Türkiye-Afganistan Dostluk Antlaşması

Türkiye-Afganistan Dostluk Antlaşması

İmzalanma	25 Mayıs 1928) (1928-05-25)
Yer	Ankara Türkiye
İmzacılar	Tevfik Rüştü Aras Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ala Gulan Sıddık Han İAfganistan Dışişleri Bakanı
Taraflar	Türkiye Afganistan
Diller	Türkçe Farsça Fransızca

Türkiye ile Afganistan arasında imzalanan dostluk antlaşması 25 Mayıs 1928'de imzalanmış, 22 Temmuz 1928'de yürürlüğe girmiştir.

Bu antlaşma ile 1921'de imzalanan Türkiye-Afganistan İttifak Antlaşması güncellenmiştir.

İçeriği

1. Türkiye ile Afganistan arasında samimi ve ebedi dostluk öngörülecektir.
2. Türkiye ile Afganistan, her iki devletten biri aleyhinde düşmanca bir hareket gerçekleştiği takdirde ortak hareket edecektir.
3. Türkiye, Afganistan'ın eğitimi ve ordusunun geliştirilmesi için adli, ilmi ve askeri uzmanları Afganistan'ın hizmetine verecektir.

Orijinal Metin

Türkiye ve Afganistan Devleteyli Âliyeteyni gerek maddi ve gerek manevi .rabıta ve münasebetlerinin ve gerek biraderi vaziyetlerinin ve hassasiyetlerinin vesair ihtiyaçlarının birliğine binaen asrı hazırın iki millet için günden güne ihdas ve istilzam eylediği vazaifi nazarı mülahazaya alarak teyemmümen aralarında münakit 1 Mart 1337 ve 11 Mart 1299 tarihli muhadene ile mevcut ve berkarar olan kardeşlik ve dostluk bağlarının ve samimi rabıtalarının daha sağlam ve metin esasata iptina ettirilmesini arzu eylediler ve bu maksadın istihsali için bir dostluk ve siyasi ve iktisadi teşriki mesai ahitnamesi akdini lazım addederek Türkiye Reisicumhur Hazretleri Türkiye Cumhuriyeti Hariciye Vekili Doktor Tevfik Rüştü Beyefendi Hazretlerinin ve Âli Hazreti Hümayun Afgan Kralı Afganistan Hariciye Veciri Vekili Serdarı Âlâ Gulan Sıddık Han Hazretlerini Murahhas tayin buyurdular müşarünileyhima murahhaslar usulüne muvafık salahiyetnamelerini iraeden sonra mevaddı âtiyeye muafakat eylediler, iki devletin münaseba’tını işbu mevad tanzim edecektir.

Birinci Madde Türkiye Cumhuriyeti ile Afgan Krallığı beyninde ve kezalik iki millet arasında ihlâli gayri kabil sulh ve samimi ve ebedi mühadenet cari olacaktır.

İkinci Madde Tarafeyni akideynden biri aleyhinde ahar bir veya birkaç devlet tarafından bîr hareketi hasmane vaki olduğu takdirde diğer tarafı âkit o tecavüzün men’i emrinde bütün gayret ve mesaisini sarf etmeyi ve bu mesaiye rağmen harp emri vaki olduğu halde iki hükümet yüksek menfaatlerine muvafık olan musip kararı taharri etmek üzere vaziyeti aralarında tekrar hayırîıahane ve itina ile mütalaa etmeyi taahhüd ederler.

Üçüncü Madde Tarafeyni akideynden her biri ahar bir veya birkaç devlet tarafından diğer taraf âkidin aleyhine tevcih edilen hiçbir ittifaka veya siyasi ve askeri ve iktisadi ve mali hiçbir itilafa ve keza ahar bir veya birkaç devlet tarafından diğer taraf akidin emniyeti askeriyesi aleyhine tevcih edilen harekâtı hasmaneye iştirak etmemeyi taahhüt ederler.

Dördüncü Madde Devleteyni akideyni tarafeyn memleket ve milletlerinin terakki ve tealisi için bir tarafta mevcut ve diğer taraf için müfit olan ve ihtiyaç hissedilen her türlü vesail ve vesaiti ayrıca tertip ve tanzim kılınacak mukavelatı mahsusa ile temine ve onun ihtiyacatını teshil ve tehvine çalışmayı taahhüt ve diğer tarafı muahede o hususta muavenet ederler.

Beşinci Madde Türkiye Cumhuriyeti Afganistan’ın maarif ve ordusunun terakki ve tealisi için talep edeceği adli ve ilmi ve askeri mütehassısları intihap ile Afgan Devletinin hizmetine vermeyi taahhüt eder.

Altıncı Madde (Tarafeyni âkideyn tebaası yekdiğerinin arazisinde ticaret ve ikamet hususunda en ziyade mazharı müsaade millet muamelesine nail olacaklardır. Mâhaza tarafeyn âkideyn ayrıca ikamet ve ticaret mukavelenameleri yapabilecekleri gibi şehbenderlik ve posta ve telgraf ve iadei mücrimin mukavelenamelerini akdedeceklerdir.

Yedinci Madde Tarafeyn âkideyn her biri işbu muahedenamede tayin edilen mütekabil taahhüdat haricinde diğer devletlerle her türlü münasebatta serbesti hareketini tamamiyle muhafaza edecektir.

Sekizinci Madde İşbu muahedename Türkçe ve Farisi yazılmıştı ve her iki metin mütesaviyen muteberdir.

Dokuzuncu Madde İşbu muahedename musaddak nüshaların teatisini den itibaren meri olup mümkün mertebe kısa bir zaman zarfında akitler tarafından tasdik olunacak ve musaddak nüshalar Ankara’da teati olunacaktır.

Bu muahedenin birinci maddesi daimi ve diğer maddeleri on sene müddetle muteberdir. Şayet muahedename mezkûr on senelik müddetin himatında altı ay evvel tarafeyni akideynden biri veya diğeri canibinden fesholunmazsa kendiliğinden bir sene daha meri addedilecek ve fesh keyfiyeti ancak altı ayılık bir müddetin inkizasından sonra hüküm ve tesiri haiz olacaktır, iki taraf murahhasları yukarıda mezfkûr dokuz madde ahkâmını kabul ve tasdik ile bu muahedeneyi imza ve tahtim eylemişlerdir. Ankara’da 25 Mayıs 1928 tarihinde iki nüsha olarak tanzim edilmiştir.