Tartışma:2001: Bir Uzay Destanı (film)

Bu filmin Türkçe adı "2001: Uzay Yolu Macerası" değil miydi?

Bence "efesanesi" uygun ama bir baska kaynakta (ekledigim dis baglantida) "Macerasi" olarak gecmis {Yolu kelimesi olmadan). Citrat^mesaj 12:31, 17 Eylül 2005 (UTC)

Filmin Türkçe adı '2001: Uzay Macerası' olarak geçiyor. Mucahidz 08:08, 10 Kasım 2005 (UTC)

• Yanılmıyorsam TRT'de "2001: Uzay Yolu Macerası" şeklinde gösterilmişti , TRT sinemalarda gösterildiği adları tercih ederdi hep. Su aralar "2001: Uzay Macerası" şeklinde VCD ve DVD leri var galiba. Benim fikrim TRT'nin koyduğu ismi korumak yönünde. Selkem 20:35, 10 Kasım 2005 (UTC)

Buna benzer bir konuyu daha önce Adlandırma kurallarında yabancı eserler başlığı altında konuşmuştuk, Türkçe`de bir TV`de ya da sinemada gösterildiği adı (resmi çeviri de sayılır galiba bu) alır gibi bir karar vermiştik. Bu durumda Selkem`e katılıyorum. Sinemada gösterilen adıyla 2001-Uzay Yolu Macerası daha uygun olabilir. 16 20:50, 10 Kasım 2005 (UTC)

Ben 2001-Uzay Macerası'ndan yanayim. bizim halkin Uzay Yolu/ dizi ile iliskilendirme gibi bir anlayisinin payi oldgunu dusunuyorum "yolu" kelimesinin eklenmesinde. Citrat 22:29, 10 Kasım 2005 (UTC)

Ben de "2001: Uzay Macerası" isminden yanayım. Ayrıca Türkiye'de film isimlerinin garip bir şekilde çevrildiğini düşünüyorum. Mucahidz 23:06, 10 Kasım 2005 (UTC)

Hangi isimde oynadıysa o isimde yer almalı. 16'nın da belirttiği gibi bunu zaten karara bağlamıştık. --Dbl2010 05:53, 11 Kasım 2005 (UTC)

Komediye biz de katılacağız yani. Peki, madem kurallar öyle diyor, yapacak birşey yok. Mucahidz 12:46, 11 Kasım 2005 (UTC)

yanlışta ısrar etmenin anlamı yoktur

birisi-birileri vakti zamanında bir yanlış yapmış diye o yanlışı sürdürmemeliyiz. vikipedide ki amaçlardan biri de eskiyen geçerliliğini yitirmiş bilgilerin hızlıca düzgün ve yeni olanı ile değiştirilmesidir. filmin ismi bu haliyle eski ve yanlıştır.

Haklisiniz, belki kararı bir daha görüşmek gerekebilir, isim biraz absürt duruyor fakat şimdilik durum böyle. 16 21:46, 11 Kasım 2005 (UTC)

"adventures of robin hood, the"; "vatan kurtaran aslan" olarak gösterilmiş. film adları orijinal isme yönlendirilsin daha anlaşılır olabilir.

2001: Bir Uzay Destanı

Odyssey kelimesinin Türkçe'deki tam karşılığı destan 1. Dolayısı ile de bu filmin ta başından beri almış olması gereken isim 2001: Bir Uzay Destanı olmalıdır. Zaten, öznel bulunabilecek bir görüş olsa da filmin macera olmaktan ziyade, hem uzay-zaman içinde hem de kişinin kendi bedeni ve zamanı içindeki destansı bir yolculuğu anlattığı da göz önünde bulundurulmalıdır.

TRT'deki gösteriminin sadece Uzay yerine Uzay Yolu içerecek şeklinde olduğunu hatırlamıyorum ama Uzay Yolu içeren kullanım, Destan yerine Macera kullanmaktan da kötü bir yanlış, kanımca.

