THK-16

THK-16 diğer adıyla Mehmetçik, 1952 yılında Türk Hava Kurumu tarafından tasarlanan jet eğitim uçağıdır.^[1]^[2]

Tarihçe

Önceleri Türk Hava Kurumu (THK) Uçak ve Motor Fabrikası tarafından tasarlanan daha sonra Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKE) Fabrikaları'nda devam eden proje Türk tasarımı ilk jet uçağıdır.

1926 yılında kurulan THK Uçak Fabrikası 1940 yılında II. Dünya Savaşı'dan kaçan Polonyalı mühendislerin yardımıyla büyük bir ilerleme gösterir. THK tarafından tasarlanan ve üretilen uçak ve planörler aynı zamanda Türk Hava Kuvvetleri tarafından da kullanılmaktaydı. Fabrikanın tasarladığı 16 değişik uçak ve planör tasarımından biri de jet motorlu THK-16 olarak adlandırılan Mehmetçik'ti. THK-16'ya hazırlanan projeler arasında 16'ncı sırada yer aldığı için bu isim verilmiştir.

THK-16 Yüksek Mühendis Selahattin Belen başkanlığındaki ekip tarafından tasarlanmıştır. Türk Hava Kuvvetlerinin bünyesinde barındıran jetlerde görev alacak pilotların eğitiminde kullanılacaktı. Uçağın gövdesi tamamen metalden oluşmaktaydı ve kokpit kısmında pilotlar tandem yani önde öğrenci, arkada öğretmen pilot olacak şekilde tasarlanmıştı. Bunun yanı sıra öğrenci ve öğretmen pilotun yan yana oturduğu bir model de tasarlanmıştır.

İlk jet savaş ve eğitim uçaklarında olduğu gibi motorlar kanatların altında yer alıyordu. Uçakta Fransız Turbomeca firması tarafından üretilen Pimene jet motorları kullanılmaktaydı, ayrıca aynı şirketin Palas tipi jet motoru da kullanılabilmekteydi.

THK'nın Ankara Gazi Çiftliği'ndeki Uçak ve Motor Fabrikası yeterli miktarda uçak siparişi alamadığı için krize girmiş ve 5 Nisan 1952'de yapılan anlaşma ile 4 milyon lira karşılığında MKE'ye satılmıştır. Fabrika Yavuz Kansu müdürlüğünde yeniden yapılandırılmıştır. MKE, THK'nın geliştirdiği aralarında Model 3 olarak yeniden adlandırılan Mehmetçik'in de bulunduğu 6 ayrı modeli imal etme kararı aldı.

Aynı yıl ABD'nin Lockheed T-33 tipi jet eğitim uçaklarını Türk Hava Kuvvetlerine hibe etmesiyle projenin uygulanmasından vazgeçildi. 1957 yılına gelindiğinde ABD Yardımının ön gördüğü koşullar neticesinde yapılan gizli anlaşmalar ile hükûmetin emri sonucunda Türkiye'deki uçak üretimi tamamen durdurulmuştur. Fabrika daha sonraları uçak üretimi yerine traktör ve çeşitli makine parçaları üretmeye devam etmiştir.

Teknik özellikleri

Mürettebat: 2
Motor türü: 2 adet Turbomeca Pimene
Azami hız: 430 km/saat
Maksimum yükseklik: 12 bin metre
Menzil: 710 km
Boş ağırlık: 510 kilogram
Kalkış ağırlığı: 1.100 kg
Kanat açıklığı: 10 metre
Kanat alanı: 14 metre kare
Gövde uzunluğu: 7 metre
Yerden yükseklik: 1.8 metre

Kaynakça

^ Yavuz, İsmail. "THK Etimesgut Uçak Fabrikası 1939-1950" (PDF). 54 (636). TMMOB Makina Mühendisleri Odası. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2024.
^ Özer, Doğan (2017). "II. Dünya Savaşı Yıllarında Türk Hava Kurumu Etimesgut Uçak Fabrikası (1939-1945)": 23-24. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024.

http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2004/03/21/431316.asp21 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[akademik-1] Yavuz, İsmail. "THK Etimesgut Uçak Fabrikası 1939-1950" (PDF). 54 (636). TMMOB Makina Mühendisleri Odası. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2024.

[2] Özer, Doğan (2017). "II. Dünya Savaşı Yıllarında Türk Hava Kurumu Etimesgut Uçak Fabrikası (1939-1945)": 23-24. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024.

[1]

[2]