İçeriğe atla

Türkiye'de bisiklet

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Türkiye'de bisiklet kullanımı, zayıf altyapı nedeniyle henüz yeterli bir gelişim göstermemiştir. Bazen sağlık nedenleriyle kullanılmaktadır ve altyapı iyileştirilmektedir.[1][2] Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye'de ulaşımın bisiklet gibi daha aktif ulaşımı içermesi çağrısında bulundu.[3]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde postacılar

Osmanlılar ilk başta ulaşım için, daha sonra da spor için bisiklete bindiler.[4] Ordu bisiklet kullanıyordu.[5] Türkiye'de pek çok kadın bisiklete biniyordu ve bisiklet sürmek Osmanlı İmparatorluğu'nun sonlarına doğru feminist harekete yardımcı oldu.[6] Thomas Stevens, 19. yüzyılda diğerlerinin yaptığı gibi, dünya turu sırasında İstanbul'dan geçti ve Bisikletle Asya'da: Konstantinopolis'ten Pekin'e İki Amerikalı Öğrencinin Yolculuğu gibi yazılar yayınladı.[5]

Rahmi M. Koç Müzesi'nde bisiklet sergisi bulunmaktadır.[7]

Ulaşım amaçlı bisiklet[değiştir | kaynağı değiştir]

Amasra

Türk üniversite öğrencileri arasında 2019 yılında yapılan bir anket, bisikletçilerin %10'unun bisiklet kaskı taktığını ortaya çıkardı.[8] Isparta'da 2018 yılında yapılan bir ankete katılanlar, Kaza Riskli Bölgelerin toplu taşımayla entegrasyonda en önemli faktör olduğunu söyledi.[9] Bu şehirde 2016 yılında oluşturulan bisiklet yollarının bir kısmı, kısmen yol kenarındaki işletmelerin otopark için yer istemesi nedeniyle 2018'de kaldırıldı.[10]

Politika ve üretim[değiştir | kaynağı değiştir]

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bisiklet yolları rehberi yayınladı.[11] Bisiklet rotalarının nereye gitmesi gerektiğini planlamaya yardımcı olacak çok fazla veri henüz mevcut değildir.[12]

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kırsal alanda bisiklet

2019'da bisiklet yollarıyla ilgili yeni bir düzenleme çıkarıldı,[13] ancak 2020'de yapılan bir araştırmaya göre şehirler daha henüz bisiklet dostu değildi.[14] Bisiklet yolları bazen iyi bağlanmamıştır.[15] 2021 yılında bisiklet güzergahı master planı yayınlandı.[16][17]

İstanbul için önerilerde bulunuldu.[18] İstanbul'da COVID-19 pandemisi sürecinde iyileştirmeler yapıldı.[19] Kıyı şeridine yakın konumların bisiklet paylaşım istasyonları için en iyi yerler olduğu düşünülmektedir.[20] 400 km'yi aşan uzunluğuyla en fazla bisiklet yoluna sahip il Konya'dır.[21] İstanbul Metrosu'nda bisikletlerin (tandemler hariç) yoğun saatlerin dışında ve herhangi bir zamanda katlanmış olması şartıyla serbest bırakılmasına izin verilmektedir.[22] Şehrin 2022'deki sürdürülebilir kentsel hareketlilik planı, bisiklet besleme yolları ve kavşak iyileştirmelerini önerdi.[23]

Hatay, 2020 yılında dünyanın en uzun kesintisiz bisiklet yolunun hizmete açılacağını iddia etti.[24] Türkiye'deki bisiklet yollarının bir kısmı EuroVelo güzergah ağına entegre edildi. EV13 Demir Perde Yolu, Edirne üzerinden Bulgaristan sınırının 140 kilometresini takip ediyor. İzmir'de 2019 yılında yaklaşık 500 kilometrelik mevcut bisiklet yolu EV8 Akdeniz Rotası'na dahil edildi.[25]

Spor ve rekreasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Urla'da Süslü Kadınlar Bisiklet Turu

Türkiye'de bisiklet sporunun idari kuruluşu Türkiye Bisiklet Federasyonu'dur.[26] İstanbul'da bir velodrom bulunmaktadır.[27] Bisiklet festivalleri de düzenlenmektedir.[28] Kangal gibi köpekler kırsal bölgelerde sorun yaratabilir[29] ve bazen bisiklet inmek tavsiye edilir.[30]

Turlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Süslü Kadınlar Bisiklet Turu, Türkiye'den lise öğretmeni Sema Gür tarafından başlatıldı.[31] 2013 yılında İzmir'den üç yüz kadın, daha sonraki yıllarda Arabasız Günlerde Süslü Kadınlar Bisiklet Turu olarak bilinen, her yıl uluslararası bir etkinlik haline gelen Şık Kadınlar Bisiklet Turu'na katıldı.[32] Süslü Kadınlar Bisiklet Turu'nda kadınlar bisikletlerini süslemekte ve sportif bisiklet kıyafetleri giymek yerine diledikleri kadar rengarenk ve süslü giyinip süslenmektedirler.[31][32]

Kurallar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bisiklet, maksimum sürekli nominal gücü 250 W'ı geçmeyen, hızlandıkça gücü azalan, maksimum 25 km/s hıza ulaşıldığında veya pedal çevirmeye ara verildikten hemen sonra gücü tamamen kesilen elektrikli bisikletleri de içerir. Karayolunda bisiklet sürmek için bisikletçilerin 11 yaşın üzerinde ve fiziksel ve zihinsel olarak sağlıklı olması gerekir. Bisikletliler için tüm trafik kuralları geçerlidir.[33] Kask zorunlu değildir.[34]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Koçak, Funda (24 Aralık 2016). "Cycling in Turkey: Reasons and benefits of cycling / Türkiye'de bisiklet kullanımı: Bisiklet kullanma nedenleri ve elde edilen faydalar". Journal of Human Sciences (İngilizce). 13 (3). ss. 5760-5771. doi:10.14687/jhs.v13i3.4190. ISSN 2458-9489. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  2. ^ "Turkey eyes bicycle tourism alternative amid diversity efforts". Hürriyet Daily News (İngilizce). 13 Ocak 2022. 10 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  3. ^ "Health and climate change: country profile 2022: Turkey". ReliefWeb (İngilizce). 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  4. ^ Özsoy, Selami. "Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Bisiklet Sporu - Cycling In Turkey From Ottomans To Our Day". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İngilizce), 24. ISSN 2667-4750. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  5. ^ a b Wollina, Torsten (7 Şubat 2019). "Into a bicycle history of the Middle East". Wissen in Verbindung. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  6. ^ Raab, Alon. "Wheels of Fire: Women cycling in the Middle East". Women cycling in the Middle East. Routledge Companion to Cycling. doi:10.4324/9781003142041-52. ISBN 9781003142041. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  7. ^ "The Rahmi Koç Museum | istanbul.com". istanbul.com. 9 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  8. ^ Kılınç, Eda; Kartal, Asiye (15 Şubat 2022). "The frequency of bicycle helmet use among college students and health beliefs for bicycle helmet attitude". Journal of American College Health (İngilizce). ss. 1-9. doi:10.1080/07448481.2022.2032091. ISSN 0744-8481. PMID 35166646. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  9. ^ Saplıoğlu, M.; Aydın, M. M. (1 Eylül 2018). "Choosing safe and suitable bicycle routes to integrate cycling and public transport systems". Journal of Transport & Health (İngilizce). Cilt 10. ss. 236-252. doi:10.1016/j.jth.2018.05.011. ISSN 2214-1405. 
  10. ^ Gülcen Eren, Şirin; Olaoye Ajiboye, Jesugbemi (13–15 Ekim 2020). Isparta Bicycle Route: The Conflict Between Private and Public Interests. ICONARCH International Congress of Architecture and Planning (İngilizce). İstanbul: Konya Technical University Faculty of Architecture and Design. hdl:20.500.13091/2765. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  11. ^ "Bisiklet Yolları Kılavuz" (PDF). 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  12. ^ Özkan, Sevim Pelin; Senol, Fatma; Ozcam, Zeynep (2020). "Bicycle Route Infrastructure Planning Using GIS in an Urban Area: The Case of Izmir". Planlama. doi:10.14744/planlama.2020.41275. hdl:11147/10297. ISSN 1300-7319. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  13. ^ "Bisiklet Yolları Yönetmeliği". www.resmigazete.gov.tr. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  14. ^ Ahsan, Md Moynul (1 Eylül 2020). "Strategic decisions on urban built environment to pandemics in Turkey: Lessons from COVID-19". Journal of Urban Management (İngilizce). 9 (3). ss. 281-285. doi:10.1016/j.jum.2020.07.001. hdl:10419/271396. ISSN 2226-5856. 