Sinemada ya da TRT'de ne isimle oynadı ise onu kabul etmekten ziyade, makalenin içine filmin isimlendirilmesi ile ilgili bilgi verilmesinin daha doğru olduğunu düşünüyorum. Yani, bir filmin isminin, hele de mükemmel bir Türkçe karşılığı varsa, mutlaka o karşılık ile makale başlığında yer alması, kullanılmış diğer isimlerinin de bu başlığa yönlendirilip, makalenin içine de bu konuda bilgi verilmesi gerekir.

Ateşten Kalbe, Akıldan Dumana (AKAD) diye Türkçeye çevrilmiş bir film vardır; bilirsiniz: Lock, Stock and Two Smoking Barrels. Bu filmin Türkçe ismi pekala Kilit, Stok ve Dumanlı İki Namlu (ve hatta, Kilit, Zula ve Dumanlı İki Namlu) olabilecekken, niye o garip AKAD ismi ile oynadığına ben bugüne dek hiç anlam veremedim. Siz verebiliyor musunuz ? --Doruksal 23:56, 17 Aralık 2005 (UTC)

odyssey, destan demek değildir.

"Odyssey" kelimesinin Türkçe karşılığı destan değildir. "Macera dolu yolculuk" veya "macera dolu gezi" gibi birşeydir. Ama tek kelime ile çevirmek gerekiyorsa bence en uygunu "macera" olur. Destan çok farklı birşey. --Filozof 00:23, 18 Aralık 2005 (UTC)

Macera x Destan

TDK'daki macera maddesine bakınca, macera daha uygunmuş gibi gözüküyor. Buna mukabil, TDK'daki destan tanımı da filme hiç uymuyormuş gibi durmuyor: çağlar öncesinden, insanlığa evrilmenin başından başlayan film, çok büyük zamanları atlayarak ve o zamanların içindeki önemli kesitlere değinerek, bizi çok uç bir noktaya götürüyor. Bu kullanacağım yönlendirici bir ifadeymiş gibi durabilir ama bu filmde anlatılan süreç maceralarla dolu, uzun ve giderek de destansı bir yolculuk değil midir ? Filmde insanı yönlendiren güç de tartışmaya çok açık, belki bir yönüyle tanrısal diye bile nitelendirilebilecek, kavramsal bir unsur gibi duruyor.

Eğer odyssey "macera dolu yolculuk" veya "macera dolu gezi" gibi birşey ise, o zaman macera ya da maceralar odyssey sözcüğünün kapsamında kalmıyor mu ?

Yukarıda anlatmaya çalıştığım gibi, film bize birer macera ya da maceralar bütünü gibi birkaç kesit sunarak hem uzay-zamandaki, hem insanlık tarihi içindeki, hem de bir insanın kendi içindeki büyük yolculukları anlatıyorsa, bu durum macera yerine destan ile daha iyi tanımlanır, bence.

odyssey

adventure

--Doruksal 01:14, 18 Aralık 2005 (UTC)

---

• Evet, kullandığımız Türkçe konusunda hassas olmamız gerek, fakat burası yapılan çeşitli Türkçe çevirileri tartışma ortamı değil. Film hangi isimle çevirilmişse öyle belirtmeliyiz, "bunun çevirisi yanlış yapılmış zamanında, doğrusu şu olurdu haydi bunu kullanalım" diyemeyiz. Önemli olan Türk izleyicisinin bu filmi hangi Türkçe isim altında izlediğidir. Eve bu film ismi çevirileri benim de canımı sıkıyor, bazen güldürüyor, ama ne olursa olsun burada gösterime hangi Türkçe isimle girmiş ise o isim kullanılmalı. - Kubra 06:13, 18 Aralık 2005 (UTC)

---

Kubra, bence yanılıyorsun: tüm Wikipedia projesi ve onun içinde bulunan Vikipedi açık bir platform ve bu açıklık nedeni ile hem ana makalelerin içinde (şüphesiz ki belli bir sistematik ve referanslı yaklaşım ile), hem de adı üstünde olan Tartışma sekmelerinde herşey tartışmaya açık.

Dolayısıyla, Türkçe çevirilerin doğruluğu/yanlışlığı üzerine de pekala tartışmalar yürütebilir ve o tartışmalar sonucunda, internet ortamı aracılığı ile, önermelerde bulunabiliriz. Bırak önermede bulunmayı, temel olarak izleyici (dolayısı ile de bir anlamda kabullenici) olduğumuz görsel/yazılı yayın dünyasının dayatabildiği ama yanlış olan (dediğin gibi, canımızı sıkan ve bazen de güldüren) unsurlara karşı önermeler dayatabiliriz: burası bizlerin açık platformu.

Derdimi yanlış anlatmayayım: dayatabiliriz derken, niyetim bir nevi militanlığa soyunmak değil. Ancak, Türkçe'nin doğru ve mantıklı kullanımı konusunun üzerine titreyen bizlere var olanı olduğu gibi kabullenmek değil, sorgulamak ve farklı önermelerde bulunabilmek düşer, hele de ilgili konunun sorgulanacak yanı varsa.

2001: A Space Odyssey filminin ve o filmi temel alan aynı adlı romanın Türkçe'deki isimlendirilmesi, internette yaptığım bir-iki araştırmaya göre, aslında görsel/yazılı yayın dünyasında da üzerinde fikir birliğine varılmış bir şey değil. Buna bu Tartışma sayfasına yeni konu başlığı açarak değineceğim.

--Doruksal 19:40, 18 Aralık 2005 (UTC)

• Haklı olduğunuz noktalar var, yine de unutmamız gereken ana nokta şu: burası bir ansiklopedi, amaç insanlara bilgi sunmak. Sunulan bu bilgi kolay erişilebilir ve anlaşılabilir olmalı, insanlar bu filmi gösterimdeki adı ile tanımış öyle bilmişler ise burada da öyle bulunması iyi olur. Sonuçta resmi çevirisi bu olmuş. Fakat bence bu tür çevirilerde aslında çevirinin doğru olmadığı makalenin içinde belirtilebilir hatta bu konudaki tartışmalara (gerek internet ortamındaki gerek medyadaki) yer verilebilir. - Kubra 20:22, 18 Aralık 2005 (UTC)

2001: A Space Odyssey'in Türkçesi: çözülmemiş bir problem

Google Türkiye'de Bir Uzay Destanı kalıbını Türkçe sayfalarda aratırsanız, bu kalıbı 2001: A Space Odyssey filmi ve kitabı ile ilişkilendiren pek çok sonuç önünüze gelecektir.

1.. Gelen sayfaların ilki Bilimkurgu2000'e ait ve sitenin Sanal Kitap sekmesinde listelenen kitaplar arasında olan 2001: Bir Uzay Destanı'na yönlendiriyor. Ancak, garip olan, ana başlık olarak 2001: Bir Uzay Destanı kullanılsa da metin çerçevesinin baş ve sonunda yer alan ve bünyelerinde link içeren başlıklar 2001:Bir Uzay Macerası olarak geçiyor. Bu linkler üzerinde ulaşılan sayfada ise 2001: A Space Odyssey'in Bilimkurgu2000 tarafından derlenmiş bir Türkiye serüvenini görüyoruz:

• K Yayınları, 1973'de, kitabı 2001: Uzay Yolu Macerası adı ile yayınlamış,
• Deniz K. Yayınevi, 1984'de, kitabı 2001: Bir Uzay Destanı adı ile yayınlamış.
• Altıkırkbeş Yayınları, 1998'de, kitabı 2001:Bir Uzay Macerası adı ile yayınlamış.
• İthaki Yayınları da 1998'deki yayınında 2001:Bir Uzay Efsanesi adını kullanmış.
• Film Türkiye'de 2001:Bir Uzay Macerası adı ile gösterilmiş. Bu bilginin verildiği satırdaki isim bizi Beyazperde.com'daki 2001: A Space Odssey ile ilgili sayfaya götürüyor: Film için burada kullanılan adın 2001: Uzay Macerası olduğunu görüyoruz (Bir kalkmış).

2.. Beyazperde.com'daki 2001: A Space Odyssey sayfasında filme ait Türkçe çevirinin 2001: Uzay Macerası olarak gözüküyor olmasına rağmen, aynı site içindeki başka yerlerde 2001: Bir Uzay Destanı kullanımının az olmadığını görüyoruz:

• İhsan Mursaloğlu'ndan Yapay Zeka filmi üzerine Sine Kritik
• Sight&Sound dergisinin 2002 yılı En İyi 10 listesi: Bu listede, filmin adında Bir olmadığına dikkat edin.

3.. İthaki Yayınlari, Arthur C. Clarke'ın tüm Odyssey serisini Efsane kullanarak yayınlamış.

Görüldüğü üzere, filmin/kitabın ismi konusunda bol çeşitlilik var ve örnekler çoğaltılabilir. En azında şunu çok net savunabilirim ki, 2001: Uzay Yolu Macerası tüm bunların içinde hiç tercih edilmeyecek, yanlışlığı su götürmez bir adlandırma. Öte yandan, efsane sözcüğünün kullanılması da doğru olamaz çünkü internetteki İngilizce sözlüklere baktığınızda (örn., Dictionary.com), odyssey için karşılığın pek de efsane olmadığını, efsanenin daha ziyade legend için karşılık olduğunu görüyoruz. Yine, odyssey için verilen tanımda, maceranın (adventure) odyssey kapsamında kaldığına dikkat ediniz.

Son olarak, bu konu üzerine yapılan fikir alışverişlerinde daha önce belirtmiş olduğum görüşler doğrultusunda, filmin ve kitabın adının 2001: Bir Uzay Destanı olması gerektiğini savunuyorum.

Bir de kullanılanın macera ya da destan olması faketmeksizin, filmin/kitabın ismi içinde bir sözcüğünün olması önemli: böylece öznel bir destan ya da maceraya atıfta bulunulmuş oluyor, tıpkı filmin/kitabın orijinal isminde olduğu gibi.

--Doruksal 20:48, 18 Aralık 2005 (UTC)

merhaba. bu romanın ve filmin türkçe tercümesi benim bildiğim kadarıyla "2001: Uzay Macerası"dır. yayımlanan kitaplar hala bu isimle basılıyor. kanımca başarılı bir isim tercümesi.

ingilizceden tercümelerde her "a" kelimesi görülen yerde "bir" kelimesiyle tercüme etme konusunda bkz. Necmiye Alpay, Türkçe Sorunları Kılavuzu kitabı, "İngilizcenin tuzakları" bölümü. Saygılar, Filanca 19:38, 7 Temmuz 2007 (UTC)

Doğrudur, İngilizceden Türkçeye çeviri yaparken her a/an "bir" diye çevrilmemelidir. Bu Türkçe ve İngilizcenin yapıları arasındaki farklılıktan kaynaklanan hoş bir detay. Fakat bu her daim 'a'/'an', "bir" diye çevrilmeyecektir anlamına da gelmiyor. Her seferinde değil, sadece gerektiğinde bunu eklemek doğru olanı. Bu noktada, işte bu filmin adında bu gerekiyor. Dil çoğunlukla öznel olan, belki bir iki köşesi nesnel olan bir konu. Görünüşe göre çevirilerin genelinde de o "bir" gerekli görülmüş; kanaatim de bu yönde. Teşekkürler, iyi çalışmalar... - Noumenon ^mesaj_katkılar 13:20, 9 Temmuz 2007 (UTC)

