Tehlikeli İlişkiler (film)

Tehlikeli İlişkiler
Dangerous Liaisons
	"Tehlikeli İlişkiler" (Dangerous Liaisons) filminin afişi
Yönetmen	Stephen Frears
Yapımcı	Norma Heyman; Hank Moonjean
Senarist	Christopher Hampton (senaryo ve oyun); Choderlos de Laclos (roman)
Oyuncular	Glenn Close; John Malkovich; Michelle Pfeiffer
Müzik	George Fenton
Görüntü yönetmeni	Philippe Rousselot
Kurgu	Mick Audsley
Stüdyo	Lorimar; Warner Bros. Pictures
Dağıtıcı	Warner Bros. Pictures
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram, aşk
Renk	Renkli (Eastmancolor)
Yapım yılı	1988
Çıkış tarih(ler)i	16 Aralık 1988, ABD; 7 Temmuz 1989, Türkiye
Süre	119 dakika
Ülke	ABD; İngiltere ortak yapımı
Dil	İngilizce
Bütçe	14 Milyon $
Hasılat	34 Milyon $
Diğer adları	Tehlikeli İlişkiler (Türkiye); Les Liaisons dangereuses (Fransa); Le Relazioni pericolose (İtalya); Las Amistades peligrosas (İspanya); Gefährliche Liebschaften (Almanya)

Tehlikeli İlişkiler 1988 ABD İngiltere ortak yapımı romantik-dramatik dönem filmdir. Özgün adı Dangerous Liaisons olan film 14 Temmuz 1989'da Türkiye'de gösterilmiştir.

Stephen Frears'ın yönettiği filmin başlıca rollerinde Glenn Close, John Malkovich, Michelle Pfeiffer, Keanu Reeves ve Uma Thurman oynamışlardır. Film ünlü İngiliz oyun yazarı ve yönetmen Christopher Hampton'ın aynı adlı tiyatro oyunundan uyarlanmıştır, bu oyun da 1741 - 1803 yılları arasında yaşamış Fransız romancı ve ordu generali Choderlos de Laclos'un 1782 tarihinde yazdığı ve yayınlandığında skandal yaratmış olan aynı adlı romanından (Fransızca: Les Liaisons Dangereuses) uyarlanmıştır. Sanaryoyu da bizzat oyunun yazarı Hampton kaleme almıştır. Romanın daha önce de defalarca tiyatro ve sinema uyarlamaları yapılmıştı. Bunlardan en bilineni Roger Vadim'in 1959 tarihli filmi Les Liaisons Dangereuses'dür. Bu film Türkiye'de Tehlikeli Aşklar adıyla gösterilmişti.

Geniş, güçlü bir oyuncu kadrosu ve kusursuz sinema diliyle dikkati çeken filmde 18. yüzyıl Fransa'sında ahlaki değerleri iyice dibe vurmuş bir grup aristokrat'ın sadece eğlence olsun diye cinselliği kullanıp komplolar kurarak çevrelerindeki insanların hayatlarıyla oynamaları anlatılırken aşk ihanet, intikam gibi kavramların nasıl yüzyıllardır hiç değişmeden insanlığın gündeminde kalabildiğini de gözler önüne serer.

Tam yedi dalda Oscar'a aday gösterilen film, 'En İyi Uyarlama Senaryo', 'En İyi Sanat Yönetimi' ve 'En İyi Kostüm' dallarında bu ödülleri kazanmayı başarmıştı. Ayrıca filme aralarında BAFTA ve César da dahil olmak üzere 11 ödül verilmiş, 14 ödüle de aday gösterilmişti.^[1]

Oyuncu kadrosu

Oyuncu	Rolü
Glenn Close	Marquise Isabelle de Merteuil
John Malkovich	Vicomte Sébastien de Valmont
Michelle Pfeiffer	Madame Marie de Tourvel
Swoosie Kurtz	Madame de Volanges
Keanu Reeves	Le Chevalier Raphael Danceny
Mildred Natwick	Madame de Rosemonde
Uma Thurman	Cécile de Volanges
Peter Capaldi	Azolan
Joe Sheridan	Georges
Valerie Gogan	Julie
Laura Benson	Emilie
Joanna Pavlis	Adèle
Nicholas Hawtrey	Major-domo
Paulo Abel Do Nascimento	Castrato
François Lalande	Curé

Filmin Uyarlandığı Roman

Filmin uyarlandığı roman "Les Liaisons Dangereuses" 1782 tarihinde yayınlanmıştı. Yazarı aynı zamanda Fransız ordusunda general olan Pierre Ambroise François Choderlos de Laclos'du (d. 1741 - ö. 1803). Roman yazarın en tanınmış eseridir. Romanın en önemli biçimsel özelliği mektup-roman formatında oluşudur. İki aristokrat arasında gidip gelen 175 mektuba dayanmaktadır ve yazışma formatına uygun bir şekilde yazılmıştır. Roman yayınlandığı yıllarda epey bir sansasyon yaratmıştı. Roman rezil ve utanç verici olarak nitelendiriliyordu, hatta kraliçe Marie-Antoinette kendi özel kitaplığı için romanın bir kopyasını ısmarladığında cildinin kapağına hiçbir yazı konmamasını emretmişti, belli ki bu kitabı okuduğunun bilinmesini istemiyordu.^[2]

Mektup-roman türü (İng: epistolary novel) 18. yüzyılın Avrupa edebiyatında oldukça popüler olmuş bir türdü. Laclos'nun romanından başka o devrin bu formatta yazılmış ünlü eserleri arasında Goethe'nin "Genç Werther'in Acıları" ve Jean-Jacques Rousseau'nun "Julie" gibi romanları ilk akla gelenlerdir.^[3]

Fransa'da Andre Malraux'nun sunuşuyla yayımlanmış olan roman Türkiye'de ilk kez 1944 yılında yine Malraux'nun önsözüyle ve Nurullah Ataç'ın çevirisiyle M.E.B. Yayınları'ndan çıkmıştı. Can Yayınları 1984'te kitabın yeni bir baskısını yaptı. Romanın her iki baskısı da Türkiye'de Tehlikeli İlişkiler adıyla yayımlandı.

