Tayang Han
| Tayang Han | |
|---|---|
| Kuzey Naymanları hanı | |
| Hüküm süresi | 1198–1204 |
| Önce gelen | İnanç Bilge Han |
| Sonra gelen | Kuçluk |
| Doğum | Taibuqa (脱兒魯黒) |
| Ölüm | 1204 |
| Eş(ler)i | Gürbesu |
| Hanedan | Güčügüt |
| Babası | İnanç Bilge Han |
| Dini | Nestûrîlik |
Tayang Han (Moğolca: Таян хан; Farsça: تايانك خان) Naymanlar'ın kağanıydı. Moğolların Gizli Tarihi'ne göre, fiziksel olarak çok zayıf doğdu ve babası İnanç Bilge Han oğlunun yetişkinliğe kadar hayatta kalacağına inanmıyordu, bu nedenle kendisine Torluq Tayang (Zayıf Tayang) ismi verildi.[1]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Babasının ardından 1200 yılı civarında Naymanlar'ın hanı oldu. Kendi üvey annesi Gürbesu ile levirat evliliği yaptı.[2] Tayang'ın ağabeyi Buyruk Han'dı. Onun da kabilesi Kara İrtiş kıyılarında yaşıyordu.
Kerait hanı Tuğrul Han, 1203'te Cengiz Han tarafından yenilgiye uğratıldı ve Tayang'ın topraklarına doğru kaçtı. Ancak bir Nayman devriyesi onu tanımadı ve orada öldürdü. Tayang'a Tuğrul'un kellesi getirildiğinde, üzerine basarak kellesini ezdi. Bir zamanlar güçlü olan Tuğrul'un yenilgisini görünce, Cengiz'e karşı harekete geçmeye karar verdi.
Tayang ordusuyla Orhun Nehri'ni geçti, burada Camuka, Toktoqa (Merkitlerin şefi) ve Quduqa'nın (Oyratların şefi) orduları da ona katıldı. Daha sonra Temuçin'in kuvvetleriyle Chakirmaut Muharebesi'nde savaştılar. Ancak kısa süre sonra Cebe, Subutay, Kubilay ve Çelme Noyan'ı görünce geri çekildi. Onun tereddütünü gören Camuka, Nayman ordularını terk etti. Sayıları azalan Naymanlar gece Cengiz tarafından pusuya düşürüldü. Tayang da kaçmaya çalışırken öldürüldü.
Ölümünden sonra eşi Gürbesu, Cengiz Han tarafından esir alınıp cariyesi yapıldı.[2] Oğlu Kuçlug, Tayang'ın kardeşi Buyruk Han'ın yanına kaçtı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Woodman Cleaves, Francis (1982). The secret history of the Mongols: for the first time done into English out of the original tongue and provided with an exegetical commentary (İngilizce). Cambridge, Mass.: Harvard University Press. ISBN 0-674-79670-5.
- ^ a b Broadbridge, Anne F. (18 Temmuz 2018). Women and the making of the Mongol Empire. Cambridge. s. 90. ISBN 9781108424899. OCLC 1022078179.