Yukarıdaki yorumumu yazarken, bir Vandalizm nedeniyle kullanıcı Doruksal'ın daha üstteki araştırmasını görmemiştim. Filmin ve kitabın Türkçeleştirilmiş adının (kendim de o isimle seyrettim) sadece "2001 Uzay Macerası" olduğunu zannediyordum. Doruksal'ın araştırmasını gördükten sonra o görüşte değilim. Ancak o araştırmanın kendisi de ilginç, madde içinde "Türkçe çevirilerde verilen isimler" gibi bir bilgi olması iyi olurdu. Saygılar, Filanca 19:44, 9 Temmuz 2007 (UTC)

Güzel fikir, bu tip bir bilgiyi eklememiz okuyucuların da yararına olacaktır. Doruksalın verilerini bunun için kullanabiliriz. Teşekkürler, iyi çalışmalar... - Noumenon ^mesaj_katkılar 19:54, 9 Temmuz 2007 (UTC)

Dr. Garipaşk

Metin içinde atıfta bulunan bu film adının yanlış kullanıldığını düşünüyorum bahsi geçen filmde bu isim bir karakterin adı yani özel isim, özel isimleri çevirmeden kullanıyoruz, mesela benim adım özgür, tutup bunu ingilizceye Mr. Free diye çevirmeyiz.

Dr.Strangelove Türkiye'de gösterimde Dr.Garipaşk adıyla yer almadıysa, bence de o ismin Dr.Strangelove oalrak kalması gerekir, sonuçta özel isim.Khutuck^msj 10:00, 10 Temmuz 2007 (UTC)

Türkiye'de o isimle gösterildi ve tanındı. (Örnek: [1] Saygılar, Filanca 20:31, 10 Temmuz 2007 (UTC)

Çeviri

Bilimsel gerçeklik kısmında geçen "kedi dili benzeri" kumaş ifadesi "velcro" kumaşı yani günlük kullanımdaki cırt cırt kumaşı karşılamakta mıdır?

İsterseniz cırt cırt olarak değiştirin.. Filanca^→ 19:18, 25 Eylül 2007 (UTC)

Gerçeküstü?

Bir kullanıcı şu ifadeyi (ve daha başkalarını) eklemiş: "sık sık gerçek üstü betimlemesi" ben filmde gerçeküstü bir öğe görmemiştim. Yoksa bu terim farklı bir anlamda mı kullanıldı? "Gerçeküstü betimleme" nedir? Bu ve benzeri karşmaşık sanatsal terimleri kaynak göstermeden kullanmasak daha mı iyi olur? Filanca^→ 18:08, 6 Nisan 2008 (UTC)

Gerçeküstü betimleme filmin sıkça konusulan yönlerinden biri olarak ifade edilmiş olabilir, ama filmde gerçeküstü bir betimleme yani gerçeküsü temaların çeşitli anlatım teknikleri ile aktarıldığını söylemek hata olmaz. Siyah dikilitaşa dokunan maymun adamların silahı keşfetmesi, TMA'nın bulunması ve bulunan dikilitaşın Jupiter ile haberleşmesi, David Bowman'ın yıldız çocuk olarak tekrar doğması gerçeküstü betimlenmiş sahnelere örnek teşkil edebilir. — Bu imzasız yazı 22:34, 6 Nisan 2008 Ozguru (mesaj•katkılar) tarafından eklenmiştir.

Merhaba. Acaba "gerçeküstü" kelimesini madde bağlantısını verdiğim sanat akımı anlamında değil de "gerçekdışı" anlamında mı kullanıyorsunuz? Terimi doğru anlamda kullandığımızdan emin olmak istiyorum. Filmi seyretmiş birisi olarak, gerçeküstü hiç bir yönü olmadığını söyleyebilirim. Bütün bilimkurgu filmleri gibi, bu filmde anlatılanlar da gerçekdışıdır. Ancak gerçeküstü değildir. Bilakis, filmin güçlü bir iç mantık ve gerçeklik duygusu var. Sinema tarihlerinde de gerçeküstücü sinema eserleri arasında yer almaz. Bkz: [2] Bir sanat akımına sokacak isek, dikilitaşın gerçeküstücü olmaktan çok simgeci olduğu söylenebilir belki. Sonuç olarak, filmin gerçeküstü öğeleriyle ilgili ifadeleri silmeyi tekrar öneriyorum. Saygılar, Filanca^→ 18:31, 7 Nisan 2008 (UTC)

