Taşköprü, Gebze

Taşköprü, Kocaeli'ne bağlı Gebze, Körfez ve Derince ilçelerinin sınırları içerisinde bulunan 70 köyden teşkil olan bir yöredir.

İsmi

İsmini yöredeki Roma dönemine ait kemerli köprüden almaktadır. MS 50 yılında Romalılar tarafından Gök Su üstünde Kutça (Kutluca) ile Duranlı köyleri arasında yapılmış olup Geudos adı verilmiştir. Tarihi ipek yolu ile Nikomedia'ya ulaşan yolun üzerinde olan köprü daha sonra Taşköprü adıyla anılmaya başlamış ve civar köyler kendilerini Taşköprülü olarak belirtmişlerdir.

Taşköprü köylerinde yerli olarak Manav denilen bir halk yaşamakta ve ziraat ve hayvancılıkla uğraşmaktadırlar. 1950 itibâriyle bu köylerin büyük çoğunluğunun şehre yakınlığı sebebiyle şehir hayatının da içindedir. Köylüleriyle sosyal yardımlaşma ve dayanisma sağlamak için Taşköprü Derneklerini kurmuşlar ve bu dernek vasıtasıyla her yıl sonbahar aylarının başında Hasat Sonu Festivaliyle bir araya gelip kutlamalar yapmaktadırlar. Dümbüldek isimli şifâlı bir suyu bulunmakta ve böbrek taşlarının düşürülmesinde çok etkili olduğu bilinmektedir. Kendilerinin yaklaşık olarak 1350 senesinden beri orada olduğunu belirten insanların yaşam biçimleri aynı zamanda İzmit'in yerli halkı olması sebebiyle önemlidir.

Kocaeli çevresi üzerine atfedilen giyim kuşam gelenekleri sanılanın aksine gerek Adapazarı ve çevresindeki giyim kuşama gerekse de Bursa ve çevresindeki giyim kuşama benzemeyen kendi özgü bir biçim sergilemektedir. Manav olmalarının yanında kendi deyimleriyle ziraatla uğraşmaları ve rençberlikten başka bir şey düşünmediklerinden gündelik giyimleri yaşam tarzlarını yansıtacak kadar sadedir.

Erkek ve kadın giyimi olarak iki alt başlıkta incelenen giyim kuşam kültürü yörede tüm Taşköprü havalisinde benzer özellikler taşımaktadır. Gündelik giyim çerçevesinde işlenen bildiride farklı giyim kuşamlarla kendilerinde farklı statü yaratan giyim kuşam detaylarını da ele alınacaktır.

Konumu

Divanin yerleşim tarzı tipik Manav yerleşim birimlerinde gözlemlenen bir tarzla karşımıza çıkmaktadır. Kendi başına muhtarlık olamayacak dağınık durumdaki birbirine yakın 3-5 yerleşim yeri bir araya gelerek bir köyü ve her yerleşim yeri de o köyün mahallelerini oluşturmaktadır. Ancak bu durum 1980 öncesinde muhtarlığı olmayan küçük köylerin birleşerek "divan" olarak adlandırdıkları yerleşim birimleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bugün idari yapılanmada kullanılmayan bu kavram halen yöre insanın köy tabirlerinde kullandıkları bir kavram olarak yaşamaya devam etmektedir. Karayakuplu Divanı, Tahtalı Divanı, Gerede Divanı, İshakçılar bunun en güzel örnekleridir. Ancak "Taşköprü Divanı" olarak anılan yerleşim yerinde Taşköprü adında ne bir merkez ne de bir köy yer almaktadır.

Bugün Körfez ve Derince İlçe sınırlan içinden geçerek İzmit`i İstanbul`a bağlayan ve Eski İstanbul adıyla anılan yolun kuzeyinde İstanbul il sınırına kadar olan bölgede yaşayanlar kendini Manav ve Taşköprülü olarak tanımlamaktadır.

Kıyırlı, Sevindikli, Osmanlı, Hayettinli (Hayradınlı), Kuşluköy, Kıdışlı, İshakçılar, Tahtalı, Gerede, Dümbüldek, Karakadılar, Karagöllü, Sofular gibi yaklaşık olarak gerek Körfez ilçe sınırları içinde gerekse Derince ilçe sınırları içerisinde yer alan yirmi beş kadar köy ve bunların mahalleleri hâlen Taşköprü adıyla anılmaktadır