Tilbaşar Kalesi
Tilbaşar Kalesi ya da Tilbeşar (Süryanice: Tel Bshir, Arapça: Tell Bāshir , Ermenice: Թլպաշար), Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu bölgesinde, Gaziantep ilinin Oğuzeli ilçesinde Gündoğan köyü yakınlarında bir kale ve bronz-çağ tümülüsüdür.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Tunç Çağı
[değiştir | kaynağı değiştir]MÖ 17. yy'ın sonlarından MÖ 3. binyılın başlarına kadar yerleşime açıktır, sonra terk edilmiştir.[1] Karkamış'ın 50 kilometre (31 mi) batısındaydı.
Erken Tunç Çağı
[değiştir | kaynağı değiştir]MÖ 2600'dan (Erken Tunç Çağı IIIA) itibaren şehir yaklaşık 56 hektar (140 akre) alnı kaplıyordu. Seçkin bir sınıfın ortaya çıkışını gösteren mezarlar vardır.
MÖ 2450'den (Erken Tunç Çağı IIIB) itibaren planlı bir şehirdir.
İlk Orta Tunç Çağı
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken Tunç Çağı IV. dönemde şehir ağır yıkım gördü, ama asla terk edilmedi.
Orta Tunç Çağı
[değiştir | kaynağı değiştir]Orta Tunç Çağı I'de şehir küçük çapta yeniden inşa edildi. Orta Tunç Çağı II'de şehir büyük inşaat işleri gördü.
Bizans dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehir, Tunç Çağı'ndan beri iskan edilmişken, kale Bizans İmparatorluğu döneminde önem kazanmış ve 11. yüzyılın sonlarında yerel Ermeni lordlarının kontrolünü ele geçmiştir.[2] I. Baudouin, şehri 1097 kışında fethetti ve daha sonra Urfa Kontluğu'nun bir parçası oldu.[3] I. Joselin gibi Frank lordlarının ana kalelerinden biriydi.[4] Urfa'nın Musul Atabegi I. İmâdüddin Zengî tarafından ele geçirilmesinden sonra, kontluğun kalan kısmının baş kenti oldu daha sonra İmparator I. Manuil'e 1150 yılında satıldı ancak aynı yıl Nûreddin Mahmud Zengî komutasındaki müslümanların eline geçti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Kepinski 2010, s. 303.
- ^ le Strange 1890, s. 542.
- ^ Runciman 1951, s. 203.
- ^ Chahan de Cirbied 1813, s. 320.
- Genel
- Chahan de Cirbied, Jacques (1813), "Notice de deux Manuscrits Arméniens, de la Bibliothèque impériale, n.os 95 et 99, contentant l'histoire écrit par Mathieu Eretz, et Extrait relatif à l'histoire de la première croisade" [Notice of two Armenian manuscripts from the Bibliothèque Impériale, numbers 95 and 99, containing the history recorded by Matthew Eretz, and an extract relating to the history of the First Crusade], Notices et extraits des manuscrits de la Bibliothèque Nationale et autres bibliothèques [Notices and extracts of manuscripts in the Bibliothèque Nationale and other libraries] (Fransızca), 9, ss. 275-364
- le Strange, Guy (1890), Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500 (İngilizce), Committee of the Palestine Exploration Fund, s. 542
- Runciman, Steven (1951). "Armenian Interlude". A History of the Crusades, Volume I: The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-141-98550-3.
- Kepinski, Christine (2010), Tilbeshar, A Major City of the Early and Middle Bronze Ages, west of the big bend of the Euphrates (south-eastern Turkey): Results from 2005 and 2006 seasons in 6 ICAANE by Licia Romano ed. (İngilizce), Otto Harrassowitz Verlag, s. 303