu, Allyson (25 Eylül 2019). "'Shut up, moron': Rudy Giuliani lashes out at critics, defends his Ukraine involvement". The Washington Post. 1 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019. 
  484. ^ Brennan, David (27 Eylül 2019). "Hannity guests claim George Soros' 'dirty money' backed Ukraine whistleblower report: 'This was a set-up'". Newsweek. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  485. ^ Landay, Jonathan; Hosenball, Mark (2 Ekim 2019). "Democrats say Trump administration used misinformation to attack U.S. diplomat". Reuters. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019. 
  486. ^ Kessler, Glenn (27 Eylül 2019). "A quick guide to Trump's false claims about Ukraine and the Bidens". The Washington Post. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. Trump has falsely claimed that Biden in 2015 pressured the Ukrainian government to fire Viktor Shokin, the top Ukrainian prosecutor, because he was investigating Ukraine’s largest private gas company, Burisma, which had added Biden’s son, Hunter, to its board in 2014. 
  487. ^ Goldman, Adam (22 Ekim 2020). "What We Know and Don't About Hunter Biden and a Laptop". The New York Times. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2020.