Termogenez
Termogenez, canlıda ısı üretimi işlemidir. Bütün sıcak kanlı hayvanlar ve birkaç termojenik bitkide bulunur. Arceuthobium americanum adlı organizma tohumlarını patlama şeklinde termogenez yolu ile dağıtır.[1]
Çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Egzersiz ile ilişkili termogenez
- Egzersiz ile alakasız termogenez; uyuma, yeme veya spor benzeri egzersizler hariç harcanan enerji [2]
- Diyet-tetikli termogenez
Titreme[değiştir | kaynağı değiştir]
Vücut ısısını yükseltmenin bir yoluda titremedir. ATP kimyasal enerjisinin kinetik enerjiye dönüşmesiyle ısı üretimi sağlanmış olur.
Titremesiz[değiştir | kaynağı değiştir]
Titretmesiz termogenez Kahverengi adipoz dokuda (kahverengi yağ) gerçekleşir.[3] Kahverengi adipoz doku nadir bir eşlenme bozucu proteine (termojenine-eşelenme bozucu protein 1 olarak da bilinir) sahiptir. Termojenin mitokondrinin hidrojen iyonu dengesini hidrojen transferi ile bozması ile proton itici güç yok olur ve ATP üretilmez, geçişten gelen enerji ısı olarak dağılır.[4]
Düzenlenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Titretmesiz termogenez tiroid hormonu ve sempatik sinir sistemi tarafından düzenlenir. Bazı hormonlar, epinefrin ve leptin gibi, sempatik sinir sistemini uyararak termogenezi sağlayabilir. Yemek yedikten sonra yükselen insülin seviyesi, diyet- tetetikli termogegenezden sorumludur. Progesteron da vücut sıcaklığını yükseltme yeteneğine sahiptir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Termoregülasyon
- Koşu bandı masası
- Wim Hof
- Buz banyosu
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Rolena A.J. deBruyn, Mark Paetkau, Kelly A. Ross, David V. Godfrey & Cynthia Ross Friedman. (2015). Thermogenesis-triggered seed dispersal in dwarf mistletoe. 14 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Levine, JA (Aralık 2002). "Non-exercise activity thermogenesis (NEAT)". Best practice & research. Clinical endocrinology & metabolism. 16 (4). ss. 679-702. PMID 12468415.
- ^ Stuart Ira Fox. Human Physiology. Twelfth Edition. McGraw Hill. 2011. p. 667.
- ^ Cannon, B.; Nedergaard, J. (2004). "Brown Adipose Tissue: Function and Physiological Significance". Physiol. Rev. 84 (1). ss. 277-359. doi:10.1152/physrev.00015.2003. PMID 14715917.