Tîroj
 Derginin Ocak-Şubat 2016 sayısı kapağı | |
| Editör | Songül Özkan |
|---|---|
| Yazı işleri müdürü | Bülent Ulus[1] |
| Sıklık | İki aylık |
| Tiraj | 3000[2] (2006) |
| Yayımcı | Evrensel Basım Yayın |
| İlk sayı | 2003 |
| Son sayı — Sayı | 29 Ekim 2016 82 |
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Kürtçe Türkçe |
| Website | http://www.tiroj.net |
| ISSN | [1] 1305-4775[1] |
| OCLC numarası | 1030933847[1] |
Tîroj, Evrensel Basım Yayın tarafından Türkçe ve Kürtçe olarak iki dilde[3] iki ayda bir yayınlanan kültür, sanat, edebiyat ve siyaset dergisi.[2][4][5]
Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]'Işık hüzmesi' anlamına gelen 'tiroj'un[6] ilk sayısı 2003 Nevruz'unda yayımlanmaya başlandı.[7][8][9] İki aylık periyodlarla Kürtçe ve Türkçe olarak yayımlandı.[10]
Dergi yazarlarından Berken Bereh ilk sayıda kültür ve sanat dergisi olarak yayına başladıklarını ve ağırlıkla Kürt halk kültürünün yayın organı olacaklarını, "emperyalist kültür kuşatmasına karşı ulusal ve demokratik halkçı kültürü" savunacaklarını, evrensel ve yerel düzeydeki ilişkinin ilerletilmesini hedeflediklerini açıkladı.[9]
Nisan 2016 itibarıyla 79 sayı yayımlanan dergide tarih tartışmalarının yanı sıra şiirler, öyküler, gezi, sergi, sinema-belgesel, mimari yazıları, tarih okumaları, resim, fotoğraf ve karikatürler de yer almaktadır.[11] Derginin dosyalarında Selim Temo, Ayşe Hür, Sezai Sarıoğlu, Fehim Işık, Amed Dicle gibi isimlerin yazıları, Arjen Arî gibi şairlerin şiirleri yer alır.[12][13]
Gençliğin Mücadelesi ve Örgütlenmesi Üzerine kitabında dergiye ilişkin şu görüşlere yer verilir: "Üniversitelerin tarih, edebiyat, felsefe, sosyoloji, halkbilimi gibi bölümlerinde özel olarak ele alınması, bu bölümlerde Kürt kimliği, dili ve kültürüne dair yayılmaya çalışılan gerici fikirlere karşı mücadelede bir silah olarak değerlendirilmesi, Tiroj'un sadece Kürtlerin değil tüm üniversitenin tartışacağıbir dergi olmasını sağlayacaktır."[14]
82 sayı yayınlayan dergi Ekim 2016'da kanun hükmünde kararname ile kapatıldı.[8]
Öykü yarışması
[değiştir | kaynağı değiştir]Dergi, Evrensel Kültür ile birlikte barış temalı öykü yarışması düzenledi. Türkçe ve Kürtçe dillerinde düzenlenen "Barış ve Kardeşlik" konulu öykü yarışmasına Türkçenin yanı sıra sadece Kurmanci lehçesi ile yazılan öyküler kabul edildi.[15] Yarışmanın Türkçe öykü jürisi, Aydın Çubukçu, Adnan Özyalçıner, Sennur Sezer, Özcan Karabulut, Gökhan Cengizhan ve Zeynep Aliye'den oluşurken, Kürtçe öykü jürisi; Hasan Kaya, Receb Dildar, Ayhan Geveri, Fevzi Bilge, Fehim Işık oldu.[16]
Kapatılması
[değiştir | kaynağı değiştir]29 Ekim 2016'da çıkarılan kanun hükmünde kararname ile aralarında çeşitli dergi, gazete ve haber ajansı ile birlikte kapatılmasına karar verildi.[17][18][19] Evrensel Kültür, Özgürlük Dünyası ve Tîroj’un bulunduğu binaya özel timler eşliğinde maliye ekipleri geldi ve dergi mühürlendi.[20] Dergi yönetimi karara yönelik bir açıklama yaptı: “Ülkenin yüz yıllık sorununun çözümüne kültür ve sanat mecrasından katkı sunmaya çalışan Tîroj, ‘terör’ parantezine alınmaya çalışılan ‘Kürt’ algısının, muazzam bir kültürel, sanatsal ve elbette politik realite olduğu gerçeğini yansıtmaya çalıştı. Dili vardı Kürdün; tarihi, edebiyatı, müziği, şiiri, resmi, sineması, yayıncılığı…"[21]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Tiroj : kovara du mehi çandeyi huneri". TBMM Kütüphanesi. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019.
- ^ a b "Kürtçe dergilerde tiraj durumu". 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016.
- ^ "Necmiye Alpay: Üyesi olduğum tek örgüt Barış Vakfı'dır". BBC. 12 Ekim 2016. 16 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019.
... Tîroj dergisi için yazmak istiyorum. İkidilli, sevdiğim bir dergidir. ..
- ^ Akdağ, Yusuf. "Tiroj'u güçlendirme, yayınlararası bağı geliştirme." Özgürlük Dünyası. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2016.
- ^ "Tîroj'da Kobanê dersleri". 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2015.
- ^ "Tîroj". 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019.
- ^ "Tîroj" (İngilizce). Kurdilit. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019.
- ^ a b "Anadilinde Dergiler ve Gazeteler". Bianet. 21 Şubat 2018. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019.
- ^ a b Bereh, Berken. "Tîroj". Evrensel. 9 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2016.
- ^ "Tiroj / İki Aylık Kültür Sanat Edebiyat Dergisi". 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019.
- ^ "Tiroj Dergisi Mart-Nisan Sayısı Bayilerde". Buulke. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2016.
- ^ "Tiroj sayıları". 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016.
- ^ "Kürt şair Arjen Arî'nin şiir kitapları bir sette toplanıyor". 4 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019.
- ^ Gençliğin Mücadelesi ve Örgütlenmesi Üzerine. Evrensel Basım Yayın. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2016.
- ^ "Türkçe ve Kürtçe Öyküler Yarışacak". 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019.
- ^ "Barışı Anlatın" Öykü Yarışması Sonuçlandı". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019.
- ^ "World publishers decry Ankara's abuse of State of Emergency powers to shutter a 30th Turkish publishing house" (İngilizce). International Publishers Association. 10 Kasım 2016. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019.
- ^ "KHK ile yeni düzenlemeler". Al Jazeera Türk. 29 Ekim 2016. 30 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.
- ^ Sönmez, Burhan (7 Kasım 2016). "President Erdoğan is now targeting anyone who doesn't support him" (İngilizce). The Guardian. 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019.
- ^ Evrensel Kültür, Tîroj ve Özgürlük Dünyası’na Mühür
- ^ "Tiroj: Normalleş(tir)mek istemiyorlar!". 3 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019.