Başlığın diğer anlamları için Santral sayfasına bakınız.
Telefon santrali,[1] birden fazla telefonun birbirini aramasını sağlayan, ses, görüntü ve mesaj iletişimi için aracılık eden ve genellikle iş ortamlarında kullanılan çok hatlı bir telefon sistemidir. İngilizce Private Branch Exchange kelimelerinin baş harfleri olan PBX'in karşılığıdır.[2]
Uzun yıllar boyunca ev ve işyerlerinde kullanılan analog telefon hatları ile çalışmalarına karşın son yıllarda yaygınlaşan VoIP teknolojisi ile IP Üzerinden çalışan modelleri de üretilmiştir.[3]
Telefonun iletişiminin ilk yıllarında, telefon görüşmesi yapabilmek için önce telekom ofisinde çalışan bir insanla konuşarak ondan görüşülmek istenen numaranın bağlanması talep ediliyordu. O kişi iki telefon hattını bir birine bağladığında karşılıklı iki yönlü görüşme sağlanıyordu. Zaman içerisinde bu durumu çözmek için telefon santralleri geliştirildi ve çevirilen numaranın doğrudan aranabilmesi ve iletişim kurulabilmesi sağlandı.
Analog, Dijital, VoIP ve hem analog hem VoIP ile çalışan hibrit telefon santralleri bulunmaktadır. Bulut bilişimin yaygınlaşması ile telefon hizmetleri bulut bilişim ile de sağlanabilmektedir. Bu hizmetler genel olarak "sanal santral" veya "bulut santral" olarak adlandırılmaktadır.
İşlevsel olarak, telefon santralleri dört ana çağrı işleme görevini yerine getirir:
İki kullanıcının telefon cihazları arasında bağlantı (devre) kurulması (örneğin, çevrilen bir numarayı fiziksel bir telefonla eşleme, telefonun meşgul olmadığından emin olma)
Kullanıcıların istediği sürece bu tür bağlantıların sürdürülmesi (örn. Kullanıcılar arasında ses sinyallerinin yönlendirilmesi)
[1]4 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kullanıcının talebine göre bu bağlantıların kesilmesi
Muhasebe amaçları için bilgi sağlama (örneğin çağrı raporları, ses kayıtları vs.)
Bu temel işlevlere ek olarak, telefon santralleri, kendilerinin tercih edilme nedeni olarak farklı teknolojik özellikler sunabilir. Bu özellikler üreticilere göre farklılık göstermekle birlikte farklı isimlerle de anılıyor olabilir: