Terminalia chebula
| Terminalia chebula | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_leafless_tree_at_23_Mile,_Duars,_WB_W_IMG_5905.jpg) Yapraksız bir T. chebula ağacı | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Sinonimler [1][2] | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Terminalia chebula, Terminalia cinsinin bir türüdür. Yaşam alanı Güney Asya'ya, Pakistan, Hindistan ve Nepal'den doğuya güneybatı Çin'e (Yunnan) ve güneye Sri Lanka, Malezya ve Vietnam'a kadar uzanmaktadır.[3][4]
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]İsveçli doğa bilimci Anders Jahan Retzius, türleri 1788'de Observ. Bot. 5: 31'de tanımlamıştır.[1]
Bir çok varyete bilinmektedir.[3] bunlardan bazıları:
T. chebula var. chebula - Yapraklar ve sürgünler tüysüz veya sadece çok gençken tüylüdür.
T. chebula var. tomentella (Kurz) C.B.Clarke - Yapraklar ve sürgünler gümüşi ila turuncu tüylüdür.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]_fruits.jpg)
Terminalia chebula, 30 metreye (98 fit) kadar uzayabilen orta ila büyük boylu bir yaprak döken ağaçtır. Gövdesi ise 1 metre çapa ulaşabilir. Yapraklar oval şekilde olup, dizilişleri dönüşümlü ila alt alta şeklindedir. 7–8 cm uzunluğunda ve 4.5–10 cm genişliğinde olan yaprakların, 1–3 cm uzunluğunda yaprak sapı vardır.[3] Ucu sivri, tabanı kalp şeklinde ve kenarları tüm kenarlıdır. Üst yüzeyi tüysüz, alt yüzeyi ise sarımsı tüycüklere sahiptir. Meyvesi drupe benzer, siyahımsı renkte olup, beş tane uzunlamasına çıkıntıya sahiptir. Uzunluğu 2-4.5 cm, genişliği ise 1.2-2.5 cm arasındadır.[3] Soluk beyazdan sarıya kayan renkteki çiçekleri hermafrodittir ve güçlü, hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Çiçekler, terminal başaklarda veya kısa salkımlarda yer alır. Meyveler ise pürüzsüz, elipsoid ila yumurta biçimli olup, rengi sarıdan turuncu-kahverengiye kadar değişir. Bu meyvelerin içinde tek bir tane açılı çekirdek bulunur.[5]
Dağılım ve yaşam alanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Terminalia chebula, Güney ve Güneydoğu Asya'nın geneline yayılış gösterir. Bu bölgedeki ülkeler arasında Hindistan, Sri Lanka, Bhutan, Nepal, Bangladeş, Myanmar, Kamboçya, Laos, Vietnam, Endonezya, Malezya, Pakistan ve Tayland sayılabilir. Çin'de ise doğal olarak sadece batı Yunnan'da bulunurken, Fujian, Guangdong, Guangxi (Nanning) ve Tayvan'ın (Nantou) bazı bölgelerinde yetiştirilmektedir.[6][7]
Hindistan'da ise Terminalia chebula, Himalaya alt bölgesinde Ravi'den doğuya, Batı Bengal ve Assam'a kadar uzanan ve Himalayalarda 1.500 metre rakıma kadar yükselen bir bölgede bulunur. Bu ağaç, Kuzey Hindistan ormanlarında, orta illerde ve Bengal'de doğal olarak yetişirken Madras, Mysore ve Bombay başkanlığının güney kesiminde yaygındır.[8]
Yaşam alanı, yüksekliği 900 m'ye kadar olan kuru yamaçları içerir.[9]
Yetiştirme ve kullanım alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu ağaç, henüz yeşilken toplanan kabuklu ve ceviz benzeri küçük meyveler verir. Bu meyveler turşu olarak tüketilebilir, kendi şuruplarında biraz şeker eklenerek kaynatılabilir veya reçellerde kullanılabilir. Eliptik şekilli olan meyve çekirdeği, etli ve sert bir pulpla çevrelenmiş aşındırıcı bir tohumdur. Yetiştirildiği bölgeye, meyvenin rengi ve şekline göre yedi farklı meyve çeşidi (vijaya, rohini, putana, amrita, abhaya, jivanti ve chetaki) tanınır. Geleneksel olarak orta-batı Hindistan'ın Vindhya Dağları'nda yetiştirilen ve daha köşeli bir şekle sahip meyveden ziyade yuvarlak şekilli olan vijaya çeşidi daha çok tercih edilir. Meyve ayrıca deri tabaklama ve kumaş boyama için de malzeme sağlar.[3][9]
Terminalia chebula, Ayurveda tıbbında Triphala formülünün temel bir bileşeni olup [5] Haritaki olarak da adlandırılır.[10]
Kimyasal bileşim
[değiştir | kaynağı değiştir]Haritaki olarak da bilinen Terminalia chebula'dan birçok glikozit izole edilmiştir. Bu glikozitler arasında triterpenlerden arjunglukosid I, arjungenin ve chebulosid I ve II bulunur. Diğer bileşenler ise gallik asitlerle konjuge olmuş bir kumarin olan chebulin ve ellagik asit, 2,4-chebulyl-β-D-glukopiranoz, chebulinik asit, gallik asit, etil gallat, punicalagin, terflavin A, terchebin, luteolin ve tanik asit gibi diğer fenolik bileşikleri içerir.[9][11] Meyvenin olgunlaşmış halinden izole edilen fenolik asit bileşiği ise chebulik asittir.[12][13] Kabuk kısmından ise luteik asit izole edilebilir.[14]
Terminalia chebula, meyvelerinde bir diğer tanin türü olan terflavin B içerir.[15]
Terminalia chebula meyve özütlerinin ayrıca antibakteriyel aktiviteye sahip olduğu bilinmektedir.[16]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Yeşil meyvesi -
Kurutulmuş meyvesi -
Çiçekleri -
Gövdesi
_(3309176804).jpg)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Terminalia chebula Retz. | Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (İngilizce). 14 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023.
