Timur ve arkadaşları
Timur ve arkadaşları (Rusça: Тимур и его команда) Sovyet yazar Arkadiy Gaydar tarafından yazılmış olan ve 1940 yılında yayınlanan çocuk hikâyesinin adıdır. Hikâyede babaları ve eşleri Kızıl Ordu'da görev yaptığı için evlerinden uzak olan ailelere gizlice yardım eden çocuk grubunun maceraları ele alınır. Kitap çok başarılı olmuş ve sadece Sovyetler Birliğinde değil pek çok sosyalist ülkede gençlik ve Komsomol örgütleri arasında dayanışma hareketini amaçlayan Timur hareketinin (тимуровцы) başlamasına yol açmıştır.[1] Hikâye ayrıca 1940 ve 1976 yıllarında olmak üzere iki kez televizyona aktarılmıştır.[2][3]
Arka planı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hikâyenin konusu Gaydar'ın yıllar süren gözlemleri ve deneyimlerini yansıtmaktadır. Yazarın arkadaşı Ruvim Frayerman Gaydar'ın bakış açısını şöyle aktarır:
| “ | Timur ve arkadaşlarını yazmadan çok önce Gaydar bana bu konudaki bakış açısını anlattı: "Sence çocuklar yüzyıllardan beridir neden haydutluk oyunları oynadı ve oynamaya devam ediyor? Temelde baktığında haydutlar yasaları çiğner ve cezalandırılmalıdırlar. Ama çocukların algıları kuvvetlidir. Kendilerini haydutların yerine koyarak insanoğlunun tarihsel olarak özlem duyduğu ve toplumsal hayatta var olmayan bağımsızlık ve özgürlük fikrinin ardından gidiyorlar. Ancak bugün Sovyet çocuklarının yaşadığı dönem tarihte başka hiçbir döneme benzemiyor. Kralın adamlarına karşı mücadele eden haydut oyunlarına artık ihtiyaçları yok. Onun yerine Sovyet askerlerinin uluslararası haydutlara karşı verdiği savaşa destek veren oyunlar oynamaları gerekiyor." | „ |
—Ruvim Frayerman[4] | ||
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Kızıl Ordu Albayı Aleksandrov'un kızları Jenya ve Olga Moskova'dan daçalarının bulunduğu köye gelirler, gelir gelmez köyde geceleyin bir takım garip olayların gerçekleştiğini fark ederler. İşin peşine düşen Jenya eski bir çiftlik evinde gizli bir örgütün merkezini keşfeder. Timur ile karşılaşan Jenya, onun ve arkadaşlarının gizli şekilde köyde yardım ve dayanışma işlerini gerçekleştirdiğini anlar. Evlerinden uzakta olan Kızıl Ordu subay ve askerlerinin ailelerine yardım edilmekte, yaşlı ve çocuklara destek sunulmakta ve Kvakin önderliğindeki holigan çetesine karşı mücadele edilmektedir.
Yazım süreci, basımı ve etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Gaydar, öyküdeki ana karakter için oğlu Timur'un adını kullanmıştır. 1939 yılı Aralık ayında Moskova'da hikâyeyi yazmaya başlar. 1940 yazında tamamlanan hikâye hemen o yaz filme çekilir ve başarı kazanır. Sonbaharda Pionerskaya Pravda adlı haftalık dergide devamı haftaya şeklinde 5 Eylül 1940 - 8 Ekim 1940 arasında yayınlanır. 1941 yılında kitap halinde basılır ve ülke çapında büyük başarı kazanır.
Türkçeye çevirisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Timur ve arkadaşları, Yazılama Yayınevi, Mart 2017 Çeviren: Hale Yıldırım, Çizim: Selçuk Özel ISBN 978-605-9988-02-5[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Büyük Sovyet Ansiklopedisindeki maddeden 26 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) 1 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ 1940 yapımı filmin imdb sayfası 10 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 1 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ 1976 yapımı filmin imdb sayfası 9 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 1 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ The Life and Works by A.P.Gaidar, Detskaya Literatura, Moskova 1964, s.177
- ^ Yayınevinin ilgili sayfası 1 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir
