Tanana Nehri
Tanana Nehri (İngilizce Tanana River, Koyukonca, Tene No’, Aşağı Tananaca Tth’itu’), Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin doğusunda İç Alaska bölgesinde Alaska Atabasklarının coğrafyasında bulunan ve Yukon Nehrine dökülen bir nehir. Uzunluğu 940 km dir. Adını Koyukoncadan alan nehrin adı daha sonraları dilcilerce Tanana dillerine verilmiştir.
Yukon–Koyukuk Census Area, Southeast Fairbanks Census Area ve Fairbanks North Star Borough ilçelerinde yer alır.
Adlandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Dil bilimci ve antropolog William Bright'a göre, Tanana adı Koyukoncada «trail river» anlamına gelen tene no, tenene sözüdür.[1] Atabask dilleri uzmanı James Kari ise bu adı Tene No’ biçiminde verir.[2] Nehrin Aşağı Tananaca adı Tth’itu’ olup «straight water» anlamına gelir.[2] Tanana Nehrinin adı daha sonra nehrin Yukon Nehrine dökülen kısmındaki Koyukon coğrafyasının üst bölümünde Alaska Atabasklarından üç farklı dil konuşan yerli Atabask Kızılderili regional bandlarına (Tanana Atabaskları) ve onların dillerine (Tanana dilleri) dilciler tarafından verilmiştir. Koyukonca ile Aşağı Tananacada bu halklara Ten Xʊt’ænæ («trail people») adı verilir.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Tanana drenajı dahil Yukon havzası 12.000 yıldan beri insan yerleşimindedir.[3] Bazı arkeolojik sitler Paleo-Arktik halklara aittir.[3] Günümüzde de yaşayan son sakinleri (Koyukonca ile Tanana dillerini konuşan Alaska Atabaskları) ise en az 1200 yıldır buradadırlar.[3]
Yerli halk
[değiştir | kaynağı değiştir]Alaska'da Yukon Nehri civarının yerli halkları arasında Alaska Atabasklarından Tanana dillerini konuşan Yukarı Tananalar, Tanakroslar ve Aşağı Tananalar ile Koyukonlar bulunur.
Yerleşimler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yukon Nehrine döküldüğü aşağı kısımlardan başlayarak yukarı doğu nehir yakınlarında kurulu olan yerleşimler şöyle sıralanır:
Koyukon topraklarında: Manley Hot Springs (Too Naaleł Denh).
Aşağı Tanana topraklarında: Minto ya da Old Minto (Menhti Xwghottthit), Nenana (Toghotili), Salcha (Sol Chaget), Goodpaster (Jiiz Cheeg).
Tanakros topraklarında: Healy Lake (Menhdees Cheeg) ile nehre biraz uzak ulan Tanacross (Taatsʼaltey) ve Mansfield (Dihthâad) ile oldukça uzak olan Kechumstuk (Saagés Cheeg).
Yukarı Tanana Topraklarında: Tetlin (Teełey), Northway (Kehtthiign).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bright, William (2004). Native American placenames of the United States. University of Oklahoma Press. s. 478. ISBN 978-0-8061-3598-4. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2011.
- ^ a b James Kari (1996), Names as Signs: the Distribution of 'Stream' and 'Mountain' in Alaskan Athabaskan Languages[ölü/kırık bağlantı], Athabaskan Language Studies: Essays in Honor of Robert W. Young
- ^ a b c Benke, Arthur C., ed., and Cushing, Colbert E., ed. (2005). Rivers of North America. Burlington, Massachusetts: Elsevier Academic Press. ISBN 0-12-088253-1.