Selamlar, Film verdiginiz maddedeki sürrealist akımı bire bir temsil etmiyor olabilir ama gerçeküstü öğeler içerdiği bilgisinin olması gerektiğini düşünüyorum. Özellikle filmin finali gerçek dışı sözcüğü ile tam ifade edilemez (filmin sonu ile ilgili google araması). Oluştuğunu düşündüğünüz kavram kargaşasını önlemek adına Surreal-Gerçeküstü kelimesi yerine kullanılabilecek bir kelime öneriyorsanız onu kullanalım. Saygılar özgür 00:53, 8 Nisan 2008 (UTC)

Önermiyorum, çünkü bu film açıkça gerçeküstücü değil. Gerçeküstücü film arıyorsanız, Bunuel'in "Altın Çağ"ını izlemenizi öneririm. O zaman ne kadar farklı olduklarını göreceksiniz. Kavram kargaşası bizzat "gerçeküstü" kelimesinin kullanılmasından kaynaklanıyor, onu sildiğimizde çözümlenecek. Saygılar, Filanca^→ 05:46, 8 Nisan 2008 (UTC)

Filmin gerçeküstücü olduğuna veya içinde gerçeküstücü ögeler olduğuna dair kaynak gösterirseniz bu itirazımı geri alacağım tabiidir. Yalnız, gösterilen kaynağın muteber ve bağımsız olması önemli. Mesela blog sayfaları kaynak kabul edilmeyecektir. Ayrıca, böyle bir kaynak bulsanız dahi, "bazı yorumcular tarafından o şekilde değerlendirilmektedir" gibi daha temkinli bir ifade ile yazmakta yarar var. Saygılar, Filanca^→ 05:52, 8 Nisan 2008 (UTC)

Kaynak olabilecek kitap ve denemeler Stanley Kubrick: Seven Films Analyzed safya 106, Surrealism: The Road to the Absolute Sayfa 24, Peter E.S. Babiak'ın "2001 Revisited" makalesi ve Claudia Zimny'nin "2001 and the Motif of The Voyage" isimli denemesi. Saygılar özgür 23:53, 8 Nisan 2008 (UTC)

O halde bu kaynakları maddeye, filmin gerçeküstü unsurlar içerdiği yorumunun hemen yanına ekleyebilir misiniz? Ayrıca biraz daha temkinli bir dil kullanmakta yarar var. Filmin tümünün gerçeküstücü olmadığı ortada. Daha önce gönderdiğim gerçeküstücü filmler arasında yer almıyor. Kaynaklarda ise son bölümün gerçeküstücü unsurlar içerdiği yazıyor. Şuna ne dersiniz: "Yorumcular, filmin özellikle son bölümünün gerçeküstü unsurlar içerdiği görüşündedir. (kaynaklar)" Saygılar, Filanca^→ 09:35, 9 Nisan 2008 (UTC)

Böyle bir belirtmeyi yapabiliriz, yerini ayarlamak gerekebilir. Saygılar özgür 21:54, 12 Nisan 2008 (UTC)

Görüntülü konuşma

Görüntülü konuşma yeterince yagınlaşmıştır sanırım. Bunu sınıflandırmada doğru yere almak lazım :) --metinkiran 14:00, 05 Ağustos 2009 (UTC)

HAL

HAL değil, HALM olmalıdır. SametKarakaş (mesaj) 07:54, 16 Ekim 2015 (UTC)

Bkz. HAL 9000.--Rapsar^Efendim? 08:00, 16 Ekim 2015 (UTC)