  15. ^ Girginkaya Akdağ, Suzan (2021). "Small Icons with Wide Borders: The Semiotics of Micro-Mobility in Urban Space". Girginkaya Akdağ, Suzan; Dinçer, Mine; Vatan, Meltem; Topçu, Ümran (Ed.). The Dialectics of Urban and Architectural Boundaries in the Middle East and the Mediterranean. The Urban Book Series (İngilizce). Cham: Springer International Publishing. ss. 135-151. doi:10.1007/978-3-030-71807-7_7. ISBN 978-3-030-71807-7. 
  16. ^ "Turkey Bicycle Route Network Master Plan" (PDF). 3 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  17. ^ cygm.csb.gov.tr. "Türkiye Bisiklet Ağı Master Planı - Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü". cygm.csb.gov.tr. 23 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  18. ^ "SAFE CYCLING DESIGN MANUAL FOR ISTANBUL Executive Summary" (PDF). 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  19. ^ Demir, O.; Rojhani, A.; Hung, C. (2021). "Promoting and preserving safe and active mobility in Istanbul during the COVID-19 pandemic". European Journal of Public Health. 31 (Suppl. 3). s. iii292. doi:10.1093/eurpub/ckab164.769. PMC 8574654 $2. 
  20. ^ Guler, Dogus; Yomralioglu, Tahsin (3 Temmuz 2021). "Location Evaluation of Bicycle Sharing System Stations and Cycling Infrastructures with Best Worst Method Using GIS". The Professional Geographer (İngilizce). 73 (3). ss. 535-552. doi:10.1080/00330124.2021.1883446. ISSN 0033-0124. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  21. ^ "Using Cycling as an Indicator for Urban Quality of Life". TheCityFix (İngilizce). 4 Ocak 2022. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  22. ^ "Rules of Travel". www.metro.istanbul. 2 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  23. ^ "Istanbul's new Sustainable Urban Mobility Plan | Eltis". www.eltis.org. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  24. ^ "Turkey opens world's longest uninterrupted bike path". TRT World (İngilizce). 10 Ağustos 2020. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  25. ^ Florence Grégoire (26 Ekim 2019). "European Cyclists' Federation approves the extension of EuroVelo 8 – Mediterranean Route in Izmir, Turkey". Eurovelo. 4 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  26. ^ "Türkiye Bisiklet Federasyonu". Türkiye Bisiklet Federasyonu. 16 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  27. ^ Türkiye, Cyclist (31 Mayıs 2019). "Antrenman Rotasi: Maltepe Velodromu". Cyclist Türkiye. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  28. ^ Kaya, İsmet; Erdoğan, Gülcan Özyazıcı (31 Aralık 2020). "The economic contribution of cycling festivals on tourism sector: A study on cycling festivals in Turkey". FORCE: Focus on Research in Contemporary Economics (İngilizce). 1 (2). ss. 103-118. ISSN 2717-817X. 15 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  29. ^ "One Last Trip Through Kangal Country on Turkey's Elmalı Plateau – Ryan Wilson". The Radavist (İngilizce). 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  30. ^ "Turkish shepherd dogs come to French sheep's rescue". Hürriyet Daily News (İngilizce). 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  31. ^ a b "Tokyo Olympics: Cyclist Masomah Ali Zada is a symbol of hope and inspiration". BBC. 5 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  32. ^ a b Johnson, Ron (15 Eylül 2022). "Fancy Women Bike Ride celebrates 10 glorious years". 10 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  33. ^ "KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU BİSİKLET İLE İLGİLİ MADDELER – Bisiklet Şefliği". bisiklet.ibb.istanbul. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  34. ^ Valero-Mora, Pedro M.; Shinar, David; Ledesma, Rubén D.; Tormo Lancero, María Teresa; Sánchez-García, Mar; Haworth, Narelle; Sanmartín, Jaime; Morandi, Anna; Ferraro, Ottavia E.; Saplioglu, Meltem; Otte, Dietmar (1 Temmuz 2020). "Abiding by the law when it does not exist: The case of the helmet bicycle law". Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour (İngilizce). Cilt 72. ss. 23-31. doi:10.1016/j.trf.2020.04.010. ISSN 1369-8478. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkiye%27de_bisiklet&oldid=33339684" sayfasından alınmıştır