- ^ "The Plant List: A Working List of All Plant Species". 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2015.
- ^ a b c d e "Terminalia chebula". Flora of China. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024.
- ^ "Terminalia chebula Retz". Germplazm Kaynakları Bilgi Ağı (GRIN). Tarım Araştırma Merkezi (ARS), Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA).
- ^ a b M, Dr (2023). "Ayurvedic model of Salutogenesis- From 'Health for all' to 'Health Intelligence for all'". Annals of Ayurvedic Medicine (0): 1. doi:10.5455/aam.115710. ISSN 2277-4092.
- ^ ""Terminalia chebula"". 9 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024.
- ^ ""Terminalia chebula"". efloras.org. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024.
- ^ Bag, Anwesa; Bhattacharyya, Subir Kumar; Chattopadhyay, Rabi Ranjan (Mart 2013). "The development of Terminalia chebula Retz. (Combretaceae) in clinical research". Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine (İngilizce). 3 (3): 244-252. doi:10.1016/S2221-1691(13)60059-3. 22 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024.
- ^ a b c Coe, Nicola L. (2013). "Validating "announcer" and "confessor" styles of mental health self-disclosure through use of archived qualitative data". Health. 05 (03): 512-520. doi:10.4236/health.2013.53a070. ISSN 1949-4998.
- ^ Tewari, Devesh; Mocan, Andrei; Parvanov, Emil D.; Sah, Archana N.; Nabavi, Seyed M.; Huminiecki, Lukasz; Ma, Zheng Feei; Lee, Yeong Yeh; Horbańczuk, Jarosław O.; Atanasov, Atanas G. (10 Ağustos 2017). "Ethnopharmacological Approaches for Therapy of Jaundice: Part II. Highly Used Plant Species from Acanthaceae, Euphorbiaceae, Asteraceae, Combretaceae, and Fabaceae Families". Frontiers in Pharmacology. 8. doi:10.3389/fphar.2017.00519. ISSN 1663-9812.
- ^ Saleem, Ammar; Husheem, Michael; Härkönen, Pirkko; Pihlaja, Kalevi (Ağustos 2002). "Inhibition of cancer cell growth by crude extract and the phenolics of Terminalia chebula retz. fruit". Journal of Ethnopharmacology (İngilizce). 81 (3): 327-336. doi:10.1016/S0378-8741(02)00099-5. 26 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024.
- ^ Lee, Hyun-Sun; Jung, Sung-Hoon; Yun, Bong-Sik; Lee, Kwang-Won (Mart 2007). "Isolation of chebulic acid from Terminalia chebula Retz. and its antioxidant effect in isolated rat hepatocytes". Archives of Toxicology (İngilizce). 81 (3): 211-218. doi:10.1007/s00204-006-0139-4. ISSN 0340-5761.
- ^ Lee, Hyun-Sun; Koo, Yoon-Chang; Suh, Hyung Joo; Kim, Kyung-Yong; Lee, Kwang-Won (Ekim 2010). "Preventive effects of chebulic acid isolated from Terminalia chebula on advanced glycation endproduct-induced endothelial cell dysfunction". Journal of Ethnopharmacology (İngilizce). 131 (3): 567-574. doi:10.1016/j.jep.2010.07.039.
- ^ Nierenstein, M.; Potter, J. (1 Ocak 1945). "The distribution of myrobalanitannin". Biochemical Journal (İngilizce). 39 (5): 390-392. doi:10.1042/bj0390390. ISSN 0306-3283. 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024.
- ^ Han, Quanbin; Song, Jingzheng; Qiao, Chunfeng; Wong, Lina; Xu, Hongxi (Temmuz 2006). "Preparative isolation of hydrolysable tannins chebulagic acid and chebulinic acid fromTerminalia chebula by high-speed counter-current chromatography". Journal of Separation Science (İngilizce). 29 (11): 1653-1657. doi:10.1002/jssc.200600089. ISSN 1615-9306.
- ^ Munusamy, Tharani; Shanmugam, Rajeshkumar (7 Aralık 2023). "Green Synthesis of Copper Oxide Nanoparticles Synthesized by Terminalia chebula Dried Fruit Extract: Characterization and Antibacterial Action". Cureus. doi:10.7759/cureus.50142. ISSN 2168-8184.