Filmin Aldığı Ödüller

Kazandığı Ödüller

1989 Oscar - En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü - Christopher Hampton
1989 Oscar - En İyi Kostüm Akademi Ödülü - James Acheson
1989 Oscar - En İyi Sanat Yönetmeni Akademi Ödülü - Stuart Craig, Gérard James
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü - Michelle Pfeiffer
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Uyarlama Senaryo Ödülü - Christopher Hampton
1990 Bodil - "Avrupa dışı en iyi film" Stephen Frears
1990 César - "En iyi yabancı film" Stephen Frears

Adaylıkları

1989 Oscar - En İyi Film Akademi Ödülü
1989 Oscar - En İyi Özgün Şarkı Akademi Ödülü - George Fenton
1989 Oscar - En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü - Glenn Close
1989 Oscar - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü - Michelle Pfeiffer
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Kadın Oyuncu Ödülü - Glenn Close
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Görüntü Yönetmeni - Philippe Rousselot
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Kostüm Tasarımı Ödülü - James Acheson
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Yönetmen Ödülü - Stephen Frears
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Kurgu Ödülü - Mick Audsley
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Makyaj Ödülü - Jean-Luc Russier
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Orijinal Şarkı Ödülü - George Fenton
1990 BAFTA - BAFTA En İyi Prodüksiyon Tasarımı Ödülü - Stuart Craig

Sinema ve TV uyarlamaları

Aynı zamanda bir general olan Fransız yazar Choderlos de Laclos (1741 - 1803)'un 1782 tarihinde yazdığı Les Liaisons Dangereuses (Tr: Tehlikeli İlişkiler) adlı roman ve İngiliz oyun yazarı Christopher Hampton'ın bu romana dayandırdığı tiyatro oyunu birçok sinema filmine kaynaklık etmişti. Roman ve oyundan uyarlanan sinema ve TV filmleri şunlardır:^[4]

Yapım yılı	Filmin özgün adı	Türkiye'deki adı	Ülkesi	Yönetmen	Oyuncular/notlar
1959	Les Liaisons Dangereuses	Tehlikeli Aşklar	İtalya, Fransa	Roger Vadim	Jeanne Moreau, Gérard Philipe
1976	Une Femme Fidèle	Sadık Bir Kadın	Fransa	Roger Vadim	Sylvia Kristel, Nathalie Delon
1978	Kiken na kankei		Japonya	Toshiya Fujita
1980	Nebezpecné Známosti		Çekoslovakya		TV filmi
1980	Les liaisons dangereuses		Fransa		TV filmi
1988	Dangerous Liaisons	Tehlikeli İlişkiler	ABD, İngiltere	Stephen Frears	Bu maddenin konusu Romana en sadık uyarlama budur.
1989	Valmont		Fransa, ABD	Milos Forman	Colin Firth Annette Bening
1994	The Dangerous Liaisons		ABD		TV filmi
1999	Cruel Intentions	Seks Oyunları	ABD	Roger Kumble	Reese Witherspoon, Sarah Michelle Gellar, Ryan Phillippe
2001	Eiskalte Engel		Almanya		Video filmi
2003	"Les liaisons dangereuses"		Kanada, Fransa, İngiltere		TV mini dizisi, Catherine Deneuve, Nastassja Kinski
2003	Scandal - Joseon namnyeo sangyeoljisa		Güney Kore
2005	Dangerous Liaisons		ABD		Video filmi

Romanın tiyatro uyarlaması

"Dangerous Liaisons" - İngiliz Oyun yazarı ve yönetmen Christopher Hampton'ın sahne uyarlaması. Önce "London's West End" de sonra da ABD'de Broadway'de sahnelendi.

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2008.
^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2008.
^ en:Epistolary novel
^ "Dangerous Liaisons/Movie connections for" (İngilizce). www.imdb.com. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009.

Dış bağlantılar

[1] "Arşivlenmiş kopya". 12 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2008.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2008.

[3] :Epistolary novel

[4] "Dangerous Liaisons/Movie connections for" (İngilizce). www.imdb.com. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Stephen Frears'ın yönettiği filmler
1970'ler	Gumshoe (1971) Afternoon Off (1979) Bloody Kids (1979)
1980'ler	Walter and June (1983) December Flower (1984) The Hit (1984) My Beautiful Laundrette (1985) Prick Up Your Ears (1987) Mr Jolly Lives Next Door (1987) Sammy and Rosie Get Laid (1987) Tehlikeli İlişkiler (1988)
1990'lar	Dolandırıcılar (1990) Hero (1992) The Snapper (1993) Mary Reilly (1996) Karavan (1996) The Hi-Lo Country (1998)
2000'ler	Sensiz Olmaz (film) (2000) Liam (2000) Fail Safe (2000) Dirty Pretty Things (2002) The Deal (2003) Mrs Henderson Presents (2005) Kraliçe (2006) Cheri (2009)
2010'lar	Tamara Drewe (2010) Lay the Favorite (2012) Muhammed Ali: Büyük Kavga (2013) Umudun Peşinde (2013) Son Efsane (2015) Florence Foster Jenkins (2016) Victoria ve Abdul (2017)